Katalog

CUMHURÎYET 28 Temmuz I ıbnst* yönetimin basına Klerldes, Yunanlstanda Başbakanlığ», kurt polmkacı Karamanhs get.rildı «Geçıcı» ateşkes donemındeyıa «Geçıcı» dıyorum, çunku «Ateskes» dejnek, «mütareıce yanı sılah oırakijması değıldır, hele barış hıç değıl. Savın Başbakanın dedığt tıbı henuz onumuzde aşılacak çok çetın bır donem var Uluslararası nezaket kurallanna v» dıplomasıye uvarak o söylemıyor ama bız soyleyelım kı, yıllardan berı «dostlarmız», «mutteftklenmız» dıye halkımm aldatıgımız ABD v» tngiltere nın kuracağı ve veni ıdarerılerın kurnazea sıvrıleştıreceğı turlü engeıler ve tuzaklarla dolu çefın bır donem olacaktır bu Ama ulıcede gerçekleşmış olan ulusal bırlık ve şahıanma sayesınde o çetın donemınl de asacagu K Olaylar ve gotıişler Erken Sevinç, Erken Tasa Hıfzı Veldet VELİDEDEOGLU gunıru yöreslnde blrleştirmek+ir. Art arda aldıgı vürekiı kararlarla bu bırleşmeyı Ecevıt sağlamış ve Mehmetçıgınden en yuksek rüroel' komutanına kadar bujuk Turk ordusu da zaferle taçlandırmıştır Haşhaş ekımı Karjnnda dmduğumuz çatlak seslere artiK rasMnmarralı basımsızlığımıza ılışkm butun sorunlarda Turkun Dirlik ve beraberlığı hep korunmahdır bundan boyle Birlikten doğan gucün meyvaâı Mier olur hep \azının başhğırda «erken seunç, erken tasa> dedık Bu başlığa • erken ge\şeme> sozcüklennl de eklemek \ermde olur Önemlı ulke sorunlarında erken tasa vureksızlere, erken sevinç ahmaklara, erken gevşeme ıse tedbırsız ve kaf» tembellenne ozgüdur pılmak venılginın öncüsüdür; çünkü bu sarhojluk, ge\şeklık dogurur ve gevşevsn oolun> bır gun ansızın \e umuJmad;k vennden vurulur. Ortada ne ba^arıdan bır eser ne zaferden bır ıa kalır Bu nedenle Savn Basbakan «Bu mudahalemızle zafer kazandık ve şu sonuçlan elde ettık ama. daha onumuzde aşılacak çetın engeller var» demokte çok haklıdır Bu çetın engelleri ulusça ızlemelı \e hukumetle birlıkte ulusça aşmalıjız hıç ge\şemeden. înglltere'nln garantör devletlik görevint yer'n» getırmekten kaçındıgını »çık açık bel'rtmelı\ız ve boylece venı daha etkın statu sa*lamah\ız Kıbns takı scn daşlarımızın ydzgısı *5n planda soz konusu oldu^una gore asıl garantör bız olmalıyız Orada 60 saat ıçınde v^ıt bır alav komutanını, bırçok subav ve MerrretÇıgı vuz mıl\onlarca lıra\ı Makanos hazıetlerınm venıden Kıbrıs'ta başgosterecek «akalı ugruna narcamad'ğımızı anlatmalmz, 19 Ma\ıs 1")1<) aa Yunanlm Turkı^e ye r saldntan Ingılte e nın 5"î " 1 sonra vıne Yıınanlıvı tutan Dışışlerı Bakanı Callasrhan cenaplanns Hoş Klendes de hem Makanos un, hem ctır.'amn adamı ıdı Dana >ansız oırı olmalı Kıbn s Cumhurbaskanı. Zoonı irkaç gun gnce bir arkarfaşımın arabasına çarpmışlar* Çocuk klrmızı ışık yanınca duıtnuş, arkadan gelen otonun (renı tutmamış, olanca hızıjla bındırtnlş Blzım arkadas ivı bır usta arıvordu Uto feana\ıde Faıkle Şadan «eldı aklıma telefon ettlm, Falk çıktı, blraz hoşbe? ettık: Ne var ne yok Falk Ustaî Abi, Karaoğlan felâket bastınyor. Ne dıvorlar çevrede' Tutucular bile «Bız bunu bovle bılmezdık» dıvorlar. Ben de «Açın ulan gozunuzu kerızler, uvanın» dıyorura. Buraria herkes bayram yapıyor abl! .. , Gerçekten lon günlerde kıme rastlasam ağzı kulakl»rında Hepten sevınıvoruz Şoven duvguların sevınci rfeğll bu' Uvgarlık ozçurluk, demokrasi volunda kazandıŞımız ba«anva sevınnoruz, ulusal