Katalog

CUMHURÎYET 21 Temmuz 1974 40 YIL ÖNCE CUMHURİYET 21.7.1935 TRAKTADA TENİ BÎR MÜSTAHKEM MEVKİ ANKARA, J0. (Telefonla) Trakya da yeni bir müstahkem mevkı kurulmuştur. Hududu aşağıda belirti'.en bu bolge Genelkurmay Başkarüığmca gösterılen lüzum tizerine Kırklarelı müstahkem mevkı olarak ilanı Vekıller Heyetmce kabul edılrmş tlr. İlanci nevi yasak bolgeyi teskil eden bu yerın hudutlan Üsküp köyünün 3 kllometre batı güneyinde 280 rakımlı tepeden ltibaren kuzeyde gayrı asker! bölge hududu ve Kırklareh'nin. batısında Dolan köyünden itibaren Yenlce (Kavalı)nın bi r bu Tarihimizde 404 yıllık yeri olan Kıbrıs konusunda ödün verme politikası dün noktalandı 18 Temmuz Darbenin lkmci günunde Milli Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakan Vekili Hasan Işık ımzasıyla garantör devlet tngiitere'nin Dışi»leri Bakanı James Callaîhan'a gor> deril"n mektupta, Yunan:st»n'ın Türkiye'nin çıkarlanna yönehk sorumsuz girişıminin, «Te sarut ve i«birli*ıni olumsuz şekiide etkilevebüeceğincfen Turkıye'nm ciddi surette endişe duvduğu ifade edilerek, birlikte müdahale onerıldi. Aynı gun donanmamız Akdenize açı'.dı. 17 Temmuz Baçbakan Bülent Ecevıt, «Or»ak girisim konusunda Ingiltere Başbakanı Harold Wil=on'la enrusmek uzere Lonrira'ya geîdi ve avnı günün gecesi Başbakan Harold Wı!=on'la 4,5 saat süren bır göruşme vaptı. Bu arads NATO, darbecilerin Ada'yı »»rketmelerini ısıedi. Aynı gun ABD Ba;kanl Nixon'ın Dısişlerı Bakan Yardımcısı Joseph Sisco'yu Londra ya gönderdiği öğrenildi. 18 Temmuz Ba?bakan Ecevit ile 4.5 saat süren bır görüşme yapan tngiltere Bpsbakanı Harsld Wılson. «birlıkte müdahaleyl, NATO'nun Güncydoğu k.inadının bundan büyük yara alacağını belirterek reddetm»si üzerine ECPvit. «O halde bız kendi tedbırlerımizı alma durumunda nlunız» ded:. Ecevıt Lor.dra'da, ABD D:şişleıi Bakan YardiT.eısı S.sco ile de ıkı kez gorüştükten sonra dü7enlediâi basın toplant;«ında. sövle konuştu: •Zaman çok önemii hale gelmiştir. Saatler geçtikçe Kıbrıs'ta Yunan varlığı artmaktadlr... Ecevit bu arnda Sisco'ya Türkiyp'nin barısçı bir çozüm oianağı bulunması icın uzun süre bekliyemeveceğırıi belirtti ve çalışmaları nı tamamlsma'i için 24 saat süre tanıdı. Ece*it a\nı gün yurda dönerken, Sısco da temaslarda bulunmsk üzere Atina'ya uçtu. 19 Temmuz ABD Dışisleri Bakan Yardımcısı Sısco, Atina'daki temaslarını bitirdikten sonra Ankara'ya gelerek Başbakan Bülent Ecevit'le iki kez gorüstü. Birinci görüşme 2 saat 15 dakika, ikincisi ise 4 dakika sürdü. Ecevit daha sonra Genelkurmay Biskanlığına gıderek. Genelkurmay Baskanı Orgeneral Semih Sancar ve Kuvvet Komutanları ile bir toplantı yaDtıktan sonra. «aat 05'de Türk Süâhh Kuvvetierine bağlı Kara. Denız ve Hsva birlıkleri. Kıbns'a çıkarma ve indırme yapa'ak, Kıbns'ta durtıma hâkim BULMACA SOLDAV SAGA: 1 îçinde sinema sahneleri jevnlen işlik Bir nota 2 Enii çember însanın düşünme smlama ve tedbır alma yetkısi ! Rütbesiz asker Sıcağa ve ıtese dayanaklı, ince ve esnek yspraklara aynlır. saydam bir taş alup yaprakları cam gibi kullanılır 4 Bır tavuk cinsi Yeryüzü parçası 5 Tersi adaletın gerektirdıgi veya bırıne ayırdıgı sey tnsanı ıçin içın kemiren tlzüntü 6 Sıkıntı veya yorgunlu'* vermeyen 7 Bir elçiliğs bfğlı uzrnan Tersi çok değıl RADYO TV Kıbns çıkarması dolayısyle yonlarında bugün de ortak ECEVİT'İN ABDTE (Baştarah 1. sayfoda) öğrenildıgıne gore; Başbakan Bülent Ecevıt, ABD Dışışlen Ba. kanı Yardımcısı Joseph Sısco ile Londra'da yaptığı gorusma ıırasında Türkiye'nin Yunamstan'n. Kıbns'ta ortak lıman ve ortak hükümetı kabul etmesı durumunda Kıbns'a sskert müdahaleden vazgeçebıleceğıni bildirerek Atına'dan bunun «aglanmasını istemıştir. Sisco, Atlna'dan Türkiye'ye beklenılen