Katalog

CUMHURÎYET 25 Kasım 1974 A / NÜJ AD&M.M, DÜnÜN KÛfÛK (hAONÖ (JAMİE) &MMf«XA ASDULCA POU'ĞAMİ , KAgllAft PA AYNı POU'ANfa' H/U.İHÛE TURHAN SELÇUK EVLı'ÜurîN îZLERİHİN HAI SİLJNMEPİĞİNİN f KülEV AMtfU KATP4l3üSÜMİ)E,KliKARÎ>^lCRiM EVtf UYfrAfcLtf Ml} TOpUifUfM J J 0İP. ^üYEUJ Aîtf fo'çiMİtfl DAGLAR KRALI Yazan: Edmond About 31 tutssğnn, deffl, ju hale bakın, Wr Krala karşı hıc de gerektiji gfbı davraniBadüar Bn kfrpek askerler, para sandıklannı btrakmak retemedıler Tabü paralar onların maaç karşüığıydı da ondan Yoksa başkasının senreti için olumü göze alacaklarını dıişünemem Skrınonıyen kayalıklanna yaptığım bu gezı baoa bır şey kazandınnadıtı gıbı, on dort tavaşçımın kaybana yol mçü Bu arada artık iyılesmesme unkân olmayan bırkaç yaralrjn da saynuyorum Ama ne oaemı var çok ıyı dofuşttun. Karpımıadakı luımrlar bızden datn kalabalıktı ve ustelık «unjuleri de Tardı. Yoksa tozunu attınrdık jandannalann Her neyse, bu ç*tı$ma beru gençleftırdı Kanımm hâlft kaynamakta oldugunu da karatiadım. Butun bunlan da benım oykume katacaklar, yetmış yaşınf d* nasıl kahramanca doiuş u£umu, sungıilere ksrsı kılıçla nasıl tavaçtığımı, k«ndı elımle üç dort askerı temızledıgınu ve dafelarda kırlc kılonaetreyı yuruyerek burajra kabva saattme yeÜ«t]gux2i yazacalüar. Hey ojlum kalrveci işba1 Sina Gorevmı yap hadı' Ama bu Perikles hın9 zırı nerede YakışıkJı yüzbaşı benuz çadınnda uyuyordu Yannıdıs koşarak Perikles'ı uyandırdı Uyuyan bırıru uyandırmak ıçın bu bardak su ıle kotu bır haberden daha etlulı hıç bır $eye rastlamadirn $undıye dek Perıkles kuçuk Spıro ıle ıki adanunın oldu£unü ögrenınc* bu yeni bır bozgun goEterısı oldu Perıiles dovunujordu: t»te çimdi hapı yuttum' Spiro Ile diS«r uç adamımın ha%dutların arısında n« «radıkUrım ben üsUerime nasıl anlatacağım1 Acaba sıze katılmak içın kaçtıklanm mı «oy letem' Yoksa Hacı Stavros onları esir almı$tı mı de$em° O zaman da butun bunları raporumda neden yazmadığımı soracaklar. Oyta ben dun gece seni Parnes tepelerind'a sıkjftırdığımı, butun adamlarımın son dera ce ıyı doğuçtukleıinl" yazdım. Amın Allahım İ3 ınde Sarav'da yapılaeak balova natıl gıdeceğım çımdı' Butun kordıplomatik benimle ıicılenecek. BelU de btloya davetteıv bile \ azgeçerler Haydl havdl danı deUsl! O kadar faz la uzulme dedı Hacı Stavroı. Penkleı ıte babalıjını dinlemlyor konuş matını surduruyordu Hay Allah soz konuıu olan yalnız lld tngılız olıaydı, içler daha kolaydı. Butun olanlan Bakan'a ltıraf ederdim. Çevrede dun ya kadar îngıhz \ar kimse onlar için olay çıkaracak deSil Ama, ordunun parasına sal dırmaian için haydutlara adamlanmı vermem îfte bu altından kalkılacak bır lf değü Yazık artık danslar hayal oldu galiba Hacı Stavroı »akın aakin kahvesını yudumluyordu. AnlafUan güç durumd»«ın evlât. tstersen bizimle kal Sana yılda en azından onbin franklık blr geliri garantı ederim. Adamlannı da yanıma alırım Hep birlik olur, ocumuru de alırız askerlerden. öneri çok çekıcıydi îki «un 6nc« yapılmıj