Katalog

DAPHNE du MATJRİER REBECCÂ Çevin: O.A. Gurun 430 sayfa, cılth 20 lıra CHARLOTTE BRONTE jANE EYRE 51. yıl, sayı: 17886 Çeınn: Leyla Moralı 624 sayfa resimli, ciltll 30 lira tNKİLAP ve AKA KİTABEVLERİ Ulâncılık: 6839 3970) umhuriyeı Kurucusu : YTJNUS NADt 18 Mayıs 1974 Cumartesi B Polevoy'un bu âev' ro'manının ıkinci ve sonuncu clldı çıktı Kltapçınızcfan ısrarla arayınız (Her cilt 20 lira) UYKUNUN OTESI H. Roth'un romanı çıktı... (20 lira) Habora Kitabevı P.K.: 6 Beyazıt • Ist. Cumhuriyet: 3958 Koalisyon bunalımınm durumu dün de açıklığa kavuşmadı Başbakan Bülent Ecevit'in hükümetten ayrılıp ayrılmama konusuna ilişkin kişisel görüşlerini açıklamaktan dikkatle kaçındığı bildiriliyor Bu sabah toplanacak olan Parti Mecli sinde koalisyona ilişkin olarak alına cak siyasal tavır tartışılacak ve bir karara varılmaya çalışılacak CHP'li bakanların da istifa konusunda kendi aralarında henüz kesin bir görüş birliğine varamadıkları belirtiliyor. sorunu ele alıyor Dal Çatırdarken r yasası koalisyon protoko lunda ve bükümet prograL mında saptandın gibi çık•madı. ¥ a çıksaydı ne ol»caktı? Ülkemiz bugünden yarına özlenen iç bartsa kavuşuverecek miydi? Hayır. samnıvonız. Demokrasi düsmanlan gene rahat aurmayacaklar, ortabgı kanştırmak, gençliği birbirıne düşürmek için ellerinden eeleni yapmak isteyeceklerdi. Ama o zaman basımızdaki hükümet yasa dısı nnarşik eylemleri kısa zamaadsı kontrol altına alabilecek derecede güçlenmiş bulunacaktı. Tönetım kademelerinde kıştartıcılara göz juman, onlan el altından destekleyen kimi bürokratlar karma hükümetin kolay kolay gidici olmadıf ını gdrecekler, CHP MSP ortaklığınm «ağlamlifinm inanma\a başlayacaklar, zamanla hı«a\a geleceklerdi. özgürlükçü demokrasinin ülkemizde yerleşmesi, iç banşın sağlanması olanaklan böylece güç kazanacak, uluslararası itibamnıı artacaktı. Bn tatü mmıtlar (fazla kötfrra»erliğe sapmamak için hadi sündilik djyelim) bir düs olmustur. Demokrasi tarihinde benzerioe rastlanmadık bir döneklikle bir kısıra MSPTi Parlamento üyeleri daha üç ay önce onayladıklan ve birkaç giin öncesine değin bağ h bulunduklan hükümet programına birdenbire sırt çevinnişler, muhalifler doğnıltusunda oy kullanarak genel af önerisindeki diişun snçlarını af kapsamı dışına çıkarmayı basannışlardır. Bu naal olmustur, niçin olmuştur, dünyanm neresinde genel af söz konusu edildiğinde siyasal snçlar kapsam dısı bıratakılır, bırakalım bu sorulan bir jana. Ama bir kanadı ortasmdan çatlamış bir ortakla içeride sözünü geçirecek, dışarıya BÜven verecek bir hükümet düşünolebilir mi? özür dileyerek söyliyelim, bir bu soruya olumlu bir yanıt bulamıyoruz bir türlü. Koalisyon protokolünttn başlannda ver alan, ne ideolojik ne ekonomik, kimseye bir zaran dokunmayan, aslında ister müslüman ister luristiyan her uygar insanın vicdan rahatlığı ile seve seve benimseyeceği bir öneriyi reddedenler eğer muhalefetin beşinci kolu ola rak