saatten daha geç geldıkten sonra bir buçuk saath.lt bı: dınlenme geregını duyduğunu oelırtmış, bu ıstek Başbakan Ecevıt tarafmdan kabul edılmiştır. Ancak bir buçuk saat geçmesLne rağmen zaman kazanmak ısteyen Sısco, bu kez ABD' nın Ankara Büyükelçısi Wılliam Macomber'ı Dışışlen Bakan. hğ:na gondererek Turk hükumetinın tutumunu an'.aınak istemıştir. Bu talep de Ecevıt taralından reddedılmemıştır. Bu arada tiikesıyle ılışkı dururnur.da olan Sısco, Türkıye'ye geldiKten dbrt saat sonra saat 01.55'de Bajbakan Bulent Ecevıt tarafından kabul edılırnşt.r. Sisco, konuşmasının başmda, Ecevit'ın Atina Hükumetıne kabul ettirmestni ıstedıfi hususlan, sınırlı zaman isteğı dolayısiyle tam anlamıyla dıle getiremedıgltıi belirterek «Atına'da topu topu 8 saat kalabildım. Bana 24 saat mühlet tanıdınız. Bu süre lçinde fazla derınhğe lnemedım» demiştir. ABD Dısışlen Bakan Yardınv cısı, bu arada Yunanıstan'ın Turk teklıflennı kabul etmediglnl de sözlerine eklemiştir. Sisco ayrıca ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'ın de Ba»bakan Ecevlt'e gönderdigi mesaJı ıletmlştır. Mesajda Kıssınger' ir «Sia çok seviyorum ve senv patim var, ulusunuzun da sızl çok sevdiğlnı bıliyorum ve geleceğın parlak bır devlet adamı o lacağınıza inancım tamdır. Ancak Kıbns'a yapuacak bir askerl müdanale tehlikeli gelışmelere yolaçabilir. Hattâ Nıcos Sam son'u komünistlerin kucaftına »• tabiiır. Onun için bu isten raageçmenizi rıca ediyorum» dediği ögrenilraıştır. Bunun üzerine Başbakan Bulent Ecevit «Bundan 10 yıl öncs gene böyle bir gece yansj bir Amerikalı diplomat gelerek Kıbns'a müdahale edilmemesıni istemısti. Tarih tekerrür eder ama hatalar tekerrür etmez. O zaman sız rnüdahaleyi ör.lemekle hata ettimz biz de bu ıstejinizi kabul etmekle aynı hatayı ışîedık. Bu sefer aynı hatayı isl»mıyeceğiz» demiştir. Sisco, Türkiye'nin Kıbns'a mtl dahale etmesi durumunda Yunanıstan'm bütün cephelerden T^'.rkıye'ye saldıracağını fcendısıne ilettiğıni söyleyerek, Ecevıt'ten Yunan HUkümeti ile temaslan derinleştirnıek için 48 saatlik bir BÜre ıstemis ve bu süre ıçınde Yunanistan'ı müzakere ma«;asınB ©turlmaya çaba gösıereceğıni »öy lemıstir. Başbakan bunun Uzertne şöyle konuşmustur: «Size 48 saat değil 48 gün dahi sure verebiliriz. Ancak bu türeyı Ada'da lilah dengesıni •ağladıktatı sonra verebiliriz. B'.z bugün ıçin artık Yunanistan İle Kıbrıs sorunundan dolayı ma laya oturacak değiliz. Isterlerss Ege klta sahanlığı ıçin hemen oturslım Bugüne kadarki kanlı olavlar ve hareketlerın %on gunlerde olâugu gibi Eelişmesinin nedenl Kıbns'ta toplumlar ar» fcndakı «lâh densesizlığıdir. Bu deneesizlik devam ederse *aha çok kaa dökülebilir. BU Tam 344 yıl Tılrk sancağının dalgalandığı Kıbrıs adası, Osçuk kilometre güneyında 243 ramanlı împaratorluğunun çokımlı tepe, 280 rskımlı tepeden kuntu donemınde îngilizlere itibaren olan çevre içındekı bölkaptırıldı. Akd'enizin kalbinde, gedır. Bu hudutlaıa sayılan bölbugun jeopolitik durumu son geler ds dahiidir. derece bu\uk değer ta«ıyan ada, ozellıkle 1950lerden sonra, • Yunanistan'daki bugünkü du Türkiye için gerçek bir sorun rum hakkında ahnan son hahalini aldı. Yabancı buyruk albcrler soyledır: «Kabinedeki tında ^a•=amaktan hoşlanmayan buhrana General Kondilis ile Turklerın çoğunluğu adayı terTanm Bakanı Teodoksin istıketmişlerdi. Buna karşıhk, Rum falan sebep olmustur. Yunan azınlığı gıderck artmı^tı ve Kıb ordusunun Başbakan Çaldarısi rıs'ı Yunanistan'a bağîamak İstutması lâe Kralın genoy yatiyorlardı. Işte o gunlerden bu pılmadan memlekete getirılgune suregelen gerileme, ödün verme politikası, dun Türkiye mesine engel olmuştur. Cumhuriyetinin tutarlı ve cesur davranışı ile noktalandı. Kıbrıs olayları 404 yıl once8 Tersl bir ıayı Bır seyin slnden bugune sovle gelışti . yer» bakan yaıu 9 Kolaylıkla 404 yıl önce 1570in 22 temmukandırılabılen veya aldatılabilen runda büyiık bır kısmı fethedılkimse Italya'da bir nehir. mış olan Kıbns. 