Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURÎYET 24 Ağustos 1974 ahne Ş'J: Bir süih tüecannın dükkanı. Dükkân sa hibi, gelen müşteriyi görürvce, elierını ıı ğuçturmaya ba«!ar. Yağlı bir rr.ü.sterıyi tan;r Babasma da silâh satmıjtır. Şeytanca süliişüyle ksrşılar onu. Yağlı müşteri. bol miktarda çilâh a'acakt'.r. Alacaktır ama, koşullan var: «Bunlan sizden •lacağım ama, komsuma karsı kullanacağım. Bıi hareketimi destekleyeceksıniz Her zaman vaptığınız gibi, ejki dostluk geregi, silâhlan nasıl ve kime karşı kullanırsam kuilanayım. bun'jn dcSrulugunu diinyaya yayac»k?ınız. Ortak uyjârl'.k değerlerini de, o silshlarla <=atacak«ınız.» Dükkâncı bu koşuiların tümünü kabul e. der. lyi bir lçtir bu. S Olaylar ve görüşler Birlesmis Milletler: NONU Prof. Tarık Zafer TUNAYA (Rond PointV »avas uçaklar: fabrikatnrü Msrcel Dassault'nun hobbısı «Jours de France» dergi«inm cicili bicili binası oldugunu unutar»k, dolaşmak. Yıllar yılı, okul üralsrınrla. îarihsel Türk • Fran^ı? rir>«tlueundan «ozedümjştir Çok çeyde oldufeu gibı. bu da abartilmıs b1r konu. Birinci Fransura'nın annpsı Kanunl'ye, Şarlken'in fbakınız bu isrr.i biie Fransızca sövlüyoruz) saldınsına karşı vardım ısteven mektubunu yazmasaydı ne olurdu? Oysa, Fransa, dünyaya hürrivetç'. ükelerl ilân etmiş ilk ülke degildi. Bıınu vapmış o]m»*ı. emperyaîizrnin baş temsilcilerinden olmasını önleyememiştir. Fransız yöneticileri, emperyalizm ujruna ne yapmamışlardır ki... Fransa'nm bu hareketi karşısında Sultan Hamit şöyle der: «Turıus meselesı aramızda s^ cıci bir buliîtnı» Ve Tunus «ld?n eıdpr 'BiIAl N". Şim?ır: Fransız belgelerıne pnre Mithat Pa,sa'nın son günleri. s. 3940. 7879. 94 95). Bu Nasıl Birleşme? Sayın okuy\ıcularımdan özür dilerim. Bftylesine hafif tair aniatım içine düşm*k isteme?dim. Ne var ki, «vnı «ahneyi, birkaç gün nnce, Nfw York'taki Birlesmi* .Milletler binasına taIimak mümkün. Satıcı Fransa'dır Alıcı Yunanistan. Hedef Türkiye. Orada baska jatıcılar d» var. Örnefiin. hem vikthie Kuzev Kore've silih satan ve aynı «ilâhları karşmna. G. Kore've askerlerini srinderen tngilter*. Vp örekiler. Dünya barısı, ?:lâh tüccanyle müşterilerini yanyana oturtmakla mı kurulacak? Cstelik. müthiş bir «ilâhlanma yansı ieindeviz. Uzmanlara soT». simdi ABC tilâhlarıvle ugrasılıyor: Nükleer, bakteriyolojik ve kimyasal stlâhlar gelistiriliyor. îlerlemeye bakınız: 1 meeatonluk termnnükleer bomba, 1914te «modern» sayıian 75lık 200 milyon topun salvolarına eşit. Büvük dcvlet olmak. büvük silâh endüstri«ine baglı. Tabii, yticeliklerini ve baskılannı korumak için, bu tip «;ilâhlan satmıyorlar. Ancak, böleespl «avasları. cıkarlarına uygun buldukları lcirv. kiâsik ve knnvanjiyonel denılen cinsten olanları satıyor'ar. silik karma aıkeri gücö, sırf Rumlardan oluşan 'ÎO.noıı Kişiye çıkardığı zaman. Fransa'nın Birle»nij Milletjerde deiegesi yok muydu? Sonra. işkencp reiimi de Fransa'va yaoircı dejil. Böyte bır reiimi bizzat uygularııştır Cezavir halkını en çssdas iskence vöntemleri aîtında tııtmğu ve bunun meçruluâıınu resmen s» vundtıâıı dünvaca bilinen bir olay Tiirkıve. ne ynzıktır kı. C<"7avire nvetılanan bu rriim! Birlesmis MiiletİPrde >takbih. pdpnler arsşınd? olmsmı?tır. Ve Fransanın yanında olmak hatasına düş miiştür Ortada bir «cnın