Katalog

CUMHURİYET 29 Aralık 1974 Erbakan ne istiyor? MSFnin bderi Erbakan îstanbul Bayram Gazetesıne verdığı demeçte, Türkıye'nın bugun ıçm <Je bulunduğu bunalıma benzer durumlara dusmemesı ıçın, «Amerıka'da ve Fransa'da olduğu gıbı baskanlık sıstemme» gerek duyduğunu belırtıyor. Gelın gorun kı, Sayın Erbakan kurumlan bırbırıne karışürroıj, Fransa ve Araenka'dakı gıbı baj kanlık sıstenunden sözederek ko nu hakkında pek bır }ey bılmedıgını ortaya koymus. Bılındığı gıbı, ABD'de klâsık baskanlık sıstetnı yururlüktedır. Halkın oylarıyla ıkı derecelı bır seçunle ısbaşına gelen bajkan yürutmenın tüm yetkıleruıı dın de tutar Yanında bır basbakanı yoktur Başkan yardımcısının yetkılerı ıse son derece kısıtlıdır Bu kurum, ancak başkan çesıtlı nedenlerlc suresını doldurmadan gorevmden ayniırsa onem kazanmaktadır. Yurutme yetkısırun kullanılnıasında başkan'a yar dım eden ve bızım bakan dedığı nuz yardımcılan ıse baskan'ın bırer ajanı, memuru durumundadırlar Bu yuzden kendılerıne »ekrctcr denmektcdır. Yasama yetkuı ıse kongrenındır. Bfitçe'nın kanun seklinde çıkması, yenı vergüerin konman. ya da yardım programlannın onaylanması gıbı konularda kong re'nın rolu çok onemlıdır. Ancak baskan'ın kongre kararlaruu \eto etmek yetkıs vardır ve veto karçısında kongre'run ilk kararında dırenebümea ıçın uçte ıkı çoğunluğu sağlaması da zorunludur. Amerıkan sısteminde, kongre ile başkan'ın yetkılerı açık seçık gosterünuıtır. Ne bafkan kongre'yı feshedebilır, ne de kongre baskan'ı dusürebılir. Aynı se kılde kongre, baskan'ın yardıma lan durumunda olan bakanlan da devıremez. Tekrar edelım, ABD'de başkan'ın yardımcıları olan bakanlarm perlamenter ııs temdekını andırır sıyasi sonımlulukları yoktur. Gene parlamenter sıstemde gorulen, hukumet ve bakanlar kurulu gıbi kavram lara da ABD'de rastlanmaz. Baf kan yurutme yetkısını kullamrken, kararlannın altında başba kanın ımzasının bulunması da KOZ konusu değüdir. 1958 Anayasası ile kurulan Fransız Besincı Cumhuriyeti ise ABD sıstemıni ban noktalarda andırmakla birlıkte, ondan defı sık parlamenter sıstem ile Baskanlık sıstemi arasında kendine bsgü bir düzendir. 1962 balk oylamasıyla yapılan Anayasa degışikhgınden sonra Fransa'da Cumhurbaskanı da halk tarafından seçiimektedir. De GauUetln kisilığı, daha 1946 da Bayeux nutkunda bile belırttigi ilkelertn nlhayet Fransa'da Anayasal düzen içmde yerlennl almasmı sağlamıstır Fransız düzeni bıraz da De Gaulle'ün boyutlanna gore hazıxlanmıs, ısmarlama blr elbise gibidir. Halk oyuyla seçılen Cumhurbaşkanının ABD Baskanını hatırlatan yetküeri vardır önerali konularda Cummırbaskanı kararlar alır Ancak, 1938 Anayasasnun 19. maddesi gereğinctt Dünyada Bugün Cumhurbaşkanının aynı yasanın 8 Incı maddesının bınncı ben dlnde, 11 12. 