Katalog

GÜNÜN PORTRESİ 70 YAŞINDAKİ BİR GENÇ: PROFESÖR SADİ IRMAK Sadi Irmak'ın 70 yaşına rağmen dinç görünüsünün nedeni basittir. Sigara lçmez.. kahve içmez.. lçkl içmez.. ve bol bol yürüyüs yapar. Senatör olduktan sonra da meclis binası civannda pek çok otel varken, Ulus semtindeki es ki ve hiç akla gelmlyecek otelinde kalmaya devam etmesi nin nedenl, biraz da bu yürüme merakından olsa gerektir. Irmak, oradan çıkıp Işine, her gün 56 kilometre yürüyerek gl der. Ve bazen de gene yürüyerek döner. Ulus meydanındaki Berlin Oteli, Ulus meydanının da gerısinde, Bent deresiyle kaleye giden yol arasında 1957 de kurulmuştur. Irmak'ın bu oteli tercih etmesinin nedeni belki de adıdır. Tıp öğrenimini 1920'lerde Berlin'de yapan Irmak, başlan gıçta turistler için Alman stilinde döşenen oteli, gençlik amlannın etkisiyle tercih etmiş olabilir. 17 yıldanberi Ankara'ya geldiğincfe orada kalır... Ve son sıralarda da hep 303 numaralı odada... Odasının gün luk ücreti 100 liradır.. Irmak'a biraz da tenzilât yaparlar.. Konya'nın Seydişehir kazasın da ortahalli bir ailenin oğlu 0larak doğan Sadi Irmak'ın, hayata atılırken malı mülkü yoktu.. Sadece çalışkanlığı vardı.. Ve bunun yanında da, hesabını kitabmı bilme yeteneği.. Tasarruf ilkelerine hep rlayet ettiğl içln, hayatının hiçbir döneminde para sıkıntısı çekmemiştir. Sirer parti içlnd'e daha çok sağa dönük bir tutumun lzleyicisl olduğu izlenimini yaratmıştı. 1945'te Türkiye Cumhuriyetinin ilk Çalışma Bakanhğına getirilişi, «çalışma alanında «milliyetçilik» ilkelerinin hakim olması, başka ideolojilere yer verilmemesi isteniyor, Sadi Irmak'a da bu bakımdan güvenili yor> diye yorumlanmıstır. 1946 seçimlerinden sonra Saraçoğlu hukümetinin yerine kurulan Re cep Peker hükiimetinde de Irmak, yeni bazı bakanların yanın da çalışma bakanlığı görevini muhafaza eder ve 1947 Eylülün de dört bakanla birlikte hükumetten ayrılır. Tıp öğrenimi Sadi Irmak, Almanya'da Tıp öğrenimini tamamlayıp Türkiye ye d'öndükten sonra Istanbul Tıp Fakültesinde öğretim üyeii ğine geçti.. Branşı, eski dille «Fenni Menafıul uzviye» idi... Tam çevirisi organların faydaları bilimi şimdiki bilimsel deyimiyle de fizyoloji.. Bu arada ilkokul öğretmeni, Antalya'nın Ibradi kazasından, bir albayın kızı olan bayan Semiha ile evlendi, soyadı kanunu çıkınca, onu önce «Irmak» değil, «Anadol» soyadıyla görüyoruz, bu adı sonradan niçin Irmak diye değiştirdiği bilinmiyor. mak da Milletvekffliğtal kaybetmiştir. O seçimden sonra yeniden Tıp mesleğine döner, bir süre Almanya ve îsviçre'de görev alır sonra Türkiye'ye dönüp yeniden Üniversite camiasına katılır. Onu 1970'ten sonra Atatürktl Araştırma Enstitüsü Başkam olarak görüyoruz, Cumhuriyet'in 50'nci yılını kutlama çalışmalanna bu sıfatla katılmış ve emek harcamıştır. Günlük siyasete artıfc girmemiştir, gazetelerde yazdığı yazılarda da daha çok genel konular üzerinde durmuştur. Bununla birlikte siyasi olaylan bir gözlem ci olarak dikkatle izlemiştir, bu dikkatinin bir örneği de, 1973 ekim seçimlerinden önce seçim sonuçlannı