Katalog

^WF^rhw?L^u. yag5»r^aMg.^»g« . ^ « « . J prhan Hançerlioglu Düşünce Târihi Geliştirilmiş Yeni Basım REMZI KITABEVI 30 TL. umhuriyet 51. yıl, sayı: 17901 Kurucusu : YIJNDS NADt 2 Haziran 1974 Pazar ,i VARLIKTA ROMANLAR (HER KİTAP 15 LİRAj Dostoyevskl: Kutfala cilt 1 Dostoyevskl: Kudala. cilt I] Homeros: Odysseia Albert Camus: Veba Balzac: Ooriot Baba Orhan Kenıal: Ciurbet Kuşlan Mehmet Selimovıç: Derviş ve ölüm Alberto Moravıa: Kıskançlık Yalnız vaz aylarında okurlara kltap satışlarında saglanan özel indinmlert Varlık'ın haziran sayısında okuyun. Varlık Tayınevi, Cağalogln Yoknşn 40 Memurların derece ve kademe ilerlemesinde uygulanacak yeni esaslar belli oldu AVKARA, (Cumhuriyet Bürosn) Devlet Memurları Kanununa yeni bir yön veren ve dünden itiharen yürürlüğe girmiş bulunan 12 sayılı kararname 657 Enerji Bakanlığı, ATAŞ'm üretimi kısıtlaması ve ithalâtın azalması üzerine sıkıntıyı önlemek için tedbir alıyor Bindiği Dah Kesmek kükümetçe öncrilen asgaf i ücretler işçüeri dc işIverenleri de hoşnut kü•madı. Bunun anlamı nedir? Demek oluyor ki ücretleri işçiler yetersiz, işverenler ise fazla bulmaktadırlar. Ne İsa'yı, ne de IVtusa'yı memnun edcmedigi görülen şu duruma bakarak acaba en doğru yolun hükümetinki olduğu yargısına varüabilir mi? Görüşmelerin nasıl bir sonuca bağlanacağını bilmemekle birlikte biz böyle bir soruya olumlu cevap vcrmenin njEun düşeceği kanısındayız. Çok partili döneme geçtiğimizden bu yana ilk kez çalışanlara, emekçüere, üreticilere öncelik tanıvan, her türlü iç ve dış sömürüye karşı bir iktidar iş başında bulunmaktadır. Gerçi bu iktidar henüz rayına tam oturmuş, rodajını tamamlamış değildir. İki partinin anlaşmasuıdan oluştuğu için kendi yapısı içinde de kimi zaman kopma noktasına yaklaşan birtakım bunahmlara kapılmaktadjr. Bunu gören tutucu çevreler yeni iktidarı daha ilk adımda çökertmek üzere fırsat koUamaktadırlar. Üstelik iş başındaki hükümet yakın geçmişimizden çok kötü bir miras devralmıştır. Başıbozuk bir ekonomi politikası ulusal kalkınmamızı geciktirmiş. devlet kaynaklaruun mutlu bir azınlık uğruna çar çur edilmesine yol açmış, sınıflar arasında gelir ayınmııun yıldan yıla tehlikeli biçimde büyümesine neden olmuştur. Politik ve ekonomik çıkar kaygüariyle gelişi güzel yapılan zamlar enflâsyonu gittikçe kamçılanuş, bu yüzden Türkiye son yıllarda geçim koşullan açısından dünyanın en sağlıksız ülkeleri arasında yer almıştır. Bir milyona yakın işçimiz yabancı diyarlarda çalışırken bir o kadan da dışanya ekmek parası kazanmaya gidebilmek için kuyrukta sıra beklemektedir. Gizli işsizlik köylerde kentlerde almış yürümüştür. Halktan yana olduğunu, bozuk düzeni değiştirraek amaciyle iş başına geldiğini söyleyen Ecevit hükümetinin son derece güç koşullar altında görev başaıinak durumunda bulunduğu kuşkusuzdur. Sırtmdaki ağır yükün üstesinden gelmeye çaba harcarken kijne güvenecek, kimden güç alacaktır bu hükümet? Elbette