onurumuzu vukselten sınavlar verdık Çoluk çocuktan vaşiılara ihtıvarlara. sokaktakı adamdan tarladaki adama dek her yanda halkın yuzu gııluvor Ama bazı kl«ller var ki degıl eulme e eıılıım=eme\e bıle vana'smıvorlar Birkaç eun once Bınıık Mlllet Meclisının «on toplantısında televizvon kamera'îinı voneten her kım=e on sırada oturan Sulevman Beve blr zoom yap» tı, amanallah Bazı okurlarımi7in arasında room «ozunü be'kı duvmavan vardır bunun içın bır açıklama vapalım Zoom, zum ok\ınur. Bu zoom bizım e«kıden berl btidigimiz zom'rfan avrıdır Dılimızde zom olmak, içkide ipın ucımu kaçırmak \a da avvavı vpmek anlamına eclebıl'r tki o'lu zoom 1" «ınema «ozluSıınde kullanılır bir yabancı kelime ve bır çekım vontemıdır Smemava herke«in gitmislıS vardır Çofu zamsn farkına varmadan bır «rtırü zoom «;evrederİ7 Kameralarda odaklan degı^ebılır ozel merceklerle vapılır room: bu vontemle çekilen konuva uzaklaşmak ve yaklasmak olanagı doğar Dıvelim kı ıkı «.evgili bırhirinden avnlıp uzaklara eideceker havaalanında oarma; dola^ olmujlar Uzaktan bu Eonıntuvu «evrederken birden znom vapıldı mı, genç kızın vuzundeki go7va>;!annı bıle vakından izleverek »cıklı havava kaptınvennz kendlmizi Ya rfa Dönva Kupa«ı maçlarını »evredivoruz Taa tepeden maç üahasını gosteren kamera bırden zoom vaptı mı, Beckenbauer'in vev a Cruvff'un suratındakı mımıkleri bıle ckranda gorebilıriz Simdl gelelim Sulevman Beyln sootn'una .. Kıbrısfa'ki büvuk basarıdan sonr» MeclUin tarih«el toplantısını televizronda ievredivorduk Bülent Ecevit kürsude konusuvor Ve riunvava ılân edıvor 7aferimİ7İ: Şimdt dOnvıda Tflrkive'nln venl blr veri vardır . derken televizvonun şakacı elemanı 6n ıırada oturan Sülevman Beve blr loom vapmaz mıT GSrülen tnanzara doBnısu bıraz tuhaftı DemıreHn yözune bıktıjımızrf» Kıbrıs'a basanvla cıkarma vapmıs, fivasl ve askerl hır 7»ıer kazanmıs oldugumuzu anlamamıza olanak voktu Karadenizde gpmilerı ml batmıştı Sülevman Bevın? Yoks» bir ozel derdi veva acısı mı vardı? Belki de hastıvdı: buvuk fedakSrlıkla hasta hasta katılmıstı parlamento toplantısına Zira insanın ki^ısel durumuv!a ulusal sevinç euçleri denk dusmevebıllr Cumhurıvet Bavramında m!de sancısmdan vataîa dusebılır in•an, 27 Mavıs't» dışl aSrıvpbılır, 23 N'san'da uşutebilir, Gırne'nin duştuju gün barsaklan bozulablllr, Kıbrıs zafenrrfe ıshal olabılır Tahhsızhktir bunlar. Ama ne yalan lovliveyim, bız «on günlerde televrUyonda ieyrettiğlmız ııyas! parti liderlerımlzin yüzlennde daha mutlu çızgıler «rıvoruz Bir tureden beri Fevzl Beyın vuzü mum gıbi; Sulevman Bevmki kaygılı; kendisml en i\i ıdare eden gene Ferruh Bey DoSrusu garip oluvor bu gomntuler .. Ulusal sevince katılmalarl içın sıvasl partı liderlerinl «fldlklamak ferekıyorsa, bir havır sahibi yapsın *u işı .. B Birlikten Doğan Güç Geçen hafts, Kıbns'taki cunU darbesinden •tmra ve Turk çıkarmasından once gazeteve gondenlmış olan •Kıbrıs, Haşha* ve Bağımlılık» yazımız, naçız şahsımız lçın çok mutlu bır raslantı esen olarak Turk bırlıklennm Kıbns a ÇIKtığı haberi ile bırlıkte vayınlanaı J U raslantının mutlulugu, çıkarma haberının duşuncemızı, daha doğrusu ozlemımızı gerçekleştıren bır haber oıınasındaydı Şojle dıyorduk o yazıda «Bizi kendilerine bafunlı, sınek kadar önem«I» bir devlet ve bır miUet olarak sormeve o kadar alışmışlar