Katalog

CUMHLTRÎYET 15 Eylül 1974 1 Dünyada Bugün Petrol şirketlerinden alman hisse, varil başına 33 sent arttırılıyor VİTANA Petrol Oreten Ülkeler Teşküfttının (OPEC) Petrol Bakanlan, ulııslararası petrol Sirketlerinden alınaıı vergi ve devlet hissesinin 1 ekim tarihinden itibaren varil başına 33 sent arttınlmasını öngören bir teklifi kabuJ etmislerdir. Dünyanın en büyük petrol üre ticısi durumunda bulunan Suudi Arabistan karara katılmamıs ve vergilerde hiçbir arttırma yap mıyacağını bi'.dirmiştir. 13 OPEC üyesi ülkenin Viyana'da yaptıkları toplantıdan sonra, yayımlanan bildiride, ham petrolün bir varilinln petrol şirketlenne, 9.74 dolara mal olacağı açıklanmıstır. Bu, varil başına 33 sentlik bir yükselmeyi işaret e^ mektedir. Bildiride, petrol şirketlerinin bu zammı tüketiciye aksettirmekten kaçmmalan gerektiğine lçaret edilmlşür. Ancak slrketle rin bu temennıye uyup uymayB caklarını zaman gösterecektir. OPEC sözcüsü, tran MaUye Bakanı Cemşid Amuzegar, şirketlerden alınan vergi ve devlet hissesinin "'o 3^ oranında art tmlmasını öngören karann 1 ekim »ünü yüriirlüğe girecegini söylemiştir. Mülteciler ve Ingiliz üsleri ransızca'da bir deyim vardır: «Filer a l'Anglaise». De yımin arüamı, bir toplantıdan kimseye larkettirmeden ses Sızce kaçıp gitmek, argo deyimiyle «çaktırmadan» sıvışmaktır. Demek ki, İngilizlerin pek sesSiz sedasız karışık işler gördüklcri düşüncesi yalnız Türkiye'de değı], dünyanan dört bir tarafında yaygın. Ancak Ingüizler diplomaslde her zaman aynı şeyi yapmıyorİ£r. Hele eski sömürgeîerınden çekiimeleri her zaman patırdîlı gürültülü oluyor. Ne zaman bir İngüiz sömürgesi boşaltılsa arkadan Jcar. ateş re göryaşı çıkıveriyor ortaya. Kıbrısra da durum böyle oldu. Kuşkusuz yeşiladada bu(rune dek süren olaylarda, geçITUJ Ingüız vonetiminin ve Ingıuz usuiü çekılme j'önteminin de p&yı var. îngihzler. kendi toprakJanndan bmleree rrul uzaktakı Kıbn s t a Ortadogudakı emperyalist emeller.nı gerçeklestırmek iç:n, üslerin: korumak gayesiyle ellennden gelenı yaprr.ışlardır. 1S59 60 andlasmalarından bu yana geçen z&man içinde, varlıkiarım pek fazia duyurmarnaya gayret etmekle birlikıe, gerek kirli askerî çıkarlannı. gerek öze!lıkle tur:zm alanında yoğunlaşcrchklan yatırımlanyİe, ekonomik çıkarlanm korumak ;çın birtakım girisimlerde bulunmuşlardır. F Fas'ın İspanyol sahrasını Burgiba, istilâsı bekleniyor yaşam boyu Tunus Devlet Bir Türk şilebi Başkanı Sardinya açığında karaya oturdu oldu LONDRA «The Economist» dergisir.in bildirdiğıne gore, Fas Kralı İkinci Hasan'ın önümüzdeki hafta İspanyol Sahrasını lstüâ etmeye başlamatı beklenmektedir. Dergi, Hasan'ın yann Ispanya'nm Afrika'daki sömürgesi | ile ilgili olarak önemli bir açık1 larna yapacağını bildirdiğine [ lsaret ederek şöyle devam et i mektedir: j «Hasan'ın Fas'ın İspanyol Sah rasına saldınsını açıklayacağına ve bunu haklı