Katalog

Göğü ısrtamazsıruz. Çatırnzı kaplatmz. İZOCA/Vl'la umhuriyet 51. yıl, sayı: 18113 Kurucusu : YI \TS NAHÎ 5 Ocak 1975 Pazar ATATÜRK KiTAPLARl Y. Nabı: Atatürk Yolu . 'Şt.U Kansu: Ataıürk ve Kurtuıu* bavaşı ' 8 L. İ. Akay: ATatürkçülügün tlkeıen Atatürk Diyor Iri: Kansu: Atatürkçü Olmak 10 1* Bayraklasan Atatürk 10 L. Atatürk Yolund? 40 Yü 10 U Vartık Yuyınevi, Ankara Cd tstanbul (llâncıhk. 9860) 136 Y. Nabı: Atatürkçülük NedirV tş. L. Kıbrıs'ta ozgurlukçu milletvekilleri Ecevit'e önerilerini bir raporla bildirdi Ümit GÜRTUNA LEFKOŞE Banş Harekâtı «Jönemi Başbakanı CHP Genel Başkam Bülent Ecevit, Kıbns gezisinin Uçüncü gunünde dün; Lapta, Omorfo ve Lefke bölgelerlnl «iyaret etmiştir. Yetkililerden özellikle narenciye konusunda bilgi alan Ecevit'in gecüği yollarda gene kurbanlar kesilmlş ve yaşh kadınlar vonHtıdnt dualarla CHP Genel Baçkanı Ecevit ön ceki akşam, Kıbns Türk Toplumu Yasama Meclisi'ni zlyaret ettikten. sonra. adatfakl bütün turuluşlann temsilcileriyl» ortak blr toplantı yapmıştır. Toplantl sırasında kuruluşlarm adada aksayan işler konusundakl görüşleri Ecevlt'o anlatılmıstır. Çeşitli kuruluflar ayn(Devum Sa. 7, Stt. 1 de) Önder kişi, gücünü halktan almalı Ecevit sıyası hayatını anlatıyor Röportaj: ALTAN ÖYMEN GEZi NOTLARI ECEVİT SORUNLARI KIBRlS TÜRK'ÜNDEN DİNLEDİ LEFKOŞE Günlerinl, gecelerini Kıbns Türkü arasında dolasarak, köyler ve kentlerde konuşarak geçiren Kıbns Türk Barıs Harekâtımn Başbakanı Ecevit, bütün bu süre Içinde Kıbrıs konusuna partilerüstü bir dava olarak baktı. «Muhalefette de olsak, iktidar(Deramı Sa. 7. Sü. 4 de) 3. BÖLÜM "Efsaneleşmek insanı sarhoş edebilir, fakat her sarhoşluk gibi bu da zararlıdır,, Üçüncü bölüme bajiarken. önce bu yan serisinîn hikâyeslnî 5zetUyeyim: Birinci bölümü okuyanlar belkl haürlarlar, ben. Ecevit'e, Başbakanlığınm son günlerinde bir genel görüşme yapmak için gitmiştim. Ondan asü, dokuz aydan fazla süren hükümet döneminin bir bilânçosunu yapmasını rica etmek istiyordum. Fakat arada başka bazı sorular sormayı da tasarlamıştım. Sorulardan biri de, hakkında yazılan kitaplar üzerineydi. Bpnim o zaman saptayabildiğim kadar, bu kitapların saym. 10dan fazlaydı. Soruyu sorunca anlaşıldı ki, bu kitaplann Szellikle bazılan yüzfinden dertiiydi. Yazanları, çoğu defa iyi niyetle de olsa, kendisi v« eşi için öyle «muhayyile» ürünü şeyler yazıyorlardı ki. Ecevit, bun lardan bir bölümünü gördükten sonra. «ötekilerini «çıp bakmaya bile cesaret edememis»ti. Ona, kendisini blr kere de kendisinin anlatmasıru önerdim. 