18 eylül giınti YUKARIDAN AŞAGIYA: Magosa'nın da fethiyle bır Türk 1 Çogu radyo ile yayımlan Sancajı haline getırilmistı. mak üzere hazırlanmış kısa temKıbns'ın fethedildıgi nlda Ossıl Hınt prenslerıne verılen imanlı tah»ında Ikinci Selim otusim 2 Türlü ıslam öğreticılenruvor. Sokullu Mehmet Paşa da ne verılen 'ısim 3 Askeri mevki Ssdrazam olarak bulunuyordu Bir sebze 4 Tersi söz yemm 15 mayıs'ta Istanbul'dan hareverme Sert kırıcı anlamında ket edan Donanmayı Hümavunbir söz 5 Elbisenin kısımlannda Başkomutan olarak Lala Musdan Uyruk 6 Tersi örulerek tafa Pasa. Donanma Komntanı yapılan bir cins yün kumaş 7 olarak Üçüncli Vezir Pivale Paşa, Anlaşmazhk, çeki«me 8 Bır beKanranDasa olarak da Müe77insm maddesı Bır harfin okuzade Ali Pasa bulunuvordu. Kıbnuşu 9 Avrupa'da bir sıra dag rıs'ın fefhivle ı'.gili olavlar sövle 9 Dılekçe Tersi kırlarda gelişmışti: kendi kendıne yetişen bitki. 1 Temraıı? Turk Donanmam DÜNKl BILMACANIN Limasol ko\Tanda dpmirledi. ÇÖZLMt: 2 Temmuz Kova a^ker çıSOLDAN SAGA: 1 Torpıl Is 2 irtl kanldl. Leftarı kalesi teslım olArsa 3 rK Römork 4 Pidu, yaz bA 5 idaS Kore 6 4 Temmuz A£ır foplar LarTeba Ot 7 îp bA 8 Nanaka sahiline çıkarıldı. harp mee ne Ufuk 9 Fisek tA. lisi Lefkose'nin mubasarasuıa YUKARIDAN AŞAGIYA: karar verdi. 1 Tirpitin 2 Orkıde aF 9 Temmu» Glrne kalesi t*§ 3 rT Yabanl 4 Pırasa lim oldu. eŞ 5 öz 6 laM Kopuk 23 Temmus Lefkose'nin mu7 Robot 8 îsrar But 9 h d « r . e , basladı saK ebakA. 9 Kvlftl f^fkose !f>th°d!lrii. 18 Eylül Magosa'nm da dü» mesı Ue Kıbrıs'ın fethı tamamlandı. Türkiye Radyo ve Televiz6 Ekım Görevin! bıtiren do1 özel yayın yapılacaktır. nanma T^tanbu '? dondü 1878 yılıntîa îngiltere'yle yapılan bır anlaşmayla, Çarlık Rusyasının Osmanlı Devletinin Asya kıtasmdaki topraklarına ybnelecek bir «7apt ve i«tıiâ» hareketinde, Ingiltere'nın sılâhlı yardımına karşıhk. Kıbrıs abir an önce bu dengesizligl gldasmın yonetimi İr.Eiltere'ye derirsek 1lerde bir daha böyle verildi. olaylar çıkmaz. Eger ıız 10 yıl öncekı hatayı lşlemeseydinız 1914 yılında Ineıltere'nin Kıhbız de sizl dınlemek yanlıslıgı n s ' ı ilhak ettığlni açıklamasınnı yapmasaydık bugün siz budan sonra Türkiye, Lozan Andraya gelmemis olacaktınız vt laşma^iyla adanın îngiltere ye boyle bir aorun ortada bulurv ait oldufiunu re<men tanıdı. mayacaktı. Dedıgim gibi bütün Yıl: 1923. mesele Ada'dıki «ılâh dengesız 1954'de ENOSİS savaşı Ingılhgidir. Bız onu ortadan kaltere'nin iç *orunu saMİırken, dırrr.ayı, Uenye donuk dengeyi Yunanistan'ın Kıbrı« «orununa sağiamayı arzuluyoruz. K'.brıs'U çozum bulmak için BM'e başki darbecller ılmdi yaptıklan \"urma!iyla, durum uluslararabu hareketin he«abını verecek«1 bir nitelik aldı. 1055 yılınlercfir. Denge kurulduktan aonda tngiltere, soruna bır çozum ra da durum daha sağlam olagetirmek amacıyla, Londra'da caktır.» Türkiye ve Yunanıstan'ın da katıldığı bir konferans topladı. | Bir ara. ABO'nın Ankara Bü yükelçıM Wılham Macomber de 1957 yıhnda Kıbrıs sorunu iki soze karıjmış ve herkeı tara > kez Blrleşmi? Mılletlere getirilfından son derece însancıl ola ' dıvse de bır sonııç alımmadı ve rak tanınan Bulent hcevıt'ın na Turk Hukumeti, adanın taksiııl ohıp da kanlı olaylara yolaça | minı talep etti. bılei.ek Dlr k a ı a ı ı diaDilecegın: Türk, İngılız ve Yunan Başanlıyamadığım soylemıştir. K bakanları Londra'da toplanacevıt bunun uzenne, karar veı rak, Zürih'te aynı yıl içinde meden once çok dusundüğunu, Kıbrıs'la ilgıli olarak kabul ediancak