Katalog

CUMHURİYET 15 Kajım 1975 BEŞ Cevap: I Uçurumlar Nifcal BEHRAM Yaşıyoruz ve durmadan »elcll dejlflysr yeryOrflnun saçlarımız ve şarkılar v« omzumuz aynı de#l uman hıç hantal olmadı geterken fakaf bir hantallık yığmı halınd* Sesin ve ıştğın »Ikışıydı jenl karfilayan ey dcniı ey toprak, kaya parçaları, ey gbkyuzu ıcsın ve tşığın gucuyl* yoğrularık doiruldun; yankılar ve zifıri karanlıklar araıında ilk ana rahmi /ankıiar ve zifiri karanlıklar aratında bıleyen ılk taştın kalbımiri Yarolabılmek yıne o kadar çetln vo javaşkan bır çekırdtkle çelikjeşlrken asla sırnaşık değil se* ve ışık Btej ve elektrık ?etıin heyecanındır bizl kujatan ey hayal lenın ımkansızlıgın, »rbırine carpan ıki faşın ardığı »ıcaklıklan »ıçrayan gerginllk utu$turdugu zaman havada oktijeni } r buyunun ufkunda buldu kendini Insan, 'illarca uğrssarak ateşı evcilleftirdı; uzgar ve pazular, ruıgar ve pazular re ilk gemı yarıp gectı okyanusu, renı kılanın kıyılarında yerlıler >ır tavşan urkeklıgıyle seyredıyordu bunu >ır orman hışırtısıyla genıslcyordu dunya uykusuzluk bır oıman hişırtıııyla genı«,lıyordu Juruldu sorıa, te binlerca yıl derınlejti su »ılundu «lektnk, • ku«l»r kadar yuksekte blr Dİan&r « 'aşlayınca bulullar arasında ilk gok dansına lerılıyor gokyuzu, dunya yukselıyordu; >ır »rçe kadar kuçuk e bır yıldız kadar urakta duran dunyaya doğru nr sdanı bakıyor aydan, lecenın orlasında bır kulubenin enceretı gıbı rçıyoruz, ıu onu buyuluyor; onuşu yok ıman hıç hantal elmadı gecerken kteş ve eleklrlk kadar blzfm olan ir «,ey daha var hayatımızda, anhı dunyayla yajıt e son sabahımız kadar yanımııa tekulan ir «.ey angınlar va yıldırımlar ana »ancıyan agzıyla lllattk tetlmltln y ozgurluk fnınle yangınlar ve yıldırımlar tufanmdl biilujtuk, avradık kavradık kavradık e çekiyoruı ««ndlmıze; ara lekeler bırakıyer gomlekl* iından sımılen ter, kara lekeler »g z»rreler1 ve talaj •ı. toprak omur Isneclklerl t is, katran ( e murekkep... ıgerlerfnde i»ı bır ajırlık i;çll«rln ,lık ve »lışkanhk e gcıyaşları karalar aravndnn yuva.rla.nip Inlyor er a l r t n ı Orhan Veli'nin Şiiri Sanat Edebiyat ORHAN VEli ŞııRrNı HAIKIN OKUMASI ıÇıN YiZMI^TlR. ŞııR Dılı SOKAKTAKı ADAMIN. HALKIN KONU5MASINI YANSITIR. HALKÇIOIR fOLKLORıK OGELERE YONELMıŞ HALK TÜRKÜÜRıNE ECıLMıJTıR. BUKUN YANI SIRA SANATI SANAI ıÇıN VAPMAOIGINI, ÇUNKÜ BOYlESı BıR SANATIN GERÇEKlıKLE HALKIA ılGıSı OIAMAYACAGINI VE BıR ŞÜRI SAVUNMUPR. KAYACAGINI VURGULAMIJTIR Cumhurivet ddnemi TUrk şiırinin guçlli lokomotinennden b:n de Orhan Veh'dır Şıırın fıldış) kulelerde olduğj bır ramanda halka ulaşma vollannı bulmus sevılmış, okunmustur Bu tutıı muvla aydm kısıler çevresinin olan ?