ki, TürkİYerun bırkaç kumsıkı tehdit blr elçıyi istışare içın eerı çağırma eıbi davranışlardan hemen firküp uysallaşacağım «.anıvorlar. Belld içunizde ffüvendikleri bazı kışl ve çevrelere de bel bajçlıvorlar. Sonra Kıbns «Urbesim tezgâhlıj orlar < ) Atnerikalı dostlanmızdan, haşhas voresindeki voksul Turk koılüsünun ve Kıbns takı Ttfrklerin çıkarlannı duttünen Turk vetkUilerine karsı anlans beklemek, •sın bır hayal mj olur dersiniz? Ben asıl anlayış ve uvanışı. bafımsız politika çuden bueunkü hukumetı bır an once duşnrtnekten başks kavfilan olmavan ıçerıdeld malı çeırelerden ve onlann poütıkadaki (millijetçı) ternsılcüerinden bekJemtnin daha haveivetli bir tntum >e davranış olacağına ınandırmak igtiyorum kendiml. ( ) Milli mucadele yillanndsld çetin, fakat umutlu ve gururlu donemi jasamış bır Tiırk vatandası olarak (Cumhuriyet, 21 tenunoz 1974). Ne mutlu bıze ki, gozlerımızı, çoktan berı ozlemını çektığimız o «umutlu ve gururlu» gunlenn kıvılcımını yenıden gormede" kapamamışız bu dunyaya. Bunun son orneğıni 1945 te Ru* lsteklerl karsısında gonmüştuk. Evet slmdı bır uyanış var halk arasında, hem de vaman bir uyanış Yureklı b r liderın Ttırk gururuna yarasan tngilız Başbakan.nm deyımiyle «çetın ceviz» pohtLkasının ülke içınde ve uluslararası alanda bıze neler kazandırabileceğıni gosteren bır uvanıştır bu Bu uyanış, yavaş vavaş hıyanete doğru kayan ışbırlıkçı çevrelen bıle az çok sarsıp kendıne getırdı Bunu onlann gazeteleruıde görüyoruz. «Milll Cephe» kurmak, günu ve çağı geçmtş birtakım klsilerln çevresınde bir boluk rutucu polıtıkacıyı bırleştirmek değıl, hangi sıvasal egılimde olursa olsun, bütün halkı banj, hak, adalet, ins&nlık, demokrasi Turkun bagımsızlık re Bir Anımsatma Dış polıtıkada «dostıuk» denılen nesnenin duygusallığa degıl ulusal çıkarlar aengesıne dayandığını Türkıve pek çok acı derıevien geçtıkten sonra, ıyıce oğrendı artık 19 yuzvıl bo>unca. bütün pohtıkasını üsmanlı tmüaratorlugunun parçalanması ve aslan payının kendısıne düşmesı dogrultusuna yonelten tn?ı'ıt°re mn Inıparatorluğu kendı tepesıne vıkıldı Ingılıüer tanhten azıcık aers almışlarsa Kıbns «orununda Tuıkrevi \e boylece barışı hakkı, adaletı desteklemelıdırler Çok şey kazanırlar ounda Yer vuzunde ne kadar fas'st rejım varsa hep onlann ardında gorunen ABD nden umudum yok Denım \ enı ı su vıl) Karamamıs vonetımınden de yararlrnmak ve uluslararası alanda bunu Kullanmak isteveceklerdır Bu yazıyı bağlamadan once koşelı demırden yapılmış parmaklıklar gıoı varı savtayı kaplavan kalm sıjah puntolar \a da alacah bulatalı renk rsnk kocaman manşetler altında abartmalı haberler yavınlavan kımı gazetelere azıcık sıtem etmek ıstıyomz Hoş gorsunler «Kıbns'ı zaptettık«, «Butun Kıbns ehmızde» «Fılan fılân fılan sehırlerı aldık» gıbı haberler varaı ae4ıi, zarar getınr, çunku halkta duş kır'khjı ayandınr Ates kes günlermde kaldığım bır otelın garsonu bana «Beyım, dağ dogura doğura tavşan doğurdu. Hernalde b'z butun Kıbns'ı aldık'an sonra Rumlar askTİerımızı venıden gen puskurttuler kl. şımdı hukumetın tebhgınde sadece Gırne'mn elımızde olduğu bıldırılıvor» dedı Abartmalı gazete haberlerıne ovlesme inandırmıştı kendisıni kı, benım açıklamalanm onu bır türlü kandıno dojoırmuyordu Şurası kesm olarak ileri surulebilir kı, bu çapta ulusal sorunlar