halk tan, yani tüm çabşanlardan, emekçilerden, küçük üreticilerden. Bütçenin onaylanması üzerine yaptığı son Meclis konuşmasında Başbakan Ecevit bundan böyle devlet kaynaklanmn bir lütuf, bir atıfet olarak şunun bunun keyfine çar çur edümeyeceğini, yalniz ulusun kaikınması uğruna kulianılacağını açık ladı. Ne var ki ulusun her bakımdan kalkınması sadece hükümet başkanının i>i niyet dilekleriyle gerçekleşemez. Emekçi halk da anlayış göstermeli, halk çıkarlanna öncelik tanıvan kendi hükümetine dört elle sarılmab, onu yürekten desteklemelidir. Fedakârlıksız bir kalkınma olanak dışıdır. Sosyalist olsun, kapitalist olsun, Ikinci Cihan Savaşından sonra ekonomisini yoluna koyai» bütün ülkeler başarılaruu :aİkın fedakârlığma borçludurlar. Bugiin hükümetin saptadığı «asgari ücretler» işçilerimizc elbette iyi bir yaşam düzeyi sağlamaktan uzaktır. Bunu hep büiyoruz. Ama bu yüzden direnmek, devleti gaddar bir patron yerine koyarak türlü yollardan ücret artışlarını sağlamaya çalışmak hükümetin frenlemeye gayret ettiği enflâsyonu büsbütün kamçılamaktan başka neye yarar? As ve 1327 sayıh kanunlarda 46 maddeyi değiştirmiş, ayrıca 2, 5, 7, 8 ve 9 sayıh kanun gücündeki kararnamelerden bazı maddeleri kaldırmış ve bazılarını da d'eğiştirmiştir. Kanun hükmühdeki 12 sayıh kararnamede değişen 36. madde, memurların sınıflarına yeni bir sınıf daha eklemiş ve 9 sınıfa çıkarmıştır. Yeni eklenen sınıf «mülki idare âmirliği hizmetleri» sımfıdır. Sımfların öğrenim durumlanna göre işe giriş ve yükselebilecekleri son derece ve kademeler kararnamede şöyle açıklanmıştır: (Devanu Sa. 7. Sü. S de) Personel Kanunu ve uygulamasına ilişkin aksaklıkları gidermek amacıyla yürürlüğe konan kararnameyle memurlara öğrenim ve meslek özelliklerine göre yeni olanaklar sağlandı Kanun gücündeki 12 sayıh kararname memur sınıflarının sayısını da 9'a çıkardı 2 yabancı şirket petrol ithalini durdurdu ıi aoo oao ca Yabancı şirketlerin • aldığı kararların Yunanistan'la geçirilmekte olan bir bunalım dönemine rastlaması anlamlı görülüyor CUMHURİYET HABER MERKEZÎ Y A Z I S I Z Mobil ve BP Petrol Şirketleri, ithalatı fiyat anlaşmazlığı nedeniyle durdurduklarını öne sürdüler Şafak davası sanıklarının r yakınları ile görüşen (Cumhurivet Hıber Merkezi) Ege Oenizınde Kıt a sahanlığı ve Ecevit: ır.uhtemel petrol yatakları konusundaki anlaşmazlıkla ilgili olarak, Ankara sessizlik ve serinkanhlığım sürdürürKen. Atina Işkence mahreçli haberler dikkati çekmektedir. Başbakan Bülent hcevit dün iddiasiyle Cumhurbaşkanı Fahri Korutürkle haftalık olağan görüşniesini yaptıktan sonra. Ege'de durumun Hükümet olarak ve bizzat ilgileniyorum ANKARA, (Cumhunyet Bürosu) Şafak Davasının sanıklarının aileleri dün sabun satt 07'de Bas bakan Bülent Ecevit'ı evinin önünde bularak kerıdisice isteklerini anlatmışlaxdır. BaşbaKan ayrıca öğleden sonra tia sanık ailelerini Başbakaniığa çagırmış ve kendilerıyle varım saat kadar