kalıvor. P^narlonııloe reiiminin sshlplijini alavlı biçimde bPİİrrmpk için «Ppnariemokra*:^ denilen bıı von^timin ortflrifın kalkmssıyla. Franssnın. liheral hir rejimi flesleklemek ;çin bu vols bssvıırdne'i iWi siirülebılir Ama. b'i d? fprc»":» uvmııvor Cıink" Fin«a. silâh satma anlasmasinı. daha önce ve mantık«iz dilîtntÖT)er]e vanmi'tı. Françız knnnTici]?rin;n tüm iştpklpri ticarpttc tnnlanıvor S^Shı kime ÇP kerseniz cpkin. veter ki Fran«adan alın. Ama, Frsn^a bir avuc v<jn«»tiei demek dçSildr. Aydın ve ele=tiricil:ee âsık Fransız halkı. «eçimleri kıl pavı (arkla kazanmıs bir başkanın dümen suyıında gıbnez. Telefon Diplomasisi »elefon diplomasisi pohtikada moda Jı<ıu Son kez, Ecevıt I le Kıssinaer'.n Kıbns serüveninde »e/î«.' süncJUzlü, vskıtli vakitsiz telefonla ıconuştuklarını öğreirlı.ic. Her tür aracıyı a'layaras dn:avsi7 voldan diplomnsı »apniKK fi'.ç kuskusuz devle? adamlsrını amaca daha çabuk gö'ürtr. Telefon diplomasisini bu nedenle olumlu saymaK gereıiir /.atep vaşamın ner Kesımınde telelon diplomas'ü yürürlüktedir. Şövle ki... Sanahın Köriinde telefon çalar. Bır sauın scsU AIoooo neresı orası? S:z neresinı aradınız eîendimT Cararn lclmsiniz si2? Siz fcimı aradınız efendım? Ayol sen söylesen ne olur, patlar mısınî Patlanm. Çat, kapanır. Aloooooo Rıza... Rıza degil, Murteza. Malı yükledin mi? Hangi malı? Mal ulan mal. anmak hsrifl R ı » n«r<l«T Bilmem. Bugün mal yoia çıfcmazsa gelip nepinuL teoslerlm. * AIoooo.. aloooo.. alooo. Viranköy.. alooo... alooo VIranköy... Jandarma çık aradan... Aioooo... Vırar.'cöy... Papademokrasi Kısacık sütunlarda tarih basamaklannı btr bir çıkma olasılıSı vok. Geregi de vok. Yalnız. nioin hep 1. Fransuva ile ileıli mektuptan »6% ed.lir de. bu ve b^nzeri o!avlar unutulur' Bu soruyu sormak ıstedik. O dönemden çok uzaklardavız çimdi. Ama Pransa. vine o Fransa. Birlîşmis MiHetlerde. (Baş harfierlp: OST1. neden bu eavTetkeslik? Niçin. Türkiye'nin Kıh ns'ta sovsuzlasmıs bir yfinetime son vcrmek içjn attıgı adım. Pransız vönetirilerini sinirlendirivor? önce. bir sorun tizerinde durmakta varar rar. Fran'îiz hükümetleri. b'jna benzer olavlarda aynı duyeusalHSı VP nıtarlılıgı söstprmemişlerdir. En aTından. lflfiS'tpn bcri. Tiirklpr vahüj ce öidüriilürl'.en Fransa s<>sirt1 büe cıkarmami«hr. rtvlevse. isin icinrtp vpnf VP dP6i?ik bir ırhsiır var. O da. hic kiı<:knısuz. süSh ticaretinıie d'iSümlpniyor. Sann Gisrard d'Estain?'in. Miragp hı?'vla 1se şanlmasındün durumu anlamak zor degil. Bu. Fransa'va vabann bir siyasal Wsef« de dpjil. Basit. kücük hesanlı bezirgânca bir uyeulama. Fransa'nın. Birlesmis Milletler'deîrt delesfesini Güvenlik Konseyinde. Türkiye'nin aleyhine ve adı «zikredilerek» bir karar alınması için seferber etmesi. sorunun ileinç yönü olııvor. Eğer. Bteki (iveler Ribi. valnızea. karara olumlu oy versevdi. vine sövlpnecek havli sey vardı ama, hiç olma7ra Fran«a'nın kendl kendini inkir etmesi bu denli açık olmazdı. Bakınız neden? 19«Vte Kîbru Adası yer değiştirmemişti. MaVarios yönetimi, anayasa] bir hüküra olan 2000 ki Mehmet'in Cevabı Türkivenin yeni eylemlyle îlgili çok şeyler söy leniyor. SSylenmPsi de doğal. Cenevre Konferansı. gizli cerevan ettiŞi için. oraris söylenenleri mera« etmekt» haklıvız. Bazı haberlere göre, tngilterenin ünlü «Hariciye Nâzırı. kehanptlerde bulıınmns «Adaya çıkafd.