Katalog

Bafcanlığımızca Eğitün Plânlamasının îlkeleri serisinden bastırüması uygun görülen asağıda yazıh iki eser yayınevlerimizde satışa arzedilmiştır. Eğitim Plânlamasmda Krs. Basan Koşullan: Çev. Dr. Niyazi Karasar 2.50 Eğitim Plânlaması ve îşsiz Gençler: Dr. îlhan Akhun 3.00 Devlet Kitaplan Müdfirlüğü Sultanahmet • tstanbn] Tel: 22 38 03 (Basın: 254449215) Cumhuriyet 51. yıl, sayı: 18072 Kurucusu : YUNUS NADİ 22 Kasım 1974 Cuma >KALP YILINA ABMAĞAN TTİHADI TERAKKİ ve MEŞRUTİYET TARİHİ ENVER BEHNAN ŞAPOLYO Gökalp'ın çevresinde bütün blr devrln tarihini kapsayan tek ve en önemli eser M.E.B. Genelgeleri ışıgtnda yeniden gözden geçirillp günümüz Türkçesine uygulanmıs. 2'nci Baskı 320 sahife 20. TL. ÎNKILAP ve AKA KİTABEVLEKİ (llâncıhk: 9177) 9227 1975 CHP'liÜnsal Senato'da hükümeti eleştirirken ' 'Ikinci bir 12Martmodeli deneniyor,,dedi AVKARA, (Cnmhnriyet Bfiro•u) Erzirvcan CHP Senatoni Niyazi Ünsal, Cumhuriyet Senatosu'nun tfünkü birleşiminde gündem dışı yaptığı konuşmada, Prof. Irmak kabinesinin kuruluş şeklinı eleştirmiştır. Prof. Irmak kabinesinin kuruluş biçimini, «Parlamenter dü zene saldırı ve saygısızlık» sözleriyle tanımlayan Ünsal, «Ikinci bir 12 Mart modeli uygulanmaktadır. Bu hükümetten umut lu olmaya ışaret göremiyoruz. Bu hükümet halktan 50 yıl geridedir. Bu muhtırasız 12 Marttır» demiştir. Ünsal konuşmasmda, Başbakan Prof. Irmak'ın Kontenjan Grubu Başkanı Prof. Nihat Erim ile yaptığı görüşmeden sonra söylediği sözleri de yermiş ve Erim'in Parlamento çatısı altında bulunmasının demokrasl adına talihsizlik olduğunu öne sürerek, şöyle devam etmiştir: «Hükümeti kurma çalışmalan sırasmda Kontenjan Grubu Baj kanıyla görüsen sayln Sadi Irmak, «Engin devlet adamlığı tecnibesinden yararlandım. Çalıştı|ım sürece bana destek olacağına inanıyorum» demekte(Devamı S». 7, Sü. 1 de) bütçesi 120 milyar, yeni zamlar geliyor Benzin fiyatları ile PTT hizmetlerine zam yapılması da muhtemel görülüyor. Cari harcamalara 55. yatırım harcamalarına 53, transfer harcamalarına 12 milyar lira ayrıldı Maliye Bakanlığınca hazırlanan taslaklara göre bütçe, 20 milyar açık verecek. Açığı kapatmak için şeker, buğday, kömür, LPG ve Devlet Demiryollarına zam g e I e c e k Memurlar için katsayı dokuza yükseltilecek buJunaca|ı ögrenilmlstir. Bütçedekı açığı kapatmak ve bazt mallann fiyatlarını dünya konjonktürüne göre yeniden ayarlamak üzere şeker, buğday, kömür, LPG ve Devlet Demir Yollanna vüksek oranlarda zam vapılmasının kararlaştırıldığı ögrenilmi$tir. öte yandan benzin fiyatlanna ve PTT hizmetlerine de zam yapılması muhtemel görtilmektpdır Maliye Bakanlığınca hazırlanan ön taslaklara göre 1975 yılı bütçe si 120 milyar lira üzerinden hesap lanmaktadır. Bu tasUklarda cari harcamalara 55 milyar, yatırım harcamalarına 53 milyar ve trans ferlere 12 milyar lira aynlmıstır. Ancak önümüzdeki hafta toplan ması kararlaştırılan Yüksek Plân lama Kurulunda büteeye son şek b verilirken bazı harcama ve yatınmlarda kısnıtıya gidilerek büt çenin 120 milyarm altına düşürül mesi de olası görüamektedir. Bu arada Millî Savunma giderlerinde hiç bir kısıntı yapıiamıyacağı da öğrenilmiştir. 