19 kiisur kitapta yazüı gerçek dışı anlaOmları ancak bu düzeltebilir, Cumhuriyetimizin en ilginç dönemlerinden birinin Başbakanının. oldugu gibi tanınmasına yardımcı olabilirdi. Buna, esasta. itirazı yokru. Ama Başbakanlıktan aynlsa da tmıhalefet lideri olarak üzerinde bulunan yükümlülükler dolayısıyla, gereken vakti ay:rabilir miydi? bunda şüphesi vardı. O zaman bu vakti «kollamak» v» biraz da «zorlamak» görevinl ben üzerime aldjm. B.unu jrerine. setinneye ^alıstıaı ve çalısıyorum. . Şöyle oluyor: bana nerede vakit syırabilecekse, foto muhabiri arkadaşım Mustafa Istemi'yle birlikte oraya gidiyorum. Istemi'nin elinde ses bantları, âletleri... Benim elimde de şimdi artık iyice dolup, giiç kapa«ur hale gelmiş bir çanta... Yaptıgım plana ve daha önce karıştırdıgım gazete koleksiyonlanndan aldığım notlara göre sorular sonıp konuları açmaya çalışıyorum. Konulann çeşidi ise. bazen gününe göre değijiyor.. Ecevit, eğer o gün ömegin siyasî temaslarls fazla meşgul olmuşsa. ona o sırada edebiyat. ya da resim üzerine değil, gene siyaset üzerine sormak. daha sonuç verici oluyor.. Telefonun fazla çahşmadığı tatil pünlerinde ise tersi.. O zaman daha çok siyaset dışı konulan açmakta fayda var. Sonra bantlar çözülüp, metinleri konuiara qöre tasnif edildikten *°.nr.a Ecevit, bunları gözden geçiriyor. Söylediklerini yazılı olarak görünce, aklına aynı konuyla ilgili yeni şeyler geliyor.. Ve ınetin, yap tığı eklerle genişliyor.. Bana da buolan kronolojik nrasına koyup, kendi ekleriml* birlikte yazı haline sokma ışi kalıyor. İZZET RIZA YALIN Ayıp Denen Bir Şey fllent Ecevifln Kıbns v J g e D s i n e en çok Hmler | D 1 telaslandı, sinirl«ndi, blJtim musunuz? Kıtans'ta Makajrioş yaotisı Kum basını ile Tıijkiyç'de cMiIliyetçi Cephe» yi. tut&roHHiııı>MfiMilrom taMKtl •Rurol'antt tırtumanu anlartzı Hiiküinetimizin Jtaran üe Turk SUâhlı Kuvvetleri adada bir operasyona .girişmiş ve Enosis'i ofiij^. bittiye getirmek isteyen faşist Yunan çetesinin hevesini kursafina tıkamıştır. Adamlar elbette bize hayır dua edecek cieeilleröir. Kıbns zaferinin sîrngesi büdikleri Ecevit oraya gidince asaplan fena bozulmus, şimdilik ellerinden bir şey gelmediğine göre olaylan ters yüz ederek eski Başbakanın kişiliğinde' Türk devletine dil uzatmaya başlamışlardır. Oysa Türk devletinin uluslararası antlaşEfıalarla tanınan hakkını fcullanmaktan Jbaşka bir şey yapıriâiUğını, Kıbns Anayasasını çiğneyenin fendileri olduğunu bütiin dünya gibi onlar da bilmektedirler. Makarips da, onu devirip palas •pandıras adadan kaçıran Samson çetesi de son olaylarm başlıca hazırlayıcılan olmuşlardır. Makar\os cuntaya kjyasla daha temkinli bir politika izliyor, Enosis'i adım adım gerçekleştirmeyi yeğ tutuyordu. Samson. çetesinin yanıldığı nokta ise tepeden inme bir olup bitti karşısmd» bizim apışıp kalacajfimız,, yerîmizden kımıldayamayacağımız düşüncesiydi. Eski Türk lıükümetlerinin davranışını göz önüne alarâk rarmıştı bu düsünceye faşist çete. Şimdi Enosisçiler yenilçinin perişanhğı içimle kızarlar, tepinirler, Ecevit'e ver yansın etlerlçrse bunu doğal sayariz. Kendi açdarından hakhdırlar. ¥a bizim «Milliyetçi Cepbe»nin gönüllü koruyucuları saygı değer yazarlanna ne demeli? Ecevit ne sıfatla Kıbnsa gidiyormuş? Orada ne işi Tarmış? Bu düpedtiz bir propaganda gerisi imiş. Türk Ordusunun kanı, canı pahasma elde edilen bir zaferi Ecevit CHP hesabma politik amaçlarla «istismar» etmeye yelteniyormuş! Bir Türk devlet adarruna saldırmakta Enosis'çi Rumlarla yanş haJinde görünen bu tnilliyetçi Müslümanların durumu gerç«kt«n .