gösterrneye çalışacağına ilişkin şüpheler art maktadır. Krala böyle bir saldırıya girişmemesi için özellikle Birleşik Amerika ve Batı Avrupa'dan öneriler gelmektedir. Ancak Silâhlı Kuvvetler kendisini harekete geçmek için zorlamaktadırlar.» Economist, Fas'ın bir lstilS için bütün hazırlıklarını tamam ladığına değinerek şunlan yazmıştır: «Fas ordusunun tank ve plyadeleri sınırda hazırdırlar. Yedekler süâh altına çagnlmakta, MANASTIR Manastır'da top lanan Sosyalist Düstur Partisi 9'uncu kongresi, 71 yasmdaki Habib Burgiba'yı, 40 yıl önce kur duğu partinin ve 1956 yılında bağımsızlığın elde edilmesinden sonra getirildiği Tunus devletinin ömür boyu baskanlığına seçmistir. Kongreye katılan 680 delegenin oybirligi ile alınan bu karardan sonra bir konuşma yapan başkan Burgiba «Benim yerime kimin geçecegi sorununa da bir son veren bu karannızı kabul ediyorum» demiştir. (aa) kan bankalan kurulmaktadır. Agadir şehnnde de bir askerî karargâh kurulmuştur. (THA) Suudi Arabistan OPEC'e karşı tutumunu yenıden gözden geçirdi BEYRtT Petrol ihraç eden ülkeler teşlalâtı ' OPEC nn, Suudi Arabistan tarafmdan afişe petrol fiyatlannda indirim yapılması yolundaki teklifinin reddediirr.esmden sonra, Suudi Arabıstan'ın 'OPECıe karşı izleyeeegi tuturnu yeniden gözden geçirecegi bildirıl mpkıeciir. Özellikle petrol üzerine yaptitı isabetli tahmin ve yorumlarla 1 ün yapmış oLar. «Middle East Economic Suney» ıMees» adlı dergide yer alan bir yazıya gore, Suudi Arabistan'ın teklifi, Cezayır. Kuvey* ve İran tarafmdan «Sempa'i» ile karşılanmışsa da, özeilikle I.:bya ve Irak tarafından reddediimiştir. bıstan yetkilisi, petrol şirketleri(Mees)'e gore, bir Suudi Aranin «Asın kariar sagladıklannı Sözcü, ham petrolün afişe flyatının üç aylık bir süre içuı daha donduruldugunu kaydetmiştir. Ham petrolün afişe fiyatı varil başına halen 11,65 dolardır. Amuzegar, uluslararası petrol şirketlerinin petrol satışlanndan zaten aşm bir kâr sağladıklarıkendilerınin de kabul ettiklerini, nı. bu bakımdan zammı tüketici ancak bu şirketlerden alınan pay ye yansıtmaktan kaçınabileceklerini belirtmiştir. arttırılırken, afışe petrol fiyatlannda aynı oranda • 't 3,5 • bir Sirketlerin varil başına 90 sent kâr sağladıklan bilınmektedır. indirim yapıhnasınm yerinde olaOPEC'in bu karanndan sonra şir cagı görü&imü savıuımustur. ketlerin karı varil başına 57 (aa) sente inecektir. CAGLİARİ (Sardinya) İçinde 25 kişilik mürettebat bulunaa «Trabulus» adlı bir Türk şilebi, Cagliari körfezinin batı kesimin» deki Saint Pierre kanalında karaya otunnuştur. Şilebi çekerek yüzdürmek üz«re girişilen bütün çabalar basansulığa ugramıştır. Bununla birlikte, kumlu ve sert yüzeya çarpması sırasında geminin gövdesj hiçbir zarar görmemiş olduğundan, kurtarma ekipleri çabalannm sonunda başanya ulatacaguu ummaktadırlar. «TrabulusBun ambarlannda Sardinya adasındakı