ıır sanatım halk ke^ındir Zaten Orhan Velı'mn bır amacı da halka hizmettır Bu vu7den Orhan Velı •vtınltk bir jiin savtnrmiîtur Bununla kalnavaraK Turk snrı ne veni bır anlatış, yenı konular vp veni kavramlar getırmıstır A\rıcs da kenrtıs'ne eelene ka cîar eıremcıliklp. aşk ve sevda^la hamasi sıirlp doran cıddı tanrlı okum bıraz gulums«tmiştır En hn«"rnlisı de siır okurunu çogalt lur aneık Garip llkelerine baglı kalmadığı ";.. sonradan da oırakır Şıınn \alnızca «ydınlık, lalıcçi. gerçekçı toplumcu ozelıklen üzennde durur, btmlan «avurur Fluard ır denşıyle «Ka fa ıle okunan > «iirler yazar. AYDINUK Cıımhurnpt şiinne Divan sllrnle gelen dolaylı sa.natlı, bularık taoalı anlatım, ılk kez Nâzım Hikmet tarafından yıkılıniîtır Ha7im Hikmet. şilrine, devnmoı bır c/ koyarken yenl bır bıc.m de yaratır Ancak o, soz «ana'larıpa drkunmuz. tmgeyl kullanır Orian Veli ise, N&nm Hıkm»t'ın bu «nnni söz sanatlarından arındırarak hatta srfat tamlamalflnnı bıle atarak sürriıirmek ı<:er Sanath değil, avriınlıktır Ahmer Haşim şiirlnin ^ımse ve kapalılıSı, Necip Fanl «unnın mıstısizmi yoktur. Bu npdenle de Orhan Veli"n'in şiirl açık seçiK apa'idıniu bir şilrdır. HALKÇI Orhan Veli, şiirinl, azınlıgın deftıl buyüK çogunluğun, halkın okuması ıçtn vazar. Şıir dill sokaktakt adamın, halkın konusmasını vansıtır. Tanl halkçıdır. Destan Glbl ve son şilrlennden biıkarmda da folklonk ogelere voneldiSi trörulOr. Halk türkule rlne egilmistir. Destan Gim adh sılr Mtabmm Yol Türkülerl çoyle baslar «Hereke'den çıktım yola r Selftm verdım saga sola./ Havdı bt,nim bu dünyaya garrp gelmıs şairim./ Yolun açık ola1» Bunun vaiı sıra Orhan Veli, •nırlerıne halk sorlerinl de yerlestirerek halkçı vanını kanıtlama amacını eüder «Yazık Oldu SUlevman Efendi'ye » «Olmaz ld brty le de yatılmaz ki1» «Bir de rakı sı«pc<nde balık olsam» vb. gıbl devısler halk bellegine yerleslr. Orhan Velı böylece halk zevkine seslenmistır Blr yansında bunu «toyle belirtlr « ..Bugtlnlcü dunyavi dolduran insanlar yasfimBk hakkını mtltamadi blr didi'mfTiin sonunda bulmaktadırlnr Her sev eıbi şiir de onlann halrkıdır ve onlann zevklne hltab edecektır » fAYDACl \ P!I sanatla favdanın b rbırinin dışinda oldu(frıntı sonralan ıse. kaynaştıklannı sanm\ır «Favda sanatın içi ne o tarrda gırmıştir ld onu sanitm kendındpn avırt etmek güç tıir» dıverp^ sanatj sanat İçın ^atvnadıÇını açıklar. Çunkü böy Ifsl bir lanatın gerçeklikle, halkla avdınlıkla llgısi olamayacagl nı ve zıderpk tic mıstısızme katMratmı vırrturamı^ otur. Yargl sını sbvle peKtsttnr «Ne ceml\*T ıcin besler'tgim hayırlı ntmet lprı ne de sanatı feda edenm. In«»nlann refahı ıçın sdyleyecef:ıtı uç bes söztin faydası olacak sa «anatımı bu fayda uğruna kullanabılıriTi » 6ULUMSETlCt Orhan Vell'nın siirleTİ çofunlukla ınce bır alayla (ıronl) sonuçlanır Anlatılan olaylar, ele alman klştler gerçelc olmasma anlatışta Orhan Veli*y» bır tutum Ertze çarpsr Buna «garipçe» bır tutum da dlvebıli'iz Snvle ki Orhan Veli, halk insanmın dili, sagduyusu ve ıtnelevıcı orellıklerlnl birleştirerek fıkra şıir ortaya kor. Bu olavlan ırdelevid gerçefi verlrken 2u!üm<etici bır şiirdir Söaîjel'mt Hıtlprle alav edisinl g»vpt sade bır dılle Tereyagı adü 5iırinrle s8yle anlatır: Hıtler amca' Bır gün de bıze buyur. Kakulıinle bıyıklanm Anneme (föstereyim. Karsı ık olarak ben de sana Mutfaktakı dolaptan aşırıp Askerlerıne vedırırsln. GERÇEKÇİ Orhan Veli şlırden şalranellğl kovmuştur Hayatı. gerçegl duvu organlanvle clgılamaktan kaçınmıstır Siırlestirdığl konularda aftılcı öır yol izlemiştir. ör> rpf n kurult ınsanın günlük ya«mini!> melodraTiını çizer. Bunu coŞıınlukla kpndisinl odaklastıraraK ^ n a . Fle aldıgı konulan eerr^kçı bır gnz'e değerlendinr Kaldı ki Orhan Veli gerçeküstücıJleri de okumuş, llgl de duvmıı«!Hır Ama btlyUk ölçOds efîilend'Şi sövlenemez. Bunu kenj*si de reddeder Onu etkıleyen toplumcu şiirdir. TOPLUMCU Orhan Veli Garıpm önsözünde ılkın «Mesele bır sınıfın lhtljaçlarmın mudafaasım yapmalc olmajıp sadece zevkınl aramak, bulmak ve sanata hâkim kılmaktır» der. Ama sarranla bu kavravışı bir aşama eostenr. Şıirın de bellı bir ıdeolome bağlanmale zorunlugiınu onajlar. Bu noktada toolumrularla mrleşir. Yazdıfı düzvanlarda da bunu belirt mekten kacınTiaz Vasayan Sanat Ve Letftsme bıslıklı yazısın dn ver alan bır eo"us bu anlayı sını kanırlamaK'arır« .Tlirfe şurının de bır dünya g&ruşune baâlarrası azım Ostelık bu poruş, tlpr r > ?riruş. ça> >r ğımıza varaşır bır gorus olmahdır. Ornan Velı şlırde vıktıgı fcuralların verin" venılerini koymak isfer Bu nedenle Yenisl ad lı şiir kitabın çıkarır. Artık top lumcu amaç volut dadır Tepki fröîterdigi biç;mt tizennde hamle vapngı Nâzırn Hikmet şiınne dönme yolunu seçeı Garip'ın 1 1 kelertnJ yumuşatır fıkraşiir duyarlıgını bırakır Bıçlme degıl, toolumcu öze önem veren şure yönelır. Iste Cumhurivet öönemi TürJc siınnın «ilcltl lofomotıflerinden 01 'I dp Orhan Velı dır derken, geıekçe ve kamtlar Hikmet AITINKAYNAK mıs'ır ORHAN VElı AYDINUK BıR ŞııRı AVUNMUJIUR. TURK ŞtıRıNE YENi BıR ANUriJ. YENı KONUIAR VE YENı KAVRAMIAR HÜSEYİN \ÜCE GORÜNÜM GElıRMıJîıR. Orhan Velı'vi Ganp'ın çıkışıyla flS4D elf alırsak. siırıni degerJpidırrnek içın bu kıtabın ftnsbzıinde ver venlen iföru^lere egilTT»\K rnnınds'vi1» Bu e^nisler r > nun siirinın özelhklerini içerirler. Onsffede belırtıld'Jı gıbı Orhan Velı kafiveyi, olçüvü. tum soa sana^lannı jaıranelıSI sıirinden kovar Sıiri bır yerde owtlrve rek vermek iiter Gerçı bu tu tumu Ganp'tekı şurlerde görü DÖNÜŞÜM,, VE "VATANDAŞ,, KİTAPLARI ÜSTÜNE TAHSIN YÜCEL'LE KONUŞMA «DonUstim» yer ve kişüer baknmmdan onaklıklar e6steren hıkârelerden oluşuyor Aynı yöre ve kı?