karsısında «Baslık tıcaretı» bırçok masum yurttaşımızı avnı duş kınklığına, hatta üzüntu ve umut&uzluğa vs dolayısıyle uıançsızhğa uğratmıştır. Sakınmahyıa bundan. Unutmavalım kl, erken tasa ne denll zararb. Ise, erken sevmç de o denlı zararlı hatta tehlıkelıdır. Gerçekçı ve tet.kte olmalıjnz hep Taa yerü Kıbns banş andlasması ımzalanana değın. Hele «Su uyur, duşman uvumaz» atasözüni1 hiç, ama hiçbir zaman çıkarmamalıyız aklımızdan Yunamstan'da kaba cunta hiylelen rerini vavas yavaş inc« pohtıka oyunlanna mrajayor Er mey danında yendık. pohtıka mınderindelr ovunlara dıkkat zamanı geldı şımdı Amaç Nedir? Baksanıza, üç gun önce «Makarıos'un venlden goretı başına donmesı soz konusu olamaı» dıven ABD Dışışlerı Bakaru Kıssınger, uç gun «onra janı bız'm sılahlı mudanalemız ba«;arı ıl« sor.uçlanınca «Makanos reıunının venıden kurulması duşunulebılır» duor Çunku «pohtıka» demışler bunun adına neresınden tutulacağı keS'nl'kle bılınmeven pek kajTiak bır nesneaır bu. Çok dıkkatlı olmalı bunun karsısında hele Kıbns ışınde. Kımdır Makarıos Soyleyeyım: 1960 Andlasmalarını Kıbrıs'ta hıç bır zaman uygulamavan, ENOSIS ulkusunü yureğının baş koşesınde taşıyan, fakat EOKA'cılar gıbı aoelecı ve tedbirsıa olmayıp bu ülkü dogrultusunda gayet sinsice yol alan polttikacı kesış. Onun \eniden işbaşma gptırılmesi gmşımi karşısmda, uluslararası anlaçmalan adım adım ihlâl ederek Kıhns'ta burtinku durumu yaratmış olan bır polıtıkacıyı lstemedığımızı açıkça belırtmelıyız, ateşkes ve barıs goruîmelerınde Bıze' «Turkıye garar.tor devlet olarak bu müdahaleyı neden yaptı"" Cunta dar besıyle Makanos'un uzaklastınlması ve böylece Kıbns bansının ve bagımsızlığının tehlike\e düs mesi üzerine değil mı' t?t« cuntacı subaylan Yunanistan'a geri gondereceğiz, Makanos u getirip darbeden bnceki durumu bpkısı tıpkısına gerçekleştıreceğız Boylece sızın garantörlük gorevınız bitmış, sonuç elde edınıv clacaktır Daha ne istıyorsunuz'1» sorusunu yoneltmeleri ve boylece kurnazhk vapmalan pek doğaldır. Bunu dıvecek olanlara, Kıbns içın daha once yapılmı» olan andlaşmalann, oradaki Turk halkımn haklannı, mal ve ccnlarını guvenlık altına almaga ve E.VOSIS ı orüemege 5'eterlı olmadığını soylemelı, o anlasmalardan sonrakı gasp zulum v* katlıâm belgelennı sokmalıyız onlann gozlerine. 11 Gevşememeli Erken tasa hıçbır $eyl kurtHrmaz Kıbns'ta 15 temmuzda gerçekleştıı ıl"n \e «eylemll ENOSÎS» demek olan cunt3 darbesınden sonra 1960 Zurıh \e Londra Andlasmalan uyannca Ingıltere \e Turkıvenın mudahale hakkı doğdugu ve îngılterenın \an çızerek bızı yalnız bıraktığı, duşmuş Makarios u bıle havaalanında karşılayan Ingılız Basbakanının, Purk Başbakarunı (lutfen1) makamınm kapısında karsıladığı, hele ABD nın Atma ve Kıbns cuntacılannı destekledığı, «Makarios artık Kıbns devletı baskan. lıgına donemez» dediğı kntik günlerde, bızde barı kışılerın «Acaba Turkiye'mn tek başına mudahalesı tehlıkeli değıl mıdır7 Ya bozguna uğrarsak"". dıve konuştuklarım duvduk Hatta kımılenrun «Bu Ecevıt Turkıye'yı felakete suruklevecek, sonunda Rusların kucağına düsurecek. Zaten maksadı da budur» dedıklen kulağımıza geldı. Bunu dolaylı voidan, yazanlar büe oldu. îste bu, «erken tasa»dır «Ham» nitelemesine dilımiz varmadıgı içın bu pbılere «\üreksızler» dıvoruz Tehlıkeli bır ruh haletidlr vüreksızlilt