büyük bir isabetle tahmin etmesidir. Siyasi hayatın daki tecrübelerini. halkın çeşitli kesimleriyle sık sık yaptığı temaslanyla takviye ederek, CHP* nin seçimden en güçlü parti olarak çıkacağını çok önceden söylemiş ve milletvekili sayılarım da doğruya çok yakın bir biçimde tahmin etmiştir. Sadi Irmak, özel hayatında, neşeli hoş sohbet bir kisidir. Siyasi hayatınm olaylannı çok iyi hatırlar.. Ve bunlan anlatırken gerçekçi bir gözle tahlil eder. Sadi Irmak, eşiyle birlikte Istanbul'da oturmaktadır, aile şimdi Ankara'ya taşınacaktır. Oğlu Sabri Irmak 39 yaşında, kızı Yakut Irmak 33 yaşındacur... Prof. Irmak "Atatürkçü koalisyon,, yada Hemen seçim,, önermişti ANKARA Cumhurbaşkanı Fahn Korutürk tarafından hükümeti kurmakla görevlendırilen Prof. Dr. Scdi Irmak, hükümet bunalımının çözümüyle ilgıli olarak geçen hafta Cumhunyet Senatosunda yaptığı konuşmada «derhal seçimin tabii bir şifa olduğunu» söylemiştir. Prof. Irmak önceki gece Ankara'ya döndüğü zaman gazetecilere verdiği demeçte, kuracağı hükümete Senatoda yaptıgı bu konuşmadaki görüşlerin hâkım olacağını söylemiştir. Irmakın Senato Genel Kurulunda yaptığı söz konusu konuşma şöyledir: «Hükümet bunalımırun uzamasından doğan maddi ve manevi sakıncalar kritik bir aşamaya gelmiş bulunmaktadir. Bu bunalımın, içte ve dışta çözüm bekleyen son derece çetin sorunlar bulunduğu bir süreye rastgelmesi, kamuoyumuzun üzüntülerini arttırmaktadır ve ister istemez ve acıyla 1912 ve 1949 yıllannm parti uvuşmazhklanndan doğan hazüı maceralannm gölgesı kamuoyunun üstüne düşmüş bulunuyor. Gerçı, nisbı seçımı uygulayan demokrasılerde hükümet buhranı olağan bir haldır, fakat bugun içinde bulunduğumuz durum baş ka memleketlerde görülen buhranlarla aynı tutulamaz, daha başka bir mana ve daha başka bir önem taşır. Başka memleket lerde buhranın uzaması her şeyden önce doktriner, radikal partılerin ve sınıf mücadelelerının ön planda olmasından ileri gelir. Bızde ise, hıç defılse programlanna göre katı doktrm partileri yoktur, radikal ekstremist partiler de yoktur ve zaten ne anayasamız. ne kamuoyu buna izin verır. Böyle olunca, bir koalısyonun kurulamamasını kamuoyu obiektif gorüş ayrılıklarından zıyade, subjektıf tutumlara ve partilerimizin, liderlerimızin bırbırıne olan güvensizlıklerine bağlamak zorunluluğunda kalıyor ve bu yüzden de uzüntüsü son derece artıyor. Gerçi görünen bunalımm ön plandaki sebeplerınden başka derine ınen bazı sebepleri vardır ve bu sebepler ağırdır. Ama, bu ağırlığl ve bu sebepleri ortadan kaldırmanın tek yolu da kuvvetli, ış görebilecek bir hükümetin bir an evvel kurulmasıdir. Bence derınde üç sebep yatmaktadır: Binsi, eksık, yanlış hesaplanmız neticesınde ekonomimızın ne nüfus artışına paraleı gitmesı, ne de büyuk kitlelerın tanhimızde ilk defa olarak tüketı. me katılmasmm hesaba katılmamış olmasıdır Yetersız bır ekonomı var; bırıncısı... Ikıncisı, bılhassa son zamanlarda sınıf kavgalarının köruklenmesmde fayda uman akımlar memleketımızde maalesef görunmeye başlamıştır Üçüncüsü de, son derece büyük