16, 18, 54, 56 ve 61 madde dışında kalan yetküennı kullanırken aldığı karar lar, Başbakan, o da yoksa ugı li bakan tarafından imzalanır Fransız Cumhurbaşkanı Anayasa'nın kendısıne verdığı yetkıye dayanarak başbakaru seçer, o da bakanlar kurulurıun lıstesıni hazırlar. Ama ABD'dekınden farklı olarak, başkan canı ıstedığı zaman başbakanını ya da bakan lardan bınni gorevınden azlede Venezüela'nın f Amerıkan sirketlerınin kontrolünde bulunan demır sanayii mıllılestırıldı CARACAS Venezüela Kongresı, ülkede demır sanayiınln mülıleştırilmesım onaylamıştır. On saatten fazla süren gorüşmeleıden sonra ıktıoardaki «Demokratık Eylem» partısıyle ana muhalefet partısı «Ulusal Halk Hareketi.mn oylanyla Kongre bugune kadar Amenkan «U S. Steel» ve «Bethlehem Steel» şır ketlerının ışlettığı demır sanayıını mıllıleştırmeyı kabul ettniş tır Sosyal Hırıstıyanlarla otekı partıler oylamada çekımser kal ı mıştır Cumhurbaşkanı Carlos Andres Perez hükumetının maden şırketlenyle geçen hafta ımzaladığı ve Kongrenın oncekı gece onay ladığı anlaşmalara gore, rmllı ( leştırme kararı 1 ocakta vürür ı lüğe gırecektır j Venezüela hukümetı temel sanayı kollarını kamu kontroluna alrr.ak ıçın buyuk çapta bır harekata gırişmiştir Hukumet halen zençm petrol sanayıınin de mıllıleştırümesıni incelemektedır Venezüela'nın petrol sana yıı de yabancı ellerdedır. (a.a ) FAO'ya göre insanlığın en büyük sorunu açlık Dünyada 500 milyon aç var ROMA Dünyanm, 20 yüzyıün son çeyreğıne girerken kar sı karşıya bulunduğu en onerrüi sorunun açlık olduğu «B M Gı da ve Tanm Teşkılâtı» (FAO) tarafından açıklanmıstır Bu konudaki açıklamada, halen dünyada yaşayan 3 mılyar tnsandan yaklasık üçte bınnın yeteri kadar yıyecek bulamadığı ve gerektiğı şekilde beslenemedığı belirtilmektedır 500 milyon insanm devamü açhk çektığı kay dedılen aynı açıklamada, yıizbın lerce ınsanın da açlıktan olrne tehlıkesi ile karşı karşıya bulun duğu kaydedllmektedır FAO'nun açıklamasında dunya da açlığm en fazla göruldUğtl kalkınmakta olan ülkelenn sa yısmın 40 civarında olduğu ve bunlann Afnka, Asya, Latın A merıka ve ban Ortadoğu ülkeleri oldukları kajdedıİTiektedır Bu ülkelerın başında Bangladeş Hındıstan, Çad, Gambıya. Malı Montanya Nıjer, Senegal ve Yokarı Volta gelnvktedır FAO'nun açıklamasında açlığa yolaçan unsurlann başında nü fus patlaması ve topraktan yetennce urün ahnamamasının gel dığı kaydedıldıkten sonra, nü fus patlamasına şimdıye kadar gerçek anlamda bir çozum bu lıınamadığı ve hatta son olarak Homa'da yapılan Dünya Gıda Konferansuıda da bu konuda tatmın edıcl bır tavsıye karan aîınmadığı ifade edılmektedır Bunlann arkasmdan ıse kötu hava koşullan ve ıyı sulama yapı lamaması da topraktan yeterınce ürün almamamasıra yolaçan ne denler arasında bulunmaktadır. (FAO) uzmanlan 197475 dönemınde de topraktan yetennce tanmsal (ırun almamayacağını behrtrrışlerdır özmanlann tah mınlenne gore soz konusu donemde dılnvada tahıl ürunu açığı 17 mılvon ton, gübre açığı ıse 1 nılvon ton crvannda bulu nacaktır Bu durumda dünyada yaşayan ınsanlann, tahıl açıgmı kapatabılrrek 'cın ba^vuratyıleck len tek care daha az tuketimde bulunmak olmaktadır (aü ) Türkiye, Batının en pahalı beş ülkesi arasında yer alıyor PARIS Iktısadı Işbiriiği ve Kalkınma Teşkılâtı (OECD) tara fından uye ülkelerın ıktısadı du rumlan de ügüı olarak yayınla nan son raporda, Türkıye'nın, (OECD) bolgesınde, ekım sonu ıtıbarıyle, en pahalı beş ulke ara sında yer aldığı açıklanmıştır Tur kıye'de fiyatlar son bır yılda % 25 5 artmıstır. Tuketım mallan fiyatlan endeksı esasma gore hazırlanan (OECD) raporuna