Insanlan tehlıkeden kiirtaraınadıgı gıbl, ülkelen, uluslan da kurtaramaz. Erken sevinç ve ardından <f4en erken terjfmf. asıl büyük tasanın bnculerıdir. Çunku llk basanların yarattığı erken sevınçten doğan vakıtsız gevseme, sadece o basanların sonuçlanm yok etmekle kalmaz. ınsanı, basanoan öncekl ortamı da aravacak duruma getırır Zaferın keıın sonuçlan alınrradan zafer garhosluğuns k» SAVAŞÇILIK, BARIŞÇILIK OKTAY AKBAL Evet Hayır Sovyetlerin Petrol Politikası irleşik Amenka'nın Sovyetlerle olan tıcari ılıskılennın gelışmesı, ikı ülke arasmdakı sıyasi ılıskılerin ıyılesmesıne ve son günlerde goruloüğü gıbı temasların joğunlaşmasına paralel bır jol izlemektedır Yakın geçmışe şoyle bır bakalım. 1"»72 yılı mayıs ayında Nıxon Brejnev arasında Moskov»da yapılan zırve toplantısından sonra ıkı uUe arasındaki buzlar çozulmuştür 18 ekunde, Sovyet hükumetı, Amerıkan ıdaresıyle karşılıklı ıhşkılen normal hale getırmejı amaçlayan bır anlasma ım7alamıştir Bırçok uluslararası fırma ve bankalann kredı kaynaklarının bırleçtırilmesı suretıyle flnansmanı mumkun olacak uzun vadelı çeşıtlı projeler muzakere edılmıştır Bunlar arasm. da en ilgınç olanı, Sıbirya dakı petrol ve tabu gaz yataklarının ABD, Japonva ve SSCB arasında ortaklaşa ışletılmssinı öngoren projedır B «tsmet tnönü'nün Tilrk sivaset hayatmdan çekılmesi üzerinden sekız ay geçmeden ülke, silâhh kuvvetlerını harekete geçırmek durumu ile ıtarşı karşıva kalmıştır» dıye yazıyordu ünlü gazetecı' înonü olsaydı Türkıyr bır savaşa gırmezdı dercesıne! Herkes bilıyor ya, înönL îkmcî Dunva Savaşına gırmedı, Kıbns Olaylannda da Türk ulusunu savaşacak duruma getınrecii Çimdl iktidarda ols? ne yapar eder, Turk askenni Kıbrıs'a gondertmezdı demek ıstıyor gazeteci arkadaş Önce zaman<;ız vers'z, gereksız bır sav bu Ulusça atılmıjız bır savasa, bır onur savaşına Karşımıza yalnız Kıbrıs Rumlarını degıl, valnız Yunanıstan'ı da değıl dunyavı çıftlığı sanan ABD yonetıcılerını de almışız Boyle bır durumda sen 1 kalk Inönü olsajdı sılahlı kuvvetlenmızı savaşa sokmazdı de Hem, gerçekten ovle mı ohırdu' Inonu 1974 temmuzunda ıktıdarda olsaydı Ecevıt ın verdıgı karan vermez mıydı' Bunun üzerınde duralım biraz Evet, Inonü savaşlardan çıkmış savaşlar yonetmış ünlü bir komutandı Sevmezdı savaşı. Ataturk de sevmezdi Gerekli Olmadıkça kan dokmek ıstemezdi «Haklı savaş»tan yanavdı h»r gerçek komutan gıbı Bağımsızlık savaşımızm bu ıkı buyük komutanı Türk askenni gereksiz yere kırdırmadılar, harcatmadılar tkıncı Dunva Savaşına gırmemekle Inonu polıtıkacı ysşamının en buyuk başansmı kazanmıştır Devlet çatıçmasıydı. dev çıkarların çarpışmasıvdı o savaş Bız gırsek ezılecektık her ıkı yandan da, kazansak da, yıtırsek de 1yi etti gırmedl Ama 1945'te Stalın, Kars ve Ardahan'ı istedığı zaman «Hayır olmaı» derken savaşı göze almadı mı Cumhurbaşkanı Inönü° Aldı Rus ordusu sının geçse, karsısında Turk askenni Dulacaktı Yalnızdık, dostsuzduk, bugunkunden çok daha güçsüz durumdavdık Davanacaktık yıne de karşı kovacaktık Nevse ki böyle bır şev olmadı Turklenn savaşaca^ına ınanan Stalin vazgectı saldırıdan Sonra 1964 yazında Kıbns'ı jetlerle bombalatan înonü değıl mıvdı7 Demek istedığım înonu'nün savaştan kaçan, kaçınan bır bısan olmadıgıdır Çok ıhtıyatlı bır kışıydı, gelecegı duşunurdu, çabuk karar vermezdı ama