Katalog

CUMHURIYET 24 Aralık 1974 ABDÜLCA TURHAN SELÇUK AŞK DA GEZER 10 glrdl: ,( , Byradan Şishanev» cn, bfleınedin m çok bir çeyrek çeker. Harblye'de oturuyoıdu. Cç dakika soguk dusun a.tında kaldı. Bornozuna sannar&k çıktı. Ayagında haviu terlikler vardı şimdl. Salonun kapısından içerdekilere göründü: Bavulum baaır. îki dakikaya giyınlyoEkrem bir kez daha saatlne baktı: Peki, bekliyoruz... Kunüanarak yatak odasına goçti: Oh, dii!d:m biraz... Komodinin üzerindeki pusulayı bir daha pördü. Okumak şerefi duymadı yıne. Külotu lle sütyeninin üsttine siyah ince b!r süveterle, siyah ınce jarseden bir pantaion givdi. Saçma üç beş fırça vurdu. Takacagı kolyo ıle küpeleri. takıiarmın kutustmdan daha elini uza B:r taksi çevir istersen. îçerde kımıldama yoktu. Duymadın rr.ı? Bekliyoruz. daha on dakika olır.adi™ Parası benden. Bir taksi çevir.. Kolyesini küpelerini odada dolanırken taktı. Bır ıki fırça daha vurdu saçlanna. Aynanın öniinde topuklan üzerinde şöyle bir donciu. Daha on dakika olmadığını anlaması için saate bakması gerekmezdi. Her zamanki gibi dediŞi saatt« hazırdı. Telefon ilişti gözüne. Fişl çektigini ancak ansıdı. Fışi yerine taktı. Arasın mı? Yoksa aramasın mı? Onun araması gerektiğine kırar verdi. Oda kapısına doğru yürüdü. Hazırım iste... Ekremın yüzü güldfl: Sag ol... Fahn'ye kalkmalarını lsaret ettl. Ikisini de durdurdu: Kuzum siz niye geldiniz? Kaya telefon etti. Ne diyeî ^iastasm diye. Halt etmis. Turp giblyiml E'.ır.i alnına götürtfü: Akşam fazla kacırdım. Blrat ba;ım ağrıyor. hepsi o kadar.. Çantalanndan birinin yatak odasında kal dığını ansıdı. Bır daldka... Döndü. Takı kutusunu o çantasına yer» leştirirken telefon çaldı. Açtı. Kaya'ydl. Nasılsın? diyordu. Aksilık etmek geldi içinden Çok şükür aklına gelebildim! Sabahtan beri on dakikada bir a.ıyorum. Sen miT Tabiî... Arasan duyardim. Telefonun açık kateıı? oiacak! Şimdi de telefonuma mı kusur buluyorsun? Anzadan söyledller... Seni başlanndan tavmı;larl öyleyse? ' Seninle bo;una tartışacak değılim. Dedlğin gibi olsun. Vaktim yok! Az Gelişmiş Ülkelerde Nüfus Sorunu ARTiN KORKO Yazan: Necatl CUMALI Hava alanına gelmey* çahfacagıra. Yorulma! Zahmet olur... Hırçınlık etme. Hadl senl tutmayayım. Hava alamnda görüşürüz^ Bakalım, gidebilirsem... N a n l î Neyin var? lyice ürkütmüçtü Kaya'yı. Yok bir şeyim... Doğru söyle? Yok. öyleme geldi söyledim. Canım gftmek istemiyor. Ondan olacak. Hava alanında görüşürüı öyleyse... Bakalım... Niye böyle konuşuyorsunî Nesi var konuşmamın? Sinirlisin anlaşılan. Hadi, alanda görüçecegiz. . Gelebilirsen... Geleceğim elbet... Gelmeye çalışacagım demedin mi? Telefonu kapadı. Titriyordu öficeden. Bir bliyük bardak konyak doldurdu. tçti. Çantası elinde saJlanarak salona geçti. Salonda duran bavulu Fahri'deydi. Ekrem çanfasını elinden aldı. Hadi, koluma girin götürün benl... Ekremin kolur.da çıktı evden: Off. bıktırn bu Istanbul'dan. Hiç dönmesem daha iyi... Takside yarası olan biti gibi acı çekiyordu. Slshane'de Hava Yollannın otobüsüne sarhoj