ıler 1961 da or kar oYaşadiK'pıı Sonranrın da konıısu^du Bır '•or>ı?i or gusu ıçınde bırieşmek ıster gıbı duran bu ınsanları ele almaya sızı yonelten ne oldu? Her hlkâvede karşımıza çıkan ve lnsanlann de'nnden kavrajan, ınsan ılışkılerinın gızlı bağlannı kuv\etle sezen Memedali içın soyleyeceklerınız' Butun oykulerın ortak kısısı olan Memedali anlatan ile bırlıkte, olayların araştıran, gun ışığına çıkaran, çozumleyen kıjıdır Az önce de belırttıfım gibı bu oykıilenn kışüerı genellıkle susan kımseler Memedali onların sessızlığını zorlavarak söze donüstılnir, ote vandan anlatKinın vanında boyle bır kışfnin bulunması teknık ve içenk bakımlardan yarsrlı oluyor bftvlece bak'««""ilnn roftsimı^ olsviara vaklaşımlar daha sağlam bır bıçımde gerçeklestınlmış olujor. KENTROMANIKÖY ROMANI TARTIŞMASI ÜZERINE BIR KAÇ KENTLE5ME. GÖNÖMÖZ TOPLUMLARINA. OZEUIKLE GUNÜMÖZÜN SANAYİ SONRASI TOPLUMLARINA YENI KIMLIKLER KAZANDIRACAK BIR OtGU TOPLUMIARIN YARGIIARI ÜZERINDE BU DENll ÖNEMLI ROILER OYNAYAN SORUN. ELBETTE GUNÜMÜZ ROMANININ DA EN ONEMLI VE ILK GOREVI OLMAK ZORUNOADIR YARININ İNSANINA VARMAMIZI. YARININ INSANINI TANIMAMIZI ANCAK BU SORUNU KAVRAYABIIMEMIZIN SAGUYACAGINA t.Sl. «Tip» değil «birey> Evet Bu Iki kıtabı oluşturan öyküler hep aynı lerde geçer Kışiler arasında da ozellücle ikısı Memedali i!e anlatıcı bütun oykülerde karşımıza çık»r. Biçın \t ıçenk bakımından yazar ıçın çok elvenşli bır durum varatıyor bu Memedali bu oykülerin hemen hejraınde ola>ları araştıran, genellıkle susan, sırlarını ozenle sak:a>an kışı lerle onlarla bzleşme derecesinde bır dostluk kurarak sırlannı yozlayan, ortaya çıkaran onların soyledıklenyle gorıip dujduklannı yorumluyan bır kışi Böylece bır bakı ma uç derecelı bır anlatı, dolayısı ıle başlıca üç açı srz konusu BinncJ anlatıcının (kahramanlar). ikincı anlatıcı nın (Memedalı) ve son anlatıcının (Memedalı'nin en v»km dostu olan ve onun yorumlannı kendı vorumundan geçırdıkten sonra bıze ulaştıran kışınin) açısı Bütün bu kıçıler hıç kuşkusuz bır zamanlar yaşadıgım bir çevremn ın sanlannın bazı ozellıklerını taçıyor. ama trijtuniuîderı ıçınarattıftıpv kışiler Ger^eliıkto nı bırşr »öp» olarak degıl, jderın bır ıç D'unlan olan bırer ^fİfl çalıştıra. Niçin roman değil? «Vatandaş» kitabınıza gelelim Bunun tUrüntl bellrtmek ıçın • anlatı» terımıni kullanıvorsunuz Nıçın .roman» degU' «Anlatı» tertminl