durumun bugunkü seklıy len andlaşmalan yenıden dule devam etmesı halınde ılerde , zenledilcr. Bu arada 1959un aradaha çuk Ran dokulecepını ve lık ayının 14'unde Makario? Kıb bu yüzden a i 1 â h dengesi rıs Devlet Başkanlığına, Fazıl nın bır an once kurulmasına Kuçük ise Başkan Yardımcılıkarar verchğınl belırtmıştir. gına 5 yıl süreyle seçıldller. S:sco'nun lsrarları uzerıne, E j 8 nisan 1960'da Kıbns Dev'.eti cevıt fazla urautlu olmamakla Anaya«ajı onaylandı ve 16 ağu«bırlikte konuyu yenıden Batos guniı, Kıbrıs Cumhurivetikanlar Kuruluna »btüreceğinı nın bağıjnsızlığı resmen ilân ebıldırmiştir. dildi. Aynı gun de Garanti And Joseph Sisco Bakanlar Kurulasma«ı imza edildi. lundan sonra Başbakanlıja çağ1963 yılında Makarios'un Kıbrılmış ve dort dakıka sür^n 26 j r u andlaşmasında tek taraflı rüsmede, Bulent Ecevit, ABD | olarak istedıği değişiklikler uteklifının kabul ediimedığini bildir zerine Kıbrıs Turk toplumu ile mi^tir. Ankara Hükümetı harekete eeSisco ton derece sinirli bir • • çerek. bu davramsı protesto kilde Başbakanhktan ayrılırken etti. Adada huzuru sağlamak alt merdivenlere geldiği sırada İçin Yunani<tan, Türkıve ve înBaşbakan Bülent Fpevıt de gu ! gıltere'nln a v n ayrı gonderrlikleç bir yuzle ve koşar adımlara ' leri a'keri kuvvetleri acTada göyaklasan bir tempo ile Başbakan • reve basladı. lığın kapısından çıkarak Genel 1964 vılının 4 martında BM Kurmay Başkanlığına gitmiştir. Guvenlık Konseyinın, Kıbns'ta ABD. Dısişleri Bakan Yardımcı bır BM B a n ş Gucü kurulmasıf] daha sonra, Dısişleri Bakanı nı kabul etmesinden sonra, 27 Turan Günes'i ziyaret etmiş olan martta B a n ş Gılcü adada goreIngiltere'nin Ankara Büyükelçisi ve basladı. Bu arada Kıbrıs Horace Phillip'in beklediği ABD Rumlarının Kıbrıs Turklerine Büyükelçiliğine gitmijtir. Burakarşı kanh saldırılara gırışmeîi daki görüşmelerden sonra Sisco üzerine Turk Hava Kuvvetlerısinirli bir şekilde Büvükelçihğin T,K mensup jet uçakları 7 ve 10 bahçesinde bir süre eüni kolunu ağustosta Kıbrıs'taki bazı Rum saüayarak dolaşmıştır. mevzilerini bombaladı. 10 ağustngiltere Büyükelçısi «»at 06.10' tosta ise ateşkes kabul edildi. da yeniden Basbaksnlıâs gelmiş 1967 yılında Türkiye ile Yunave kendi.'ine Kıbrıs'a çıkarma nistan'm Kıbrıs konusunda yeve indinrıe İçin emir verildiğı niden bir silâhlı çatlşmanın esiresmen bildirilıniftir. ğinden dönmesinden sonra, aynı yılın nisan ayında Atına'da demokratik rejim, Paparfopulos tarafından devrildi ve askeri cunta yönetimi basladı. 21 Temmu» Recep 1 1971'de Yunanistan tarafınRum! 1390 T e m m u ı t dar» adaya gizlice gondenlen Hleri 1394 Grıvas ENOSİS'İ gerçekle«tirOüneş 5 44 9 07 mek amacıyla EOKAB örgutüÖgle 1^ 20 4.4S nu kurdu. EOKAB Makarios'a Iklndl 1T.1B 8.41 karsı harekete geçti ve Kıbrıs 30 3» 12.00 Rum yönetimince yasa dısı ilân 22 10 1.54 T»t«ı edildi. J.37 7.01 1973 yılında Makarios'un yeniden beş yıl içın devlet başkanlığma seçilmesinden bir vıl ionra 1974'de Grivas'ın öldüğü • çıklandı. Kıbns'ta 1974 yılmın temmuz SANAYt VE ayınöTaa sonra olaylar söyle geKALORİFER lişti: 15 Temmuz Yunanistan'a KÖMÜRLERt bağlı subaylann yönetimindeki tstenilen yen» tesüm edılir. Ulusal Muhafız Gücü kuvvetleDepo: Kurugeşme ri adada bir hükümet darbesl Tramvay C'.d. No. 77. yaparak, Kıbrıs'ta «Elen (YuTel: 63 59 68 47 48 06 nan) Cumhuriyetinin» ilân edildiğini açıkladı. Bir demeç veren Başbakan Bülent Ecevit, «Kimse kargaşahğı fırsat bilip haklarımıza dokunmaya kalkısK1ZILAYA KAN masın» dedl. ABD ve Ingıltere, »4ĞIŞLAMAK İNSAN'LIK Turîdye'den duruma karısmaVAZfFEStDtR mssını Isterken, Moskova, darbeyi cFâîist» diye nltelidl. Yunan darbesi nin Türkiye'yi mazur hale getirdiğıni söy/eyen Makarios çıkarmayı