1975 yılı tahtnini gelirleri de (Devamı Sa. 7. Sti. 4 de) Büyük Kurultay arefesınde CHP içinde "Barışçı demokıatik sol grubu ,,ı ortaya çıktı ANKARA (ANKA) 14 aralık ta başlayacak Büyük Kurultay öncesi, CHP bünyesinde, «Mulkiye cuntası» ve «Kınkoğlu Grubunnun onasında, aBanşçı demokratik sol grup» diye adlandı nlan yenl bir grup ortaya çıknuşür. Tekirdağ MUletveklU Yılmas Alpaslanin önderlik ettiğl bellrtilen yenl grubun, Kurultayda, Genel SekreterLU İçin, eskl Milü Eğitim Bakanı Konya Milletvekili Mustafa Ostüdağ'ın isminl ortaya atmaya hazırlandığı ve bu konuda zemin yoklaması nitellğinde bazı temaslar vapıldığı beUrtilmektedir. Söz konusu yeni gnıpta saflanan CHP'li Parlamenterler arasınd* Imadettin Elmas, Tekin tlerı Dikmen, Mustafa Güneş, Necdet Okmen, Haşim Benli ve flhan Isık'ın isimleri sayılmaktadır. ANKARA (ANKA) Aralıfc başında Meclislere sunulması gereken 1975 yılı bütçesi hazırlıklannın Maliye Bakanlıgı ve ilgıü bakanlıkiarca tamamlanmak Uzere oldugu ve ilk taslaklara göre önümüzdeki yılın bütçesinde 20 milyar lira civannda açık Kısır Döngü ilimtı alısmıj da söylüyoruz, yoksa «erken seçim» deyimi ile bugun diie getirdiğimiz anlamın erkenlikle artık pek bir Ugisi kalmadığı apaçık ortadedır. Bilindiği gibl 14 ekim seçimlerinden sonra başlayan hükümet bunalımı günler, haitalar gecip dc bir aonuea bağlanamayınca erken seçim formulü ilk kez CHP tarafından geçen yıl bu sıralarda ileri süriilmüstü. Medis aritmeti| i Halk Partisinin hükümet kurmasna olanak la&lanuyordu. Öteki partilerden hiç biri CHP Ue ortakiığa yanasmıyor, kendi aralannda da anlasamıyorlardı. Tek çıkar yol en kısa zamanda yeniden geçmen yurttaşa başrurmak, Meclls aritmetiğine daha bir açıklık getinnesini ondan istemekti. CHP, akıl için blr olan bu yoln önerip de «seçimleri erkene aJalıra» diye sesini yükseltince sağcı partiler hep bir ağızdan kıyameti kopardılar, öneriye «iddetle karşı geldller. Kafalarında yataıı benci] hesaplan «vatan, millet, Sakarya» edebiyatına saniarak örtmeye kalkıştılar. Parti olarak aeçimler yenilendiği taktirde CHP nln daha büyük bir çoğualukla Meclise gelmesinden korkuyorlardL Sayüan azunsanamıyacak kimi miUetveküleri de 14 Ekime dek yaptıklan seçim masraflannı düsünüyor, hem dört yıl boyunca alacaklan ödenek ve yoüuklardan olmanın, hem de gidip de gelmcmek tehlikesinin üzüntüsü içindc erken seçimlere hayır diyorlardı. Bunalnna demokratik bir çö*üm yolu bulmak amaciyle sürdürülen çabalar sonunda ortanın solu CHP Ue sağın aşınsı MSP arasmda zorlama bir ortaklık ku rulduğu zaman bunun uzun ömürlü olamayacağı besbelli idi. 163. maddeden dosyalı Erbakan hoca, hükümetin gtiçlü bir «icraat> hükümeti olacağı üsriine ne denll sevinç. nuhıklan çekse de koalisyon bir seçim dönemi boyunca yüriiyemezdi. Böyle bir ortakiık eşyanın tabiatına aykın idi. NitekJm yedi buçuk ay içinde CHP MSP ortaklığı dağılıverdi. Ama ara yerde olanlar olmus, ül kemizin çözüm bekleyen son dcrece önemli sorunlan ortada kala kalmıştı. Şimdi