elsaydı, kuşkusuz oybirlıği ile kabul edi lirdi. Ne var Id, bu kes aynı heyecam uyao dırmadı Askerler hiç blr sey «oylemedcn, haydutlara katılan eskı arkada<slarının peri;an hallne bakıvor, arada Sofokles 1 ya da olenlerl dusunu\ orlardı Hepsı de bır sure sonra bakışlarını Atına yonune çevırdiler Sankı bır an once kışlanın havasına k«vuşmak ıstnor gibıvdüer. Perikles e gelınce onerı karflsında ne dlyeceğını bılemez bır haldevdi. Teşekkur edenm Biraz f Ben kente alışmıçım bır kez Üstelik aajlığım da pek yerınde değıl Dağlarda kıjlar pek sert olmalı Bak daha şlmdıden nezle oldum bıle Sonra beni toplantılarda ararlar. Pek aranan bir kişıyım Çok ıyı evlenme tek hflerl aldım Belkı de olavlar sandığımız kad'ar kotu gelı^mez. Atlna'ya donunce llk once bakanlığa uSrarım Şoyle havayı bır yok lanm Birlik daha Argos yolunda olduğundan onlardan önce varırım. En lyisi ben Atl na va donup bu ışı kendım çozeyim Haydl Allahaısmarladık Yaralılatına ıyi bak. Bu sozlerden sonra trampetçlsine emir •verdi Avrılış torenı için trampet çalmaya başladı Hacı Stavroa manevi ojîu ıle benım karsıma geldi. t^te bayım, gunumuzun Yunanlın. Ben i<e eskı devırlerln Yunanlısını temsil edıyorum îkımız arasındakı farkı gSruTO» tunuz değıl mi? Bır de gazeteler ulkemizin iyıye dogru fittigını gelıştırdığını ıleri sürüyorlar. Bu arada trampet lesıyle bırlıkte, hücremin canlı duvarları bırden yammdan ayrıldılar tkı dakıka sonra, Mary Ann'ın çadırındaydım Ana kız gurültu\u dujunca yerlennden fırladılar Benı ılk goren Bayan Sımons oldu. Galiba gıdıyoruz' Ne yazık kı değıl hanımefendı. Nasıl olur, yuzbaşı bu sabah gıdeceğuni fi .soylemıstı soz^vermışü. v^. .1. Yüzba?ıyı , nasıl buldunuz* ', Yakışıkh, çekıcı, hoş kıbar bır adam. Tek kusuru dısıplıne fazla bağlı olması. Alçak, rezJİ, korkak, yalancı ve hain, fis telik de hırsız. tşte hanımefendı adamm gerçek nıtelıklerı bunlar. Yoo, bu kadan da fazla Soyler misınız «izdeki bu jandarma duşmanlığı nerden gelıyor? Nerden mı gelıyor7 Hanımefendı lutfen benımle bırlıkte şu merdıvenın başına kadar gelır mısmız' Bayan Sımons, jandarmalann, bajlarıada trampet hajdutların onunden geçüklerını ve Kral ıle Yuzbaşının bırbırlenyle kucaklafarak vedalartıklannı gordu Artık bu kadan da (az laydı Kadın bırden kendınden geçtı ve boyıu boyunca kollarıma yığUdı kaldı. Hemen bayan Sımons'u pınarın bajına ta|idım MaryAnn, annesının bılekleruu ovuyor, ben ise yuzune su çalıyordum Sanınm kadını kendıne ge tıren blnm çabalarımızdan çok, büyuk ofken oldu Alçak sefıl' Dıye haykırarak ayıldı bayan Simons. Sızı foydu, öyle değıl mı? Saatleruuzi re paranua aldı. (DeTaou rmr) Osmanlı Imparatorluğunda Milliyetçi Hareketler Dr. Stefanos YERASİMOS Vincennes Ünıversıtesi öğretim Oyesl Çeviren: Ali Sirmen Avrupa ticareti Imparatorluğun içinde simsarlarını buluyor mUlkiyetl devlete aıt olan toprak ların tasarruf (tasarruf sozcugunun Caraolınge'cı anlamıyla) hak XVI. yüzvılda Osmanlı împar» kına sahıp olanlar ikınci toplutorlugu, Macarıstan'dan