bindi. Havaalanında perdelenmiş gözlerle bakıyordu yöresine. Kaya'mn çiçeklerini gereken duygululukla aldı yine de. Böyle durumlarda hemen bir kraliçe kesilirdi. On be? yıl önce Ofelya'yı oynadığını çevresindekilere hiç blr zaman unutrurmamıştı O. Çiçekleri u«attı: Ekremcigim, s e n tut bu güzel şeylerl. Bpn iyi degilim. Zedelenmesin... Bütün sarhoşlar gibi. lgnesi kafasındakl flâgın bO7uk yerine takıîarak ayrıı sözler Uzerinde dönmeye başladı: • > "* '' • •. ' Bir ay. uzun m ü uzıtn bir ay! Bir *y dayanacak mı bu çiçekler? Kaya konuşmak istiyordu: Eylül başmda... Dinlemiyordu ki. Bir ay! Kos koca bir ay. î n n l r denilen o cehennemde. Dayanacak mı bu çiçeklet? Birden iki eliyle ım sıkı sanldı Kaya'nın tol koluna. Başını omuzuna daj"adı. Dayanamam ben! Bir ay dayanamam »ensizliğe. Off!. Durmadan başmı Kaya'nm omuzuna, koluna sürtüyordu. Sonra devrilir gibi döndü, «evgilisinin göğsüne kapandı. Sevgilim benim, sevgüim! N'olursun yan n , öbür gün ge!: Hemen gel! Benj valnıı bırakma oraîarda. Kaya, avutucu şeyler söylüyor, darrnadan saçlannı, kolu üstündekl elini okşuyordu Belkıs'ın. Uçağa binmeye çağrıldıklarl zaman, göğsünden, kolundan söküp, usulca Ekrem'in koluna aktardı onu. Ayakta sızmıjtı neredeyM. nım. ÇEŞİTLİ SORUNLARIN TEMELİNDE HIZLI NUFUS ARTIŞI YATIYOR Yeryüzündekl besin maddesl ve hammaride üretim olanaklannın, artmakta olan dünya nü fusunun gereksinınılerıne yeterll olup olamıyacağı sorunu üzerinde eskiden beri durulmuş ve jeşUh düşünceler ortaya atılmıştır. îngiliz iktisatçısı Robert Thomas Malthus 1798 de yayımladığı Principle of Population adiı yapıtında yeryüzünde nüfusun geometrik, gereksinim maddeleri üretiminin ise aritmetik hızla gelıştiâini, bu durumun değiştirilrr.est olanaksız olduğundan açlık ve sefal»ti önleyebilmek için nüfus artı şının frenlenmesi gerektigini ile ri sürmüş, bunun için de evlenmeleri ve doğumlan azalta cak, çeşitli cpilemler salık. vermiştin (İJ,, Bilındiği jgibi Malt hus, nüfus patlaması sorununu ortaya ilk kez atan ve dünyanın gelecekte açlık tehlikesi ile karşılaşacagınl savunan bilgin dir. Malthus (tngiltere adasi ye rine) tüm dünyayı ele aldıgından, göç sorunu da söı konusu olmayınca, nüfus kuramının te melini açıklar. (2). MaJthus'un nüfus kuramı nü fusun dainıa mevcut geçimlik vaşıtaları aşmak eğiliminde olrfuğunu. fakat bir takım engelllyen etkenler dolayi5İyle aşamadığım söylemektedir. Kuram, dört esas ilke icln.de özetlenebi lir: a ) Nüfus. kaçınılmaz şekilde geçimlik vasıtalarla sınırlanmıstır; b ) Geçimlik vasıtalar arttınldığında, eger çok kuvvetli ve engelleyen etkenler le baskı altında tutulmuyorsa, nüfus da artacaktır; c ) Bu engeller, ahlâkî kayıtlar, kötülük ve sefalet olarak özetlenebiiir. Pozitif etkenler, savaşlar, açlık »efalet gibi ölüm hadlerinl düşüren kötuluk v* «hliki kayıtlardır; d ) Nüfuı geometrik bir dizıye göte (1, 2, 4. 8, 16, 32. 64...) artmak egiliminde oldıığu halde, gıdı mad delen üretımi bir aritmetik dıziye göre (1, 2, 3 4, 5. 