mahzurlan kendı nefsınde toplayan bır seçim kanununa sahip olmamızdır. On seçımlı, dev lısteler, dev sayılı aday lısteleri ile yapılan seçim eğer bir duzeitmeye tabı tutulmazsa korkanm kı demokrasımıze olan güveni sarsar ve bızzat demokrasıyı soysuzlaştırabüır. Çözüm, ya Atatürk çizgisında bir koalisyon: Turkıye'ae Koalısyonları kolaylastıran büyUlc bır talihımız var bizim; başka memleketlerın yoksun olduğu bir talihımız var. Bızım bır Atatürk'ümüz gelıp geçti ve bıza bir devlet ıdaresı formülü verdı, «Kemalızm» diye. Yalmz bizim değil, dünya kamuslarinın yazdığı ve hepımızı bırleştirmesı İâzim gelen modern, ilerıcı bır millıyetçiliğın çizgilennı vermıştır Yapılacak şey. bu çızgi üzerinde derhal anlaşıp koalısyona gırmektır Veya; bu imkânı bulamadığımız takdırde. derhal seçime gitmektır «Derhal» kelımesinin altını çizmek ıstıyorum. Çunkü, tasarlandıgı şekilde vadelı hele kulağımiza gelenler ınşallah yanlıştır bır de garantılı seçim gıbı bır ucube, bır £ayda sağlamaz, büyük zararlar dogurur. Altı ay sonra, bır sene sonraya talık edilen bir seçim devresi esnasında hükümet kuvvetli olamaz ve buyük bır ış goremez, mesulıyetler uzerıne alamaz Eğer hakıkaten koaiısyon Imtcânlan ortadan kalktıysa, seçım tabıı bır şıfadır ve takat derhaı gidilmek şartı ile. Vadelı, altı ay, bır sene, ıkı sene sonraki bır seçyn, hükümeUerı ao ze düşürmekten, mılli meselelerimizı daha komplıke hale getırmekten başka bır netıce vermez. Koalısyona gırmekte doğrusu partilerımız, o partiler kı, doguşlarında ve efkârı umumiyeya arz edışlerınde ana maksat ıktidar olmaktır veya hıç defılse milletın verdiği ölçüde iktıdara ıştırak etmektir. Bizde bu son zamanlarda bır bıdat zuhur ettı. Adeta partılenmız ıktıdar olmaktan kaçar oldular. Bu, doğru bır yol değildir. Farzedeüm ki, iktıdar olma bazı sorumluluklar getınr. Elbette getırecek ama, bir memleketı hükümetsız bırakmaktan daha büyük sorum luluk var mıdır? Bu büyük sorumluluğu göğüsleyebilmek için fedakâruklar yapmak lâzımdır ve bızce Atatürk zemını üzerinde partılerimızm anlasması suretı katıyede mumkündür, bütün tarih boyunca da arüaşümıştır. Efendım işte ıktidar, elbette yenı gelecek ıktıdar güç bır durum devraiacaktır. Memleketin içinde enflasyon şahlanmıştır. Dışta son derece nazifc siyasi meselelerımız vardır. Çok kuvvetli bır hükümete ihtıyaç vardır ve ağır bir mıras devralacaktır ve zannedilmesin ki, bu ağır .nirası devralmaktan ötürü meydana gelecek bazı başansızlıklar bir partının seçim şansını azaltır. Böyle bir yanlış kanaat var. Parlamento taribini yakından takip edenler bilirler ki, bu oıillet iyi niyetle kendisine hızmet edenlerin hatalarını hoş gör meye, mazur görmeye hazırdır ve mazide büyük mesuliyetler almiş meclisler, hükümetler gelip geçmiştir. Bundan dolayı bünlann sicilini bozmamıştır bu millet... Bu itibarla, seçim matematigi üzerine yapılan seçim kaygulanyla koalisyondan uzaklaşmayı ben kendi hesabıma akıllica vo vatanpervprce bir davrar)'« olarak görmüvorum.» . (THA) Soyadı Anadol'du Sadi Anadol, daha sonraki Irmak, 1930'larda, tstanbul Tıp Fakultesi öğretim üyesi iken halk evlerinde çalışmaya başlamıştır, sosyal faaliyetlere ve bu ara da politikaya ilgisinin yanında, bir de kitap çevirileri yapardı. Almanca'dan ilk çevirdiğl eserlerden birinin Nietzsche'nin «Zer düştuü olması Irmak'ın o zamanın kültür çevrelerinde «üstün insan» düşüncesinin babası Nietzsche'yi pek beğendiği biçiminde yorumlanmıştı. 