Katalog

CUMHURÎYET 4 1975 kV/ İ . SAAT AŞK DA GEZER Avrupanın Tek Sömürgesi: IRLANDA ŞEVKI ADALI 18 Yazan: Necati CUMALI böyle bir tzmir turnesinde unutulması güc bir ol&yia bırakmıştı İhsan'ı. Evlemrsen sevmiş; bir yıla yakın, sevecenlifjjder, sanatından, lconuşmasından hoslandıÇ. ıun baglı kalmıştı İhsan'a. Onnn sürüide.t'iŞ] ıçlu masalarında, dost geçinen yabancıların sulanınalarına hiç açık vermeden karşı koyuyordu. Ama ne kadar yalvarsa aşırı ı^mekterı vazgeçiremiyordu İhsan'ı. Her ?ece yatakta. sevişmekten çok boğuşmayı andıran bir itışme geçiyordu aralarmda. İhsan sızıp kalıyor, gecenin geri kalan saatleri, gerilmiş 5inirlerı>le uykusuz yatağında dönüp duran kadma biT ışkence oluyordu. Olay gecesi, kadın da hafıl îçkiliydi. Kendinı bir süre İhsan'ın öpü^lennc bıraktı çınl çıplak. Alev alevdi her yanı. İhsan, her gecpk' sevişrr.elerinin sonunu getirecak cinseı gliçten yoksun, okşamalanyle feörükleyip aunıyordu bu yangını. Düşünectk oıçecek biçecek çızgiyi aşmıştı artık. Daha tazla tutamadı kendini. îhsan'ı iki eliyle itti attı üstünden. Odadan geceüğini giyerken lıriadı. Otelde kaç gündür ardında dolanan bir elektrik teknikeri vardı. Teknikerin odasına kadar, bir baştan bir başa, saydam bir gecelik iginde. yalınayak koşarak geçti koridoru. Kapı kilıtsizdi. Açtı «Kur tar bem! Kurtar beni'« diye olanca Eerginliğiyle teknikerin kollanna attı kendini. O geceden sonra teknikerin odasınaa kaldı. İki ay içinde İhsan'dan boşanıp teknıkerle evlendi. Daha sonra çevrilen lilm üstüne konuştular. Senaryo Meksikalı bir yazarın bir romanı üstüne kurulmuştu. Konunun oeğiîmesi iyi oldu İhsan için. Biraz toparlandı: Al bakalım şimdi! Meksika neresı. Ege neresi? üldu mu bu? Yeşılçam'ın tuttuğu vol olsun olmasın buydu yıllardır. Beğenilen yabancı oır film. gitgöraktar. ya da vurucu bir yabancı romanı, aloku Türkçeleştir, diye sipariş verilirdi se naryo yazarlanna. Bazı yazarlar ise kendilikierinden hazırladıkları bu türlü senaryoları götürürlerdi film yapımcılarına. Konularını ünlü bir romandan. ya da o gunlerde çok beğenilen bir lilmden almaları veterdi yapımcıların ilgilenmesi için. Bülent, daha çok p&ra içm >anaşmıştı bu filmi çevirmeye. Nedır ki elinr^en geldiği kadar düzgün bir iş çıkarmaya çahşıyordu ortaya. Kuruluşu sağlam olduktan sonra bu türlü uygulamalara karşı da değildı Bize iyi uygulanmış konu. Romanı Selçuk'taki çiftlige üygulayan tanınmış bir senaristin adını söyledi. Haluk: Benim duyduğuma göre senaryoyu satın aldığı ıçın filmi çevirtiyormuş Safiye, dedi. İhsan. kadehini dibitıden hafiıçe vurdu masaya: Anlaşıldı şimdi! önce bunu söylemel;. Anlaşılan Safiye Sultan önce senaristin gönlünü etmekle işe başlamış. Kadehini kaldırdı: Helâl yosmaya. Bülent'e senaryo üstüne aüsüncesini sordu Saim. Biraz dağmıktı. Klimden geldigi Kadar toparlamaya çalıştım. Ergun gördü. Okudu. Saim Ergun'a döndü: (Devamı var) Kırkı aşınıatı jrajı. îçkinin, genç kocasımn dışında