kınadı (DIS HABERLER SERVtSÎ) Kıbrıs'takı Yunanistan'a bağlı subaylarca yapılan darbe sonucu ülkesini terkeden devrik cumhurbaskanı Makario». New York' da verdiği demeçte Turk Sılahh Kuvvetleri'nin siriştikleri askeri harekâtı sert bir dılle kınamıs, durumu «Kıbns'ın Türkler tarafından işgali» olarak nıtelemiş v« dünyanın çeşitli devleüerine mesaj göndererek «Kıbrıs'ın bağımsızlığı, hükümranlığı ve bölgesel güvenliği için» çağrıda bulunmuştur. Makarios .Yunan Cuntası tarafmdan yaratılan avantaj ş.mdl Türklere geçmi» bulunmaktadır.» demiştir. Manhattan'daki otelinde yaptığt açıklamada «Barıs içm dıplomatik çabaların zamanının geçmedığini^ ileri süren Makarios, Turklerin giriştiği harekâtın tüm bolgenın barışını tehlikeye sokacağından korkuyorum. Dunyadaki süper güçlerin bu trajediye ve •on derece tehlikeli duruma bir çözüm yolu bulacaklarını umil ediyorum.» demiştir. Dunyadaki tum devlet başkanlarına gönderdıği telgrafda Makarios Türk müdahalesıni «bır saldırı eylemı» olarak nitelemif v» şöyle demıştiı. Acınacak olaylar •Sayın Başkan. Size bıldirmekle çok üzgünüm ki. Türkiye bu sabah giriştiği harekâtla ülkemin bağımsızlığını tehlikeye sokmuş ve ülkeme saldırarak. işgal etmiştir. Sizden ricam. Kıbrıs Cumhuriyeti'nın bağımsızlığını. hükümranlığmı ve bölgemdeki güvenliği yeniden sağlamanız içm her türlü çabayı göstermenizdir. Yunan Cuntası tarafından yaratılan acınacak olaylar >eni gelismeler göstermiştir. Türkiye'nin i'Zali ile Ada'da sımdı daha trajik V2 karışık bir durum mcvdana gelmiştir. Türk Hükümeti ve Başbakanı'nın açlklamaları Kıbrıs işgalini haklı kılmamaktadır. Şu rası bir gerçektir ki, Atina rejimi Ada'da bir darbe düzenlemiş ve bu Türkıye'yi mazur hale getirmistır. Turkjer işgale karar verirken elbette ulusal muhafızların hiçbir ciddi dırenme gosteremıyeceklerini bilıyorlardı. Ne olursa olsun, Türkiye Atina Cuntası'nın yarattığı avantajdan yararlanmaya kalkmamalıydı. Barışın bolgede yeniden yaratılması için diplomatik çabaların sons erdiğini sanmıyorum. Bütün korkum, Türkiye'nin giri«tiği har»"kâttan sonra tüm bölgede barışın tehlikeye düstüâüdür. Güvenlik Konseyı'nin ve dunyadaki süpcr güçlprin trajik ve tehlikeli duruma hır çozüm bulacaklarını ümit ediyorum.» Makarios ayrıca dün kalrrakta olduğu otelde kendi yönetımınin Birleşmiş Milletler'deki daım! temfilcisi Rossides ile yarır.ı saat «üreyle göıü«müş. ancak buna 1 lişkin hiçbir açıklama yapılmamıstır. Öte yandan, a.ianslardan edınilen bilgilere göre, Amerıka Makarios'un yeniden devlet başkanlıema getirilmesine pek i.«tekli gorünmektedır. Konuvia ilgılı ilk diplomatik gelişmeler sonur.da, yeni adavın Kıbrıs'taki genişletı!miş toplumlararası göruşmelerl yürüten Glafkos Klerides'in oldugu belirtilmektedir. ST. HILLARÎON KALESÎ, KIBRIS TAKt BU KALE KIBRISTAKt SAIJ3IRGAN EOKA'CI GÜÇLERE KARŞI KAZANILAN ZAFERLERİN, SALDIRGANLAP.A VERILEN DERSLERİN BIR SİMGESÎDİR. KIBRISLI TÜRK MÜCAHİTLERİNIN TARIHE ŞANLI SAYrALAR EKLEDÎKLERÎ BIR KALEDİR ST. HİLLARtON. .\fÜCAHİTLERIMİZ, BARIŞ VE DEMOKRASÎ ADINA YINE AYNI YERDE, TÜM UYANTKLIK VE CESARETIYLE GOREV BAŞINDADIRLAR... Çıkartma olayı kınanmadı (RMtarafı 1. navfada) k«*ri mudahalesıni «uzuntu>yle karjılayıp Yunanistar>'ı bunalıma yol açma.sından ötürü kınarken, ABD Dışişleri Bakanı Henrv Kı«singer da dün aksam yaptıgı bır açıklamada. ABD' nın Kıbrıs'ta bir müdahale yap mayı öngormedığinı soylemiştir. Kissinger, Başkan ÎJİxon'la Kıbrıs'takı gelişmeleri bütün gün boyunca izledîği Kahforrnya'daki Başkanın \azhk evınde yalnızca açıklamayı yapmakla yetinmis, basın mensuplarının sorularını cevapsız bırakmıstır. Nıtekım NATU üyeîl Hollanda, bir hukumet sozcusunun yaptığı açıklamayla Turkıye'nin Kıbrıs'ta