Katalog

CUMHURÎYET 30 Ekim 1974 HAFTANIN FİLMLERÎ ATILA DORSAY Jose Giovanni'nin küçük dünyası... ŞEHİRDE İKİ ADAM (2 HOMME DANS LA VİLLE) ' YONETMEN : JOSE GÎOVANNt / OYTNCVLAR: JEAN GABtN. ALAİN DELON. MİCHEL BOVQVET, MÎMSY FARMER. GERARD DEPARDİEL / RENKLI FRANSIZ İTALTAN TAPIMI (DÜNYA, AS, ÎPEK, VS.) SON ŞAHtT (DERNtER DOMtCtLE OON1NX) / YÖNETMEN': JOSE GlOVANNt ı OYUNCCLAR : LtNO VENTLRA, MARLENE JOBERT. MtCHEL CONSTANTIN. JEAN SOBtESKt / RENKLİ FRANSIZ FİLMI (EMEK) Once yazar, şimdi i«e (çokluk kendi romanlarmın veya özgun •enaryolarımn uygulayıcısı olarsk> sinemacı Joae' Giovanni'nın, kendıne özgj dunyasını yansıtan 2 fılm, aynı hafta ıçmde karşımızda.. Gıovanni, yasa çizgisi»nin iki yanında, bu çizgıje sık sık yakla •arak, zaman zaman onu aşarak gidip gelen insanlann dünyasıyla ilgıleniyor. Ve özellikle, çızginin «yasa dışı» tarafında kalanların yasamıyla.. Bu tip kişilerın, hırsızların, soyguncularm. gangsterlerin, fahişeierin, «yeraltı dünyalımın çeşıtli tiplennm yaşamına. yslnızca bir seruven filmi için ge rekli malzeme olarak yanaşmıyor. Yasa dışı ınsanların, yasa dışı hjın psıkolojik ve sosyo psikoIojik kökenlerıne değinmek, onlan sergılemek amacını da güdüyor. Bu kışılerin senivene, harekete, olaylara olanak veren yaşam Un, patetık ve kolay yoldan etkı leyıci kLşilikleri, Giovanm'nin filmlenni ahşılmış gangster ve po lisiye fılmleıden bıraz ayırıyor ge nellıkle . Bu ayırım ise, bu filmlerın tasıdığı ruhbihmsel boyutun. Gıovanni'de biraz daha derın olmasından ılerı gelıyor. Ancak Giovannı, son filmlerinde bununla yetınmiyor. Toplumsal b.r eleştirıyc ulafmayı, kendi toplumundan ıFıansat yoia çıkarak, B«tı toplumlarında adalet mekanıtmasının ışleyışıni, ceza hukuku nun bosluklarını. polısin bu toplumlardaki varlığınm ve işlevinın yetersız, yanlıj yönlerini gdstermeyi denıyor. Gıovanni'nin birkaç yıllık filmi Son Şahıt», tecrubeh bir po]is memuru ıle mesleğe yeni gırmış genç bir kadın polısin, onemIı bir davanın 5 yıldır ortadan kay bolmayı başarmış tek tanığını ara yışlarını oykulu\or Gıovannı, ağır bir bıçımde gelışen bu araştırma sırasında, aranan kışmın etrafındakı çemberin daralmasını sürekli bir gerılimin oaş ögesi olarak kullanııken, dıger jandan da 2 başkısısının yaşamlarından bir kesıt venyoı Fılırun sonu ıse, polisın mekanık, insancıllığını yıtırroış çalışma bıçımıne get.rılen bir eleştırı ıle vurgulanmış. Bu küçuk fılm. aksamayan gerıhmı, iyı oyunculatı. Françoıs de Roubaıx imzasını taşıyan muziğı ıle rahat seyredilebılir. Son filmi «Şehirde 2 Adam.la Giovannı, daha iddialı.. 12 yıllık cezasınm 10 yıhnı çektikten sonra, yaşlı. babacan hapıshane eğıt meni Germaın'ın aracılığı ve kefil olması ıle serbest bırakılan Gıno'nun oyküsu. 10 yıl hapisten sonra kendısini bekleyen karısı ile yasadışı ışlere karışmaksızm sâ kın ve mu'tlu yaşamak ıstıyor Gıno.. Ajna k»der, once karısını elinden ahyor. sonra da karsısına 10 yıl önce kendısini içeri attırmış olan komplekîli, acımasız, ya ZJ psıkopat bir komıserı çıkanyor. Gıno'nun tum diıenişi, dayanifi boşunadır. Germain'in yardımı da bir yerden sonra işe yaramıyor. Ve Gıno'nun sonu, gıyotinle ölüra oluyor.. Gıovanni, son fılminde daha hır=lı bir yapıtı imzalaraak, Fransa'da hâlâ geçerli olan olüm cezasına ve daha genel bir biçimde adaletin işleyis biçımine karşı çık mak istıyor. Öyküsünü, bu amaç doğrultusunda