gore, 1974 Ekımın de bıten son bır yıl ıçmde, (OECD) ulkelerı ara&ında en yuk sek fıyat artışı % 41 4 ile tzlanda da gorulmuştür tzlanda'yı % 26^ ile Japonya <> 25 7 ile Portekız T ve °o 25^ Ue Turkıye ızlemektedır Aynı donemde fıyatların "i 24 8 oranında arttığı ttalya ıse. beşmcı sırada yer almaktadır Yu narıstan da ıse fiyatlar % 20 8 art «OECD) bolgesınde. fiyatların en az arttığı tilke yıne Almanya olmuş ve Ek m sonu ıtıbarıyla bu ulke'de fivatlar son bır yılda sadece % 7 oranında artmıstır Almanya'yı % 97 artışla ts\ıçre ve % 10 artışia Avusturya ızlemektedır (OECD) ülkelerinın fiyat artışı ortalaması ıse % 14.5'dır. Dığer (OECD) ulkelenndekı fıyat artıs ları ıse şSyledır Kanada "4 116, ABD ^ 1 2 2, Avustralya % 16 3, Yenı Zelanda °'o 11.5, Fransa °» 14 9, îngıltere % 171. Belçıka "t 15 7, Luksemburg % 10 8, Danımarka % 16 8 trlanda ». 17 9, Hollanda »/. 10 7. Fınlandıya "t 18 4, Norveç »o 10^, Ispanya % 144, tsveç ' . 1 2 ^ Uua.) mez. Ostelık Fransa'da klasik parlamenter sıstemlerde gorulen bakanlar kurulu, hUkumet başbakan kavramlan vardır Bakan lar kurulunun haftalık toplantılarına cumhurb&şkanı başkanlık eder Aynı bakanlar kurulunun sıyasi sorumluluğu vardır ve parlamento guvensızlık oyuyla, bakanlar kunılunu devırebılır Zaten bakanlar kurulunun gbreve baslaması ıçın de güvenoyu alması gereklıdir Buna karşılık, başbakan ın isteğı üzerlne cumhurbaşkanı parlamentoyu feshederek yenı «eçımlere gıdebılır Görülüyor kl, ABD sıstemi Ue Fransız sıstemi arasında onemll ayrılıklar vardır ABDde başkan tek başına yürutrnenın butün yetkılerıni elınde toplamıstır Fransa'da ise bakanlar kurulu Ue cumhurbaşkanı arasın da bölüsulmektedır yetkı ABD' de, yürütme yasamayı feshedemezken, yasama da yürütraeyi devlrememektedır Oysa Fransa' da bu iki olanak da vardır Burada daha fazla aynntıya girmeye cumhurbaşkanının halk oyuna başvurma yetkisınden soz etmeye gerek yok. Ancak, belirt znek gerekir kl, Fransız Anavasasının 16 maddesi kı Cezayır olaylan düşünıllereıc çıkanlmıştır vatan veya rejım tehlıkeye dUstUgUnde cumhurbaşkanına bir dtktatorün tüm yetkılerini tanımaktadır. Şimdl sayın Erbakan, acaba Amerıkan başkanlık sıstemıni mı istiyor, yoksa yanlış olarak başkanlık sıstemi dıye adlandtrdıgı Fransa'nın kendıne ozgü sistemlni mi? Acaba sayın Erbakan, Fransns Anayasasının 16 maddesınde cldugu glbi, kntik donemlerde Cumhurbaşkanına dıktator yetklleriniıı tftp'p^^ayiTMİ**^ yana mıdır? Kısacası acaba sayın Erbakan Bayram Gazetesine demeç vermeden once Fransız ve Ameri kan sistemlerini incelemlş, ya da engin bılglli uzmanlann& inceletmiş midır' Konuşmasmdakl yanhşlıklan görünce bu soruya olumlu cevap vermek olanak dışı. MilHyetçi Cephenln liderl Demlrel dlkkat etmelıdır Cephesinden çatlak seslerin yanında, pek bilgısız bnenler çıkıyor. Sonra, millet bu hale batap da. Ne müTiyetçl cephesl kar deşim' Bu düpedüz cühelâ cephesl Ccahiller cephesı) derse sağ cephenln kıymetli llderlert buna ne cevap verirler acaba? Iran'ın, Fiac firmasının yÜ2de 50sini almak ıstedıği bildıriliyor ROMA îran'ın, ttalya'nın en büyük oto yapım fırması olan Fıat'ın (a) grubu hısselennın °o 50'sini satın almak uzere tesebbüse