6 ) artmak eğilimindedir. (3). Malthus'un Nüfus Kanunu'na gö re, nüfus kendi haline bırakılırsa ve en eJverişli koşullar altında, 25 yılda iki katına çıkar. Demek ki, nüfus geometrik dizi ile artmaktadır. (4) Böylece ün!ü ik tisatçı Malthus'un nüfus artışının sürekliliği karsısında dünya kaynaklarmın bir gün tükenebilece.çi tarzındaki kuramının yaygınlaştığı günden bu yana daha çok iktisatçüar tarafından ele alınan ve Son B»matllflrda kaUunjaa plân. larıçın çe[(»yesinde ba$lı baştna bir gelişrne aracı olarak ele ahnmaya çalı^üan nüfus denetimi ko nusu, sorunun çok yönlülüğü sebe biyle gitgide daha genisleyen bir oranda sosyal bilimcilerin ilgi ala nına girmeye başlamışbr. Nüfus politikasımn bir yerde bari| ya da savaş stratejisine Uişkin olması ne deniyle konu ayrıca uluslararası ilişküer alanında önem kazanmak tadır. (5> Yeni Malthus'çuluk, bu gün <aile plânlaması politikasını gelistirmiştir. Bu, özellikle. az ge lişmiş ülkelerde nüfus artış hızını düşürme>i amaç edinmişür. (6). milyon Km2 lik kuraı gıkaracak olursak geriye 135 milyon Km2, ys ni 13^ milyar hektar arazi kalır. Bunun İJ? milyar hektarmı ekili ve dildli topraklar, 2,1 milyar hek tarını step ve meralar, 3.8 milyar hektaruu ormanlar, 0J5 milyar hek tarını bos yerler. 8,1 milyar hekta nnı çöller ve rundralar oluşturur. Yani. zamanımızda dünya ka rplanrun ancak onda biri tarla Te bahçe olarak kullanılabilmek tedir. Yapılan hesaplara göre bunu Uç katına çıkarmak olanaklı dır. Yeryiizlinde, tarıma elverisli olduklan halde henüz bu Üretim ugraşmda kullanılmayan pek çok toprak vardır örnegin, Güney Amprika'da Amazon bölgesinde. Afrika'nın batısında, Ekvator ve Kongo bölgeleriyle Endonerya'da tarıma uygun y»nnı milyar hektardan fazls toprak saptanmıştır. Yeryüzünün tanmsal üretimde kullanılan kısımlan. çok eskiden beri oldufu gibi, bugün de daha çok orta iklim kuşağına rastlayan karalardır. Gerçekten her yıl dünyada Uretilen ranmsal besin maddelerinin 3/4"ü Kuzey yanın kürede orta iklim kuşağındald karalardan saglanmaktadır. Tanmsa! uğraşıların afırhk merkezini Ektator'a doğru götürmek suretiyle dünya gıda maddeleri liretiminin önemli derecede artırılması olanaklıdır. Yerj'üziinün tarımda kullanılan kısımlarından da farklı derecelerde yararlanılmaktadır. Teknik düzeyleri aynı olmayan Ulkelerin belirli miktar topraktan elde ettikleri Urün miktarlan çok farkhdır. Modern tarım tekniğinin yayılması, her çevreye en uygun gelen bitkilerin dikilmesi, ileri değişim yöntemlerinin uygulanması. çeşitli gübrelerle toprağın beslenmesi, haşarat ve hastalıklara karşı fenni yö'ncemlerle mücadele edilmesi, yağışlann yeterli olmadıgı yerlerde yapay sulama olanaklannın sağlanması suretiyle dünya tarımsal hammaddeler üretiminin daha pek çok arttırılabilecegine şilphe yok tur. Keza enerji kaynaklan ve madensel hammaddeler için de durum aynıdır. Ülkelerin teknik düzeyleri yükseldikçe, dünyanm yıllık enerji ve madensel hammaddeler üretimi artacağı gibi, insan zek&sının devamh çalışması bunların şimdiye dek bilinmeyenlerini