1943'te profesör oluşundan sonra Konya'dan CHP milletvekilliğine getirildi, bu sıra daki yakın arkadaşlarının kişiliği de (özellikle Reşat Şemsettin CHP'de «sağa dönük» olarak tanımrdı 1940 1950 sırasında CHP deki «sola dönüklük sağa dönüklük» tartışmalarında Irmak'ın adının daha çok sağa dönük olarak tanınmasında (zaten o zamanın sağ cılık solculuk ölçüleri hayli baskadır. Biraz parti içinde başka nedenlerin sonucu olan ayrılıklarm rolü vardır.) Irmak'ın o devrede kendini tanıttığı bir alan da, Atatürkçülük akımıdır. Profe sör, gerek yazüanyla gerek konuşmalarıyla, Atatürkçülüğüyle, Kemalizme, Layikliğe büyük önem verdiğini devamlı olarak göstermiştir. 1950'de Cumhurivet Halk Partisi iktıdardan düşerken Sadi Ir Hükümeti kurmakla görevlendirilen Başbakan adayl Prof. Dr. Sadi Irmak, ilk gecesini 17 yıldan beri kaldığı Berlin Otelinde geçırdi. Sadi Irmak, bu arada, Istanbul'u telefonla aravarak eşıvle konuşmuştur. (Fotoğraf: Ali POLAT) Yunan seçimlerine 3 gün kaJa Karamanlis, "Sadece çoğunluğu değil, mutlak çoğunluğu kazanacağım,, dcdi PAPANDREU: "ORTAK PAZAR NATO'NUN ORGANIDIR. ANLAŞMALAR YENİDEN DÜZENLENMELİ,, (DIŞ HABERLER SERVtSl) Yunanistan'da 17 kasım'da rapılacak seçimlere bir kaç gün kala Başbakan Karamarüis iddiah konuşarak, seçimlerde yalnızca çoğunluğu değil, mutlak çoğunluğu kazanacaklanm söylemiştir. Karamanlis «Der Spiegel» derpsine verdiği demeçte, Yunanistan'da Fransa'da olduğu gibi RÜçlü bir yfirfitnw mekanizmasının egemen olduğu bir sistemin kurulmasını dilediğini açıklamıştır. «Der Spiegel» derpsinin, Karamanlis ile yaptığı porüşmeyj okurlanmıza sunuyonıs. den tek ve çift bn$Iı kartala, buğday başağından çiçeklere, güneşten aya ve şıir kitaplarına değin her çeşit parti amblemini gormek mümkün. Seçimlere katılan partilerin tümü, «Yunanistan'ı kurtarma» vaadinde bulunuyorlar. Bu seferki seçimlerde «Demokrat» par tilerin fazlalığı da ayrıca ilgi çekici: Yeni Demokrat Parti, Bağımsız Demokratlar, Liberal Demokratlar, Hıristiyan Demokratlar, Liberal Demokratik Bırlik, Demokratik Değişiklik, Demokrasi Partileri bunlardan bazılan. Seçimlerde 46 parti, altı milyon Yunanlı seçmenin oylarını almak için yanşacaklar. Atina'da yayımlanan etkili bir günlük gazete, seçımlere katılan partilerinin sayılarmın çokluğunu eleştirdikten sonra, şöyle diyor: «Yıne de şükredelim. Caddelerde 46 tank görmekten, politikada 46 siyasal parti görmeyi her Yunanlının tercih edeceğini sanırun.» Parlamentodaki 300 sandalye için mücadele edecek olan bu partilerden çogunun seçilme şan sı bulunmamaktadır. Seçimlere katılma oranı bir anlamda cuntacılara karşı tepkiyi açığa çıkaracaktır. Seçimlerde