geçtıği açıklanmıştır Roma'da yayımlanan (Tempo) gazetesı, bu konudakı ha bertnde, tran Hukumetmm, Fı at'ın dışında, ceşitli dallarda faaliyet gosteren 21 îtalyan fır masının hısselenni satın alma amısunda olduğunu öne sürmüş tUr Gazeteye ınanmak gerekırse, bu firmalar arasında gıda sanayii dalında çahşan «Buıtoni», radyoTV dalında çalışan «Marelli», büyük mağazalar lşleten «Standan, elektrilcli ev aletleri i mal eden «Candy», motosıklet ı mal eden «Laverda» ve ıMv», süah unal eden «Beretta», ve otel işleten «Excelsıor» fırmaları bulunmaktadır (ajı) Enf lasyon, ABD savunma giderlerinde 3,5 milyar dolarlık artışa yolaçtı VTASHİNGTON Enflasyon nedenıyle Amerıka'nm jenı sılâh sıstemlermın malıyetınde 3^ müyar dolarlık (49 mılyar TL.) bır artı; olduğu açıklanmıştır ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından bu konuda kong reye sunulan raporda, soz konusu artışın, onumuzdekı 15 yıllık sure ıçınde Amerıkan sılâhlı kuv vetlermın ıhtı>acı olan sılâhların yapımında meydana gclen fark olduğu kaydedllmektedır. Pentagon yetkihlerı, bu yılın Hazıran ayı sonundakl değerlendırmelennde, Amenkan ordusu ıçın yaptırılacak yenı sılâh astem lerının malıyeünın 143 mılyar 600 milyon dolar cıvarmda bulunacagıru hesaplamışlardı 30 Eylul'de kı degerlenoırme sonucjnda ıse aynı sıstemlerın ancak 147 mılyar 800 milyon dolara gerçeklestırılebıleceğı arüaşılrnıştır Bu artışın yanı sıra, mevcut sılâh sıstemlerıode yapılacak değısıklıkler ve ge bştırmeler ıçın de aynca 700 milyon dolar harcanması gerekmektedır Enflasyon nedenıyle malıyetlen artan sılâhların başında halen Amerıkan zırhlı bırlıklerının kul landıkları M60 tanklarının yerı nı alacak olan XM1 tankları gel mektedır Sadece bu program ıçın 2 mılyar dolara (28 milyon TL.> yakm bır fazla harcama yapılması gerektiğı yetkılüer tarafından be lırtılmıştır. Yenı ınşa ettfilecek ağır helıkopterler ıçın ıse yarım raüyar dolarlık bır ek harcama ongorulmektedır | Malıyetlerınde 30 milyon dolar I lık artıs vucuda gelen dığer belU başlı sılâh sıstem len ıse şunlardır • Taunabılır gelı$tınlmif bır alaran s'stemı • Alçaktan uçabılen bır saldın heiıkopten 0 Bır uçaksavar fuze sıstemi • <A10> tıpı modern avcı uçak ları • 36 adet «Flll. ve «A7D» ti pı uçak ısmarlanması. (a.a ) Eisenhower'in I958'de Çin f e atom saldırı«tna teşvlk edildiği aç'klandı WASHINUTON Damşmanlarının Başkan Davd Eısenhow e r ı m'i8 >ılnda, Kemoy adaları bundlımı sırdSinda Çın e karşı taktik nukleer oumha kul lanmava teşvlk ettıklerı ve buru saglamak tçin Ba«kana yanlış bılgı vprdıkleri «Washıngton Post» gazete^ınrie vazan unlu ga zetecı Jack Anderson tarafından one surulmu«tür Andersorv bu konuda^i vazısında danışmanlar'nın Başkan Eisenhower e Çin'ın, Mılliyetçı Çln'e aıt Kemov ve Matsu adalannı bombalamava başladıSını bildirdıklerı zaman, Kıta Çinınde bulunan topçu bataryalarını susturmak ve yeraltırdaki muhimmat depolarını havava uçur mak içın taktik nükleer silâh kullanılmasımn zorunlu olduğunu da kendi>iine rapor ettıklerinı belirtmektedir Birleşik Arap Emirlikleri Federasyonu petrol sanayiini devletleştiriyor BEYRUT Basra Körfertadekı Birleşik Arap Emirlıkler Federasyonunun, ülkesınde