hiç. biı şeyle ügüenmiyardu. Zekâdan yana govdesi öJeusünde nasibi almayan deiikanhya da pek sıra bırakmıyordu bu türlü işlerle uğraşacak. Sahibi oicukları istanbuTun en bü yük stüdyolarından birini, yazıbaoeyi, hattâ kasasını, isteyen girsin, istediğirü yapsın beğendiğini alsın denecek kadar bir kayıtsızlıkla, açık yüzüstü bırakzaışu. ölen korasuun, şundan. bundan beşer onar çalarak. yüzü tüküriumekten, tokatlanmaktan nasır tutarak. ceketinin. yaka dikia, leıi örselenen eüeıde sukülerek birikurdiğuıi o cömertçe sağa sola dağıtıyor, göaiü eğleodiriyordu. Bir süre kadının cömertlikleri üstüne konujuldu sofrada. Kocasırun ölüınÜBdcn sonra ortsklığı adına çKvirttiği üçiincü fUmdi bo. Üç filmin giderlerınde de kısarutı nediv bilm«nıştı. Çevirttigi ilfc iiimde lol alan kadın oyunculardan biri doğum yapnuştı ıki a ; önce. Doğuraevinde görmeye gitmişti kadını. Alnından öptiikten sonra, doğum hediyesi olarak, tck taşlı bir pırlanta yüzüfc takmıştı kadmın parntağm». Kadın a. filmde oynadığı ikiaci derece roUi için ödenen ocretin. ea az iki raisli değerinâeydi yüzük. thssrr bunlan anlatırken «Helâl kadına'» »Ya kiîrr haspaya'. Hovardahfc kanmda var!> dîj'ordu sık Sîk. Kafaları oldnkça jükselmişti artık. Bir arra Bülenfe: Hir vakitler seninle de iyiydi arası» dçdi. Bülent karşılık vermedi. Haluk: •Onîsr çoktan o'.nraş bitmiş şeyler» diye grrdi araya. fhsan: «Btn de dün ohnuş demeJIıu. Bir vakitler dedim» diye karşıhk %erdi. Sarm'e döndü: «Ulan namussuz KÖVÜTT Kahpesi çe\Tİlirken sen de bir şeyler karıştırdm onnnla. saklama şimdi.. Saim: B«nim bildiğim Osrnanlı kadmdrr. Dobra dobradır. Sffverim ben Safire'yi> dryerek kapatmak istedi konuyu. îhsan kadehini sıktı eünde: Ah o Safıye. Ah! Ah o di§i kalUk! Sırtinı okşadı Saim'In: Canına değsin! IJepsimlen çok içmişü. Katu yüzüne vuruyordk gittikçe, dili hafif cialanıyordu. Arkadaşları bilirlcıdLhuyunu. Herkeaın sarhoşiuğunun bir crta>'a çıluş biçiroi vardı. Onunki buydu. C'.nsel bir açlJtia kadınlardan scz ctmeye başlardı içki başına vurauya basladığı zaman. Bür iki kadeh sonra. o alev selir geçer, dinginleşirdi. Haluk sordu: Karın burda mı? Dcğil.' Olmasm daha iyi. Daigınlaşjn]?. üzgiin bir anlam gelmişti yüzüne:. <Nedrn?> diye soran olmadı aralarında. Beşinci evliliğiydi bu. îlk dört kansını ıçkiye düş kÜDİüğu yüzünden elinde tutamamıîtı. Istanbulda bir gaz ortaklığında çalışan bu son karısı değiînk yaradıhştaydı ötekilerden. Tam bir koruyucu ç.kmıştı. Yedi yıldur, vazgeçiremeae bile, elinden geldiği kadar az içirmeye çahşıyordu ona. Paraaını meyhanelerde bırakmasına, geceleri sızıp sabahları kınk kesik uyanmasına ses çıkarmıyordu. Turnede yanında olraası eibet iyi olurdu îhsan için. Arkadaşları bunu biliyorlardı ama bildLkleri bir şey daha vardı ki .Olrnasın daha iyi» derken şimdilo karısı değil, üçüncü karısıydı İhsan'ın aklından geçen. Hâlâ onu seviyordu. Gerçek bir dişifdi kadın. On bir yü önce, yin« Irlanda Cumhuriyeti