ğınız askeri nasıl tutacaksınız? Sn yok». «Simrii Adaya hâkimsiniz ama. yarın siz Ada nın esiri olacaksınız» ?ibi sözler bunlar. Her halde bu sözleri. kayirdıgı deleçasyona c« « r e t vermefc için söylemiş olmalı. Fakat. bir gerçeği beiirtmpkte varar var. Türk S'lâhlı Kuvvetleri ne Ada'yı e=ir etmislerdir. ne de Ada'nın esıri olm» durumundadırlar. Eeer Türkiye. emperyalizm kalıntısı iîslere sahip olms Isteeinde olsaydı. o laman bu tür lâkırdılann veri olurdu. Bu tertip iddiaları cevaplamak için. urun açtklamalar gerek?iz. Türk sağduyusunun temsilcisi ola rak. Mehmetçik bakınız nasıl cevaplnndırmı?. Yaralı askerlerin bulunduğu askeri hastanede, ?enç kızlarımız da gönüllü oîarak çalışıyorlar. Bir gün. yemekler dajıtıldıktan sonra. tathlar artar. Genç pembe melek. yatağındaki yaralı Mehmetçiee bir tatlı daha götürür. «Yedim> der Mehmetçik. •Zarar yok. arttı» der genç kız. Ve Mehmetçik'ten şu cevabı alır: «Dışarda günlerdir aç kalmış insanlar var. onlar yesin.» Milletler ve insanlar srası birlik ve barı^ böyle kurulabilir. Böylesine bir sağduyu Birleşmis Mil letler'e egemen olmazsa, ortaya birleşmemiş milletler çıkar O zaman da ONU. NONU olur. Mithat Paşa ve Tunus Işte bir örnek. Tarihimizde adı ilk yazılı anayastmızla (1R7S Karnınu Esasi sı> bütünleşmiş olan Mithat Paşa, Abdülhımit tarafmdan. Abdülaziz'in bldürülmesine katıldıfı iddiasiyle tutuklanmak istenmişti. Pasa, durumu haber almca 17 mnyıs 1B31 günü, İ?Tnir'deki Fransız konsolosluguna sıgınmıştır. O zaman. Aydın Valisivdi. İzmir'i de kaı>sıyordu bu vilâyet. Baîkonsolo» Pellissier de Reynaud, Bnce paşayı kabul etti. tsfanbul'daki Fransız Elçisi Tissot'ya da haber verdi. Abdülhamit de elçilife başvurdu ye Paşanın «âdî bir suçlu oldugu için» geri verilmesini istedi. Bu sırada. Osmanlı • Fransız iüşkileri hayll gergindi. Fransa'nm gözli Tunus'ta idı ve bu ülke üzerinde «himaye» kurmak. kısaca onu ele tteçirmek istiyordu. Eiçi Tissot. durumdan yararlanma yoluna gitti. Kendi Dısişleri Bakamna, fBarthetemy SaintHilaire) yazdıfı yazıda ?u satirlar okanur: «... Bir katile himaye bahşetmeye haktamız yoktur. Mithat Pasa da. Abdülâziz'in katline birinci derecede karışmıştır». Bakan da, bu iddiavı dofru bulmuçtur. • Hsmmefendi Ankara'yı istedik, 5 saat oMu oekliyorua. tfer.dım acele Konuşuyor bekliyeceksını». ACHP Kim konuşuvor? Fransa: 17891974 Evvel zaman içinde, 185 yıl önc«, hürriyetçl bir Fran?» vardı. 1789 îhtiiâliyle «tnsan ve Yurttas Hakları Bildlri«i»ni tüm in?*nhk adıia ilân etmiş olan Frarıj». Şimdi o Fransa yok. Matal oldu. Biz Türklerin. Fransa ıle olan ilişkilerimiz, âyrı bir özeüik taşır. Tanzimatîan beri, Türk »ydınlarının bildikleri yabancı dil Fransızca olduğu için, dünyayı onun penceresinden görme »hjkanlığı c?oğmu«.tur. Kültürüyle, büyük düjün adamlarıyle, esprisi ile kıvraklıgı ile, Frama'nın dünyadaki rolü küçümsenemez. Ama. Türkler için, Fransa, ayrı bir seydi. Paris'e gidebilmek, Champs ElyseeYde, Jön Türkleri anaretsin»... Bu muhtesem caddenin yarı ucunda BeysterKiı alav etmeyin nerkes açele Konusayor, normal yazılanlar bekliyor. Peki demek ki acele normal oldu. normaı de anormal öyle mi? Beyelendi çabuk olun. siz de acele ısuyor pjusunuz? Gecemn