Yemen'e luk soydan geçme ımtıyazlara Kınmdan Cezayır'e kadar uza bağlı olan bır sınıf oluştururıcen, nan etnik bır ytfifim durumun XVI. vuzyıhn başından ıtıbaren davdı Bu etnık gruplar, halk de ağırhğım koyacak olan bırıncısi yışlerınde «vetmiş ıld buçuk mıl Müslüman olmayan unsurlara da let» dıya soz«dı)en ımparatorlu açıktı Bu ış ıçın yetıştırılmış ve ğun sosyo ekonomık japısıyla «z Muslumanlaştınlmıstır bu unsur çok butunleşrnışlerdı Zaten l^ay lar boylelıkle, pekala joneticı sınaşmıs bır butun olmaları çok rufa katılabılirlerdi. Hrıstiyan tcp ulusluluğun kesınhkle bılınen il lulukların ımparatorluğun yöneti kesıne aykırı olurdu, ancak yi mıne dola\lı da olsa katılmalari' 1 ne de bırbirınden ayn ıki bolura aaglayan tek yol buydu Hrıstiayırdedılebılır. yan «uluslar» egemen sınıfın dıBırmcısınde, merkezi bü şında tutuldukları halde, bu sınıf rokrası taraiından kurulmuj so yıne de dahıl oldukları topluluk müru duzenı uygulanırken, 'kın ların nitelıklerinden annmalan cısınde yönetım düıenı oldugu gi şartıyla bazı bıre\lere açıktı Bü bı bırakılarak, artık • urünün bır tUn etnık topluluklann dışında bolümüne merkesi yönetici sınıf ve üzerinde yaratılan bu büroktarafından vergı bıçımınde el ko rası, sonunda çocuklann sıstemll nulmaktaydı Anadolu ve Balkan «devşırılmesıyle» ozellıkle Hn^ti ların Tuna'ya ve Sava'ya kadar yan topluluklar arasından toplan uzanan bolümleri birinci katego mava başlandı Ve temel üretıra riye, merkezi Avrupa, Arabıstan aracı olan toprafı ağır ağır ele ve Afrlka topraklan ikınci <ate gecirmeye baslayınca Muslumangoriye gınyoriar, Suriye \ e Mezo Turk UraJİr egemen durumunij potamya gıbi bolgeler de> geçış kaybetffK«*to kıtle XVI yüayıuo alanlarmı oluşturuyorlardı Bu sonunda şıddetle tepkı gostemeyazıda, ozellıkle bırıncı kategori ye ba^layacak ve burokratık sısden soz edılecektır. teme zor kullanarak dahıl olacak tır, bunun sonucunda da impaImparatorluğun ratorluk alt üst olacak ve Müs'.ü man olmayan topluluklar tecnt egemen sınıfı împaratorluğu oluşturan «ulja edılecektır Işte bu tecnt durular»m yonetim yasalan dınsel ya mundan da etnik Cssellıklerın eeda aşıret kıstasları uzerıne ku lışerek sosyoekonomik ozellıkle ruludur ve belh olçüde Osmanlı re donuşmesını sağlayan ve ımegemenlıgı bncesındeki kurum paratorlugun parçalanmasına ka lan da resmen tanıyarak bunla dar gıden ö«el koşullar dogmu^rın ^arlıklannı surdurmelerını tur saglar. Dınsel kıstaslar, fetheden Burjuvazi çekirdeğinin ler tarafından yapısı olduğu t; bi korunmuş olan Ortodoks Kılıse oluşumu sı'r» paralel bir hıyerarşinin olus Hrıstiyan çocuklann «devmagına yol açmış, buna karşılık şırılmesmın» durması etnık top aşıret hıyerarşısı genel sonıurü lulukların tecrit edllmesıni bedüzenıyle butunlesmıştir örnek lırler. Her turlu zengınlik kavolarak Kürt aııretlerımn baskan nağının gerçek ya da itıbari bir lannın yonetıcı duzeyme gelmekamu gorevıne bağlı oldugu bu lerl gostenlebılır duzende Musluman olmayan Imparatorluğun