görüşmüstür. Ecevit, sanık aileleriyle gölüştükten' sonra. «Tutuklulara ve mahkumlara hükümet olarak insanî muamele yapumasını isteriz. Türk Ordusunun da böyle düşündüğünden kimsenin şüphesi olamaz» demış, mahkumlara işkence yapıldığına ilişkin iddiaların inceıendiğini sözlenne eklemiştir. Öte yandan, Başbakan Bülent Ecevit, CumhurbaşKanı ile yaptığı haftalık görüşmesinden çıkarken, gazetecüerin konuyla il gıli bir sorusunu söyle cevaplandırmı.ştır: TUrkiye'nin petrol lhtiyacmın yüzde 17'sini ithalât yoluyla karçilayan Mobil ve BP Petrol Şirketleri, fiyat anlaşmazlığı nedeniyle ithalatı durdurduklarını açıklamışlardır. Mobil ve BP şirketlerinin, yüzde 70'ine ortak olduklan ATAŞ Rafinerisinin üretunini kısıtlamasından sonra, şimdi de ithalâtın durdurulması karan, Türkiye ile Yunanistan arasındaki siyasal ve askerî bir gerginlik dönemine rastlaması bakımından, aynca anlam kazan maktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri de ikı yabancı şirketin kararlan karsısında her türlü tedbirin alındıgını ve ahnmakta olduğu Ecevit Tedbirlervatandaşm güvenlik içinde uyuması için almıyor,, dedi tamamiyle normaı olduğunu »öy • BEYAZ SARAY AMERÎKAN •ınır boylannda THA muhabirItmış ve şunlan fcklemıştir: ŞİRKETLERİNIJ1I,N J'ÜKKÎ lerınin edındikleri Dugllere göre, • Gözde büyütülecek bir durum YE ADINA EGL'Dfc lETROL bazı Yunan köyleri bosaltılmış durumdadır. Buna kaışuık Türk olmadjğı kendıliğınden ortaya ARAMAMALARIN1 ÎSTEMİS l^esiminde son derece sakin bir çıkmıştır. Alınan tedbirlerdcn hava esmekte. Tüık köylülerı tar komşularımızın. dostîarımızın uy kularının kaçmasına hiç bir ne vapabılmelerıni saglıvacak nite lalarında olağan günlük çalışmalarını ve vaşamlarju sürdüraen yoktur. Ama oütün bu ted lıkte tedbirlerdir..» bırler. bütün yurttaşlarımızın Bu arada Yunanıstanda basına mektedirler. gece rahat uyumaıannı, güven konan sansüre rağmen, telâşlı Atinada da Hükümet kaynaklik duygusu içinde uyumalarını. bir havanın estiği Ettırne'ye ge larının yabancı basına bol haişlerini, güçlerini huzur içind<î len haberler arasındadır. Türk ber sızdırmaları dikkati çekmek n tedir. Amerikan Assoclated Press Ajansı Vurıan Başkenunden verdigi bu tarz bir haberde Beyaz Saray'ın petrol arama işlemlerinde uzmanıasmış firmalara, Ege'deki anlaşmazhk çözüm leninceye kadar Türkiye Ue bir anlaşmaya girınemelfcri voıunda direktü1 verdiğini öne sürmekta. dır. Aynı haberde. direktifin geç kaldığı, bu nedenle TFAO tle an(Devamı Sa. 7. Sü. 8 de) nu açıklamişlar, iki şirketin İthalât için önerdiği fiyatın, pıyasa fiyatlarından yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Mobil ve BP yetkilileri, olayla ilgili olarak görüşlerini şöyle açıklamışlardır : «Biz varıl başma 11.02 dolar istiyoruz. devlet 9.80 dolar vermek tedir. Yılbaşuıdan bu yana yapılan ithal âtt.i fiyat ihtılâflıdır. Kesilen faturalar 9.80'den düzen lenmekte, ancak bunlara geçıci kaydı düşülmektedir. Gerçek