başa güreşecek partileri ise su şekilde sıralamak mümkün: • Başbakan Karamanlis'in başkanı bulunduğu Yeni Demokrasi Partisı • Eskı Dışişleri Bakanı Yorgo Mavros'un başkanı bulunduğu Merkez Birliği (Bu parti Yeni Güçler Partisini de kapsamak tadır). • Andreas Papandreu'nun liderliğindeki Panhelenık Sosyalist Hareketi Partisi PASOK. • Eski Savunma Bakanı Garufalias'm liderlığindeki Ulusal Demokratik Bırlik Partisi (ki bu parti cunta donemini savunan tek siyasal örgüttür). • Komünist Partılerinin birleşmesinden meydana gelen «Bırlesik Sol Ceohe». Birleşik Sol Cephe'dc son zamanlarda öç yflnlü bir bdlünme meydana gelnustir. Yuı.an Komünist Partisi (KKE). gerçı ülkedeki tiua ko münıstlen temsil ettiğinl ıddıa etmektedir. Ama, son yıllaraa partinin Moskova'ya fazla yaklaş tığını ileri süren bir grup, yö tici kadroyu eleştirmekte ve daha milliyetçı bir politika ızlen mesinı istemektedir. Bu gnıba «îçerdekiler» denmektedir. Komünist Partisinde Moskova taraf tarı grubun lideri Harilaos Florakis'dir. Öte yandan Birleşik Demokratik Sol (EDA) ise, kendine ozgü daha ılımlı bir komünızmin , a <vunucusu olarak belirmektodir sahnede. • SORU: Seçimlerde çoğunluğu elde edebileceğinize inanıyor musunuz? CEVAP: Seçimlerde yalnızca çoğunluğu değil, mutlak çoğunluğu elde edeceğim. Ülkemizde B Ö L C N M C Ş lüNAN SOLUNUN LİDERLERtNDEN ivedilikle çözüm bekleyen sorunPAPANDREU, YENt BİR DARBEDEN KORKMA lara eğilebilmem için, böyle bir DIĞIN1, DARBENİN ZATEN VAR OLDUGUNU çoğunluga muhtacım zaten. • SORU: Çüzüm bekleyen soSÖÎLÜTOR. runların başında hangisi yer alıyor? nuda ne düşünüyorsunuz? Yunan solunda gençliğin desCEVAP: Kukusuz Kıbns. Ülke A. P. Bu sadece II. Dür.ya tekledıği, Penheıenist Sosyalist Savaşı sırasında gönüllü olarak ekonomisi, demokrasinin sağlam Hareket Partisı liden Andreas temeller üzerine oturtulması da, Fapandreau, 17 kasım seçimle savaşmak için Amerikan tabiyeti acil çözüm bekleyen sorunlar rine katılırken, göriişıerini «Le ne geçmemeden ileri geliyor. Ama arasında yer almaktadırlar. KıbKouvel Observateur» dergisine 1963'te bu tabiyetten çıktım. Hat rıs sorunu için bulunacak çöta şimdi siyasal hareketlerim hak açıklamışür. zümde, Ada'da yaşayan toplumDergi muhabırt ile Papan kında bilgi vermediğim takdırde ların sayısal oranlarının ön plaAmerika'yı ziyaret etme olanadreau arasındaki konuşmalar gım büe yok. na alınması gerekmektedir. Aksi şcyledir: • taktırde Ada'da banşın sağlanL.N.O. Sizin Yunanistan'tn ması söz konusu olamaz. Le Nouvel Observateur Ne den Panhelenist Sosyalist Hare Ortakpazar'a girmesine karşı ol• SORU: Ekonomik konularket Partısi 17 kasım seçimleri duğunuz söyleniyor. Bu doğru da hangı tedbirleri önenyorsuiçin birleşik sol cepbeyl katılma mu?. nuz dı?. CEVAP: Avrupa Ekonomik A. P. Ortakpazar NATO'nun Andreas Papandreau Biz as ekonomik organıdır. Kapılalist Topluluğu'na mümkün olan en lında George Mavros'un Merkez tekellerin aracıdır. Bunu belirt kısa süre ıçinde yaklaşılmalı, Birliği Partisinden komünıst so mekle birlikte Ortakpazar'la