egemen sınıfı, «uluslar» bundan yararlarvamaz ikı kârsıt topluluk arasındakı eğlar Duzenm çevresı ıçmde buretl dengeye dayanıyordu Bir tun olarak, ıdmurulenler taravanda merkezi bürokrası ve mes fındadırlar Ama bu, ozellıkle lekten ordu, ote janda çıplak Napının çok daha mükernmel olduğu kırsıl alanlar için doğru dur, çunkü duzen esas olarak toprağın ışlenmesıne davanmak tadır Şehirlerde ise durum fark lıdır, çunku burada somuru ağlan çok daha az belirlerunlştır ve iktıdarla tebaları arasındakı bağlar gevşektir Gerekli malların sağlanmasını amaçlajan bir kamu hizmetl gıbi gorulen zanaat ve tıcaret uzerindeki katı denetıme rağmen, belli bir burjuvazi yaşamayı surdurmek tedlr Bu burjuvazi, çeşıtli vergiler altında, imparatorluğun yuk«ek yonetim kuralları içinde çalışmakta ve merkezi\etçıllk gevşedikçe eylem alanı genMemektedır Bovlece mer kezî duzenlere ozgu şartlardan oturü varatılan artık urunden doğrudan yararlanmaları engellenen uç topluluklar, ticaretle uğraşanlar ya da en Iyı durumda vergılı çıftçıler kategorisine sığınmaktadırlar Bu olgu ozellıkle ba«.kentte ve çok sa\ıda Rumun bulund^ıgu, fetlhten onceki buyuk servetlerın tamamen Muslümanlaş tırılmadığı ve yok olmadığı ve de bır Rura burju\azısi çekırdeğınin doğmasına olanak sağlaııığı buyuk lımanlarda gorulur. öte yandan, doğu tıcaretının geleneksel yollannı buyuk olçude denetleven Iran burokrasisı duşuk vergılerle yetınerek Ermenıleri, Anadolu ve Surıje lımanlarından Iran şehırlerına kadar, simsar \e kenancı olarak kullanmaktadırlar, bojlellkle de ikınci bır ulusal burjuvazi çekırdeği d'oğmaktadır Iktıdann ve toprağın, MuslumanTurk tekelınde bulunması bır Rum ve Ermenl burjuvazi çekırdeği yaratmakta ama vıne de burjuvazının gerçek gehşme EI Batı kapıtalizml »ayesınde olmaktadır rin temMlcilerl Imparatorluğun levant mevzıleri dl\e anılan lımanlanna ve snlasmalarla kendılerıne aynlmıs semtlere >erleşmı«lerdır Yabancı tuccarlar ithalât ve ihracat uzerınde onemli imtıvazlar edinmelerine karşılık, iç ticaret trarv sıt geçiş, halkla llışki kurma iç gumrukler ve ulaştırma olanakları bakımından buyuk euçluklerle kar^ı karşıv» kalmı<larrfır Bu engellerın ustesinden gelmek ıçın He o voredekl Rum ve Ermeni tuccarlarl aracı olarak kullanmak zorunda kalmışlardır, bu Rum ve Ermeni tuccarlar da Avrupalılarla aynı avnntaılardan \ ararlandıkları içın bu isbirliğinder. çok memnundurlar «Rumlardan va da ulkedeki baska ki*ılerden vararlanmak zorunludur Çunku bu kişıler aldıklan ucretten çok haraç (Musluman olmayanlardan alınan vergi) ödemekten kurtulmak için bu tur l'ler aradıklarından çok ax para ile çahştınlabılirler » (1) , XVI ve XVII vuzyıllarda, Iımanlarda ve imparatorluğunbuvuk ticaret merkezlerinde oturan Musluman olmavan azinlıklar Avrupa tiearetinın simsarları durumuna eelmışlerdir. Levant mevrilerindeki bütün anlaşmalar. hemen tümıl Ya hudi ya da Ermeni olan bu sımsarlar aracılığıyla yapılmak tadır Hollanda mallannın buyuk bır bolumu Izmır'den