bir şirket için 2000 tondan fazla çinko tozu bulunmakudır. (a a) bon Kıbrıs bunahmının bajlangıcında, Türk yetkililerinden buı cingilKre'nin anlaşmazlıkta meşum bir rol oynadığını» belirtmişti. Londra phantomları, ücretli savaşçı Gurkhaları ıle Türkiye ksrşısında pek dürüst olmayan bir tavır tâkınmıştı. Birincl çıkarmayı lzleyen çünlerde, Turkiye'ye karşı şirisilcn elektronik savaşta Ingiltere'nin ro!u rie incelenmeye değer. Gunu gelince ku?kusuz bu nokta uzerinde uzun uzurv durulacaktır. Son gelen haherlerden anlaşıldığma gore, İngilttre Ada'daki meşum rolunü surdurmektedır. Londra bu kez de, Rum mezalimınden kaçarak kendi a<keri üslerine «ığınan Turk mUtecilerı bir türiu bırakmak ıstememektedir. Kuşkusuz majestelerınin hükuroetinin bu davranışırn ne c'ostluk ne de devletler hukuku ilkeleriyle bağdaîtırmak mümkündür. İngiltere ile Turkiye savaş halinde olmadığına gorc, Turk multecılermi tutfak gıbi elinde tutmak yetkı*ir.i lngiltere nereden »lmaktadır? Daima «tavşana kaç, tazıya tut» poiıtikası izlemiş olan Ingiltere'nin bu kez de Yunanlıları kızdırmak istemedıği ania«.ılıyor. Ar.cak, Londra Atina ilışkılerinin inış çıkışlannın faturasını herha'.de masum Türklere ödetmeye kalkmak, tklın ve insafın kabul edebileceği bir davranış deği'dir. İngiltere kuşkusuz yanlış bir tuturn i^indedir. Kıbrıs yairnz Turkiye ve Yunanistan ile Ada c'a yaşayan iki toplumu ilgilen diren bir soruıv değıldır. Yeşü Ada'nın Doğu Akdeniz'deki ıtratejik durumu yüzünden, anlasmazkk bütun bölge üikelerini ilgüendirmektedir ve Ada'da barı? ancak tüm bölee ülkelerinin çıkarlarının da göz önünde bulundurulması hahnde kalıct olabilecektir. Aksi halde Kıbrıs Orta Doğu için bir çjban başı olarak kalacaktır. Kıbns'ın tüm Ortadoğu barışuu tehdit ermemesi ise, ancak Ada'nın tüm üslerden arınmasıyla mümkün olacaktır. Oysa şımdıye dek burada, Ortadoğu'nun eski hakimi, böige halklannın eski büyük sömürücüsil tngiltere'nin üsleri bulunmak'aydj. Londra hiç değilse bunu dügünerek, ar.laşmazlık sırasında sesini çıkarmadan durmalı, mümkün oldufa kadar olaylan yatı?tıncı dürüst bir tutum izlemeliydi ki, dılıkatler kendi üsleri üzerine toplanmasın. Oysa Londra meşum rolünil oynamaktan %azgeçmemiş, eski alışkanlıklarını bir tarafa bırakmayı başaramamıştır. Londra. üslerüıe sîğınnıış buIunan Türk mültecilerinin, kendi bölgelerine, ya da hiç değilse Turkiye'ye dönmelerine müsaade etmediği takdirde, An kara'nın Ada'da bütun bölgeyi tehdit etmek üzere bulunan İngıliz üsleri sorununu da ortaya atması gerekir. O zaman bir vakitler üzerinde güneş batmayan ımparatorluk olan. şımdi ise artık güneş yürüne hasret kalrruş bulunan İngıltere'nin nasıl yola geldıgini hep birlikte göreceTekrar tekrar belirtmekte yarar var. Turkiye Ada'daki îngilız üslermin varlıgı sorununu ortaya attığı zaman bütün dün rada çok kuvvetli destpkier bulacak, Birleşmiş