yapı Toplulukla Yunanıstan'ın ilışkila kadar genış Dir koaasyonu dü lan anlaşmalan bozmak değil, leri yoğunlaşmalıdır. • SORU: Demokrası konusunsünüyorduk. Anıa Mavros, Kara yeniden düzenlemek taraftanyım manlıs hükümeti ile ışbirligi yap çünkü bu anlaşmalarda kesinük da ne düşünüyorsunuz? Bu yoltığından yalnız komünist sol ile le kabul edilemez maddeler bu da kendinize ömek olarak almayı düşündüğünüz bir Avrupa ülbir koalisyon kurn.a ıhtımalı ka lunuyor. kesi var mı? lıyordu kı bu da seçımlerde iyi L.N.O Karamanlis HukümeCEVAP: Eğer bir ömek gössonuç vermeyeceğınden vazgeçtinin Kıbrıs sorunu üzerindeki termek gerekirse, ben şahsen tik. L. N. O. Sızm için bu yüz tavırı hakkında ne düşünüyorsu Fransa'yı, tngiltere'ye tercih ederim. Biz Fransa'da olduğu gibi, den solun bölünmesinı körükle nuz? A. P. Benim kanımca, Kİ3 güçlü bir yürütme mekanizmadiğiniz söyleniyor. Buna ne des singer, herşeye rağmen, Yunan sını içeren demokrasıden yanasiniz?. A. P. Sosyalizmin Yunanis hükümeti Ue Kıbns'ın taksimini yız. Bu yürütme mekanizması tan'da yenı bir kavram olduğu tartışıyor. Fakat tabii ki bu an da, lafta kalmayan çalışan bir nu anlamak için cnemlidir. Biz cak seçimlerden sonra gerçekle parlamentonun kontrolü altinda sosyalistiz sosyal demokrat de şebüecektir.. Gerçek, Karaman bulunmalıdır. • SORU: Krallı bir demokğil. Bize oy verecek olan lis'e nasıl davranacağını NATO lar sanırım seçmenlerin yüzde ve Amerika'nın dikte etürdiği rasi mi, yoksa kralsız bir dedir. Fakat Kıbnslı rumlar Ada mokrasi mi? 2530'u tam bır sivasal bilince CEVAP: Buna halk karar vesahip sayümazlar. Aşırı uçlar nm taksimini kabul etmeyecekrecektir. Hem de çok yakmda. dan korkmaktadırlar. Bu yüzden lerdir. L.N.O. Bu gün için Yunaniskomünistlerle oir koalisyon yap 46 parti katıhyor mamız halinde, bizim programı tan'da ordunun bir müdanfiledo Yunanistan'da on yüdan beri mız onlarınkinden dana ileri ol bulunmarı ihtimaUne inanıyor ilk kez yapılacak olan seçimlere, masına rağmen çoğu bizden u musunuz? A. P. Hayır bir darbe teh ihtilâlciden kralcılara, cumhurizaklaşacaktı. L.N.O. Hükümeti CÎA üe or likesi görmüyorum, çünkü dar yetçiden faşiste kadar her görütaklık yapmakla suçladmız. Büna be zaten var. Karamanlis 1967 şü kapsayan 46 parti katüıyor. karşı pek çok kişi sizia için «A sonrası rejimint uzatmaktan baş Atina'nın ana caddelerindeki duvarlarda bugünlerde güvercinmerika'nın adamı» diyor. Bu ko ka bir şey yapmamıştır. Cuntanın çekilmesınden sonra siyasal hareketlerin ve kitle gösterilerinin yoğunlaştığı Yunanıstan'da seçimler yaklaşırken Selânik'te yapılan bir gece mitingi.. Ilımlı Komünistlerin temsilcisi EDA Partisi: Karamanlis'in seçim sistemi korkunçtur Soru: Seçim programmız çok ılımlı. Sosyalizm ve millîleştirmelerden değil de herkes gibi demokrasiden söz ediyorsunuz. Cevap: Bu gibi şeyler henüz Yunanistan'da ulgunlaşmış durumda değil. Bizim görevimız hâlâ tehükede olan demokrasiyi kurtarmaktır. Çünkü cunta bir halk ihtilali Ue devrilmedi; Kıbrıs'ta kıskırttığı darbenin başarısızlığa