iki aydır 14 ekim döneminin kısır döngüsü içinde bocalayıp duruyoruz. Erken seçim, derhal seçim diye inim inim inliyonız. Sağ cephe hâlâ olmaz diye direniyor. Mevsim koşullan kış ve yaz aylannda seçimlere elveriş li değUmiş. Millet Meclisi karar verirse 1975 haziranmda, ya da 1975 ekiminde seçimler yenilenebiUnniş! Hangi hazirandan, hangi efcimden söz ediliyor kuzum? Erken seçim diye diye dört yıllık yasama döneminin bir yüını arkada buraktık. Haziranda seçim. lere gidilmesi olasüığı (o da kesin değü) MUlet Meclisinin taktirine havale edildiğine göre, en azmdan bir çalısma yüı daha atlatılacak demektir. Bu, bir yasama döneminin tam yansı eder. Bu koşullar altında geçen yıl başlayan erken seçim isteklerinin «erkenlik» kavramiyle herhangi bir iliskisi kaldtğından JÖz edUebUir mi? Beri yanda halk is görecek, dert lerine çare arayacak, güvenilir btr hükümet kurulacak diye bekliye dursun, bu fakir halkın sağladığı parasal olanaklarla Parlaoıentoda gorev alan politikacılar çoğunluğu ne demokrasi ktıraJlanna uygun bir yüriitme organı kurabiliyor. ne de (erken demeyelim) seçimlere gîtme, yani halka. ülkenin gerçek sahibine basvurma cesaretini gösterebiliyor. Gelin de «bu Parlamento çoğunIuğu halkın 10 yıl, 5» yıl gerisinde kalmıştır» diyenlere hak vermeyin!. RÖPORTAJ: ALTAN ÖYMEN 19381939 yılından başlayarak Bobert Kolejde önce hazırlüc sınıfını bitiren, sonra da ortaokulun birinci ve ikinci suuflarını Ankara Erkek Lisesi'nde okuduğu için Kolejdekı öğrenımine orta Uçüncıi sıruftan ıtibaren devam eden Bülent Ecevit, kolejin lise bölümünün birinci sınıfını bitırince yatüıiığı bırakmış, bir pansiyona çikmıştır. Kendi belirttığine göre, yatılılık ücretlerı arttığı ve ailesinin maddi olanaklan buna yetismediği için... « Ilk çıktığım pansiyon Rumelibisannda Madam Lusi admdakı Ermenı asıllı bir haıumındı. Madam Lusi aynı zamanda kolejde çaüşırdı Dar gelirli ve çok iyi bir hanımdı. MUtevazi, ama tertemiz bir evı vard), Orada bir oda tutznuştum. İki yıl süreyle kaldım. Birinci yıl kirara 10 liraydı. İkinci yıl 15 lira oldu...» ECEVİT ANLATIYOR 6T 1 Türk Iş'le ilgili sözleri tepki yaratan Irmak, dün de DISK'i ziyaret etti (Cumhuriyet Haber MerkezJ) Başbakan Sadi Irmak'ın, Türktş'i ziyaretinden sonra Türk işçisınin gerçek mümessüi olarak Türklş'i tanıdıklarım açıklama sı özellikle DtSK ve buna bağlı sendika yöneticileri tarafından tepkiyle karşılanmış, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, Irmak kabinesinin güven vermeyen bir topluluk olduğunu ve bu nedenle güvensizlığe lâyık bir kabine olarak istifa etmesi gerektiğini soylemiştir. Bu tepkiler sırasında, Başbakan Irmak dün saat 16' da DÎSK'in Ankara Bölge Temsüciliğini ziyaret etmiş ve gazetecılere Türk Iş'le ilgili sözlerinin yanlış anlaşıldığını büdirmistir. (Devamı S*. 