Milletler'de de durumunun daha da güçlendiğini görecektir. Ada'da gerçek bir barışın kurulmasmın asıl koşulu da zaten budur. Mozambık'te Freliıuo ile Portekiz ordusu ışbırJı^ı yapıyor OCRENOO >URQUES Mozambık Kurtuluş Cephesı (Frelimo) gerillalan başkent Lau renco Marques'e uçakiarla gel mekredirler. Böylece yıllardıı Portekiz ordusuna karşı savasan Frelimo gerillalan çimdi ülkede düzeni sağlamak için Portekiz askerleri il© ışblrligi yapmaktadırlar. Frelimo gerillalan şehre geîdiklerînde ilkın Portekizli denizcilerın duzenledigi bir zivafete katılmışlar ve eski düşman ları i!e birl:kt« yemek yemişierdır. Mozambık'ın ikinci büyük çeh ri olan Beira'da da Portekiz knv vetleri denetımi Frelimo geril j lalanna devretmektedirler. Öte yandan, Portekiı Komünist Partisinin çağnsı üzerine, 810 bin kişilik bir balk toplulu ğ\ı önceki akşam Lizbon'da Mo zambik'e bagımsızlık tanınmasını öngören Lusaka anlaşmas.n ! dan yana ve «gerıci eylemlere» j karşı gbsteride bulunmuştur. : Parti militanlarmdan oluşan re birkaç polis arabasmca des \ teklenen güvenlik görevlilerinin j gözetiminde yapılan gösteri sırasmda hiçbir olay meydana gelmemiştir. Ellerinde Frelimo bayraklan ve kırmızı bayraklar taşıyan göstericiler, «Yaşasın Frelimo», «Kahrolsun gericüer» diy» bagırmışlardır. Madrid'deki bombalı sabotajı Bask • •> •« • orgutu yapmış !HADRtD Madrid'de önceki gün bir barda meydana gelen ve 11 kişinin ölümüne ve 71 kışınin de yaralarunasına yolaçan bomba ü saldınnın (ETA) Bask ülkesl ve Özgürlük adlı bask gerilla örgütünce düzenlendigi polis tarafmdan açıklanmıstır. Hatırlanacagı üzere aynı örgüt. geçen 20 aralıkta. tspanya başbakanı Amiral Luis Carrero Blaneo' nun ölümü ile sonuçlanan suıkastın kendileri taraîından düzenlendiğini açıklamıştı. Örgüt o olaydan beri bir dah» herhangi bir hadiseye karışmamıştı. ALTINYIUN ÇEKİÜSI L DCFADA Altın yılımız sizin de altın yılınız olacak... Bir defada 30 Milyon, Turkiye Iş Bankasında 100 000 talihHsini bekliyor. Çeşme akarken testinizi doldurunuz. Ödül vadedildi öte yandan, önceki günkü ol&y la ilgıli soruşturmayı yürüten polis müdürü Fredrico Quintero, söz konıısu Bask gerilla örgiitünun bir üyesi hakkmda bılgi v«rerek yakalanmasma yardıma olacaklara bir milyon peseta (.250 000 TL) ödül verilecegini «ade etmiştir. Yakalanması için fidye vaat edilen gerilla Juan Gallaraga Manzıbal'dir (27). Aranan bu gerülanın bir fotografı îspanyol TV'da 30 saniye süre ile yayınlanmıştır. Gallaraga'nın önceki günkil bombayı patlatan kisi oldugu sanılmaktadır. Anlaşmalara sadık Portekiz Dışişleri Bakanı Ma [ rio Soares, BM Gene! Kuralu ! toplantısına katümak üzere New York'a hareketinden iki gün ön1 ce düzenledigi basın toplantısm1 da hükümetinin önceki rejimin | imzaladığı anlaşma ve andlaşmalardan çekilmeyi hiçbir zaman düşünmediğini tekrarlanuştır. Soares, özellikle, ülkesinin