oluşturacak, halen olanaksız olması veya ekonomik bulunmaması nedeniyle işletilemeyen maden yataklarını yararlanılabllir bir duruma getirecektir (8). Engel olanlar Bazılarının doğum kontrolü de dedikleri «aile plâniaması» veya «nüfus plânlaması» genellikle aşın dindarların ve sosyalistlerin. mu hafazakâr katoliklerin engeli ile karşLİaşmaktadır. (7) (Devamı var) Malthus'a göre tkiisaden gelişmiş ülkelerde ık tisadi uğrssılardan elde edilen so nuçlar dünya nüfusu ile, gereksi nim maddeleri üretimi arasındaki dengesizliğin, Malthus taraftarları nın zannettikleri gibi biyolojik se beplerden ileri gelmediğini, ana se bebin iktisadi gerilik, bügi, teknik ve sermaye noksanı olduğunu göstermektedir. Bilim adam'.a n tarafından ham madde ve gıda maddesi üretim olanaklan üzerinde yapılan araştlrmaiar da, gerekli önJemler alındığı taktirde dünyanın daha milyarlarca insaru barındırabileceğini ortaya koymaktadır. Gerçekten 150,3 milyon Km2 tutan dünya karalanndan devarnh surette buzlarla kaplı olduğu jçin bitki yetiştirmeyen, tahminen 15 DiŞi BOND Nüfus patlaması Ancak bütün bunlardan, hızlı nüfus artışının hiçbir zaman aakıncalı olmadığı sonucu çıkanlamaz (9). Halkının yasama düzeyini yukseltmekte büyük güçlükler ve engellerle karşı karşjya bulunan toplumlar için nüfus patlaması elbette ayrıca bir sorun olacaktır. Ama başansızlıklann ve kötülüfderin sürmesinin nedeni değil (10). însan hayatmm «ınırlandınlması yerine zenginlestırilmesinl amaç güden «aüe> planlaman» kavramı genls «ayıda >osyai, • rmda olan yılhJt nülus artı» hı• konomik, hukuktal. efitsel •• zı II. Dünya Sava«ı'nın durgunluk nllannd» '/• l'e uımit; tıpsal etmenlerden olusmakta]P5ü sonrasının nızlı kapHtiistdır. Tümü Ue ele almmadıkça leşme döneminde ise '/t 3'e dejön toplumsal rolünü yerine netlre \ükselmiştır. Ne var kı retafı ar mez, bir varsayımdan öteye ge ıışının belirli oir duragında nüçemez (11). Oerçi bu honudaki tus artışının durmava basi&dıgı çalısm»l»rın başansı belli bİT 2Örtilür. Bu dunım Tiirkive'd* iktiüidl ve Iriiltürel rfüzeyi sari koşar Cehaletln yavgın. tan de 1970 sayımıncta Ve 2.4'e düşen nüfus artısının acıkça eösierdigı mm teme! oldutu az gellsmis ?ibi ortaya çıkmak uzeredir. ülkelerde aile planlamasının ge 1927'de 14.1 milyon kısi olar. Tür rektirecegi bügi ve Önlemleri kıye nüfusunun 1970'te 364i milyaymak kolay degildir Kültür von kişiye erişmesi. kapitalızmin düzeylnin dü'iikh'iSü ve dlnsel »elişiminden avTilmayacak biı inançlar bu çalışmalan engelle oiaydır (14). yebilfr Bu sebeple, vürütülecek Sanayilesen Ulkeıerde genelük* kampanyılarda e*1time çok yer le nüfus artışı mzlanmaktadır. vermek eerekir M2). Bu devrede nufııs artışı iç taleM kamçılayarak sanayileşmevı »• Sorunlann temeli zendirmektedır. Zarnanla gana>iKı«ac» Szetlemek gerekir<;e. leşen ü'.kelerde nüfus tarım vt az sclişmis ülkelerde (ve ülke kır kesımınden kentlere akınca, mizde) çesitil sorunların tem»dogum oranları azalmaKradıf linde hızlı nüfus arttşı vatmak (15 ı. Ayrıca ekonomik ve sosyal