Istanbul'a, bunlan satın alan Yahudı ya da Ermenıler tarafından taşınmakUdır Ve Hollandalılann en bUvılk kârlarından bın de. Livourne'a yerleşmış olan Ermenilere lpeklileri taşımak içın boş donen gemilen kıralamaktı Ama burada, yersel tuccarların, batılı kapıtalıstler tarafından kendilenne sağlanan olanakları uluslararası ticaret alanında, onlarla rekabet etmek içın kullanmalan soz konusu degıldı. Fransa'da 31 ekım 1687 tarıhli kralıyet buyruğu soyle demektedir: «Levant merkezlerinde oturan yabancıla rın ve dığerlennın Fransa'ya gö turmek uzere çeşıtli mal ve ıpeküler yuklemelerı, aynca Er meni ve Yahudılere bu işlemi »Urdilrmek için Mmierini kullanma ıznı vernıelen va^ktır. Bundan başka, İnsanlan ve Yahudılerl taşımalan da vasaktır. Bu kurallara uymayan tuccar ve kaptanlann eemılenne ve mallanna el fonacak ve 30 bın lıra para cezasma çarptınlacaklardır» (2) Yabancılar hesabına vukledıkleri mallan taşıdıklan takdırde gemilerıne el konmakla terdıt edılen bu kaptanlar da ievant tuccarlannm mallannı Fransız tuccarlar adına yıikleyerek bu sıkıntıdan kur tuluyorlardı Bojlelıkle de, batılılann Osmanlı împaratorluğuna gıren mallar ıçın "a 3 gum ruk oded'klen bır donemde Ya hudı ve Ermenıler Fransız gum rukçulerının °o 20 vergi aldıkla rı ıpeklılerı ve çeşıtli mallan hıç vergı odemeden Fransa'ya sokuyorlardı Bu kısıtlamalar batı burjuvazısınm geleneksel edebıyatıyla bır arada yurumektedır. aYabancılan levant tıcaretıne sokrnamak gerekır. Bu, Yahudının, Rumun ve Ermeni'nın bızım zaranmıza zengmleşmesi demektır Rumlar ve Ermenıler tıcaretin iki ablftki vebasıdırlar Onların derın ahlâk • dışılığını voklamak ruhu ofkelendırır » (3). Batı kapıtalızminin evrimi, Osmanlı tmparatorluğtmdakl Müslüman olmayan «uluslar»a bağlı burjuvaztnın sınırlannı va geleceğını gbstermektedır. îlerıde emperyalizmıii yerli aracılan olmak üzere, Avrupa kapıtalıa mmin simsarlığı görevini ytiklenmiş olan Yakındogu bıirjuvaları serpılmelenni sağlamıs ve vasıliklerıni yapmı? olanlara her zaman bağlı kalacaklardır. (1) Marsilya Ticaret Odasuim Pontchartraın'e cevabı. 21 haziran 1712 tarihli tartısma. P. MASSON. XVII. yuı yıl Levant'ında Fransız ticaretınin tarihi. (2) IVUSSON, aynı eser. (3) Zıkreden MASSON, aynı » ser. Avrupa ticaretinin simsarları XVI yuzyıldan ttibaren Akdenlz ticaretinin Atlantık tarafına donmesı uzerıne Osmanh Imparatorluğu gelir kavnaklarının azaldığını gormüş ve giderek, trafığın bir bolumunu olsun korujabilmek için butun Av rupa ulkelerıne ımtıyazlar tanımıştır. Bunlar kapıtulasvonlardır Pransa ve tnglltere'nin levant şırketlerl ve dığer ulkele BOND /VALNISCA M Ö ^ v r YARLN: Türk feodalitesi ile Hristiyan burjuvazisi ETIBANK GENEL MÜDÜRLÜGÜNDEN Bir Tarla ile Ev, Ahır ve Babçe Satılacaktır 1 Bankaraız mulkiyetlnde bulunan Geyve Kazan, Doğançay Köyü, Kozkutuk Mevkiinde kMn 18 parsel Nolu 39080 M2hk tarla ile aynı koy Koyiçl Mevkiinde kâın 542 parsel NoJu 702 M2Jık ev ahır ve bahçenın tamamı kapalı zarf usulu ile gerektığinde