sağlam biçimde kur mus. Gino'nun somında işlediği ci nayet, seyırcinin onayladığı. gide rek istedıği. beklediği bir davranış oluyor. Öyle olduğu ölçüde, olüm* yargılanması da itıci, isyan ettirici oluyor kufkusuz Gıovanni, adaleti •anlamak», .yardımcı olmak>, «kurtarmak. biçimindc değil, <cezalandınnak> ola rak yorutnlayan bir anlayışa da, bugünkü Fransız yargılama sisteminin çeşitli aşamalarma (bu arada Jürı sistemine de) karfi çıkıyor. Filmini saglam bir dykünün üıerine oturtmuş Giovannı, iyi anlatmı*. oyunculardan iyi yararlanmıs. Ama beklenen gerçeklesmiyor, Gino'nun giyotine gitme si, vicdanmda haksızlığını duyduğu halde, seyircide gerekh tepkiyi uyandırnuyor, ömeğin birkaç yıl önce gördüğümüz Oaude Lelouch'un aynı temayı iıieyen <Ha yat, A|k, öluın» filmi gibi Uyan ettirmiyor. Giovanni, 2 filmlyle de, sinemayı bilen, politiye fılme kendine öıgü bir fiir katabilen, bu açıdan, örneğin benzer temalan işleyen bir Andrt Cayatte'e kıyaıla sinema diline cok daha egemen bir yönetmen olarak orta ya çıkıyor. Ama ifte o kadar Kırık yajamlardan getirdiği patetik öyküler, uzun zaman habrlanacak filmler yapmaya yeterli değil. Rahat seyredilen, ama hemen unutulabilen bir yönetmen Giovanni.» Vur be Ramazan TÖNTTMEN: AYKUT DÜZ / SENARYO: ATKUT DÜZ/ j KAMERA: RAFET ŞtBtN! ER / OYUNCULAR: SEK j DAR GÖKHAN, MERAL ORHONSAT, ALt ŞEN. GÜZIN ÖZİPEK, OKTAB DURUKAN / RENKLİ BARLDC FtLM YAPMI (ŞAN, ALKAZAR, VS.) «Vur be Ramazan», daha önce birkaç film yapmif olan Aykut { Düz'ün sanırun ilk dikkate değer j filmi.. Film, Güneydogu köyle , rimizden birinde geçen bir kan Koyacak buzhane bulamayınca, 7 davan öyküsü üzerin* kurulu.. 8 liraya satan tlya Bahtiyar... Ancak bilinen yönde gelifmiyor öykü.. Çocukken bllinçsiz olarak kendisine isletilen bir cinayet yiizünden yıllarca hapiste yattıktan sonra çıkan bir delikanlı. yajlı anasmm ve düsmanlannm tüm kı| kırtmalarına karsın, elini yeniden kana bulamak istemiyor. Alıyor sevdiği kadını. başka yere göç edi yor. Filmin ikinci bölümü: bu yol culugun ve genç adanun. hiralle karınnı kurtarmak için çaban llya Bahtiyar, iri yan cüssesi nın öyküıü.. ile önce sola, sonra da saga döAykut Düz'On senaryosu, 8ncenerek tabladaki balıklan gösterlikle köy filmlerimizin bilmen ka dl. lıplarmın dıstna tafan özellikler Yerinde duramıyordu. içeriyor. Bir kez, hareket noktası Dokunsan ağlıyacak durumkan davası olmasma karfin. bafkidaydı. Güçlükle konustu: sinin bu davayı sfirdürmeye y««Çoktandır fakirtn ve dar genaşmaması. fılme. kolay liddetin, ltrli vatandaşlarm sofralannda palamut ile ;üfer görünmüyorvuruculugun gözboyacUığmdan du. BugUnler de Allah bol miksıyrılmıs, gercek, içten bir intarda veriyor. Ama bazı kisiler, sancıllık, bırtsçı bir tutum kakurduklan tröst İle doğanın bu zandınyor Bir difer Oginç nokta nimetinı bıze yedirmemek için da, filmin ikinci yarıda mek&n ve ellerinden ne geliyorsa yapıyorçevre değiştirmesi.. Bizim filmleri lar. Yeter bizi srimürdükleri miz, genellikle Yunan tragedyası Çeksin ellerinı sırtımızdan.s nın 3 kurahnın en »z ikisine sıkı llya Bahtivar birkaç gün önsıkıya bağhdırlar. Zaman olarak ce Istanbul Balıkhanesmden 24 saati assalar bile, «mekân» ve 700 çu"t lüfer almıs Tanesine «tema» değiîtirmezler. Oysa insanj 7 Hra vermiş. Balıklan buzhaneye koyarak, bir müddet sonoğlu, özellikle zorlayıcı kosullar ra Carsıkapı'dakı dükk&nında