Fransızca •recit» sözcügünün karşılı gı olarak kullandım Omeğın Andre Gıde, romanın çok eenis k?p«amlı cok vonHı bır tür olduSu duşılncesıvle, Kalpezanlar dışında hıçbır kıtabına roman demer Vatan amanm fnıtün \asam! soz. Ho llüüe bu vsşamı" ^ > ennd dana at»a>M, yBnltna Wi> VlteH kıtabımı roman olarak nıtelemevı dogru bulmadım Avakyolıı dınarlanna vazılar ta7arak ^ahat]a^an Saban Baş, tıpık bır «Vatandaş. rru"* Kafka'nm K sını tanıyor Hamlet'ı vorumluyor oruyorum; amaçlarında salkım tacak geeekondutar hanndıran "hrin çevresındeki dagların abrını loruyoruni e zelzeleler anında çıkacak yangıntarı, ;sın ve ı«.ığın yerınl toruyorum Hayatın.zd» erçekten bir jerçe kadar kuçuk e bır yıldız kadar uzakla olunca dünya j Insanı buyuleyebflir • g*rçeklen tıtrtyişlerle doldurur gövdeyl sk ıçmde opuşler e gercekten yaşamak heyecanla gurbuzleşir; ıne de kırk yıl vurujunc» rağlıyor gunler, ırk yıl kan ve l a ; arasında gozlemekle varılıyor zafere ılmayanlar onu koşarak karfilıyor unku onunla erginlevyor aradıgımıı gözellıkler, ej ve ışı< onun eıerl oruyorum; alts'ara bağlanarak blr adam ırbarlamrken * hurdahas edılirken baynl a ytmruklar ve yumrukla' ve yumruVlar e cam kırıkları doldurulan gırtlağından okulurken inıldeyen kelımeler radıkları neydl, erlen ılgılendıriyordu katillerl nltt*yen ama yılmayan şeyler vet yankılar ve zifıri karanlıklar Içlndeylz e bflrı isımier erın bır ız bırak.yor hayatımızda ıpsela Lenın e Hıtlrr Mujolini polN eusuda bekhyor bizl, )te sİMİ bırı kojebasında, rda dına kurşunlananlar arağaçları ayrılıklar a^andı yasanma<ta; y!e kl bazı gunler ahsetle sadıl*r ko?elfl •k »ıljhımıı vardı sesımiz 5>f burfur ;ap'edllm*z ("an albi gençlıgımlzin Iste budur te? ve eleklrık snqın!ar ve yıldırımlar crjyorum, ei mlerı gazetelerde her gun i"takım evraklar ve b'jldozerlerle enar semllfre gırenlerın, Esierı radyoda e hayasıîca bır edayla cıkıyoriar ekrana 9«e*!«ri; >nı faa'*erde. uzakta değıl u bırı1 nlıler br ketler ara^mda an veren cocuk'an sorııyorum ır ccc Vadar ha'^7 ana kucagı, ırkac sokak olcnı/d! erem ızsnıerı 'uzun ve ruzgârın altında yazıldı »arih; ankıiar ve nfırı karanlıklar arasmda enıden yaıılacak ınku 6alı«ta cırpınarak dustu o'rdevnden u ıkıncı mıladı o d yeni kıtamn ioylece adım adım yaunır kılındı umuı fnf ve bılınc Toyıtce anlam kazandı ..nkj de'in blr ı> bıraKtı akiımızda usurmeya bajlarken kursuilananlar; rcvde dır^nırken vi'alanan ı»cınin aiaya kanaya eıtislnl unutmadık, IdurııHu dıye naykırıyaruz Idıırduler dlye testmızl yukseltıyor (şçîTsr ; bır anda hls»*dı'ır bir yavaslamayla maklnalarda ıır ILI ail na cekilıyor butun Alibeykoy ıcyaı ve kanlı „ y ıstune vardıkcs