üzncüdür. Ecevit Kıbns'a ae sıfatla gitmiçtir? Oradaki noydaşlanmu CHP1 ye oy veremeyeceklerine göre, bu geriyi bir seçim propagandası yerine koymak çok sakat hir jargı olur. Bizim bildiğimiz Büleflt Ecevit, hiç bir zaman Kıbns raferini kendine ya da partisine rnal edecek bir davranısın içine girmemiş, konuya her değinişinde başannın ürduBU ile, Parlamentosuyla. muhalifmnvafık partileriyle tüm ulusun başansı olduğunu söylemiştir. O söylemiştir ama gerek ynrt, gerek dünya kamuoyu bu başanda onun da büyük bir payı olduğunu gönnemezlik etmemiştir. Çünkü roüdahale karannın sorumunu herkesten önce o duraksamasız yüklenmeyi bilmiştir. Bu, ^imdiye dek hiç bir hükiimet başkanının coğüsleyemediği bir yüreklilik işidir. Tann korusun. Kıbns harekâtı basarısulıkla sonııçlansaydı ne olıırdu? «Milliyetçi Cephe» sa^unuculan azaman bütün hırslariy Libya Türkiye'nin her türlü petrol ve tabii gaz ihtiyacını karşılayacak Callud Ecevit'le görüşebilmek için Libya'ya erteledi ANKARA, (Cummrriyet BörofU) Libya Başbakanı Abdüsselâm Callud, dün Ankara'da düzenlediği basın toplantısında, «Libya' nuı Turkiye'ye ihtiyacı kadar petrol rereoeğini» söylerniştir. Callud, Libya"nın Türkiye"yi kardeş kabul ettiğini v© kendileri için ne düşünüyorlarsa, Türkiye igin d« aynı seyleri düşündülüe' Bu arada Libya' B»şbakafa, Kıbns Bârış Harek&tı sırasında Basbakan olan CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'le görüşebilmek için Libya'ya dönüşünü belırsiz bi r tarihe ertelemiştir. Görüşmeler Libya Başbakanı Callud lla Basbakan Sadi Irmak arasındaki görüşmeler dün tamamlanmıştır. ögrenildiğine göre, görüşmeler sonunda Libym'run Türkiye'ye . lSfytie *" milyon ron, i976'<lanitibaren ise Türkiye'nin ihtiyact kadar petrol ve tabii gazı uygTin fiyatla vermesi kararlaştırümıştır. Callud ve beraberindeki teknik heyet üyeleri, Türkiye'nin çes'tli önerilerini genellikle olumlu bulmuşlardır. Görüşmelerde söz konusu edilen öneriler arasında, Libya'da çeşitli alt yapı kuruluşlannın Türk mühendis ve teknisyenlerince. yapılması, Libya için demiryohı tesisleri ve yoieu vagonlan ile lokomotifler, çimento fabrikaları, petrol taşıma işleri ni uluslararası düzeyde yapsbilecek ortak tanker filolan, Libya ordusu için gerekli hafif siîâhlar gibi komalar bulunmaktadır. Libya işçi istiyor Callud, görüşmelerin tamamlanmasından sonra düzenlediği basın toplantısında, Libya'nın kalkınma planında öngördügü projeterin trerçekleşmesi için «00 biıt ı«jıye ibttvacı bulunduğunu, TUrkiye'rrtn verebileceği bütün (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) DP, Toprak