iktidara sokulmuş kimseler degillerse her halde ne yaptığım pek bilmeyen, sözüne gnvenilmez zavallüar olmalıdjrlar. MSP Gnıbu içinde siyasal ortaklığın koşullarını bilen, iktidar adına alınan ortak kararlann sornmunu vicdanmda taşıyan dürüst partililer elbette vardır. Son beklenmedik çatlama kuskusuz bunları da üzmüştür. Koalisyonu yıkıntıdan kurtarmak için var güçleri ile çaba harcadıklannı öçreniyoruz. önceki gün MSP Grubu olarak 37 kdşi ioplanmışlar, bunalıma bir çözüm yolu aramışlar. Gazetelerde okuduğumuza göre infaz sistemini değiştirerek düsün suçundan hüküm giyenleri altı a» süreyle salıvermeyi, o süre içinde de 141 ve 142. maddeleri değiştirmeyi düsünüyorlarmış. Bn düşüncenin hukuksal geçerliği üstüne bir yargıya varmak bizc düşmez. Ancak CHP yetkili organlan böyle bir öneriyi benimseseler bile 37 MSPTinin dıştnda kalan 12 (reddi ilhak) yanlısının konuyu nasıl ele alacağı, yann düşün suçlannı suç olmaktan çıkaran bir yasa tasansı Meclise sunuldujru zaman bunlann ne vapacağım şimdiden keatinne olanagı var mıdır? Sayın Ecevit'in gazetecilere söy lediği gibi, tutunduğumuz dal bir kez çatırdamaya basladı mı o dala artık güvenUmez Kurtulmak için baska bir çare aranır. ANKARA (Cumhorfye* Bfirora) Cumhuriyet Halk Partisınin en yetkili organı olan Parti Meclısi, bu sabah, Genel Başkan ve Başba kan Bülent Ecevit'in başkanhğında toplanarak, genel af yasasıyla ortaya çıkan gelişmeleri tartıjacak ve değerlendirecektir. Parti Meclisinin önceki gun top lanması karariaştırılmı?, ancak Başbakan Ecevit'in Cumhurbaska nı ile görüşmesi ve siyasal oıtanun biraz daha sakinleşmesının beklenmesi gibi nedenlerle toplan tı bugüne ertelenmijü. CHP çevrelerinde ortaya çıkîn siyasal duruma ilişkin belli oaslı iki gorujün bulunduğu belirulmektedır. Bunlardan biri, MSP*nin bir ka nadının genel af konusunda aldığı tavra rağmen hükümette ka lınması yolundadır. Karşı görüs ise, MSFye bundan sonra artık güvenilemiyeceği, bu nedenle istifanın tek çıkar yol olduğu seklindedir. Bu sabah toplanacak olan Parti Meclisinde bu görüşlerin tarbsıl nvası ve değerlendirilmesi yapüa CHP Parti Medisi, cak, çesitli süternatifler fizerindt durulacakür. 1974 Bütçe Tasansı için dün Mıllet Meclısine gelen CHP'li mılletvekillerinin özelhkle «hükü mette kalıp kalmama» konusunu hararetle tartıştıkları görülmüştür. öte yandan, CHP örgütünden genel merkeze aynı konu ile ilgili değisik görüşleri içeren telgraflann geldiği öğrenılmiştir. Tüm olumsuz gelişmelere ragmen hükümette kalin.masin.in yararlı olacağını savunan CHP'lı(Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) İnfaz Savcılıkları özgürlüklerine kavuşacak mahkumları saptadılar CUMHURİYET HABER MERKEZÎ Genel af yasasuun kabulünden sonra, aftan yararlanacak olanlann tespıtı tamamlanmıştır. Mahkumların salıverltmelerine baslanması için kanunun Cumhur başkanı tarafından onaylanması ve Resmî Gazetede yayunlanması