rfınlesen ve üre»k«n «orular bunlar, ıstune vardıkca g»ncl»ssc*k»e dunya e durutatakıa acılar :elım?ter arlık natıl doldurulur lasıl anlatıhr uçurum ar fasıyoruz ve durm«Jan «ekli drfiı^ıy»'' v»V»7nnur a'la'imu ve «arkı ar ve «mnımuf l y i ı d»gıl aman hıç haital olmaHı gec'rken alal t* • n a H t s l l I. u A M• hslmrf* sı»l blıvmif Üç ayrı yorum Hikâyelerin ortak çevTesml oluşturan «ö>egeçe» blr yandan gerçeğe uygun çizgıler taşıyor ote vandan soyutlanmış. zıhınselleşürilmış gıbı gorünüjor Bunu hangı nedene bağlayahm' B ınun nedeni, Byle sanıyorum ki, olaylann her şevi gttren her şc\ı bilen, her şeyın üstünde olan ve nerede bu lunduŞu nereden baktı»ı da pek belli o'mavan b r vaarın cçısından dogrudan doğruya değil de, bır öncekı sorunu za verdığım janıtta da belırttıgım fribı en azmdan uç ayrı \orumun suzgecınden geçınlcrek verıl^ıesı Bu ovkulern konusu, olauann kendısınden çok onlaıın } orumlarıdır, denılebılır. Demirtıj (EYHUN «Çok okumuş, çok düşünmüş' Hayır tiptk bir vatandas degıl kuşkusuz Sağlıklı bir kışı olduğunu soylemek de zor Bırçok çelışkılerı, saplan tıları olan bır ınsan Ama bırçok vonlenyle halktan bir klşı oldugu da soz gbtürmez öte vandan kendisimn de soy ledığı gıbı, düzenlı bır biçımde olmasa bıle, «çok o<tumuş, çok duşunmüş» bır kışı ajnı zamanda Sanırım ki, kışılığinın bu ikı yonu arasındakı çatışma anlatı boyunca sık sık or'ava ç'kmakfadır Şaban Bas'ın kendısme ikı ad daha seçme<;ı de bunun belırtısıdır Gundeliıc vaşam ıçınde ger çek adıyla Şaban Baş'tır duşlerınde haksızlığı kotulugü dakıkasında ezecek bır Volkan Taş olmak ıster Duşuncr düzeinnde daha ıvi blr toplum ıçın çalışan bır sanat<,ı olarak da Va'ardaş adım kullanır. Kahramanınız yaşantısını dıle getırırk°n cevrp<=ırı knasıya eleştırıvor Bir s?va«i icmde o . Nasıl bır savaş, okuyucularımıza açıklar mısınız? Aalında, amacım gon gilnlerde hayagı kıncı blr biçımde suren bu tartışmaya katılmak degıl Çunku uıanmıyorum, ozellıkle romanın boylesı bır mekansal aynmlaraayla gruplandınlmasına. Bır takım ekonomık •venlere, istatıstık bıigılere bakrp ulkemizde kov kesımı kalabalık, ya da kent kesim kalabalık deyıp romanın artık kdyıi ya da kentı anlatılması gerekır vargısma varmak, bıraz edebiyat dış bır tavınnış gıbıme gelıyor. SORUNU PROBIEM Galıba bızler, sorunla problemi çokça kansMrıyonız. Avnı şeylermi$ pbi ele alıyoruı Ornegın hem dın sorunu dıyoruı, kalkınmh sorunu diyoruz, ulusal kültür «orunu dıyoruz, hem de konut "»orunu dıyoruî. enerji sorunu dıjoruz, ulaşım sorunu dıyoruı; Problemı unuttuk Problem valnızca matematık kıtaplarında kaldı sanınm artık Oysa avnı şeyler mı onlar? Dın, gerçekten bır sorun Sosyalıst ülkeler, de\nmin