ve Aliağa Rafinerisi'nde Tarım Reformu grev başladı, Yasası'nın uzlaşmazlığın iptali istemiyle akaryakıt Anayasa darlığına Mahkemesi'ne yol açacağı başvurdu bildiriliyor • Yasanın uygulanmasından etkilenecek büyük toprak sahiplerinin, siyasî partilere baskıyı sürdürdüğü bildiriliyor. Demokratik Parti Millet Meclisı Grubu adına Anayasa Mahkemesine başvuran Grup Başkan vekilleri Vedat Önsal ve Hasan Korkmazcan, yasanın Millet Mec lisi'nde görüşülmesi sırasında hatalar yapıldığmı öne sürerek usul bafcunından iptalmı istemışlerdir. Konuyla ilgill olarak görüştüğümüz Grup Başkan Vekillerinden Önsal, yaptıklan itirazda yasanın tümünün iptalini ıstediklerini. çünkü müzakereler sırasında Mecİis İçtüzüğüne aykın davranıldığjnı, ayrıca ek maddelerin tümünün birden oylamaya konuldugunu söylemiştir. DP'nin 1973 ekimirjde Anayasa Mahkemesine yaptığı itiraz halen rapörtörier tarafından incelenmektedir ve önümüzdekı günmuhtemelen Yüksek Mah(Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) • GREVK KAKS1 tŞVEREN TPAO DA LOKAVT UYGU1ADIĞIN1 AÇ1KLAD1 ANKARA. (Cumhuriyet Börosu) Demokratik Parti, toprak ve tarm reformu kanunu'nun iptali için Anayasa Mahkemesi'nde da» va açmıştır. Doganın çok zengin olanaklanna karşı çok kötü ve hızlı bir şehirleşme İstanbul'u güzellikler ve çirkinliklerin birbiri ile yarıştıgı bir kent haline getirmiştir. Yetersiz kalan belediye hizmetleri halkm sürekli yakınmalarına neden olurken, halkın karşılaştıgı sorunlar ve çirkinlikler her geçen gün biraz daha artmakta, sorunların çözümü biraz daha zorlaşmaktadır. İşte çözümü en basit sorunlardan biri olduğu halde çözümlenemiyen çöp sorunu; Dağınık kentin herhangi bir köşesinden, Hasanpaşa, Tuğlabaşı, Taşocaklan mahaUesinin görünümü.. (Fotoğraf: Tulay DtVtTÇlOCLU) Boş durmayan kırmızı kalem Ama iş bununla da bltmlyor. Pu yazı dlzisinin her yarısı hatırlandıktan sonra, bunlar. Istanbul'a ceçmek üzere teleks banrfına yazılıyor. Ecevit, Ankara dışında olmadıgı eünlerde o metinleri de görüyor. Benim kendi adıma yazdıklanma, deSerlendirmelerime kanşmıyor ama, kendi ağzından yazılan bölümlerde bir yanhslık olup olmadığını bir kere daha gözden geçiriyor. Ve bant, Istanbul'a ancak ondan sonra geelyor. Buna ragmen gene de teknik ârızalar sonucu bir yanlışlık oldu mu, ertesi günkü buluşmamızda. bakıyorum, önünde kırmızı kalemle düzelUlmls bİT gazete var Bu düzeltmelertn hepşi gazeteye geçsln diye değil... Bazısının zaten düzeltllmesi gerekli da değil, okuyucu, okurken nasıl olsa kafasından düzelterek okumuştur. Ama Ecevit'in benim 1950'lenn gazetecilipinde eördöŞüm ve simdi artık o kadar göremedigim yazı tltizliğinden kalan bır alışkanlığı bu... Yanh? buldu mu. düzeltecek... İTHALÂT I975TE 4 MILYAR DOLARA YÜKSELECEK ANKARA, (Cumhuriyrt Bürosu) Ticaret Bakanı Prof. Haluk Cillov, yeni ithalât rejiminl açıkladığı dünkü basın toplantısında, 1975 ithalat tutannın 4 