Köründe kısık bır ses: Aioooo... Efenchm. Rubum... Kimsiniz? Havatım tanımadın mıT Tamyamadım elendim. Avıp. ayıp. bu kadar çabuk unutmak..: Bevefendi kimsiniz? Telefonu kapatıyorum. Yerım seni... * Ulan bu namussuzlar memleketi soyuyorlar gün ne duydum bihyor musun? Bırak şimdi bunlan, telefonlar dinleniyor. Dinlesin de ögrensin keratalar! Bak anlatHvım... sonra Müjeân eelınce t$lerl büsbtitiın kirıstı; dur bıraz. tencere ateşte. vemeğe bir bakıp geleyim c^varn ederiz; sakın kapatma; çok heyecanlı... Zırrrrr... Telefor.u açar, müzik, sarkılar, kankaı^aiar., Bir ses: Bekliyoruz cicim Kapanır. Alooo.. alooo, dur vahu anlamırorum. blrilsrı tf^ha bizim iıata konuşuyor ıcadın seslen var. Hanım«t?ııa! aanımefendı. lutfen kapatın. Ne »are^encıım? . .•. Siz bızim hatta konuşuyorsunuî. lutfen KaıSıttn.i.1 . Ne diye sizın .hat pluygrmus? Asıtsız btzimkınclş ko. nusuyorsunuz. S12 k&patıni. Allan Allah çatnk vahu, bu ne saygısızlıjc! Sayjısaz sensin, budaıai... AİOOOOOO.. ÇIIGINL1RTAN SAĞDUYUYA Oktay AKBAL Evet Hayır ajduyu yitip gidince bir toplumdan, nedir yapılması jereken? tşte bir »ru ki yanıtını vermek kolay değil. Kıbns Rum toplumu buj;ün böyle bir durumdadır, ••ğduyu, akıl gibi d'egerler tüm ortadsn kalkmı?. çılgınlık, kendini bilmezlik egemen olmuştur. Gazeteeilere karşı eirişilen kersanca davranı«lar, Amerikan büvükelçisinir» göz göre göre öldürülme«i, Türk köylerinde yapılan katliamlar hep bu çılgınlıgın belirtileridır. Televisyonda »eyrettik. cazetpleTde re«mlerlnt «ördük. Üç rajtndaki çocuiuyle birlikte Turk. anaları aeima»ızca kurşunlannr.îtır Rııra çetecüeri tarafından. Nfr için. ne>'i elde etmek için? Üç vaşındaki çocjğu arasıvle öldürüp tarlava gomereksin de Kıhrn'ın Yunanlı olmamnı mı sa£la\acakJin. »rlaya çıkmı» Türk orduı<unu mu durduracaksm? Diinya kamuoyunu bir kez daha mı alrfatacaksın? Suç yalnız onlarria mı? Genellikle evet. Suç »da Rumlarında, daha doSrjşıı Kıbrı« Fumlarını temıdl ettigini söyl^yen • önRticilerrip. Ba^ta Makarios. Grivas gibi liderlerde. . Yunanistanda ENOSÎS ülkü?ürü binîerce Kibrıs Rumurun kafasına sokanlarda. Onlara güç verenler. kıskırtanlar, dejtekleyenler, BÜC. filâh. para conderenler de suçlu elbet. Amerikâsından tnsilteresine, Sovyetlerinden Fransasına kadar az ya d» çok hecsinln payı var bugiinkü durumda. Hele yedî yıl cunta vönetimini avakta tutsn. ona her tür'.ü vardırnı yapan, sonunda onlan Kıbrı«'ta ENOSÎS'e girismek ?erüvprine iten Nixon Amerikasının yarlıs politikam degil midir? S Adamları tut, öv. de«tfklp. yürekler.riir. birtakım işlere kalkıstır, sonra ortada bırakıver! Zaten sajduyudan kopmuş ENOStS'cileri çılgına döndlirmpk bövle olur! Bütün hesap vamlgısı suvdu: Türkiye bu olup • bittiyi sineye çeker, bir sey vapmaz. vapamaz. Haber alma yanlıslıBı, Türk ulusunu tanımam», ciddiye »Imama. önem vprmeme yanlış4 lıgı... Tarihi bllmeme. hunra vıldır yakın ilt«ki kurduîu b ' ülkevi gerçek kisilijiy'e öîrenmeme vanl'slıjı... Elbet ba$ 5uçlu Nixon Amerikasının giittüSü politikariır. Bu politikanır» son kurbanı içp Kıbr «'tski hüyükelci Davies olmuştur. Davie^t. belki de ENOSÎS darbe«ini tertipl»mek. de<*eklemek i?in gelmi?ti Kıbrn'a. Göreve başlayı? tarihi 10 temmur. Bu tarih anlamlifîır. îngtltere yönetimine karşı çete savasları vpren