üzerınden bılmem kaç kusak geçtl, hala tam olarak çozumlevememişler Gene iki vuz vıldır niçın kalkınamadıgımızı bala tartışıp durujoruz Ama konut sorunu dedıfimız şev oyle mı va' Istersenız, olanaklarınızın bıraz daha buyük payını ayırırsmız, yaparsınız blok apartmanları, oozumlersınız Nıtekım, Moskova'da çozumlemıMer Son beş j'ilda 600 bin konutu ıtışa edıvermışler, bıtmış Enerji de oyle, ulaşım da o>le . Problem çünkü onlar. Bır olçude çozumu somut SORUNURIN PROBLEMURE YANSIHASI lşte bu yüzden sanırun Problemle sorunu karıştırdığımızdan, probıemlerı de edebıjatın konusu sayıyoruz Ornegın koy problemlenmız henuz var deyıp, o problemlerin çozürminu edebıvata gorei olarak buvuruyoruz Edebıyatın işi problemlerle mı uğraşmaKtır, joksa sorunlarla mı' Buraaa hemen sunu dk soylemes ıstenm, sorunlann problemlere yansıması, bır takım somut gonlnumler kazanması olanaksız mıdır? Elbette değ'l Hatta, o sorunlan kavramamız bıle çoğu zaman onların somut gorunumler kazanması sayesmde olabılıvor. Dokuzuncu Senfoni ötegeçe'nın insanlan t«";ranır U7alc hir ke«fmın'1e kapalı bır kasaba \aşantısı surdtırdufu halde onları anlatan hıka\elerde orneğın Dokuzuncu Senfoni nın ja da Galıle nın konu edınümesi nasıl açıklanmalı? Uzak bir ülkede «Donusum» adlı oyktimde şöyle bır parça vsrdır «En sı'ık kışılen, en ufak nesnelerı bıle bütün e\rene bagla \an nıce baglar \ardı da bız bılmıvorduk, durmuşluğun, kananmışlıgın sımgesı gıbı gorunen şe\ler bıle. devırden de^ıre başka jerlerın, başka şeyıerın turkusuru sojleyıp djru\ordu da bi7 duymuvorduk Işte Yarpızlı » Gerçe<ten de, \arpıziı bu bağlann varlığını kanıt'avan bır kışı dır Uzak bır ulkede, bir raslantı sonucj dınlenmış bır parçanın Bcetho\en ın Dokuzuncu Senfom'sinın onun aracılığjla da çe.redekı kışılerın yaşamı uzerındekı denn etk lerı goruluvor onun seru.enınde, bır bakıma, degışık bı çımlerdp de o.sa, butun ınsanlan bırbirlerine bağlavan bır t?Kım deS("lpnn varlığı esmlenir Punu gerçe*ın sınırlarını fazli zorlamadan vapmava çalıştım «Dbnuşum» o<.k> sunur çıkış nok'ası bemm Beethoven ın vapıtma nl^n havranl gımriır JivkıiT'U^ bas kısısı de bır basıma bu \apmir arrn onu Otegeçen^n ortasına getınrken, bunun ojkusel koşullErını yeterınce hazırlamaya çalıştım. Sav değil soru Arada sırada kuşkuya kapılmakla birlıkte, Vatandas, venlmesı zorunlu bır savaşı en uvgun bıçımde verdığı kanısındadır sık sık da belırtir bunu Karşısındakme «K\et, dostum, her kotülük. her haksızlık karşısında olanca gu cumle jukseltecefım sesımi her turlO aldatmacaM her turlıl saptırmacavı gozler önune serecegım Bır kotüluk lwarşı sında başka bır kotulük. bır haksızliıc karşısında başka bır haıt«!z!