kuruldu «Irlandalıîar sizi Tanrı'nın ve atalarımızın adına, ulusal geleneklerimiz gereğince Irlanda'nın • özgürlüğü için mücadeleye ve bayrağımız için savaşa çağırıyoruz» Liberty Hall'ün önündeki kalabalık bü>ümeğe başlamıştı. Kaldırıraları dolduranlar, Yurttaşlar Ordusu ite btr ordanun IMerlerini görmek için Itişip kakışıyorlardı. Endişeliydiler de. Bu arada bazıları alaylı sesler çıkanyor ve yeşil üniformalılarla alay ediyorlardı. Dublin Kalesinin saldırıya uğradığını henüz duymadıkları için, hareketin fazla ciddî bir şey olabileceğine ihtimâl vermiyorlardı. Tam bu sırada James Connolly'nin sesi duyuldu. «Ileri. Postaneye». Bütün hayatı boyunca bu emrl vermek için yaşamıştı Connolly. Sackville caddesinde insaatı yeni tamamlanan merkez postanesini ele geçirip. geçici hükümetlerini ilân edeceklerdi. James Connolly'nin emriyle can lanan isyancılar bir kaç dakika sonra postanenin önüne geldiler. Binadan içeri gıren Connolly, memurlara dışarı çıkmalarını söy ledi. Memurlar bu emre itaat ettiler. Isyancılar. Connolly'nin emriyle binayı kalas ve demir çubuklarla tahkim etmeğe başladılar. Ayaklanma hareketinin lider Sorunların teme.den çözümüne daima karşı çıkan Kuzey îrlanda'nın protesf n ço<îiın!uğu yüzünden, ülkede sık s.ic îörülen bir manzara. Güver.lik kuv\etleri. Belfasfta sokak savaşı veıen katoliK ve protestanların kavgasına müdahale ediyor. 191b yılında patıak v« ren Paskalya İsyanından beri, Kuzey îrlanda hiç bL zaman barışa kavuşamanuştır. leri ise heyecan içindeydiler. Bu MacDiarmada, P.H. Pearse, Jasırada ıçlerinden birinin akhna mes Connolly, Thomas MacDobayralciar geldi. Gönüllülerden bi nagh. Eamon Ceannt ve Joseph ri bir kaç dakika sonra, Sinn Plunkett tarafından imzalanmışFein'in ünlü üç renkii bayTagıyla tı. döndü. Bir eiinde de İrlanda'nm Londra haberi alıyor yeşil renkii bayrağmı tutuyordu. Connolly bayraklan getiren genBildirınin merkez postane bice; nası önünde okunduğu dakika «Her ikisini de yan yana bilarda, İrlandalı Gönüllülerle nanm önüne çekin» dedi. Yurttaşlar Ordusunun birlıkleri, Sinn Fein'in yeşil, beyaz, turun başlannda komutanlan olduğu cu ve trlanda'mn, üzerinde bir halde, Dublin'in merkezmdekı Harp bulunan yeşil renkii bayra stratejik noktalan ele geçirmeğe ğı direklere çekilirken Connolîy başladılar. Kontes Markie\ioz, dışarıyı seyrediyordu. Sokakta emrindeki bir avuç gönüUUyle toplanan meraklılar, bu tarihi Saint Stephens Green çevresini anı en ufak aynntılanna kadar kontrol altına aldı. Buna karşıizliyebilmek için dikkat kesilmışlerdi. Bayrak çekme töreni bit> hk, Dublin Kalesinde oiduğu gibı, milliyetçiler bir büyük pot tikten sonra kalabahktan ürkek alkış sesleri yükseldi. Rüzgârda daha kırdılar ve merkez telefon dalgalanan yeşil renkii İrlanda santralinı ele geçirmeyı unuttubayragının ortasma sarı yaldız lar. Dublin Kalesindeki İngiliz la «îrlanda Cumhuriyeti» yazıl yönetıciler bu sayede o gün saat 13.10'da ayaklanma haberini mıştı. Londra'ya ulastırdılar. Haber Biraz sonra Pearse, Îrlanda İngiliz başkentinde bir bomba Cumhuriyetini ilân eden bildırıgibi patladı. En karamsar İngiyi okumak üzere, Gönüllüler'.e liz yetkililer bıle, İrlandalıların Yurttaşlar Ordusu erlerinin dol savaş içindekı tngiltere'ye karsı durduğu merdivenlerden inerek böyle bir harekete girişebilecepostanenin d'.