uğraması üzerine yerini KaramanUs'e bırakmak zorun da kaldı. Devlet, polis, ve ordu mekanizması henüz temizlenmiş değildir. Bizim rolümüz EDA LİDERİ ELİOU, SOSYALİZMDEN ÇOK HÂLÂ TEHLİKEDE GÖRDÜKLERİ DEMOKRASİYİ KUBTARMAK AMACINDA OLDUKLARINI SÖYLEDİ. şimdi müesseselerin demokratlaştınlmasını sağlamak ve bazı kararlan, ömeğin Karamanlis Hukümetinin kabul ettiği korkunç seçim kanununu, engellemek olmalıdır. Sorn: Yine de bu nispi temsil sistemi değil mi? Soru: Evet bâkiyelerin dağıtıldığı bir nispi temsil sistemidir. Ama bu dağıtımın sonunda oylann yüzde 17'sini alamayan her parti ve yüzde 30"unu alamayan her koalisyon elenmiş olacak. Bu, büyük partiler için diğerlerinin oylanna konmanın bir yoludur. Soru: Karamanlis'in seçimlerini kazanacagım sanıyor musunuz? Cevap: Evet. Çünkü fcırsal alanlarda hâlâ şiddet hüküm sürmekte ve hâlâ askerin ve Jandarmanın hâkimiyeti söz konusu olmaktadır. Köylüler kitle halinde Karamanlis'e oy verecekler ve muhalefet partüerinin kentlerde alacağı oylar Karamanlisin kırsal alanda aldıklannı dengelevemeyecektir. Sorn: Solun zafert bu kadar zor görünmesine rağmen neden Papandreu"ya vaklaşmadmız? Cevap: Aramızda çott farfclılar var. Onun partisi bizimle ayni kitleye hitap ediyor ama daha aşın sloğanlar atarak. Kirlenme konusunda tedbir alınmazsa Marmara'da yaşam 15 yıl sonra bitecek Cevdet YAKUP Türkiye'nin en ktrli denM Izmit körfezi ve en kirli havalı şehri İzmit'tir. İzmit'ten sonra denizin kirli suları Gemlik ;'önüne doğru yayılmaya başlamıştır. Bu yayılma bütün Marmara'yı da kapsayacak mıdır? Uzmanlann söyledıklerine göre, 15 yıl sonra bütün Marmara denizi yaşanmaz bir şekilde kirlenmiş, havası bozulmuş olacaktır. Çünkü, Izmit Körfezinin iki sahiUnde kurulu 100'den fazla fabrika bütün artıklarını körfeze akıtmaktadır. Aynı zamanda körtez çevresindeki bütün kentlerin kanalizasyonlan da Marmara'nın mavi sulanna karışmaktadır. Türkiye'nin değil, bütün dünyanın en değerli balıklarınm çıkanldığı körfezde bugün artık balık çıkmamaktadır ve bu yüzden balıkçılar meslek değiştirmeye başlamıştır. Bunlara neden, îsörfeze akan fabrikalarm zehirli sularıdır. Hatta bundan başka, bazı fabrikalarm etrafındaki ağaç ve nebatlann dal ve yapraklannda bir «solgunluk» görülmektedir. Türkiye'nin bir numaralı sanayi bölgesi haline geldiğınden beri Izmit Körfezi çevresınde yaşayan insanlarda çeşitli aastalıkların da görüldüğü bildiriliyor. Baş agnsı ve çeşitli iç hastahklar gibi... Belediyesinin kapı dışan ettığı Kazlıçeşme'deki deri sanayii de maalesef izmit'e yerleşmeye başlamıştır. Bütün bunlar, sonuçta dıkkate alınarak Marmara ve Bogazlan Belediyeler Birliği kurulmuştur. Denızın Rirlenmesini önlemek amacıyla Yarımca Belediye «aşkanı Hüseyin Avni Şirin"in çagnsı üzerine, 58 Belediyeyi ka^ayan Birliğin üyesi 21 Belediye Başkanı bu hafta başında Iznut' te iki gün süreyle bir araya gelmişlerdir. Kocaeli Valisl Ertuğrul Onltl er'ın başkanlığında yapılan toplantılara, Marmara Denızı Araştırma Enstittisü Su Ürünleri Daıre