beklenmektedır. Istanbul Cumhuriyet Savcılığından alınan bılgıye göre, aftan yararlanacak olanlar üç grupta toplanmaktadır. Bunlann bır kıa mı tutuklu olanlardır ki, cezaevlerını dolduranlarm çogunluğunu teşkıl etmektedirler. Tutuklular hakkuıda salıvenlme kararını yargUamanın bulunduğu nok, taya göre ılgili mahkemeler veya savcılıklar verebilecektir. Kanunun çeşitli hükümlennde belır tümiş süre ve ceza nevine göre af kanunu kapsamına alınacak olanlar infaz savcılarınin emnyle salıverileceklerdir. Aftan yararlanacak olanların Uçüncü grubunu ise cezalarının sadece bir kısmı af kapsamına girenler olus turmaktadır. Bunlarin cezalarının ne kadar ındirileceği konusunda da mahkemelerin karar vermesi gerekmektedir. Toptaşı, Paşakapısı, tmralı ve Sağmalcılar Ceza ve tutukevlerinde yaklasık olarak 5000 hUküm lü ve tutuklu bulunmaktadır. Af Kanunu kesınlik kazandığında, (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) KOALİSYON.. Genel af olayına dış basında tepkiler: Türkiye'de siyasal yenilgi ve koalisyon bunalımı! (DIŞ HABERLER SERVtSt) Genel affın Ecevit Hükümetinin istediği biçimde çıkmamasıyla ilgili olarak dış basında yapılan yo rumlar genellikle şu yargıda birleşmektedir: Siyasal yenilgi ve ko alisyon bunalımı. Le Monde, olayı «siyasal bozgun» olarak nitelerken, The Financial Times, «koalis yon sallanıyor» deyimini kuilanmaktadır. Frankfurter Allgemeine ise hükümetin istifasından söz et mektedir. İngiliz 'The Times», Hü kümetin kendi iktidan tarafından yenilgiye uğratıldığını belirtmekte dir. Guardian da haberi, «Ecevit yalnız kaldı» şeklinde vermektedır. Maliye Bakanı Baykal: Yeni bütçeyle üretimde yapısal değişiklik amaçlanmaktadır ANKARA, (Cumhariyet Bürom) 1974 Mali Yılı Butçe Kanunu Tasansı, dün Millet Meclisi Genel Kurulunda görüsulmeğe baslanmıştır. Muhalefetin, genel başkanlarının sözcülüğunde, hükümetin tüm uygulama larma karşı ağır saldırılar yoneltmelerine vesile olan Bütçe Tasansım bir konuşmayla Mec lis'e sunan Maüye Bakanı Deniz Baykal, 1974 bütçesiyle «yeni bir inşa dönemine» gecmek istediklerini bildirmiştir. Sabah 10 00'da, CHP'U Başkanvekili Memduh Ekşi yonetiminde toplanan Meclis Genel Kurulunda, gorüştnelere geçıleceği sırada, AP'liler, bütçe ta sarı«ının Senatoda reddedildıgıni, dolayısıyle Meclis'in görüşeceği bir metin bulunmadığını iddia etmişlerdir. Ancak Ba=kan Ekşi, bütçe tasarısının Senatodan geldikten sonra Kar ma Komisyonda incelendiği ni, Meclis'in Senato raporunu görüşeceğini belirterek, öne sürülen itirazlann geçersiz olduğunu açıklamıştır. Başbakan Bülent Ecevit, Genel Kurul salonuna birleşim açıldıktan sonra gelmi:, genel affın son ovlamasından berı Ba kanlar Kurulu sıralarındaki yerine ilk kez oturan yardımcisı Necmettin Erbakan'la el sıkış tıktan sonra kendi koltuğuna oturmustur. Erbakan, önundeki bazı kâğıtlarla meş'ul olurken, Ecevit, CHP'li Devlet Bakanı Ismail Hakkı Birler ve Turizm ve Tanıtma Bakanı