7, Sü. 4 de) Tagore ve Hint düşüncesi Bülent Ecevit, ilk kitap çevirisini 1941'de kolejin birinci sınıfmda iken tamamladı. Rabüıdranath Tagore'un ıGitanjalu (İlAhiler) adlı eserinin Ingilizceden çevirisini. Ecevit şöyle diyor: «Beni Tagore'un ozanlığından çok mlstisizmi, insac^l felsefesi ılgilendırdi. Hatta Tagore'un düşüncesine ve felsefesine erişebilmek için, bugünkü zevkirne gbre biraz fazla dolgun ve süslü olan şiir perdeslni aşabilmek gerekir. ınonu ıle mücadele etmeme bir Hint klâsiği yardımcı oldu, Tagore yoluyla Hint düsüncesinin beni en çok çeken yanı da, Hint duşUncesınde mistısizmle gerçekçiliğin, yasama bağlıhğın, dünyada ınsanlık için birşeyler yapma davranıjının bağdaşmış olmasıdır.» Ecevit'in ileride Sanskrit ve Bengalceyi öğrenmeye başlamasının nedeni de, Hind edebiyatını ve felsefesini öz kaynaklarından inceleyebilmek ve Tagore'un şıirlerini Bengalce aslından çevirebilmek isteğidir. Nitekim Bengalce ögrenimlni yaparken Tagore'un bazı şiirlerini aslından da çevirnılştir. Tagore'un kendi şiirlerini Ingilizceye kendisi çevirmış olmasma rağmen, Ecevit bunlann Bengalce asıllannın çok degişik olduğunu görmüştür. Baykal'dan vazgeçildi öte yandan, Genei Sekreterlik için eski Maliye Bakanı, Antalya (Devamı Sa. ?, S&. S de) KAYACAN DA CHP'YE GİRİYOR ANKARA Hava Kuvvetleri eski Komutanı emekli Orgeneral Muhsın Batur'dan sonra Deniz Kuvvetleri eski Komutanı emekli Oramiral Kemal Kayacan da CHP'ye girecektir. Kayacan'ın CHP'ye girişi nedeniyle bugün saat 10'da CHP Genel Merkezinde bir tören düzenlenmiştir. Kayacan, CHP'ye giriş nedenlerini THA muhabirine şöyle açık lamıştır: «Beni CHP^e yönelten en büyük etken, Kıbns Banş Harekfttı nedeniyle olmuştur. Bir asker olarak çok uzun yıllar bu devletin ekmeğinl yedim ve ordunun en Ust kademesinde görev aldım. Bu görevde olan kişi her zaman devletine hizmet etmek zorunluğundadır. tşte bana bu görevin (Devamı Sa, 7, Sü. 1 de) Sanskrit ve Bengalce Sanskrit ve Bengalce için Ecevit, ayrıca şunlan da söylüyor: « Ben Sanskriti Hint edebi yatını ve felsefesini oz kaynaklarından inceleyebilmek için öğrenmeye başladım. Fakat Sanskrit dğ renımi, beni asıl bu dılın kendisine bağladı. Çünkü Sanskrit, ken di içinde çok sağlam bir mantık yapısı olan, hatta kendi içinde estetik mantık yapısı da olan bir dildir. Soyut olarak bu diU öğrenmek bile bana büyük zevk vermiştir. insanı yalnız dil bakımından değil, sistemli dUşunme bakımından da eğiten bir dıldır. Sanskrit öğrenimimi sürdürmediğime ve öğrendiğim kadannı unuttuğuma bugün bile çok üzülürüm. Bengalce de, Sanskrite dayanan bir dıl olmakla birlikte gene öğrenirken farkettim ki, Türkçe ile de arasında büyük benzerlikler olan bir dildir. Mühtemelen bunun nedem, Ortaasyadan Hint Yanmadasına gelen Türklerin Bengalceyi ifade bıçımi bakımından, düşünce tarzı bakunuı dan etkilemiş olmasıdır. Bu konuda elbette iddialı değilün. Bunu bir tahmin olarak söylüyoruro. Özellikle cümlelenn kuruluşu bakumndan ve ifade biçimi bakımından Türkçe ile Bengalce ara. sında şaşılacak kadar büyük bir yakmük vardır. Ayrıca Bengalce, Sanskrit kökenli olmasma rağmen Bengalceye Türkçeden bazı sözcükler de sızmıştır (Devamı 6. sayfada) HÜKİ/*ff ^ Ekonomik Yorum Gündem dışı hükümet YALÇIN KÜÇÜK Bir söz var. Adı unutulan blr büyük adam söylemiş şöyle: «Bü yii yaparak bir insanı