Başkam, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Müşavıri, Deniz Kuvvetleri temsilcisi, Seyir, Hidrografi ve Oşinografl Dairesi Başkanı, Türkiye BiUır>sel ve Teknik Araştırma Kunımu, tstanbul Üniversitesı, Bofaziçı Ünıversitesi ve bazı Bakanlıklann temsilcüeri ile yazar Şevket Süreyya Aydemir katıhnışlardır. genin havasını kirleten, insan sağlığını tehdit eden çimento fab rikası ve bunun gibi kurulıışlara izin verilemez». edilip Belediyelerarası leşme sağlanacaktır. haber Bildiri yayınladılar Marmara ve Boğazlan Belediyeler Birliğinin iki gün süren çalışmalanndan sonra yayımlanan bıldırıde, Marmara Denızinin kirlenmesinin önlenmesi için «Hükümetin, Pırlamentonun ve bütün mahalli özel ve tüzel kuruluşların bu büyük memleket sorununa sahip çıkmalarinın istendiğı» behrtılmektedır. Bıldiride daha sonra şöyle denilmektedir: «Bu topraklar üzerinde yaşayan insanlara, kuruluşlara bunu duyurmaya ve her türlü vasıta ile güzel Marmara ve Boğazlarının turizm ve balıkçılığının yanı sıra erişilme? doğasını da kurtarmaya çağırıyoruz. Birhk Meclısı, bu ana davasının çer İstanbul'dan İzmit'e Izmit Körfezinin deniz, kara ve demiryolu ile büyük merkezlera bağlantılı olması yoğun uir şekilde sanayi akımını bu merke ze toplamıştır. Hatta Istanbul îzmit Belediye Başkanı Erol Vali Unlüer'in açış konuşma Köse, toplantıda Marmara ve sından sonra söz alan yazar Şev Boğazlar Bırliğine bağlı Belediket Süreyya Aydemır şunlan söy yelere bir müjde olarak nıtelenlemiştir: dirdiği, Bakanlar Kurulundan çıkan bir kararnameyi açıkla«Büyük Atatürk*ün yabancı nzmanlara yaptırdığı etüdlerle Türk mıştır. Kararnameye göre, Marrivierası olarak kabul edilen İs mara ve Boğazları Belediyeler tanbul • Kocaeli arası bugün tam Birhğıne bağlı Belediyelerde, tersir.s olarak sanayi bölgesi ha denizin kirlcnmesını havadan lıne getirilmiştir. Yüzyıl öncesı kontrol amacıyla bölgede helinin cenneti olan Haliç, Izmit ve kopterli Hava ve Deniz ZabıtaGemlik körfezleri bugün bir ba sı kurulacaktır. Her Belediyede taklık veya bataklık olma halin bulundurulacak olan bir sabıt. de ilerlemektedir. Her şey olabl ve bir de seyyar telsiz aracıyla, lir, insan deli de olabilir ama bölgede denizin kirlenmesine seyme de dünun cenneti OIBD »O bebiyet verenlerle, yangm ve her hirlerin içine, göbeğine, o böl türlü kanunsuz durumlar tespit Aydemir'in konuşması Köse'nin müjdesi çevesinl tüzüğün amaç maddesinde tekrar açık şekilde bir kez daha saptamış ve bütün kuruluşlardan Marmara ve Boğazların kirlenmesine ait sorunu çözmede bilimsel açıdan öneriler geÜrmesinı teklif ediyoruz.» Birlik Meclisi, 1580 sayıü Belediye yasası i>e kuruiması öngörülen bu yasa içindek, yasal maddelerin de her yönü ile çağın anlayışı gerisınde kaldığına mandığını da ifade etmiştir. Belediyelerin ihtiyaçlarını, birlik kuruluşuna maddi ve manevî yanlanyla cevap veremeyen 1580 sayılı yasanm parlamentoca çevre sorunlan bakımından ele alınması istenmiştir. Bu arada Genel Kurul Divanına Relen öne ' rilerin bir tedbirler manzumesi halinde ele alınacağı belir'.il [ miştir. •