milyar dolar olacağını açıklamıştır. Bakana göre, yapılacak ithalatın yüzde 33'ü yatırım mallanna, yüzde 6O'ı ham maddelere ve yüzde 7'si de tüketim mallarına ayrılmıştır. tthal edilecek tüketim mallan arasında ham ve likit yağ1 ithalinin de bulunduğunu bildiren Cillov'a göre, «En geç bir hafta içinde en uzak köylere kadar herkesın yag bulabilmesi miimkün olacaktır.» Bakan Cillov. I974'd« ticaret açıgının 2 milyar dolar civannda olduğunu bildınrken, lthaJv tın 3.5, ihracatm da 1.8 milyar dolarda kaldığını, bu nedenle «îhracatın Türkiye'nin bir mımaralı sorunu haline geldiğiDi» söylemiştir. «Görünmez gelirler» kaleminden Türkiye'ye, dışanda çal^an işçilerimizin geçen yıl 1.5 milyar dolar civarında döviz gönderdiklerine, turizm gelirlerini ise 100 milyon dolan aşmadığına değinen Bakan, ödeme dengemizdeki bu 400 milyon dolarlık «açığın» döviz rezervlerimizden karşilanmak durumunda kalındığını bildirmiştir. Dış ticaret açıgında ıki önemli etken olduğunu kaydeden Cillov. «îlki, pamuk ihracatı tahrain edildiğinden çok düşük düzeyde gerçeklesmiştir. Dünya fiyatları (Deruu S». 7, Sü. « de) Eyüboğlu sağ cephenm ulusu kandırmak .istedıgini söyledı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Genel Sekreteri Orhan EjHiboflu, iki günden berı siyasat gelişmeleri değerlendirmek üzere toplanan Merkez Yönetim Kurulu nun çalışmalanndan sonra dün verdiği demeçte, «Milliyetçi» diye tanımlanmak istenen sağ cephenin liderler bildirisıni ce\aplamış, «Birlikten, memlekete millete hizmetten bahsedenler, milletin hakemliğine başvurmaktan neden korkuyorlar? Bunu anlamak, bu çelişkıyi gidermek mümkün degildir» demıştir. Eyüboğiu demecinde, «Türkiyî'mn sorun.'arınm hallinin, Parİamentoda ku\Tetli bir çoğunluga dayalt sürekli bir hükümetin kurulmasuıa bağlı olduğunu» bildirmı». bunun yolunun, «Er(Devamı Sa. 7, Sü. S de) Bir kere daha bahsetroiştim. ama şlmdi biraz daha açayım: Bihyorsunuz, telekste büyük harfler, büyük olarak yazılamıyor. Hangi harfin büyük olması gerektiginl, Istanbul'da okuyarı arkadaşlar »aptayıp düzeltecekler. Ecevit de. bunu biliyor tabii. Ama teleks metinlerini okurken. büyük olması gereken küçük harflerl büyükleştirmekten gene de kendinl alamıyor. Bir lkl kere: İZMİR Aliağa Rafinerisindeki 800 işçinin grevi önceki gün Onu Istanbul"da yapacaklar. Zahmet etmeyin... dedlm. sabaha karşı başlamıştır. Peki, deyip, düzeltmeden okumaya başladı. Ama bır süre Petkunlş Sendikasına bağb tonra, baktım, gene aynı şeyi yapıyor. işçilerin olaysız sürdürdükleri gre Yeni bir hatırlatmaya hazırlandıgımı görünce de. gerekçesinl vin uzaması halinde, önümüzdeki günlerde özellikle Bige böl1 löyleyip, bana artık söz bırakmadı: Ne yapayım, biliyonım ama, düzeltmeden rahat okuyamıgesinde bütangaz, benzin ve ma j kina yağı sıkıntm başgösterece yorum. ği ilgililerce öne sürülmelrtedir. ı Ülkemizde en fazla üretim ya Bu yazı dizisine bir