Or han Birgit ile konuşmuştur. Yapısal değişiklik 1974 bütçesi üzerınde bir tumış konuşması yapmak üzera ilk sözü alan Maliye Bakanı Deniz Baykal, bütçenln hazırlanışında gozönünde tutulan dış ve iç koşulları özetlemiş, yeni bütçeyle hızlı bir inşa dönemine geçmek istediklerini bil dirmiştir. Bütçenin, ekonomik büyüme yi hızlandıracak çeşitll yardımcı araçlar getırdiğini hatırlatan Baykal, uluslararası ekonomik lorunlann bütün dünyada, tüketim toplumu uygulamasmın yeniden gözden grfcirilmesini zorunlu kıldığını ifade etmis, üretimlnde yapısal bir değişikliği gerçekleştirmek İçin, bütçenin hazırlanışında lsrafın önlenmesi ve kaynaklann türnüyle üretime yöneltilmeslne dikkat edildiğini anlatmıştır. (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) İPİ, basın ozgurlugu konusunda kaygılı olduğunu acMadı KIOTO, (Japonya) Uluslararası Basın Enstitüsü (ÎPÎ) Batı dünyası hükümetlerinin basın özgtirlüğü ve serbest naber akışını kısma volunda giderek artan egilimini kınamıstır. Uluslararası Basın Enstitüsünün dört gün süren 23. Genei Kurul toplantısmın son gününde, yedl çekimser ve ikl aleyhte oya Karşı 73 oyla, BM üyesi 135 ülkeden sadece 20 ya da 25'inde basın özgürlüğü olduğunu açıklayan Güney Kore Karar Tasansı kabul edılmiştir. Karar Tasansında. komünlat olmayan Ulkelerde, basın özgür(Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) Fransa'da Başkanlık seçimine bir gün kala durum ortada görünüyor Kosta DAPONTE "İlâç sorunu,, panelinde doktor ve eczacılar birbirlerini suçladılar ANKARA Eczacılık Bayramı dolayısıyla Türkıye'de ilâç sorunu konulu bir panelde konuşan doktorlar ve eczacılar birbirlerini suçlamışlardır. Ankara Eczacılık Fakültesi Dekanı Metin Tanker'in başkanlığın da yapılan panelde söz alan Ankara Tabipler Odası Başkanı Bur han Timuçin, fiyat ve yerli firraalann lisansıye çalışmalan konulanna değınmiş, buna karşılık gerek paneldeki konuşmacılar ge rekse paneli izleyen eczacılar Timuçm'e «Sen bizim işlenrruze burnunu sokacağına neden meslekdaşlannın vize ücretlerini düşurmüyorsun? Halkı doktorlar soyuyor» diye seslenmişlerdir. Le Monde: «Siyasal bozgun» NADtR NADİ Fransa'nın ve dünyanın en ciddi yayın organlanndan biri olarak kabul edilen Le Monde gazetesi 141 ve 142'nci maddelerin af kap Gazetemizin 50 yılhk yayını arasından seçilen önemli olaylan yansıtan sayılannm fotokopileri ve asılsamı dışmda bırakılmasmı Ecevit ları il( arşivimızden ayrılan tarihi fotoğrafların yer a dığı sergı büyük ılgi toplamıştır. Yapı ve Kredı hesabma bir «politik bozgun» ola Bankasmın Galatasaray'dakj Galensinde açılmış olan sergiyi çeşitli dereceli okullann öğrencüeri de rak yorumlamıştır. Le Monde 16 öğretmenleri ile birlikte gezmektedır. Sergı 8 Hazıran'a kadar açık kalacaktır. mayıs tarihli sayısmda, 141 ve 142. maddelerin nasıl af dışı bırakıldı ğını anlattıktan ve bunun Ecevit için «bozgun» olduğunu belirttik ten sonra şu yorumu