verdı mıjdı de sonuna de» pderdı Ben derim ki tnonu Ecevıt'ın yennde ve yaşuıda bu lunsaydı vereceğı karar başka turlü olamazdı O da Ecevıt'ın yaptıgını yapar, herşeyi goze alarak Ada'ya Türk askerınl çıkartır, dünyaya meydan okuvarak askerl bır zafer kazanmatıın vollarını arardı Banç ıyıdır elbet, hepımız banşçıyız Ama banşa en lyi savaştan geçılerek varıldığı da bir gerçektır Hele karşınU çımank, kendıni bilmez kışıler varsa senin banş ugruna katlandığın durumlan onlar ters yorumlarlarsa o zaman savaşmaıc gorevdır Burda Ece/ıt le ABD B. Elçısı arasında geçen bır konuşmayı hatırlatmak ısterım 20 temmuz sabaha karşı Ecevıt'ın savaş kararını oğrenen elçi sorar «Bız sızi banşsever, insancıl bır kışi tanınz. nasıl bovle savaş kararı verebılıvorsunuz' » Şaır, vazar duygulu tnsan, ama onurunu herşeyın Ustunde tutan devlet adamı, başanlı Başbakan Ecevıt'ın buna verdığı yanıt çok kısadır «insancıl olduğum içın » İnsancıl olmak, banşsever olmak onursuz olmak degıldır. Dıkkat edersenız en ivı savaşanlar savaşlardan başanv'le çıkanlar, daha çok savaşı sevmeyenler barıştan vana olanlardır Kışısel yaşamda da o>le değıl mı' Bır bakarsınız halım selım bır kı$i damanna basılmca, onuruna dıl uzatılınca aslan kesümış. umalmadık ışler başarmış Ecevıt de barısçı olduğu, insancıl olduğu, onurlu olduğu içın Turkıye'yı büyuk bır savaşa sokmak tehlıkesuıı goze alan, alabılen bır karar verebümıstır. 1973 EKÎMİNDEN BERİ DÜNYA KONJONKTÜRÜNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞTKLÎK SONUCU ÜRETİLMEYEN PETROLÜN DEĞERİ ÜÇ MÎSLÎ ARTMIŞTIR, BUNU GOREN SOVYETLER DERHAL PETROL İHRACATINI AZALTMIŞTIR. Selman GÖRKEY Ne var kl, Kongre uyelerı, en çok kaymlan ülke gtatüsünün Sovyetlere ujgulanmasını, bu Ulkenın hıcret pohtıkasını değıstırmesı kosuluna bağladığından, Kongrenın bu muhalefetı butun mekanızmayı boke etmıştır. îkin cı Dünya Savaşından kalma borçlaruı odenmeyışı, denız nakhyatı müstesna, başka alanlarda llerlemeyı engellemıştır Amerıkan donatım (teçhızat) mallarına ıvedl ve çok büyük ihtıyacı bulunan Sovjetlerm, teç hızat ve brdvelen odemeye yarar kuvvetli dovızlerı Batı ülkelerıne sattığı petrol karşılığında sağla. maktadır Sovyetler Birlıği aynı zamanda büyük bır petrol tuketıcısi oldugundan, Batıya yapmakta olduğu bu ıhracattan doğan açıklarmı Arap ülkelennden ıthal et tığı petrol ile kapatmaktadır. Sovyetlenn, ^52,7 oranında Doğuya jönelttığı petrol ıhracatını Batı ulkelenne çevırmekte çıkarı bulundugu duşunülebılır. Lakın, Ortadoğudan ıthal edeceğı petrole bundan boyle kuvvetli dovız odemek zorunluğun da kalacagı unutulmamalıdır Öte yandan, 1973 ekım ayından ben dünya konjonkturunde meydana gelen değışıkhk sonucu, Uretılmejen petrolun degerı üç mıslı artmıştır. Enflâsyon sonucu sınai mamu'Ierjı fıvatlarında hasıl olan yukselme hesaba katılsa bıle, o zamana gore aynı mıktar petrol karşılığında halen ıkı uç mıslı fazla mal alınabılmektedır lünden yararlandırması artık sö» konusu degıldır. Sovyet Petrol Bakanı Valentın Shashın'e atfedılen sozlere gore, Sovyetler Blrhğı dıs ulkelere yapmakta olduğu petrol sevkıyatını arttırmaya. cak, hattâ azaltabılecektır ABD nın de enerjı ıkmalı bakımından dısa bağımlı kalmaktan kurtulmayı planladığı bıluımektedır. Lakın, bu konudaki ozerk enerjı pohtıkasını 1980 yıl. larından