öldürebilirsinız. Eğer kabvesıne yeterli ölçüde arsenik koyarsaniz.» Irmak Kabinesı kurulduktan sonra bu sözü hatırlamamak: mümkün değil. Başbakan Irmak, çogunun isimlerini ancak. yakınlannın bildiği bu «Ünlü tarafsız,. ülkücü ve Atatürkçü uzmarüarı» nereden buldu? Gündemdeki soru, bu. Ilk planda hükümetin kurulmasında en çok etkinin CGP liderine aiı olduğu düşünülebüir. Böyle bir eğiüm, Parlamentoda grubu olan bu en küçük sennaye partısintn Jiderinl büyücü dü zeyine çıkarmaktan farksız. An(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de; Klerides; «Makarios görevine dönecek» dedi LONDRA Londra'da bulunan. Kıbns Devlet Başkan vekili Glafkos Klerides, dün Başpiskopos Makarios ile yaptığı 8 saat süren görüşmeden sonra, Makarios'un Kıbrıs Devleti Başkanlığı görevine yeniden başlamak için Aralık ayının ilk haftasıntfa Ada'ya döneceğini açıklamıştır. Klerides, Başpiskopos'un Kıbrıs'a dönmeden önce ve muhtemelen 2830 kasım tarihleri arasında Atina'da Yunanll yetkililerle Kıbns Bum Toplumu Temsilcileri arasında yapılacak toplantıya katılacağını söylemiş tir. (Devamı Sa. 7. Sü. t de) « KOŞ! KOŞAMAM BEN KUŞÜM» «UÇ! UÇAMAM BEN DEVEYİM!» Sılâhlı çatışmada 42 tabanca ıle 9645 mermı ele geçırıldi PoUs, Kartal ve Tuzladaki iki çiftliğe yaptığı baskın sonucu 42 adet. tabanca Ue 9645 mermiye el lroymuş, kaçakçüıkla ilgili yedi kisıyi gözaltına almıştır. Baskınlar sırasında silâhJı çatışma olmuştur. Polis, çatışma sırasında yaralanan olmadığını bıldirmiştir. Kaçakçılann liden durumun da olduğu açıklanan Osman tnan ile «Dede» adı ile tanısan Mustafa Güneş kaçmışlardır şında bekleyen makinell tüfekll öteki polısler baskını yapmışlardır. Vakalandıklaruu anlayan (Devamı Sa. 7. Sü. 2 de) Birlikte operasyon Istanbul Maiî Şube deteKtılleri ile Ankara Genel Müdürlük Asayis Daıresı detektıflerının birlikte yürüttüklen operasyoa 15 gün öncesınden oaşlamıştır. Sürekli izlenen kaçakçılann çok dikkatli hareket etmelen nedem ile sanıkların vakalanması uzun sürmüştür. Öncekı ak$am Kadıköy parkında ouluşan alıcı rolündeki polisierle kacaiçılaı 90 bın lira karsılığ) sılâtı ve mermı ah$ verışınde anlaşmı$ıardır. Mali Sube Müdur Yardımcısi Azu Dostgül ve tbrahım Tan yönetımindeki ekiplerle Ankara oolısı. önce Tuzladaki ciftıiği basmışlar dır. Sürekli sinüzitin cinsel isteksizliğe yolaçtığı öne sürülüyor Haydarpaşa Nümune Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği Şefi Dr. Şükrü Esen, devamlı sinüzit hastalığının cinsel isteksizliklere yolaçtığını söylemiştir. Esen, çocuklarda sinüzitin başhca nedeninin geniz bademciği olduğunu belirüniş, «Büyüklerde ise devamlı sinuzitler, çalışma ka pasitesini diişürüyor. Her türlü is teksizliklere. bu arada cinsel isteksızlere de neden oluyor» demiştir. (aa) Haftahk Yurt ve Dünya sorunları Özel bölmeler NAOÎB NADİ Folis ekipleri dünkU baskın sırasuıda Tuzla'dakı çıftlığın küçük binasında alış veriş için konuşmağa başlayan kaçakçılarla detdctifler arasında anlasmazlık çıkmıstır. Bu sırada çıftlığın dı Turhan SELÇUK'un Çizgileriyle pazar günü Cumhuriyet'te