ENOStS'çi Rumlar Türk ordusuvle bssa c'kamayacaklarını bilmeliydıler. Bilmiynrlıırsa bunlar» hu eerçegi anla'an biri çıkmalıydı. Türkler «dayı bırakmnz. bizden rie size fszla bir yardım Relmez, Yunanistan Kıbns için Türkiye ile bir savasa girijemez, öylevse daha aklı basında, daha saîduyulu davranın, demeliydiler. Oysa *am tersini vaptılar. adava «ubay gönder. asker gönder. «ilâh eönder, ordular kurdur, Türkleri yıltfır. öldür. adadan knvmaya çalı?. Bütün hunları da <Türkiye nasıl olsa arixva çıkamaz» varsavımı üzertne kur. Kâjıttan bir «ato gibi!.. Çlmdi gerçek ortaya çıkmıştır. Türkiye Kıbns'ı ENOSlS'çI Rumlara kaptırmayacağmı göstermiştir. ü ç • beş gtn içinde adanın yarıya yakın bölilmünde egemenliğini kurmuştur. lîtese birkaç gün içinde tüm adayı eline geçirecek güçtedir. Ona karsı durmak olanaksızdır. Dünyanm büyük devletlerinin de böyle bir olup • bitti karjmnda birtakım protestoları aş^n bir davranışları olamayacaktır tki kez Ikinin dört etmp=i sibi ke«in hir serçek. Kıhrıs ada«ında Türkiye'nin istediji. özlediSi. iki topluluk için rfe yararlı hir düzenin kıırulmııSıdır. ENOStS. Yunanistan'ın .tvonya Devlefi» gibi bir çamura batmış hir hayalidir. Ssğduyu, adada iki toplulu£u ayn birer yönetim altmda ya^atmanın yollarını aramak. bulmaktır. O da Türkive'nin Cenevre'de Ueri sürdücü co£rafi federasyon önerisidtr. Türkleri birtakım çete «avaşlarıyle. tedhiş olaylarıvle yıldıracaklarınl, Kıbns'ı ikinci bir Vietnam haline getire"ceklerini sananlar yamlırlsr. Türk ordu?u adayı böyle serüvencilerden kı?a zamanda tçmizleyecek güçtecfir Ada Rumlarına, Yunanistan yöneticilerine düşen bir an önce sagduyu yolunu bulmaktir. SaSduyu ynlundan uzaklasan her adım, onlan yeni yeni batıklar». çıkmazlara »ârükleyecektir. Mielsaraç denince Kaymjksm Ooğan Gürbüzrijrk ve hazme toprakları gelir »Vla. 14 milyon 539 bin dönüm rnz:n* araz^i, hazine Iehine tescil edilpı'j olmssına rağmen «aRİllerince Devlet Şurasındg icra teslimini Hıırdjrjr mahiyette bir karar ilmmiî ve bu karara davanılarAic bu toprak lar yıllarca jagillerce i'lenmiştir. Viranşehir Kaym>k»mı Doînn Gürbüztürk bu luksiT durumu "n lemek için girı^ijr.lerâe buluıımus ve bu giri.şimleri «oi"cu hayatını kaybetmiîtir. »^ . < ry <.» ' j «,*,• Aynelsaraç •oprakl<;t bug'in toprak reformu uvgıı^mss". İ7İ0 pilot bolge olarak kihu! edilen yer iki çırçıp bölgesin.l» bulunmaktadır. Ajnelsaraç topraklarında haya tını kaybcd^n fadece Otysm'tn <Kaymakamı» d»ğ.!dir. Ticaret Ba kanı Sayın Felıim Adak'ın d ı ha = •tırladığmı sandığım.z hir haska ül kücü daha bu toor^kla." iîrerinde can verdi: Yük Müh Tan'.vfidi: «Cevlanpmar Tartmsal yerleşiıTi Projesi» için açılma'tna giıiçilsn 240 sulama kuyusundan birini at?r ken sö'gsüne çarr>an saftm k'.ırbanı oldu ve kaldırıldıjı Urfa Dev le* Hastanesinde «Kan bnlıjnı^ıa ması> nedeniyle öldü. tl?:r.e yine anacağız. Başbakan sayın Ecevit 11 Tiavtıs 1974 şrünü Senafoda britçe ÜZPMne yaptığı son konusinada. AP'li senatörlere şöyle cpvaa verivnrdu: «Harran ovasının altıiflaki ölü deniz olduğu gibi d'irııvor, topraklar ise susuzluktan çatlak.