tadır. F»k»t nüfusun bu özel eelısmeye paraiel olarak nüfu» li^î. kır kesım:nde yürürlükte artışının azalma eğllıminöe ol* olan soıyal ve ekonomik iliskl dupj sözonünde tutulursa Hızlı ve kojullann ürünüdür Bu ba nüfus artısınm zaten devâoıb kımdan. çeşitli sosyal sorunlabır olav olamayacagı söylenerın ksynajı olduğu kadar bir bılır (16). kalkınmı engeli olarak bcliren nüfus artışının denetim altına (1) Prof. Dt. Abdullak Tflrkalınması sarfece demografik önoslu, a*.y., «.12. lemlerle gerçekleşebilecek bir iş (2) Prof. Dr. Idris Kflçflk6mer, deglldir Nüfus plâniaması ve İktisat tlkrlerine Tenidea çeşitli doğum kontrol tekrik Bakıs, Istanbal Vfll. ı 13S. leri bu alanda belli gelişmeler (3) Prof. Dr. Ufilten lUzsaıl. saJlayabiHrse de, nüfus artışıtktisadi Düşünce veya Ponın ana kaynagı olan sosyo litik İktisadın Evrinü. Istanekonomik vapınm nitellkleri de bul 1969. s. 77. Si?tirllmedikçe «nüfur etkinligi» nt sağlamak olanaklı deSİfdir. • (4) Prof. Dr. Miikerrem Hiç, Büyüme Teorileri ve Az GeKır k*?iminde. gelenekçel kiiçük lişmis Ekonomiler, lıtaai^letmecilikte isgücC gereksinibul 1970, s. 11. mini karsılamak üzere belirmis çok çocukluluk eğiliminin azal(5) Prof. Dr. Nermio Abadan • ması, ancak bu gereksinimin l nat, «Aile Plânlamasa», çağdas bir teknik ve organizat Cumhnriyet. 1 eylül 197S, yonla giderilmesine bağlıdır. s.2. (13). («) Prof. Dr. Idri» KflçflkBmer, a^.y., s. 146. Kapitalizmin gelişimı az gelis(7) Prof. Dr. Cavit Orhan Tft. miç ülkelerin sosyal vapısma tengil, a.g.y., s. 155. büyük bir nüfus oaüaması ve (8) Prof. Dr. AbduUah hızlı kentleşme oiçfminde yaxıofla. a.R.y.. s. 1314. sır. Tarihsel model. kapttaltemin (9) Prot. Sadun Aren. bütiln kalkış aşamalarmda Köyler s. !>5. den kentlere dofru nüfus akını ıle büyüi bir nüfus patlaması (10) Melih Cevdet Anday >Kanın yan yana srittiğini gösterir. lahalık Bir Dünya», Cum« Zira, büyüyen ekonomi. durgun huriyet. 1? mavıs 1974 «. 2. yığınlara hareket verir ve artan (11) Prof. Dr. Nermin Abadaa • ucuz emek gereksinimi nüfus Uaat, a.f.m. patlamasıyla tatmın ohtr. Kuz(1) Prof. Dr. Cavit Orhan Tttnpts'in hesaplarına göre, Avrupa tengil, a^.y., «. 154 ile Asya Rusya'sının toplam nü (13) Dr. l'akııt Irmak. a.rjn. fus büyüme hızlannın 1800 (14) Ali Gevgilıli, «19731er Tflr1850 dönemınde °. 7.4 iken. 1850 kjyesinin Sosyal Yapısı», 1900'de • . 94'e çıkmasa, 1960 • Milliyet. (Türk Ekonomiri 19«0 döneminde ise "i U.l'i bulGenel Eki) 39 ekün 1973, maaı bu büytik oljrunun bir soa. 1S. nucudur. Aynı olay Türk kapi(15) Prof. Dr. Sabahaddin Zaim, taliraninin çesitlı aştunalannda Türkiye'de Nüfus Meselest, da büyüme farklıhklarına Rbre, Istanbnl 1973. e.7. iiginç karakteristikler içinde ortaya çıkmaktadır. Ekonomide ha (16) Prof. Sadun Aren. a.g.y., 8.55. reketlligin henüz baîladıgı 1927 1935 döneminde •' 2 dolayla• « B 1T T î Suadiyede Lüks Daireler SUADtYE'de sahane konlorlu 3 vatak od&a ıL) Mioalu asmolen dösemelj denıı manzaralj daireler TEL.: SS 05 9» (Bilgin Reklâm: 13) 10283 TİFFANY JONES GARTH s