itiraz pan bu rafinerideki görevle fl | Bu atulan üzerine, başlangıçta söyle blr itiraz gelmişti: gili oiarak bir açıklama yapan « Ecevit. Türk siyaset hayatıncfa bir önder durumundadır. sendika başkanı Mehmet Kıimç, grevin sorumlusunun Işveren ol Halbuki, anılannı anlatırken, özellikle çocuklujundakl. gençliğinduğunu söylemiş, «Sürdürülen deki hayatlnda önderlik sıfatma vabancı düşebüecek, ya da öyls yorumlanabllecek nitelikleri de ortaya çıkıyor.. Hepimiz gibi patüm çabalanmıza karşı Aliağa Rafinerisindeki anlaşmazlık çö rasıı kalabilen, saatlni. yüzüğünü satabilen. bir kere de olsa bir zümlenememiş ve 800 işçi greve gece Içkiyi fazla kaçırabilen, kişisel duyguları, zevkleri. sorunlan gitmek zorunda kalmıştır. tjve olan bir ınsan olarak görünüyor. Bunlann yazılması, onun önder ren TPAO, 4 aydır olumlu bir durumu, bazen efsaneleştirilen kişlHSi acı^ınrtan sakıncalı olabilir.» yol izlememiştir. Grev olajsız sür Bu itiraz bana da geldi. Ecevit'e de belirtilmiş... mektedir. FUfineride üretim taBunu sordum... O ne düşUnüyor bu konuda? mamen durmustur. Kısa bir süre Güldü: sonra akaryakıt sıkıntısı olat Mitleşmek... Efsaneleşmefc...» dedl. «Bu polltikada çok sa(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) ÜRETİM YAPISINDAKİ YETERSÎZLİK VE TEKELLEŞME EĞİLİMLERİ FÎYATLARI ARTIRIYOR ANKARA, (ANKA) 1975 mall yılı bütçe kanunu tasansı ile birlikte TBMM'ye sunulan 19T4 yıllık ekonomik rapor Maliye Bakanlığı tarafından açıklanmıştır. Yeni bütçe tasarıs;nın hazır lanması sırasında, ü'.kemizde ve dünyaciakı ekonomik ve raalî ortamın nıtelikleri 1974 yılının ilk 9 aylık (ocak eylül) gelışmelerine göre raporda belirlenmektedır. Raponm fiyatlar ve ticretler mitesinln bir anlamda dondurulbölümünde. Türkıye'de enflas mus zara listelerine 1974 içinde yonun 1S68 yılında başladıgı ve lzin vermesi ve taban fiyatlarıhızlanarak devam ettiğı, 1974 yı na yapılan çok vliksek oranlı lının ilk 9 aylık döneminde de zamlara rağmen 1973 yılının aynı yüzde 17,2 oranında artış göster dönemındekı artışın altında kaldiği açıklanmaktadır. Raporda dıgı belirtiimektedir açıklandığına göre. 1974 yılının ilk 9 aylık döneminde görülen Para kredi politikası ytizde 17,2 oranındakı artışın, Raporun «para ve kredi» ile <fi şubat ayında ıktısadi devlet te yatiar ve ücretler» bölümünde şekküllennın ürettigi mallara Türkiye'de enflasyonun 1968 tayapılan zamlar. fiyat kontrol ko rihinda ba?ladığı da belirtilmis tir. Her iki btSlümde enflasyonist gelişimin başlayışı ve gelişimi konusunda yapılan açıklama larda, şu görüşlere yer verilmiştir: «1968 yılınds ilk belirtileri görülen ve 1970 yUmda yapılan devalüasyonla oerraklasan talep bas kısına paralel Kamu kesiminın desteğinde. sanayı ve ticaret sek törlerine parasal faktörler ve özellikJe k'odiler aracılıSı ile (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) NADİR NADt (Devamı Sa. 7, Sü. 3 dej