> .Yervüzünde ilk sulu tanmın ya pıldıih Ajaftı MeKiootamya bölgesi diye bilinen Harrau.'da rıueün deıri] sulu tarım içecek r\ı bul»mı yor insanlar.. Sanınz Savın B»s baknnın jormnvı unuttııiu hir nokta vardı. AP'li senatörlere: ? bin insanın yaşadıâı Cırcıp'ta, 1 S 1 197(1 vıllarınd» DSt tar»»< fından açılan 240 s\ı kuyusunun ned*n halkın i«tifadesine sunnlmadığını »ormak gerekiyordu. Ku yular neden kapalı tutulmuîtu? Sadece birer motor tskmakl» bu böigede sııyu btı kuyulardan temin etmek imkânı varken, Bölge ye nereden tankerlerU m taıınmıstı? En iizücü yanlardan biri de hu yıl Cevlânpınar projesinin uygula matmdan vazgeçilmesidir. Çırcıp'ta Toprak Reformu Başlarken A ÇIRCIP, İKÎ SU ARASI ANLAMINA GELİR. TOPRAK REFORMUNUN UYGULANMAYA BAŞLANACAĞI URFA'DAKİ BU BÖLGENİN GEÇMÎŞTE ACI BİR ÖYKÜSÜ VARDIR. Hüseyin MERTOĞLU dönümü şahıs arazisi olmak üzere toplam 155.2 dönüm tarla ziramüjşit arazi. 5J bin dönüm otİak üner'a) ve 5.Î' bfn "döjıüroü de köy x«ri. .h»nnan yeri mevcut. Son 25 yıl içindeki bu geli'im sonucu yöredeki nüfusun 800fl'e ulastığı görülmüştür. Bu nüfusun 'n 88'sı toprağa yerlesik. • 14'ü '• i.«e göçerdir. Yerleşik nüfusun " >14'ü ise asiret ve kabilelere men sup olmayan ve köylü arasında • R.EAYA» denen tooluluktan olus maktadır. Yöredeki insanlann okuma yazma oranı •'• 4.5. Türkçe konuşma oranı ise • 16 olarak » ' santanmıştır 1969 yıhndaki duruma göre yö rede yerleslk işgücünün '/• 80'i atıl vaıiyettedir. 1969 cari fiyatla rına göre doniim haşına safi gelir 41 TL.'dır. Yıllık ortalama çift çi ailesinin geliri 3170 TL. olarak pideri ise 4950 TL olarak saptanEvet ekinlikte (mezrada) 8000 nüfus ya$ar. Ummülazam, Altın haraoesi sınırden 5 km. uzaktadır. Cukurovava 400 km. Ürün iyi ise Cukurovada pamuğa gidilir, dejSiİ!«e. o zaman kaçağın yolları gö rünür boŞaz tokluğuna. Onlar sa dece kaçak işçisidir: mal baska sının, para haskasmın Ve devl* tin hazırladıeı raporda yukarıda adı geçen >ki ekinlik. kaçakçılığm yoğun olduğu iki merkez ola r»k pantanmıshr. Hayvanclır en kıymetli kacak. karşılığında çabuk altın girer. rım Rcfoımu uygulaması için Pi lot Bölge» seçen MUstesariığın ele manlan Çırcıp'a nasıl gideceklefmi, ne Soyteyeceklerfni düîünüybrlardj. Sn çıkamWıgı halde 4 yıldır Kapaiı durari kuyularin' "ba sında durup «Su getireceğiz> mi diyeceklerdi. Mezraları birbirine baRİsyan yolları mı açacaklardı, okul ve saelık ocaklarını mı yapa caklarını söyleyeceklerdi. Hepsinden önemüsi «size toprak vereceğiz» mı diyeceklerdi Poprak dağı tımı dışmdaki 15lerin pek çoğu 1969 yılında yapılıp bitirilmiş ve böylece bırakılmıstı. Açılan kuyu lar tek bir motorla isleyip su çı kacakken kapatılmamıs mıydı? Muratlı ekinlifiinde kurulan. DSİ ve Toprak tskân Genel Müdürlüğüne ait isletme binaları bomboş duruyordu. BUtUn bunların vanınüa daha aca bir gerçek ortaya çıkmıştı: Urfada Toprak Taıım Retormu Müsteşarlıgınca açılan bölge içın eleman buk'namıyordu. 23 dereceden ayl'k, vüksek yan ödeme verilmesine ragmen vörede çahşacak eleman bulunamıyordu. Şimdılık işler merkezden gönderilen elemanlar vasıtasıyle iüriltülüyordu. Ne olmustu 1968. 