giristıüi hnrekâtı haklı bulduğunu da açıklamıştır. öncekı gun Iran'dan gehrkcn Ankara'ya da uğra>an Hollanda Başbakam, Başbakan Ecevit ile kı?a bır goruçme japmıştı. Hollanda Hükumetınln SOZCLSU, riiplomatik vollardan adada barışçı bır çozum bulunmasını tercih ettiklerını, ancak daha once Yunanıstan'ın bazı tavizler vermesı serektığını belirtmıçtır. Sozcü fiundan baska, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Slsco'nun Atına temasl<ın «1rasırvda cuntanın hıçbır tavıze yanaşmadığını (ta kaybetmlstır. Hollanda destekliyor NATO Konseyi NATO Konseyi, teşkllâta üve 15 ülkenın cfaımi temsilcılennın katılmasıyle dün toplanmış ve Bruksel dekl dıplomatik kaynakların bildirdıklerıne gore, tngiltere. Turkive ve Yunan;^tan arasında düzenlenecek üçlü konferans ıçin çağrı \apmışt.r. NATO Konseyınin dun Bruksel'de yapılan olaâanüstu toplantısında Turk Heyetinın Baş kanı Turgut Tulumen. Turkıye' nın Kıbns'a «savaş degı! banş getırmek için» çıkarma yapîığını soylpmistır Toplantıda Yunan temsilcisi de hazır bulunmuş ve Türkiye'nin Kıbrı^'a tecavuz ettisinı öne «ürmüştur. Turk heyetmin Baskanı Tülü men aynca, «1960 çerçevesi ıçinde hareket ettik. Türkiye'nin bu hareketi hem Türkler hem de tüm Kıbrıs halkı için yapılmıştlr» demiştir. Avustıırya Öte yandan, Avusturva Dışişieri Bakanı Anch Bielka Karltreu da verdlği demeçte, son gelışmelerden uzuntu duvduklarını, ancak Makariosa Kar şı darbenin bır dı? ulke tarafından planlandığından hıçbır kusku bulunmadığını da sözlerine eklemiştir liz hükümeîlnin amacının bunalımı sjnırlamak, mümkünse t.rmanmasını önlemek olduğunu söylemiştir. Ingiltere Dısışlerı Bakanı James Callaghan ıse. daha sonra Londra'daki Büyükelçımiz Tıırgut Menemencioğlu'nu makamına davet ederek uikciinin Türkiye'nin askert müdahalesine ve çıkaımasına karşı olduğunu sert bir dille bildirmistir. Ingiltere Dış i?leri Bakanlığı tarafından yapılan bir diğer açıklamaya goıe, Callaghan daha sonra Londra'daki Yunan maslahatgüzarını çağırarak. Rum Muhafız Gücünün Yunaniftan :n da desteğıyle Kıbrıs rejimmı e!e geçirmelerinin çıkarma harekâtmı kolaylaştırdığını belirtmistır. îngiltere bu arada ABD hükümeti ile vaptığı hızlı ıstışarelerden sonra Tursıye ile Yunanistan'ı Kıbrıs'la ilgılı son durumu görüsmek üzere Londra'ya birer temsilci gondermeye davet etmistir. yardımı yapmaya hazır oldugunu Başbakan Bulent Ecevıt'e biMırılmesını ıstedığını soylemiştır. Türkiye'nin Lübnan maslahatguzarı Yavuz Gör, Lübnan Başbakan Yardımcısı Fuat Gos'a, Türkiye'nin Kıbrıs'a yaptığı çıkarmanm nedenlerini izah edt;n bir nota vermiştir. Lübnan Başbakan Yardımcısı, <Bu nouttian Türkiye'nin Kıbrıs'la ırkçı hiçbir emelı bulunmadtğı anlaşllıyor> demiştir. Lübnan'a nota Roma ne dedi? ltalyan Dışişleri Bakanlığınca dun oğleden sonra yajınlanan bır notada, Kıbrıs'taki durumun «Buh ranı smıılamak ve bir çözüm yolu başlatmak üzere bütün ülkçlerın Birleşmiş Milletler'de âcil ve koordıne edilmiş çabalar gösterılmc5İ« ıstenmıştır. Belçika «üzüntü» duydu Belçıka Dışişleri Bakanı, dün Turkı.1 e'nın Bruksel Büyükelçisini ve Yunanistan'ın Bruksel maslahatgüzarını kabul etmiştir. Belçıka Dışişleri Bakanı, Yunanistan maslahatguzarının, Belçıka hükümetinin, Kıbrıs'la ilgili garanti antlaşmas'.na uyulmasını ve 15 Temmuz'daki darbeyi destekleyen Yunanlı subay ve assubayların Kıbrıs'tan çekilmesini dilediğini bildirmistir. Belçika Dışişleri Bakanı Van Elslande, Türkiye Büyükelçisine de, Belçika hükümetinin Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahalesinden derin üzüntü djyduğunu bildirmistir. Doğu Almanya destekliyor Moskova radyosu Ote yandan, Moskova radyosu çıkarma ve indirmi haberıne genış yer vermektedır. Moskova radyosunun haberine