fiyat görüşmeler sonunda saptanacaktır.» Şirket yetkilileri ayrıca, hükümetin söz konusu fiyat altında petrol bulroası halinde bunu Türkiye'ye getirmeye ve ışlemeye hazı r olduklarını bildirmışlerdir. İlgili çevreler, bu konuda tesin bir anlaşmaya varılmcaya dek, iki şirket adına akaryakıt taşıyan tankerlere, Türkiye'ya uğramamaları yolunda direktif venldığini de öne sürmüşlerdir. Aynı çevreler, Türkiye'dekı stok lann sonbahara kadar ihtıyacı karşılayacak yeterlikte olduğunu da ifade etmişlerdir. (Devmmı Sa. 1, Su. S de) CHP, GENEL AF YASASININ 5 İNCİ MADDESİNİN USÜL VE ESASTAN İPTALİ İÇİN ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURDU ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Genel Af Yasasmın 5'inci maddesi «a» bendinin iptali için CHP li parlamenterlerce hazirlanan ve imzalanan dava dülkçesi dün sabah Anayasa Mahkemesi Başkanlığına sunulmuştur. Hazırlıkları Istanbul Milletvekili Hasan Basri Akgiray, Sivas Milletvekili Ahmet Durakoğlu ve Burdur Milletvekili Ali Sanh tarafından yapılan dava dılekçesi, başta Genel Başkan ve Başbakan Bülent Ecevit olmak üzere yüz otuz yedi CHP'li parlamenterin ımzasını taşımaktadır. Bu konuda dün basına bilgi veren CHP Balıkesir Milletvekili Sadullah Usumı, Anayasa Mahkemesi Başkanlığına gönderilen dava dilekçesini de açıklamıştır. Dilekçede, 1803 Sayılı Genel Aî Yasasmın 5'inci maddesı «a» bendinin hem usul hem de esas yönden iptali istenmektedir. «a» bendinin usul yönünden Iptalı isteğine bir diğer gerekçe de, Millet Meclisinin Anayasa tarafından oylamada bir yasa oluşturmakla yükümlü tutulmasma rağmen, birleşimi yöneten başkanvekılinın bu zorunluluğu sağlayacak bıçimde Uç metmden birinın kabulüne dek oylamalari süidürmeği kabul etmemesidir. HAVAGAZI FİYATI 50 KURUŞ ARTTIRILD! Istanbul'da havagazı fiyatına 50 kuruş zam yapılarak. metra küpünün satış fiyatı 125 kuruşa yükseltilmiştir. Enerji ve Tabıl Kaynaklar Bakaniığının onayı üzerine yapılan yüzde 65 oranmdakl zam, 30 Mayıs 1974 gününden başlayarak geçerh olacaktır. İETT yetkililerinin verdiği bilgiye göre, havagazma vapılması öngörülen zam kararı Naim Talu hükümetleri aonemınden bu yana Enerii ve Tabiî Kaynaklar Bakanhğının onayım beKlemekte ve sürekli olarak ertelenmekteydi. Bu arada kömür fiyatlarındaki artışlar ve toplu sözleşmeler ile işçt ücretlerindekı yük selişler, İETT ve Beyoğlu Gaz Işletmesinin çaz satışıarından yılda 3040 milyon lira zarar e u mesine yol açmaktaydı. İETT yetkilileri, havagazı elde etmek için kullanılan kömürün fiyatına 1969 yılmdan bu yana üç kez zam yapılarak maliyeılerine ton başma 103 ıira yüklendiği halde havagazı satış fiyatının 1970 yılından bu yana sabit tutulduğunu belirtmişlerdir. Esastan iptal 5'inc madae «a» Dendımn esas tan iptali isteğine gerekçe olarak da, vasanın Anayasanın eşıtlik ilkesıne aykın olarak çıktığı, nıtekim 141 ve 142. maddeler af kapsamı dışında tutulurken, çok daha ağır suçların kapsama