ıgı seçmeden, eskı müdürumün eski nısanlımın ıstedıgı turden sovsuz uzlaşmalara pnşmeden erkekce» dfrken volumın doğruluguna vu7de vuz ınanmaktadır Ama bu onun kendı kanısı elbette Kendısının çelışkılı bır ınsan ol dugunu az once sovledik Vatandaş'm bırer çonım gıbı gos terdifı birçok savlan, gercekte bırer «oru olarak g6rmek ger»kır bu sonılar bızi sarsar (renelhkle toerınde durma\ı ge'eklı bıle görmedıgımız kımi konulara daha vpnı bır gözle bakmamızı sağlarsa, kıtap ereğıne ulaşmış demektir. suç, suç, suç Kuyumcular ÎLHAN BERK Ince uzun, jımşır bır kargıdır ılk akla dujen 0 çok eskı yalmziığın doruğuna dıkılmış Ya da rokoko bır katedrale çakılı mınare Mtnare kı ne yapsa ıslam Demek kı murekkep, mudeyver, ahi abdal Jerefelerınde trubadur çığlıklan Pıpoya ılk ovguyu yazan uzun Kendı onunde dıze gelen zthıt Suraîlarımıza dek sıçramışken kan Hala uzak sulara asasın vurup Yep/enı bır Mu$a denıyor Geie de adı olacaktır elbef Dıngılıgmde suskun kervansarayların Su mermerleııne yakutla oyulmuş Kuyumcular loncasından ıcaze'lı YIIMAZ GRUOA Kı yadsımak olası degıl Hangı bo$luklara mısra uşürse Ozan Bugünlerde Camus nıln «Baskaldıran tnsan» adlı japırmı yen'den ofcuvorum. Orada gordüm. Bır natolık eleştırmen, «banat, ereğı ne olursa olsun, iannvla bır yarışmadır Şuçludur» flemiş Hani, Kattlmamak elde değıl Galıba ınsanoğlu ne \aratmışsa sı.ç tan, suçluluktan yaratmıştır Tannnın kenaısı de suçtur, bence. Ben nasıl r snnya karsı suçıuysam tann da bana karşı sjçludur, çunku Pıobiemlerde suç olur mu' Bır problpmın çirumüjle ugraştgı ıçın suçlanan, suçlu duruma duşen kışı gordunıiz mü hıç"' O^a «orunlarh ıığraşmak daha başlangıçta suçlulugu da berabeınde g°tinr Dın sorunuyla ufraşmak ^uçtur KaUırnıa suruna\la ujraşmak suçt'ir Sanınm, o «trajik olan» şev de suçun lçınae Gıderek o «trajık olan» s*}ın yaUvzra sor ınun ıçınde olduğunu da savla abılırmtşız gıbıme gelıjor m\mi DÜSİMCE DÜZEHCESI Taş kelımelerle kendı örup çılehanesım Romanın ışlevını, problemlerle uğraşmak hatta boni'iları da problemie^tırerelî ele aımak dne benimsejen görüşe doğrasu katılamıvonım KUsık Ourju\a roman anlayışıjmış gibıme gelnor bu kabul Bu rür romanın, burjuvazıvle btrlikte vok olaı.afı da elbette kıişkusuz Belkı de. îun ımü? oatı romanının bır bur3"«n eeçıriT.e»ı ou njzden Ovsa benre ffünuımlz romanırın devrımoı nınıanın \aratıcı öır bılımiel duşunce dürsncest olarak tanımianması s^rekır ROMAN. SORUNURIA Ö6IIJII \»m "îo/un kı^ası meHsnıa ugraşmok. rn»kânsal problemlerle uara^mak dpvrımrı rom?nın eunumuz rommıinın ne gorevıdır ne de 15le'1 Bu juzdpn de kı^ rrırnnnı «onı romün ^' rınıirı dogrusu tııraz aulamsiî üulu">n!n Koırun