göre, Türkiye bu kararı barısçı bir çözüm bulmak amacıyla yapılan çalışmaların başansızlığa uğramasmdan sonra almıstır. Radyo ayrıca, Hükümet Sözcusü Turizm ve Tanıtma Bakanı Orhan Birgifin Turk Hükümetinin Kıbrıs'a çıkarma yapmasu mn gerekçesıni açıklayan konuşmasını da metin halınde yayınlamıştır. Radyo, Türk çıkarmasının başan ile geliştiğıni de bildirmistir. Radyo ayrıca, Türkiye Dışişleri Bakanı Turan Güneş'ın de bir açıklamasını vermiştir. Doğu Almanya ise kendı resmi haber ajansı aracılığıyla yayınladığı yorumda, Turkiye'yi de«tekleyen bir ifade kullanmış ve ozetle, «Kıbrıs'taki meşru hukumete karşı girışılen sılâhlı ayaklanmanın cevabı bugun (<fün) Turk çıkarmasıyla verilmı^tır. Makarıos'a darbe, Atina'da tezgâhlanıp yürütülmüştur» demiştir. Batı Almanya Batı AJman Hukumeti ise Bonn da Kıbrısla ilgili gelişmelerı değerlendırmış, Başbakan Helmut Schmıdt ile Dışişleri Bakanı HausD.etıich Genscher son duruından surekli haberdar kıhnmışlar, ancak herhangi bır yorumda bu'unmayı reddetmişlerdir. Bu arada, Alman Dışişleri Bakanı Gensclıtr bir günlük bir zlyarette bulunmak ve Kıbrıs'takı gelışmeUri göruşmek üzere Paris'e gitmiştir. Öte yandan, Ortak Pazar üyesi dokuz ulkenin temsılcileri Paris'te Fransız Dısışleri Bakanmın çağrısıyla toplanarak, Yunanistan'ı Kıbns'ta darbeye yolaçmakla suçlamışlardır. Çin Halk Cumhuriyeti, Kıbrıs'takı darbeden sonra ilk kez olayla ilgıli bir yorum yayınlamıs ve Makarios'un Kıbrıs halkrnı «Asileıe boyun eğmemeye» çağıran mesajını yayınlamıştır. Kıbrıs'takı darbeyi ise, «Askerî hükümet darbesi» olarak karşılamıştır. Yunan temsilcisi Bu arada, NATO'daki Yunanistan temsilcisi Angelos Corafas, Makarios'un taraftarlan ve komunistler de dahil olmak üzere bütün Kıbrısh Rumların Turkler ile çarpıştıklanna ilişkin bılgıye sahip oldufcunu ileri »ürmüstur. NATO'daki Türk temsilcisi Turgut Tülümen de Corafas m iddıasınm gerçek olmadığmı, Yunanistan ile Turkij'e'nin Kıbns yüzunden askeri bır çatısma ile karşı karşıya gelmiyeceklerini umduğunu ve Yunanlıların Türkıye'ye doŞrudan doğruya bir harekete ginşeceklerine ilişkin Ankara'dan haber a'madığım belirterek, şunları söylemiştir: «Umarım ki. banş yakmda yeniden kurulacaktır. Geçmişın butün bu çılgın hareketlerine artık bir son vermek zamanı gelmistir..» Küveyt'te kaygı Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Kuveyt hukumetinin Kıbrıs'taki gon gelişmeleri kaygıyla izlemekte olduğunu söylemiştir. Sozcü doğrudan doğruya Türkiye'nin müdahalesine deŞinmeden, ilgili taıaflarm, askeri bir çatışmanın önlenebilmesi için sağduyu ve itidal gostermeleri ve sorunu çözme çabalarmm başanya ulaşması dileğınde bulunmuştur. Istanbul'da gerekli tedbirler alındı, karartma uygulaması başarılı oldu Tass'm yorumu TAKVİ M Resml Tass Ajansı ise bülteninde şöyle demiştir: «Yaklasık 30 Deniz Kuvvetleri gemlsinin destegindeki Türk Kuv vetleri dün Samson başkanlığındaki Atina 'nın kukla rejimini devırmek için bir çıkarma harekatında bulunmuştur..» Çin'in yorumu Luns'un mesajlan NATO Genel Sekreteri Joseph Luns da şunlan demiştir: «Durumun son derece gergin ve vahim olduğunu siz de biliyorsunuz. Ankara ve Atlna Hükümetlerine kişisel mesajlar gönderdim. Ancak bunların metinlerinl açıklayamam..» NATO kaynakları, Kıbns yüzün den çıkan bunalımın NATO'nun 25 snllık geçmişi için en büyük tehditleri teşkil ettigini ifade etmişlerdir. î NATO Konseyi toplantısında genellikle Türkiye'ye karşı bir bakıma sempati havasının estiği bazı !:aynaklardan bildirilmistir. Bu rfuruma gerekçe olarak da Konsey resmi bildirisinde Türk müdahalesiyle ügili hiçblr kınamaya yer vtrümeyisi gösterilmistir, KÖMUR Öte yandan, VVashington'dan yapılan resmi açıklamada, ABD