alrn dığı, af yasasinda politik nedenlerin ön planda tutulduğu ve ara lannda Yüksek Adalet Divanmca 141. ve 142. maddelerın 1. madde «3» fıkrasiyle affedilirken, 5. maddc «a» fıkrasıyla 141. ve 142. madde'erden mahkum olmuş baş ka bir grup suçlunun aftan yararlandırümadığı gösterilmektedir. «İlgi gösterdim» «Bu sabah evime geldiler Çıktığımda kendilerini gördüm. Dün de bu şikyetler bana ulaştırılmıştı. Derhal gereken ilgiyi gös terdik. Eğer iddialarda gerçek payı varsa elbette ona göre tedbir alınır. Bu bakımdan kimsenin endişe duymamas. gerekir. Türkiye'de sivil ve askerî makamlarıyla herkes demokratik hukuk kurallarının tam olarak: işlemesini ister. Bundan kimsenin endişe duymaması lâzımdır. Hükümet olarak gereken ilgiyi gösteriyorum ve bizzat ilgileniyorum.» Ecevit. Başbakanhktaki görüşmeden sonra ise şunlan söylemiştir: (Devatnı Sa. 7, Sü. 3 de) FABRİKA ÖNÜNDE BEKLEYEN İŞÇİLER VE GÜVENLİK GÖREVLİSÎ JANDARMALAR... İşçiler fabrika önünde 2 aydır sorunlarına çözüm bekliyor Kâğıthane'de kurulu Detel Malatya Demir Sanayii ışyerinde toplu sözleşme yapacak sendika için yetki sorununun oir türlü çözümienememesi, işçileri güç durumda bırakmıştır. Bağlı oldukian sendikanm sahte belgelerle değişıirildigıni, buna itiraz ettikleri için de iki aya yakın bir süredir işveren tarafından fabrikaya sokulmadıkların. öne süren işçiler bu süre içinde her gün işyeri önünde todanarak sorunlanna çözüm beklediklerini anlatmısıardır. îşçiler düzerui olarak cer gün fabrika önünde toplandıkları için, zaman zaman üunımun gerginleşmesi nedeniyle herhangi bir olayı önlemek amacıyıa bu bölgede Jandarmagücü zörevlendirilmiştir. Gelişmeler sırasmda işten çıkarıldıklarını, sendika seçme özgürlüklerinin ihlâl edildiğini belirterek işverenin tutumunu kınayan bu 150 işçinın ve bağJı olduklan Maden îş Sendikasının temsilcileri durumu şö'yle anlatmışlardır: «öz Maden U »dlı bir »örde sendika, isvereoden Maden ls üyelerinin listesim alarak sahte fişlerle onları kendi üyesi gibı gösterip vetki için Bölge Calışma Müdürlügüne basvurmuş, bu sırada Maden İş de itirazını bildirmîştir Bölge Çalışma Müdürlüğü sendikalardan hiç birıne yetki veremeyecegini belirtereK durumu Savcılığa ve nangı sendikamn yetkili olduğunun saptanması isteğiyle İş Mahkemesine duyurmuştur. Bu arada işveren referandum isteverek yetkinın Maden îş Sendikasına verılmesinde direnen işçüeri işten çikarmıştır. Bütün başvurmalarımıza rağmen, nugüne kadar olum lu bir gelişme sağlanamamıştır.» Öte yandan, cün Türk Haberler Ajansı kanalıyle verilen bir haberde, işyerinin kapatıldığı du >Tjrulmuştur. Bu haberde, işverenin fabrikasını bir anza nedeniyle kapattığı, işçilerden 107'sinin! işine tazminata ilişkin tüm hak; Gerekçe Türkiye ile Doğu Almanya arasında diplomatik ilişki kuruldu BERLtN Doğu Alman ADN Ajansı, Türkiye ve Doğu Almanya'nm Moskova büyükelçileri îlter Türkmen ile Harry Ott'un, ülkeleri arasında diplomatik