şına çıktı. Giriş ğme ihtimal vermiyordu. Londkapısına çıkan merdivenin alt ra'nm tepkisi bu nedenle oldukbasamağında durup bildiriyi o ça sert oldu ve isyancılara karşı kumaya başladr. derhal harekete geçildı. « İrlanda Cumhuriyeti Geçici Dublin Kalesindekiler önce en Hükiimetinden İrianda Halkına'. yakındakı birliklerden yardım is«İrlandalılar, sizi tanrının ve tediler. Dublin'de 2500 kişilik bir atalarımızın adına, ulusal geleîngiliz kuvveti bulunuyordu. Bu nekîerimi' gereğince, İrlarsda'nin ku\vet ayaklanmanın yerleştiği özgürlüğü için müdaceleye ve bölgeye sevkedildı. Ayaklanmaya bayrağımıs için savaşa çafırıyokatılanların sayısı hakkında bir ruz...» fikir sahibi olmıyan İngilizler, Bildirı Tbomas Clark, Sean taze kuvvetler gelinceye kadar oyalama taktikleri ıle vakit geç:r meye hazırlanıyorlardı. Ayaklanmaya fülen katılanların sayısınin sadece 700 olduğunu bılselerdı, hiç kuşkusuz daha ılk günden toplu bir saldınya gırişir ve hareketı bastınrlardı. Öte yandan posta binasını ele geçiren ve burada karaıgâhlarını kuran isyancılarm liderleri daha başlangıçta hayal kırıklığına uğramiflardı. Ba?langıçta harekete 3000 kişinin katılması kararlaştırıl mıştı. Dublin dışındaki kent ve kasabalarda ise İrlandalı Gönüllü ler örgütünün 13 bin kişilik silâhh bir kuvveti vardı. Buniarın kırsal bölgelerde yer yer ayaklan malara girişecekleri hesaplanmıstı. Oysa ayaklanmanın başlamasından birkaç saat sonra. Dublinde bile ilgisizlik görülüyor ve halk olaylara seyirci kahyordu. Clark % arkadaşları. Almanlara e ' da fazla güvenmişlerdi. Ayaklanma başladıktan sonra Almanlann İrlanda'ya çıkartma yapacaklanna inananlar bile vardı aralarında. Bu umut gerçeklesmiyecekti tabil. Almanlar önce bol bol vaadde bu!unrnuçlar. sonra sadece bir denizaltı ile isyancılara silâh göndermişîerdi. Bu denizaltı milliyetçilerle temas edememis, tngiliz ge mileri tarafından görülünce de, kaptanı tarafından batınlmıştı. Bu yüzden milliyetçiler silâh ve cep hane bakımından da yetersiz durumdayddar. Ayaklanmanın ilk günü aksam üzeri, milliyetçi isyancılarla İngi liz kuvvetleri arasında ilk çatışma lar başladı. Dublin'in merkezindeki bazı noktalan ele geçirmiş olan milliyetçilerin etrafı tngiliz kuvvetleri tarafından çevrilmişti. Bunlar ellerindeki son model silâhlarla. milliyetçilerin gizlendikleri bina ve barikatları ağur bir ateş, altına aldılar. Halkın tepkisi Silâh sesleriyle huzuru bozulan Dublin'de halk milliyetçilere karşı cephe almakta gecikmedi. John J. O'leary isimli genç bir gareteci. o günlerle ilgili anılarını jöyle özetliyor: < Ayaklanmanın başladığı ilk saatlerde Dublin bir şaşkmlık ge çirdi. ÇatışmaJar başlayınca, halk. durup dururken olay çıkaran mil liyetçileıe kızmağa başladı. Bazı sı bu bir avuç serserinin hemen kurşuna dizilmesini bile istiyordu. Tabiî hafta sonuna doğru ve özel likle ayaklanma bastınldıktan sonra, Dublinliler söylediklerinden ve davranışlanndan dolayı utanç içinde kaldılar. Ne yazılc ki iş isten geemişti.» Başlangıçta bazı Dublinlilerin •Bir avuç serseri» diye nitelediği milliyetçiler, ayaklanmayı başlat tıkları o pazartesi günü. bu düşman çevrede kendi başlanna savaşlarını vermeğe devam ettiler. Içlerinde yaralananlar ve ölenJer oldu. Ama geri çekilmediler. Umutsuz bir inatçılıkla İngilizlere karşı koydular. Ortalığm kanşma sından yararlananlar ise dükkânları yağmalamağa çıktılar. DiŞi BOND TİFFANY JONES Î A R I N : GİZLİ ÖRGÜTLER • » » •• • •• • » • • • • • • • • • • » ••• » • • » • •• • • • • • • • • • • | | | Olağan Genel Kurul Toplantısı ~ İlanı Iktisadi îşbirliği Avrupa Ligi Türk Milli Komitesi Derneği Olağan Genel Kurulu, 22 ocak 1975 çarsamba günü saat 16.00'da, Istanbul Beyoglu tstiklâ! Caddesi Ko.san Çıkmazı 8 numaralı binanın birinci katındaki toplantı salonunda aşağıdaki gündemi görüşmek üzere toplanacağından sayın üyelerin tesrıfleri rica olunur. 1. Açüış 2. Müzakereleri idare etmek üzere, bir Eaşkan, bir başkan VekiH ve bir Kâtip seçilmesl 3. Yönetim Kurulunun iki senelik faaliyet raporu ile hesap raporu ve Denetleme Kurulu raporunun incelenmesi ve Yönetim Kurulunun tbrası 4. 1975 ve 1978 devresi Dernek Bütçesi 5. Hizmet süreleri iki sene olmak üzere 6 kişilik Yönetim Kurulu asıl üyeleri ile 3 kişilik yedek üyelerinin seçilmesi 6. Hizmet süreleri iki sene olmak üzere 3 kişilik Denetleme Kurulu asıl üyeleri İle 3 kişilik yedek üyelerinin seçilmesi 7. Dilekler ve kapanış. (Bastn: 28 92) İKTiSADî İŞBİRLİĞİ AVRUPA LiGi TÜRK MiLLî KOMiTESi DERNEĞi ELEKTRİK MÜHENDiSLERi ODASI ISTANBUL ŞUBESi XVI. GENEL KURUL ÇAĞRISI • Odamızın XVI Olağan üenel Kurulu iy ocak 1975 pazar günü saat lU.UO'da Galatasaray Lisesi Tevfik Fıkret Salonunda yapılacaktır Sayın üyeleriıririn kimlık kartlarıyla birlikte katılmalarj duyurulur YÖNETtM KURULt GÜNDEM: 1 ) Açıllş ve saygı duruşu 2 ) Baskanın açış konuşması 3 ) Başkanlık Divanı seçimi ; 4 ) Oy Sayım Kurulu seçımı 5 ) Çalışma raporunun okunmaji 6 ) Denetçiler raporunun nkunması 7 ) Raporlann görüşülmesı 8 ) Yönetim Kuruîunun aklanması 9 ) Yenı yıl bütçesinin görüşülmesi ve kabulü 10 ) Yenı Yönetim Kurulu ve Denetçilenn seçimi gotürüle11 ) Dilekler ve Oda Genel Kuruluna cek öneriler (Ajanstür 581)9 81) 12 ) Kapanış 4 '4 4 4 4 4 4 * GÜNDEM: ÎÖNETİM KURCLU • • ı I I 1 •» • • • • • • • • • • • • • • • •• • » • »• • • • • • • • • • • • • • • • » • •• ANNELER, BABALAR. Beyin Felci (Cerebral Palsy) rehabilitasyonu Ücretsiz tedavi edilraektedir. VtRf SHASTtK W>CtJKLAR DERNEftt Kadıköv HıHtağa Cad. No: 30. Telefon: 37 55 99