önce uygulamaya başlayamayacağından, petrol ıthalâtını yıllarca sürdurecektır. Çünkü ek bır kaynak olan nükleer enerjı çabuk gelışememektedır Ne var kı, Amenkan Kongresi kendi muazzam enerji kaynaklarinı ışletmek içın Amerika'nın kendisi çok sermaveye ıh. tıyacı bulundugu gerekçesıyle, Sıbirya projelennın fınansmanı işıne Amenka'nın iştırakını gecıktırmektedir. Sıbırya'nın tabıı gazı, Amenkan ozel gırışmının yalnız başma ışletmesıni sağlayabıleceğı bır proje değıldır. Kısacası, petrol bunalımının geçen ekım ayında patlak vermesınden sonra vukua gelen gel^meler, zaman zaman venlen demeçler, Sovyetlenn yenı bır pohtıka ızledığı ızlenımıni uyandırmaktadır Bununla beraber, Sahalın adasmda ışletme malıyeti Batı Sıbırya ile karçılaştırılırsa çok da ha elvenşlı oldugundan, hele be. hrtüdığı gıbı (Amerıkan ozel şırketıyle) gorusmeler gerçekten çok somut bır evrede ıse başlangıçta bu bolgede bır isbırîığı kurulması mumkundur Petrol politikası vanında Sov yetlerm petrol kaynak ve rezervleruıl de kısmen gözden geçirelımSıbırya'nın eneriı kaynanlan Halen Sovyetler Bırlıgı nam pet roı ve tabıi gaz üretımınden vana Amerıka Birleşik Devletlerinden »onra, iklnci sırada gellr. Rezerv bakımından da elverisli durumdadır Bırleşmış Mılıetlerln bır etudll ne gore, Sovyetler Birlığı dunyadakı petrol rezervlenmn •• 10' / undan fazlasına dunva tdbıı gaz rezerv lerınm varısma vakın bır kısmına sahıptır. Ne var kı rezervlernm en büvuk ıcısmı tüketım merkezlennden uzak yerlerde, «Transsıbenan» adı venlen tek modern demınolu hattından başka bır ulaştırma vasıtası olmayan Sıbırya'nın ücra bolgelennde (»o 87) ve dogu sahıii açık lanndakı Sahalın adasında bulunmaktadır ((°« 6). Sınai gelişmesınl petrole ve t» bıı gaza dayandırmış olan Sovjetler Bırlıgı halen petrol üretimının dortte biri kadannı dl» ulkelere satabılıyor ama (1973'te 428 110 mılyon ton) endüstnnin ıhtıyaçlarıru orta vadede karsıla. yabılmek içın muttefıkleriyle bir hkte 1980 yıhnda dış ülkelerden 150 mılyon ton ham petrol ithaı etmek zorunluğunda kalacağı tahmın edılmektedır (Sovyet uzmanı Borıs Rachkov) Yurürlukteki plan, lhtlyaç duyulan ek enerjırun üçte ıkısı kadannın batı Sıbırya'dan sağlan. masını öngormektedır. Işietılmesı son derece güç olan Sıbırya dakı rezervler, Japonya ve Birleşık Amerıka gıbı dıs ülkelerın teknolojısıne ve kredı kaynaklmrına ıhtıyaç gostermektedır. Rezervlerinı daha hızlı bir tem po ile Batı nın yardınu ile ışletmek istediğıni açıklayan Sovyetlenn proıelerıne bır süre onc« Japonya ve Amerıka ilgı gostermıştır. llk anlaşma, 197^; yılı temmus ayında üccıdental Petroıeum ?ir ketı ile SSCB'nın Büım ve Teknoloıı Bakanlığı arasında lmzalanan çerçeve anla$madır. Tican bır nıtehk taşımajıp, sadece iovjet enerjı nLaynaJdannın aran ması ve işletilmesı konusunda ışbırhğını ongormektedır Tabii gaz konusu ile ilgıjenen El Paso \atural Gas sırketi de, üccıdental Petroleum'a katılarak. Sovjet makamlanyle ucari ılışkıler kurmak çabasına «ırmıştır. Sovyetler, doğu Sıbırya'data Yakut tabıi gaz rezerv alanlannda ortaklasa arama yapmak içın Japon ış çevrelerivle resmi goruşmelerde bulunmayı 1972 yıİJ sonbahannda Kabul etmıştir. Daha sonralan, iıbırya'nın Uç bolgesmde (doğu, batı ve ortasında) ve Sahalın adasınaa petrol ve tabıî gaz işletilmesı Konulan (Devamı ?. Saytada) S = = ğ I j TEŞEKKÜR Eşim ve annemizln rahatsızlığı iürtstıce devamb eandan ilgılerıyle bızlere güç veren, vefatı dolayisıyıa acımızı paylaşan ve cenaze torenıne kaltılan çelenk gonderen, telgraf, mektup, teleforua ve bızzat gelerek taziyetlerinl büdlren basta; Genel Kurmay Baskanı Sayın Sıbırya tabu gazını Sovyet lımanlarma taşıyacak boru hatlanmn doşenmesı, bu lımanlarda gazı sıvı (mayı) halıne getırecek tesıslerın kurulması ve nıha>et bu gazın Birleşik Amenkaja tankerlerle taşınması ısının 10 mılyar dolar kadar bır harcamayı gerektıreceğı hesaplanmıştır Kasım avı baslarında da Sovvet 'er Bırhgınden 45 mıljar dolar değennde tabıı gazın satın alınmasını ongoren tarıhm en buyuk tıcarî anlaşmasının sozü geçen üıke ile Amenkalılar arasuıda muzakeresuıe başlanmak uzere bulundugu, dunya kamuoyuna duyurulmuştur. Bır sure sonra, Tenneco, Texas Eastern Transmıssıon ve Brown and Root şırketlerınden kurulu bır grup, Amenkan ıhtı yaçlarmı «emnıvet» duşuncesıyle sadece l>5 ılâ 7 oranında karşılaması soz konusu olan Sov\et tabıi gazının Murmansk tan Bırleşık Amerıka nın doğu sahıllerine nakluıe talıp çıkmiştır 1972 ekım anlaşması, SovyetJer Bırlığının Amenkan Ihracat Ithalât Bankası kredılerınden yararlanmasını ongormekle kalmamış, aynı zamanda Sovyetlere en çok kayrılan ulke statüsunü de tanımıştir Sovyetler Bırlıgı de, bunun üzerine, îkmci Dunya Sav aşı n dan kalma ödünç verme ve kıralania kanunu uyarınca kendısıne yapılan yardımlardan doğan borçları kısmen odemeye razı olmuştur. j SEMİH SANCAR £ Denıs Kuvvetleri Komutanı Sayın I ORGENERAL 1 = § = I İ ğ ORAMİRAL olmak üzere butun komutanlarıma, sılah arkaoai>ıajıma, akraba v« dostlarunıza mınnet ve sukraıuar nuzı a n ederız. TCGAMİRAL »UA1 BA!»OL KI/L4R1 Cumnurıyet 8051 I Kemal KAYACAN = VE 1 KÖMÜR SANAYİ VE KALORIFER KÖıMÜRLERİ Istenüen yere teslım edillr. Depo: Kunıçeşme Tramvay Cad No. TI. Tel: S3 5» <S • 47 48 M ı hıcalar vı Ivlhifllı *n mılejtktıl cenj/c ncriBin tkıtı nı; |ir te!ef«nla trwn ıtriu itıı\t ılinı ıc umum m ICil J)fı bır acret liınrrı; ıslerı»! nletiMBi! Mnıit* ecler, 111 (ifütrıriü pıjlıs (12 Amerika, Yatırıraı Greciktiriyor Demek, Sovvetıer içın, şımdı kı koşullar dahılmde, daha fazla petrol ihraç etmek ıhtıjacı aynı oranda azalmıştır Bır boru nattı ınşasından vazgeçıp, yerıne bir demıryolu hattı inşasını tasarla. yan Sovyetlenn, yabancılan ucuı ve bol mıktarda Sıbirya petro Kaynaklar ©Türk Gençliğinde Gökleri Fethetmek Yaşamaktadır Tel: 47 20 06 İSLÂM GENAZE İŞLERI KCI lulyn nuam«l>ltr uletırtyı nr dr»a» tıttt turt ıcı j»'l <üı yıırt (oirdjn yırM c « l « nttlı yaiılır 6jnmı Itl ualıM< ımn nı;lelır DUNYA TARIHI Rahot ekunur bir dllle. Ingonlıjın 80 yüzyıllık macerosı. Türk yozorlarının kalemlyle ilk dunya tartht. Blr eser kl, turk kıtaplıjının bir benzsrlnden bugune kadar yoksun kaliiinı anlamok kodar, bundan böyle ono bas köş«3İnd8 yer vermeyecek Mtaplık düfunmek d« kolay dejll. başlangıçtan bugüne ilk fasikUI cıktı H«r oy SO'ser soyTolık 2 (osikülden. tomomı, 1 yılda 24 fasikul. Faslkül flyatı 15. cllt abonmanı 140, uç clltllk takım obonmanı 375 llra (Posta II* gönderltocekse 150 ve 400 lıra I Aben* kaydı: DEVRİM KİTABEVİ Coftalojlu, Babtflli Cad. 2224 Ist. cBaşlangıçton bugüne DÜNYA TARİHİ» blr KAYNAK KİTAPLAR yayınıdır. Ü. ır vt1 olc