faalıyet gosteren bütün Batılı pet rol şırketlennl devletleştırmek Uzere şırketler yetkllıleri ile ocak ayında resml gorüsmelere başlayacağı açıklanmıştır. Bu konudakl açıklama, Federasyon Petrol Bakanı Maana Saıd El Utayba tarafından yapılmışbr Utayba açıklamasında, Birleşik Arap Emirlikleri Federasycnunun petrol konusunda Suudî Arabıstania aynı polıtıkayı pltme kararı aldığını ifade etmiş ve devletleştırme kararının bır sonucu olduğuna işaret etmlştir Mimar Saliha SAYIN Dlş Doktoru Günför KARAGÖZLÜ mşanlandılar 28 aralık 1974 ANKARA (a*.) , Cumhuriyet. 10322 «ASHÎNGTON Amenkan atom enerjısa komısyonu <AEC» SSCB'nm Semıpalatınks Bolgesın Anderson'a gore danışmanlar, dekı polıgonda bır yeraltı nükleer Başkan Eisenhovver'e, bolgede, LtEVIN Fransa'nın Iievın denemesı yaptığının saptandığını kentınde bır komur ocağında mey aynı ışı yapabilecek konvarvsiaçıklamıştır dana gelen «toz patlaması>nın ke ' yonel silâhları Çin e kadar go I Komısyon yetkılılerı, yeraltı de sın bılançosu. 41 olu ve 6 yaralı türecek uçak bulunmadığını da I nemesı ile ılgılı sarsıntılann cuolarak tesbıt edalrruştır. | bıldırmlşlerdır Ancak, Ander ' ma gunü T S 1147'de kaydedıldı Yaralıların vücutlarmm büyük | son bu bilgınin gerçek olmadı | ğını behrtmıjler, patl^manın nuk leer bombanm 20200 kıloton kısmının yanık olduğu ve bazılağının sonradan anlaşıld'ğını ifa I (TNT'ye eşıt guçte olduğunu ıfa rının durumlarının ağır olduğu (aa) ' de) etmışlerdır. U.a.) bıldınlmektedır. (a a ) I de etmektedır. Fransa'daki maden kazasında 41 kişi öldü Sovyetler yeni bir nükleer deneme yaptı ı La Haye Barış Sarayındaki değerli Türk halısı yakıldı IA HAYE I A Haye banı sarayında bulunan ,ve Tüxk IÇ1kümetınin* bağışı olan 1İ0 metrekarelik çok değerli bir halı. Endonezyalı göstencüer tarafın dan çeşıtli yerlermden tnolotof kokteylleri ile yakılmıştır. ÜLcelerindeld durumu protesto etmek amactyla «Banş Sarayını» basan Endonezyalı ayrılıkçüar, bırinci kattakı salonu kaplayan çok değerli Türk halısını yaktıktan sonra Japon salonunda bulunan ve değer biçi lemeyen Japon vazolarını yerlere armışlar, merdıvenlerın kenarlannda bulunan Avusturya HUkümetinin armağam olan şam danlan da kırmışlardır (aa ) ALİ StRMEN İŞ BANKASININ 30 MİLYONLUK ALTIN YIL ÇEKİLİŞİNE KATILABİJMEK İÇİN 3 GÜNÜNÜZ KALDI, ACELE EDİNİZ. i*t N~3Q"~MJL?ONtUK~AL'TI$P3~ BAN. K İÇİN 3 GÜNÜNÜZ KALDI, Am^juINIZ. KATILA N 30 MİLYONLUK ALTIN YJLWKtİŞİNE İŞ BAN. v 3 GÜNÜNÜZ KALDI,^PLP«kMZ KATILABtl MİLYONLUK ALTIN^^dSS^IE İŞ BMNKA KATmABİL KALI KA ILYONLUK ALTI^^nKfö.LW^ , E JİZ. [İLYONLUK A[ GÜNÜNÜZ Y( m&gm K İÇİN 3, UN 30 KA İŞ BA KATIL İŞ BA KATILA} İŞ BAN1 KATILA İŞ BAN1 KATILA 30 föLYOİ IEKİÇİN3G AL KALI ALTIN \N ÜNUNÜZ KALDI ,1 30 MIL NLÛK ALTIN Z KALDI, İÇİN 3 30 M' UK ALTIN İÇİN ul \ŞINE İLE EDİNİZ. 'KİLİŞİNE •DİNİZ. bî<JLİŞİNE ILEMDİNİZ. ZEKİLİŞİNE EDİNİZ. 'EKİLİŞİNE 000 HH... HAyÂÜBTLE Biztiâ TURKİYE İŞ BANKASI paramzın... istikbaluuzin enıniyetidir 100 ADET 100.000 LİRA 700 ADET 300 adet 5.000 lira 99500 adet çeşitli, zengin para ve devlet tahvill ikramiyeleri.M toplam: 100000 talihliye 30 Milyon (Yenı AJans 3326) 1031] 25.000 URA (Basın, A 16020 26169) 10318