Atlantik Andlaşmasına bağlı kalmak niyetinde olduğunu belirtmiştir. Portekiz Dışişleri Bakanı, bununla birlikte ABD'nm Azor adalarındaki hava Uslerinden yararlanması karşılıgmda Portekiz'e tazminat ödemesi gerektiğini söylemiştir. Hatırlanacagı gibl, ABD, Azor adalarındaki hava üssünden özel likle son îsraü • Arap savaşı sırasında bir hava köprüsü kurmakta yararlanmıştı. (aa. AP THA) Etyopya hiç bir bloka bağlı olmayacak ADİS ABABA Devrik împarator Haiie Selasıye'nin tüm roal varhğıru (işyeri, otel, gayrımenkul ve çiftlik) kamulaştıraa Etyopya'nın yeni hükumeti, dün yayınladığı bir bildıri ile ulkenin bundan böyle hiçbir bloka bağlı olmarr.a siyaseti ixleyeceğinî açıklamıştır. Aynı bildiride, Etyopya'nın BM ve Afrika Birliği yasalanna uyacağı ve İmzalamış oldugu bütün uluslararası anlaşmalara saygı gostereceği de kaydetiilmistir. Bu arada Adis Ababa Hava«lanı dış ve iç seferlere açılmıs tır. Adis Ababa'run önemll noktalanm tutan Amerikan yapısı M47 tanklan da ortadan kaybolmustur. (Ajanslar) Şili hükümetinin Noel'e kadar 500 siyasî tutukluyu salacağı sanılıyor SANTÎAGO (ŞU1) Dinî bir örgüt olan Şili Mülteciler ülusal Komitesiae yakın bir kaynaktan, Şili hükümetinin noel'e kadar 500 siyasi tutukluyu serbest bırakmayı tasarladığı ögrenilmiştir. Aynı kaynağa gbre, 70 kişilik ilir siyasi tutuklu grubu 20 Eylüle doğru serbest bırakılacak ve bunlar ülkeden çıkanlacaktır. Bu haberler resmi kaynaklarca doğrulanmadığı gibi, yalanlanmamıştır. Dıçişleri Bakan yardımcısı Binbaşı Clauîde Collados henüz hiçbir siyasi tutukluya ülkeden serbest çıkış belgesi \Terilmemiş olduğur.u belirtmiştir. Öte yandan, Dışişleri Bakanı Patricio Carvajal, önceki akşam Santiago'da uluslararası Kızılhaç temsilcisiyle siyasî tutuklulann serbest bırakılması ve Şili'den sınir dısı edümesi konularıru görüşmüştür. (a a) 9 Avrupa ülkesinin liderleri Paris'e geldiler PARİS Ortakpazar ülkelerirün devlet ve hükümet başkanlar., Fransa Cumhurbaşkanı Gıscard d"Estaing'in Eliae saraymda vereceği ziyafete kaolmak üzere Paris'e gelmişlerdir. Eiize sarayının rmıhteşem mlonlannda verilecek ziyafette Batı *vrupalı liderier hem yemek yiyecekler hem de Avrupanın ekonor : sorunlannı tartısacaklar dır. Yemeğe Ortakpazar Komisyonu Başkanı François Xavier Ortoli de katılacaktır. Elize sarayındaki öyafetin d'Estaing ile Batı Alman Başbakanı Heîmut Schmidt'in yaptıkla n son görüşmede kararlaştırıldığı bildirümektedir. Bu ziyafet, yıl sonuna dogru yapılması düşünülen konferansm ön çalışması nitelığıni taşunaktadır. (THA) AU StRMEN ÖZÜR Ankaradan trteksle geçtl|lmiz önceki giinkü yazıda sayfaUr hlrbirine kanstığından anl»ra tiimüyle kaybolmuftur. Okuyucularunııdan özflr dileriz. A. S. SATILIK DAIRE Kazasker Hilmi Paşa'da 70 M2 2 oda L tıpi geniş salon. Net 150.000 TL'na acele satılıktır. Tel: 22 42 90 Olâl Hocaotln (Yenl Ajans: 2187) 7300