ihaley« istirak edenler arasında açık pazarlık luretiyle otılacaktır 2 Satı» şartname hukümlerlne gore yapılacaktır 1 Ihaleye lştirık etmek isteyenlerin 18 parsel NoJu 39080 M2.Uk tarla Içın 2 000, TL 543 parsel NoJu 702 M2.1U ev ahır ve bahçe ıçln 6.000 TL llk temlnat akçesini Etıbank Adapazarı Şubesjne yatırmalan »ırttır 4 Şartname Etlbank Adapazan, îzmlt Şubeslnden ve Ankara'da Necatıbey Caddesl 31 No da Etibank Emlâk ve tstımlak Şubesı Mudurluğunden temin edılebilır 5 Bu ışin lhalesl 5/12/1974 Perşembe gunü saat 15'de Etıbanlc Adapazan yubesinde yapılacaktır 6 Bankamız 2490 sayılı kanuna tabi olmayıp satışı vapıp yapmamakta kısmen veya tamamen dlledığıne yapmakta «erbesttır (Basın Z5505) !«19 T.C. DZ. K. K. Taşkızak Tersanesi Döner Sermaye Genel Müdürlüğü Hasköy Istanbul Dosya No: 480 470 / 477 Dövızi Petrol Oflsi Genel Mudurlugunce temm edilmek usere Taşkızak Tersanesi Doner Sermaye Genel Mudurluğunc» aşağıda cins ve mıktarı yazılı malzemeler ıdari ve teknık şartnamelen esaslanna gor» kapalı larf usulu ile yurt dışından satın alınıcaktır. MALZEMENtN CİNS VE MtKTARl GEMİ SACI VE PROFILİ 44 KALEM DEMİB IRGATI 2 ADET 1 Malzemelenn keşif bedellerl ile geçıci teminatları »şağıdadır: Kesif bedeli Geçici teminat GEMt SACI VE PROPİLİ 12 200 000, TL 379 750 TL. DEMIR IRGATI 600 000, TL. 27 750, TL. 2 Teklıfler Demır ırgatı ile Gemı saeı ve profıli malzemelerl için idarî şartname esaslarına gore ayn ayn ve 5 ousha tngılızce. ikı nusha Turkçe olarak verılecektır. 3 İdarî ve Teknik şartnameler Doner Sermaye Satın Alma Komısyonu Başkanlığından Oonanma Vakfına yardım makbuzu karşılığl bedele temin edılebilır Makbnı BedeU GEMt SACI VE PROFİLİ 300, TL. DEMtR IRGATI 200, TL. 4 Her iki malzeme İçın son teklif verme gün ve saatleri assğıda belirtılmistir. thale Günö Saati GEMt S\C1 VE PROFİLÎ 15 Ocak 1975 1450 DEMtR IRGATI 21 Ocak 1975 14 30 thale zarflan lhale gunleri saat 15 OO'd'e Doner Sermaye Satın Alma Komısyonu Başkan'ıgında açılacaktır 8 Po«ta ıle sartnamt gonderilmez ve postada vakl gecıkmeler kabul edılrrîe7 6 Taşkızak Tetsdnesi Doner Sermaje Genel Müdurlugü 2490 savılı kanuna tabi deÇildır 7 Genel Mudurlugumu? herharı»! bir teklifi seçmesi ve üzerinde muameleve geçme«ı Genel Mudurluk İle Satıcı arasında bağlsntı garanti'1 %uk'emez (Basın 25616) 9320 TİFFANY JONES KAPALI ZARF USULÜ İLE 30.200 kg. GARTH f6 Beyaz Sabun Satmalmacaktır îluhtehf Muessese ve Fabrıkalanmız ıhtıyacı için 30 200 kg. beyaz sabun, Sumerbank madde standartlan ve şartnfimesi esasları dahıllnde satın ahnacaktır Bu ise aıt şartname Al IV gruptan temin edllebılır Kapalı teklıflerın Uzerıne 45002 Toplu Mubayaa yazı larak en geç 9121974 tarıhine kadar Müessesemız veya Sumerbank Istanbul Şubesi hollerındekı teklıt kutularına atılması veya bu tarihte Müessesemizde bulundurulacak sekılde ostalanması lazımdır. Teklıtler arasından şartlanmızla ihtlyacımıza en uygun olanı tercıh edılecektır. SUMERBANK ALIM VE SATIM MÜESSESESİ (Basın 25285 9328)