yapm^tır: «Türk aydmları için sosyal demokrat eğilimli CHP'nin başansız lığı son derece kaygı verici olmuştur. Çünkü Türk sağı, Türk ANKARA Ekim 1973 tarihin geç temmuz ayında devreye girme I demokrasisi içinde ceşitli fikirlerin den berı, Türkiye Elektrik Kuru sıyle Türkiye'de elektrik enerjisı belirtilmesine şiddetle karşıdır. mu tarafından uygulanmakta o sıkıntısı kalmıyacağı ifade edilÖrneğin. layikliğe karsı işlenen < lan tedbirlerin olumlu sonuca u mektedır. suçların affedilmiş olması son laşması ve hidroelektrik santral Bıluıdiği üzere, geçen yılın ku derece ilginçtir. Hemen belirte j barajlarmda yeterli su toplanmış (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) , lim, ünlü 141 ve 142'nci maddeler, | olması nedeniyle yurt çapuıdaki 1936 yılmda faşist dönemin Ital enerji kesinti ve kısıntıları, bugün yan Ceza Kanunundan aktanlmış den itibaren kaldırılacaktır. Uygu lardır. lanan tedbirlerle günde 1 milyon Oylamadan önce, sağ kanat ka 200 bin kilovatsaat elektrik enerji muoyu önünde Ecevit Hükümeti si tasarruf edılmiştir. ni güç duruma düşürmek için Düzenlenen program gereğince, elinden geleni yapmıştır. Sözde bugün Ankara'da, 20 mayıs pazar «komüoist ve anarşistlerin affına tesi günü ise, Adapazarı, Aiyon, kar^ı olan vatandaşlardan gelen> Amasya, Antalya, Artvin, Aybinlerce mektup ve telgraf Adaduı, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Bur Anayasamızın 12'ncl maddesinde yer alan let Komisyonuna •• Cumhurbas dur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, eşitlik kuralı, yalnız yasalann uygulanmasuıda kanma iletümistir. Gene aynı aÇorum, Denizli, Eskişehir, Gazian değıl, yapılışmda da geçerlidir. Bu kurala gömacla birkaç haftadan beri eğitun ANK4RA, (Cumhurijet Bfirosu) tep, Giresun, îsparta, Istanbul, Türk Mühendis ve Mımar Odare, herkes, siyasal düşünce, felseö inanç, dm kurumlarmda olaylar düzenlendi Izmir, İzmit, Kastamonu, Kırk» lan Birhğinin 19. Genel Kurul ği görülmektedir. ve mezhep ayınmı gözetilmeksizin yasalar ötoplantısmda açış konuşmasını lareli, Kırşehir, Konya, Kütahya, nünde eşittir. Yasalar yapılırken, örneğin siSağ, son ekim seçimlerinde uğ yapan Birlik Başkanı Teoman Manisa, Muğla, Nevşehir, Niğde, yasal düşüncelerl nedeniyle herhangi bir zümre radığı yenilginin inükamını al Öztürk, «Tam bağımsızlık ve ger. Ordu, Rize, Samsun, Sıvas, Teveya sosyal sımf, genel olarak tanınan haklarkirdağ, Tokat, Trabzon, Urfa, maya ve eğer kendiliğinden istifa çek demokrasi ilkesıne uygun dan yoksun bırakılamaz. Anayasamızuı bu kuetmezse hükümeti devirmeye ka olarak, tüm ınsan gücü ve ham Usak, Yozgat ve Zonguldak illeralı, Devletimiz tarafından imzalanan Birleşmiş rarh görünmektedir. Bay Demirel madde kaynaklarımızın etkin bir rindeki kısıntı ve kesinti uygula Milletler Insan Haklan bildirisiyle Avrupa Insan ve dostları artık, parlamento arit biçimde halkımızın hızmetîne su malanna son verilecektir. 