1969 yılında ölüme gidercesıne calışan elemanlar. Bil cugim'.z şimdi nic binnin Urfada olmadıgıdır. Yörede dogan kız çocuklarına adı veriıen Sos. yolog hanım. yöreae ayak basmadık yer bıranmamacasın» çalı$an ^l ma^sçı tanm mühendisı ve daha niceleri Bir kısmı Urta'dan evet Ur. fadan sürülmüşlerdir 1S71 baharmda değil AP Lktıdan zamamnda. Geri ıcalanı 657 «ayılı per sonel yasasmdan VB oroienin dur Diırulmasından sonra yöreyi ter'i etmişlerdir. Yöredeki elemanların sürülrnesıne neden olan kişı fimdi milletvekilidir, ne yazık ki iktidar milletvekilidir Projenin durdurulmasına neden olan fcisilerse şimdi Toprak İ'arırn Re formu Müs'eşarhgi Dünyesinde çalışmaktadırlar Pilot oölge olarak seçilen cırçıpta eskiden karsi cıktıkiarı oroıey: şimdi «uygulan:ııalıcbr> dıve öne ?ürnıektedırler. Proje ÇOK ulak değışikiiklerle şimdi uvgıılan.nava konuima durumundadıı lakat tüm ma'.iyet hesaplan degiştirilerek. Proıenin nesaplanna eöre 1968 cari fiyatıan ile yfireve 17(1 milyonluk vatırım serekıvordu. Ticaret Bakarılığ.nın vavm. Isdıjh Fiyat Kndekslerine göre 1968 yılı mayıs ayı endeks degen i'se 32f) olmuştur. dönemin fiyat arttşı ',% îeivtır Yani aynı oroienin buglln ııygulanmâsı .çin 19K« rip serekli 170 milyonun 2 mislı harcama vapmaıt eerekmektedir. üysa proıe zamanmaa uypılansaydı bugün vörede vaşavanlar yeterli geçinme imkânlanna sahip olacaklardı. Kuyulann Öyküsü 1969 S'ılının mavis ayınaa prolenin uygulanmasına karar verilince oroievı nazırlayan elemanlar uygulamaya eırdtler İlk adım da 44 ekinligm topianacağı 17 ven: merkez tespit p.dildi. Buralarda alt vapı vatınmlanna gınslldı. DSİ taralından su scuyulannın açılmasına eirışiidı DSİ bu çalışma sonunda vörede 240 tane kuyu açtı. Açılan 24u Kiı\o:rtan bı rı de Aynelsaraç topraklan üze rindeydi ve kuyunun t»a*ında lsı yöneten Yük. Müh. Tannverdı idı. (YuKanda. nasıl öidügünü belirtmistik.) Kaymakam Dogan GUrbüztürk ten sonra Aynelsaraç tonrakları üzerinde venlen ıkincı sehitti Tanrıverdi. ölümünden iki gün cnce bir akşamüstü Kuvu başında yemeginl tıazırlarken taıurru» tık kendisinı. Açılan kuyular için vapıian yatınm 30 milvondan fazıadır ve Kuyulann neps: kapalı oldugu gibi durmaktadıı. Kuvuıarın çalısması için motoru çevirecek güce elektrige Ihtıyac varchr. tvet şımdı cu Döise Tonrak Relormu sevincı ıçmdedır ve sulama tesislsrınin lemelleri atılmaktadır. Dileria vörenin insanları bir kez daha umut kınkhgma uğramasmlar Llyearlıktan sanki «Ölümcül biı çıglıkla» aynlmı$ bu insanlar ekmeklerini, namlunun ucundan ya da Çukur ova ırgatlıSmdan degil. kencu topraklarından çıkarsmlar. HER TÜRLÜ OTO ALIM SATIM ÎŞLERÎNİZDE GALERİ FEYYAZ KADIKOl 36 26 3» 1972 MERCEDES 20U TÎP yerden vites renkiı cam 1964 CİTROEN DOSOVA 1963 CHEVROLET TAKSt BELAİR 1955 FORD T KİŞİLİK TAKSİ 1954 CHEVROLET TEK K^Pl 1950 PLEYMOUGHT TAKSİ 1959 OPEL KAPİTAN L 1956 POVER DODGE KURTARICTLAR JEMSE BÜYÜK KURTARIC1 Ceylanpınar Tanmsal Yerleşinı Projesi Bugün topraK rcıurmu İçin pi lot bölge olarak seçilen yöreye bundaıı 6 yıl önce. 1968 yılının ba şında. gösterilen Kö>"işleri Bakan lığı Toprak İskân Genel Müdürlüğünün elemanlarından yörenin kalkındınLması için proje istenmiştir. İstenen proje 1969 yılının mayıs ayında tamamlanmıs ve iki Baksnlık tarafından kabul edile rek derhal ujgulamaya geçilmesine karaı verilmistir. Tarih 6 ma yıs 1969. Projeye göre 1968 cari fiyatlan ile yörede yapılacak 170 milyon TL.'hk bir yatınm sonucu 5 yıl sonra. yani 1974 yılında 98 bin dö numlük arazi sulanacak (yeraltı sularından yararlanılarak), 17S5 ciftçi ailesi topraklandırılacak, bu dönem içinde, isletmeler