iüşkiler knru'.masını öngören bir anlaşmayı dün Moskova'da imzaladıklarını açıklamıştır. Aians bu ilişkilerin büyükelçiler duzeyinde olacağını ilave etmiştir. (a.a.) Türk Ceza Kanununun 141, 142, 146, ve 149. maddelerini af kapsamı dışında tvtan söz konusu «a» bendinm. usuı yönünden iptali isteğine gösterılen gerekçe, eldeki üç teklif metninin birer bütün olarak oylanması yerine her üç metin maddelerinin ayn ayn oylanması ve bunun sonucunda. ortaya çelişkilerle yüklü (Devanu Sa. 7, Sü. 8 de) i bir dördüncü metnın çık.ınasıdır. Türk işçilerinin . 1976'dan itibaren Ortakpazar ülkelerinde serbestçe iş aramalarının engellenmesi için Batı Alman Başbakanına başvuruldu YÜKSEL PAZ4RKATA Bildiriyor STUTTGART Baden Würtem berg Eyaleti Basbakanı Hans Filbinger, Türk işçiîerinin Batı Almanya'ya kontroîrüz girmelerinin cnlenmesini istemiş ve 1978 yılmdan itibaren Türk isçilennin Ortakpazar ülkeîerinde serbestçe dolaşımına karşı çıkmıştır. Türkiye'nin Or+akpazar'a geçi? dönemml düzenleven Katma Pro tokole göre l«7ri'dan itibaren Türk işçileri her r.angi bir izne tabi olrraksızm P«ı?.ı Almanya da hil ötPki sekiz Ortakpazar ülkesine gidlp 15 arayabfleı;tkierc!ir. Bu vüzden Hsne: Pi;b:neer'in önerisinin, Batn A man Parlamentosun dan da gecen Katma Protokola aykın tfüsMif*! clirtilmiştir. B.' konuda rtJin Federai Almanya Basbakanı Felmut Şchmidt' le de Eöriiepr, Hans Fiibinger, (Devamı >». ı sü. 7 de) Karabük İşletmesıni naylon faturayla , zarara sokan bir şebeke yakalandı Türkiye Demir ve Çelik Işletmelerini bir yıl içinde iki milyon liraya yakın zarara soktu ğu öne sürülen bir şebeke Istanbul Emniyet Müdürlüğü MaU Şube elemanlan tarafından or' ıya çıkarılmış, üç demir tüccan ile Karabük işletmelerinde görev li bir memur gözalüru almmiftır Polisin verdiği bilgiye göre, Demir Çelik Fabrikalarının ihüyacı olan ithal malı dikişsiz demir çekme borular piyasadakinden çok yüksek fiyatlarla fabrikaya satılmıştır. Bu satış sırasında naylon faturalar düzenlenerek hem fabrika, hem de vergi kaçakçüığı nedenl ile Hazine, büyük ıararlara sokulmuştur. Kaydı silinen ve ayrılan öğrencilere yeniden sınav hakkı tanındı ANKARA. (Cutnhurivet Bürosn) Af Kanunu gereğınce. Milli Eğitim Bakanlıgma baglı orta ve yüksek dereceiı JKUM: .ne sebeple o!ur«a oısun ayrılanlara yeniden sınaca eirme hakta tanınmıştır. Orta dereceli okullardan 18 Şu bat 1974 Pazartesı gününden öncesine kadar. vük&ek okullardan ise. okulların özellık ve vönetmeliklerine göre İ9V4 Subat lmtlhanlarınm yaoıJdı?! sünü takip eden günün akşamına kadar het ne sebeple olursa oısnn kaydı silinenlerle kendi ısteklerl iıe o(Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) Önce müfettişler Demir Çelik Fabrikalan Genel Müdürlüğü Başmüfettişi Reşat Baykan ve Başmüfettiş yardımcısı Muhittin Ünal ünzalarını taşıyan ve konuya değinen soruj(Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) NADİR NADÎ (Devanu Sa. 7, Sü. 3 de)