23 Ma Haklan Andlaşmasına uygun olarak dUzenlenmetiğini değiştirecek ve kendile nulduğu, bu kaynakların kulla yıs tarihine kadar, enterkonnekte miştlr. Eçitlik, kuralmm yalnız uygulansada d«rine çoğunluğu sağlayacak bir nılmasında tüm çalışanların söz şebekeye dahil her yerda kısıntı değişikliği bekleyebilirler.» gahi'bi olduğu ve yabancı deneti kalkmış olacakhr. (Devamı Sa. 7, Stt. 4 de) (Devamı Sa. 7, Sfl. 4 de) öt» ytndan, Keban btrajmıa «• Cumhurıyet Sergısı büyük ılgi görüyor Elektrik kısıntısı bugün Ankara'da pazartesi de 42 ilde kalkıyor Yabancıların denetiminde olmayan bir kalkınma politikası izlenmesi önerildi PARİS Dun gece Kapanan seçım kampanyasındakı konuşmaiarı ile «son zarlannı atan» ikı aday, son sozü Fransa'mo 2u Devlet Baskanını seçecek 30 miı yondan fazla. seçmene bıraktılar. Sol ve sağın adayıan olan Mıtterrand ile Giscarö arasında yapılacak seçim sonucu yann akşam Türkiye saativle 22'aen sonra belli olacak. Fransızlar «cadar, dığer başkentler de, 1^ aydır siiren çeüiı çekişmenın sonucunu ügı üe izliyor. Yan başkanıık sıstemınde büyük sorumlulukiar taşıyan Devlet Başkanlığına seçılecek adayın 20 mayıs sabahuıdan baş layarak nazık ekonomik sorunıara çozümler aramak için nızla kollannı sıvaması gerektiğı de herkesçe bılınıyor. Ortakpazar içinde ve dışında Dek çok ülke (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Istanbul Sanayi Odası Başkanı: Ülkemizin yeni bir hükümet bunalımma tahammülü yok Istanbul Sanayi Odası Başkanı Nurullah Gezgin, af kanunu dolayısiyle ortaya çıkan durum ve hükümeün istifa etmesi ihtimaline karşı sorulan bir soruya verdiği cevapta «Sorunu sadece siyasal yönden değil muhtemel gelış.nelerin ekonomik yaşan tımızda olacak etkileri bakımından da düşünmek zorundayız» demistir. îstanbul Sanayi Odası Başkanı Nurullah Gezgin bu konuda şun lan söylemiştır: (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) İlâç sorunu Eczacılık Genel Müdürü Dr. Salıh Bilginsoy ise, «Türkiye'de ilâç sorunu diye bir sorun yoktur» diyerek sozlerine başlamış ve «îlâçın ücreti kaldırılsın, Kur(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Çözüm Yolu Vardır Orhan APAYDIN gfl, yasalann yapümasında da geçerH olduğu, Anayasa Mankemesinin özelükie 21.10.1963 ve 172/244 sayılı karariyle açıkça belirtümektedir. T.CJCnun 141 ve l C n d maddelerinde yazılı fikir suçlan fie bazı siyasal suçlann Genel Af Yasası dısında bırakümasmda dayanılan tek gerekçe, bu suçlardan sanık veya mahkum olanların düşünce ve inançlandır. Senato'da ve Millet Meclisl'nde oluşan çoğunluğun sözcüleri bu gerekçeyi üeri sürmüşlerdir. Başka bir deyimle, bu ldsilertn düşünce ve inançlan nedeniyle Genel Af Yasasmın herkese tanıdıgı (Devamı S*. 7, S8. 1 de) Gazetemizin 50. yayın yılını tamamlaması nedeniyle düzenlediğimiz Türkiyede Fikir Gazeteciliği ve Sorunları konulu açıkotunımun yer aldığı eki, yann dağıtıcınızdan istemeyi unutmayınız.