kredi, tohumluk, canlı ve cansız demirbaslarla takviye edilecek, araziden yüksek verim alınması için devletin aktif yardımı sağlanacak, yö rede mevctıt 44 ekim yeri 17 mer kezde birleştirilecek, bu merkezlerin her türlü alt yapı hizmetleri devlet tarafından yap'.lacak ve böylece mevcut işgücüne ek olarak • 50 oranında istihdam » ' olanağı yaratılacak. Bu uygulama sonucu 1968 yılında dönümde ortalama safi gelir 41 TL. iken sulu tarıma geçis, le bu 407 TL'sına yukselecektir. Beş yıl sonunda işletmeler artık kredi ihtiyacı hissetmeden çalısa bilecek hale felecektir. Yöreye gönderilen elemanların ilk tesbiti yeraltı su kaynaklnn nın zenginüği olmuştur. Buraya bir nokta koyup günümüze gele lim. 1974 yılının fbahannda ya. zinda) hasst mevsiminde doğu Anadolu ba.vram yasadı. Yağı? i H düsmü» ekin bol olmus> tu ama yör»nin insanları geçen yıl ları unutamıvorlardı Su vsrken çekilen suauzluk. Ve 1974 yılının bahannda yöreyi Toprak ve Ta «vLŞUİLI CADDESİ NO: 173 KAUIKOY 1STAJSBLL TELEFON: 3« 26 38 GALERİ FEYYAZ Çırcıp tki su arası anlamına gelen bir sözcüktür çırcıp. Bugün bölg* «iki çırcıp> olarak büinmektedir. Urfa ili, Viranşehir ilçesi, Ceylânpınar bucağına bağlıdır çırcıp Sa ha doğuda Mardin ili, güneyde Suriye smırı, kuzeyd» Ceylânpınar DÜÇ, batısmda ise küçük çırcıp deresi ile sınırlanmaktadır. 218 milyon 146 bin dönümlük bir •lanı kapsayan bölgede 8 bin nufus yaşamaktadır. 25 yıl öncesine kadar yörenin otıırulan yer olmadığı anlaşılmak t»dır. 1950 yılından itibaren nıaki nalı tanmın yerleşmesiyle beraber büyük toprak sahibi çiftçilcre ortakçılık yapsn topraksız köylünün issiz ve açıkta kalmasına sebep olmuştu. Bu yıllarda çırcıptaki alan DÜÇ (Devlet Üretme Ç'ft likleri) arazisinden almarak hazine adma tescil edilmiîtir. Bo» olan bu hszine arazilerine toprak «ız köylülerin tkını da bu yılla ra rastlamsktadır. Bu nüfus akımının 1954 • 1955 yıllarında hazin» topraklarının daha önce burada yerleçmi? ol»n Ura dağıtılması sonucu çok hızlandığı görülmü«tür. Yapılan dağı ttmdan 860 mahalli hak sahibi ve 92 göçmen ailesi yararlanıyor An^ cak dngıtılan arazilerin çeşitli nedenlerle islenmeyişi sonucu 4753 5»yılı yatanın 57. maddesine före arazinin peyderpey istirdadın» gi diliyor. Projenin ksbul edildiji 1969 yılı basınd» durum jöyle: 105.6 bin dönümü hazin* «raziai, 10.4 bin dönümü ihtilâflı. 32J bin Cumhuriyet 67SO VEFAT Merhum Mustafa BAYRAK'm kıymetli eşi, Hüseyin BAYRAK ve BAYRAK'ın sevgili anneleri, BAYRAK ailesinin sevgili büyüğü, Ahmet GÜİHANE SAGLIK KOLEJİ VE SAĞLIK OKULU KOMUTANLIĞINDAN Türk Silihh Kuvvetleri SaeUk Teskillerin» Hemsire. Hemşire Yardımcısı yetiçtirilmek üzere Gülhan* Sağhk Koleji v» Sağhk Okuluna parasıı yatılı Ort» ve İlkokul mezunu Kız Öğrenci Alınacaktır hteklilerin ktyıt v* kabul sartlannı ögrenmek ve «day kayıtlarını yaptırmak üztrt Ankara Etlik, Gülhan* Sağiıtt Kolej ve SıgİM Okulu Komutanlı|ına veya bulundukları bölg»nın Askerlik Subc Baskanlıklarına bajvurmaları duyurulur. NOT: Son aıüracaat tarihi: 10. tylül. 1974 (Basın: 2121*) 6722 HAYR1YE BAYRAK 23.8.1974 günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 24.8.1974 Cumartesi günü Şişli camiinde kılınacak öğle namazından sonra Zincirlüsuyu'daiu aüe mezarlığmda toprağa verüecektir. Cem*jans Tü