Hükümetinin Türkiye'nin müdahalesinden büyuk bir «üzüntü» duydugu belirtilnıiştir. Bu arada Başkan Nixon ile Dışişleri Bakanı Kissinger'ın başkanın Sen Kanada hükümeti Clemente'deki evinde surekli ola Kanada Hükümeti ise, açıklarak iz'.enecek politikayı tespite ma.nnda, «durumu tehlikeli ve çalıştıkları bildirilmistir. Bajkan Nixon'ın Yunanistan Ue vahim» olarak nitelemiştir. Türkiye'ye acele mesajlar yollaYugoslavya dığı açıklanmıj. ancak kapsamBelgrad'daki siyasl çevrelerde larının ne olduğu saptanamamıj ise kaygl havası esmekte olduğu tır. Beyaz Saray'ın sözeülerinden ve Yugoslav sınırının hemen vaGerald VVarren, ba«kanlık adına kınmda bir Türk Yunan çat:syaptığı açıklamada ise, özetle ması olasılığmdan korkulduğu löyle demiştir: bildiriîmi'tir. • Daha önce bunalımı yaratan Pakistan destekliyor Yunanistan'ın hareketini kınadıPakistan Dıjişleri Genel Sekıeğımız gibi, Türkiye'nin de askeri harekâta geçmejinden duyduğu desteklediğini ve Türk hükümctiteri Büyükelçiliğimize dün vap'imuz üzüntüyü bildiririz.,» âı ziyaret sırasında, Devlet Bi.5İngiltere'nin tepkisi kanlan Butto'nun Pakistan'ın tngiltere Di|i{leri Bakanhğı Kıbrıs'ta kaçmılmaz hale geL»n sozcüsü, çıkarma haberinin Lon durum karşısında Türkiye'nln hadra'ya ulasmasından hemen son rekete seçme kararmı tamamsn ra, bir açıklama yaparak, îngi nin lüzumlu göreceti her türiü ABD'nin politikası Kıbrıs'ta yapılan çıkarma ve in» dırme hareketi karşısında tstanbul ili dahilüıde gerekli tedbirler alınmış; ve karartma uygulamasına dün akşamdan itibaren başlanmıştır. İstanbuldan bajka AnkaSuriye'de ra, Eskijehir, İzmir'le Ege, MarSuriye Devlet Başkam Hafız E mara ve Trakya bölgesindeki şesad'ın, Kıbrıs olaylaruıı izlemek hirlerde de karartma işlemi uyiçıa Yugoslavya'ya yapacağı ge gulanmı§tır. zıyi iptal ettıği ve Şam'da kaltstanbul Valisi Namık Kemal dığı. bır hükümet sözcüsü tara Şentürk, dün gece karartma işlefından açıklanmıştır. minin genellikle başarılı olduğuOte yandan, Surıye barış taraf nu bildirmiş, uygulamanın ütıztarları Ulusal Konseyi, dün Şam likle sürdürülmesini istemıştir. da yayınladıfı bir bıldiride «YuBelediye Başkam Ahmet İsvan nan askeri dıktası tarafmdan des da. şehırde yeterince gıda stoku teklenen maceracılar grııbunca bulundufunu, vatandaşların şıkâyapılan kanlı hükümet darbesıni» yetlerine neden olacak fıkıntı yatakbih etmektedir. ratılmamasmı istemiştir, Isvan, bu yolda sıkı kontrol yapılacağını bllAlârmlar dirmijtir. Brüksel'deki Shape merkezinIstanbul'da polis örgütünde idcki yetkili bir askeri kaynaktan zinler kaldırılmıstır. öğrenildiğıne göre, Türkiye'nin Denizcilik Bankası, tskenderun Kıbrıs'a müdahalesi üzerine Avnıpa'daki Müttefık Kuvvetler denizyolu seferlerini iptal etmişBaskomutanlığı kurmayı alârma tir. Şirketin dış hatlarda bulunan geçirilmiş ve bütün izinler kal gemilerinden hiçbirinin tehlikeli dınlmıştır. Ayrıca, bazı Doğu ül sularda olmadığı anlaşılmıştır. Bu kelerinin ve özellikle Sovyetler arada çıkarmadan habersiz sabah limana gelen iki Yunan bandralı Birligi ve Yu.soslavya'nın Silâhlı yolcu gemisi, limanda birıki saKuvvetlerine alârm verilmiştir. at kaldıktan sonra yolcularıru ınYabancı misyon şefleri dirrneden geri dönmüştür. Ankara'da akredite olan bütün İstanbul'da bulunan yabancı tumbancı misyon şefleri dün saat rist'erin. Yunan sınırının kapalı '0 45'den itibaren Dışişleri Ba olması nedeniyle Bulgaristan üzekanlığma davet edilerek, Türki 1 rinden çıkış yapabilecekleri bildive'nin Kıbrıs sorunu karşısında i rilmistir. Bugün Pazar olması ne';i hukukî durumu ayrıntılı ola deniyle çıkı? yspmsk zorunda karak izah edilmis. son durum hak lan turistler ancak yarm Bulgakında bılei ristan'dan çıki} yapacaklardır.