karsısında. bir <hayat memat» so tanesi 1012 liradan satmak Uzerunu olduÇunda. çevresini. köyüre plftnını yapmıs. Balıklan san nü. kasabasını da degiîtirebilir, dıklamış, uzerlerine tuz ve buz yssamının amacını da. Onun için, koyarak buzhanenin yolunu tut«Vur be Ramazan.d«, kahramanm muş. (Serdar GSkhan), bir yerde, Türk Hangi buzhanenin kapısını filmi kahramanlannın bir türlü çaldıysa yıizüne kapanmış. yapamadıkları bir şeyi yapması. Hepsı de ağız bırhğı yapmışkansmı aldığı gibi köyünü terket casına «Yerımız yok» cevabını mesi, bize çok daha gerçekçı ve vermışler Hava da sıcaklığını üzerınde durulacak denli önemli artırınca llya Bahtıyar'î bır tebir tutum olarak gözüktü Düz'ün lâş almış Göz gore gore balıkanlatımıyla da öykünun getirdigı I lar kokacak ve denıze atüacak. Tekrar balıkhaneye gelmıs. bu yenilıkleri desleklediği sdylene Oradakı komisyoncular çevrebılır. Ne yazık ki, Düz, sonunda, sım almışlar. Bunlar da yıne a filmini. gereksiz bir güldürü atğız bırlıgı var: «Tanesine 6 lira mosferinin altmı çizerek vurgula verırız.» makla, filmin bütünlüğünü zedeBaht:yar, şaşkın. lemış. Buna karşın «Vur be RaNe yapacağını şaşırmış. mazan», sinemamızda yeni bir yö Hep kulaklarında «Tanesine 6 netmeni haberleyen, haftanın en lıra venrız, tanesine 6 lıra veilginç yerli filmi... nnz» sözleri. Zarar 420 hra. De Broca'nın ilginç yapıtı: Ş AHANE SERSERÎ (LE MAGMFİQUE) / \ ÖN ETMEN: PHÎLİPPE DE BROCA / OYUNCULAR: JEA\ . PAUL BELMONDO, JACQUELİNE BİSSET, VİTTORÎO CAPRIOLt / RENKI.t, FRANSIZ İT%LYAN YAPISI (ATLAS, KENT, VS) Phılippe Do Broca'yı 1960'larda kl ünlu filmlerinde, «Rio Macerası»nda. «Çin Maoerası»nd&ld formunda bulmak llgi çekıcl .. De Broca, uzun bir ıkıncı pl&nda kalma donemlnden sonra, «Şahane Serserı»de, sozü geçen fılmlerdekı formülü kullannuş bir kez daha: De Broea'nın sözü edilen fUmlerı, seruven filmlertnın. ajan fllm'ennın alayını yapıyordu gerçı, arna bu alay lnce biçimde ıdı. Isteyen bir «Rio Macerası L'Homme de Rıo»yu pekâlâ bır seruven kurdelâsı gıbi seyredebılır, ısteyen ıse alayın tadını çıkarmayı yeg tutabılirdı. Oysa bu kez, oyunu daha açık oynuvor De Broca: Once filmi. cok »bartmalı ve stlllze bir uslupl*, olafantlstU bir ajanın olaganUstU seruvenlerı olarak sunuyor. Ciddiye alıp seyretmeh mı, «Bu kadan da olmaz» mı demeli, derken, De Broca, asıl kahramanını, yani sözkonusu ıjanın serUvenleriru yazan yazanıu da ortaya koyarak, seyircismi göklerden alıp yeryüzüne ındiriyor Fllm, bundan sonra çift yönlU bir geliçme isliyor. Yaıann, saman zaman, çok satan bir seri kitabın kahramanı olan ajanla ötdeslestigini, onu kıskandıgını, zaman «aman iae ondan nefret ettiginl görüyoru». De Broca'nın sekaat, fanterisi, bu çift yönlü gelifimi akıct biçimde seyircısıne verirkon, onun süperajamn serUvenlerine tam anlamıyla kapılmasına i ö n vermiyor, tam yerinde onu uyanyor, kalıplann, lüişelerın ardında gerçekle yüz yüze getiriyor; böylece uydurma romanlann, resimli romanların çatuıda, seyircısini bunlara karşı bilinçlendirmeyi deni. yor. Ve bu amaca da genellikle u'.asabiliyor. «Şahane Serseri», zekıce yapilmıs. ço$kun, stilıze biçimde anlatılmıs, uyararak eğlendıren ve eflendırirken uyan dıran bir film... Belmondo ve Jacqueline Bissefnin oyunlan. De Broca'nın uslubuna son denli uygun . İlginç . liraya ald.gı balıkları a>na gun Balık fiyatları komisyoncu oyunlan ile sunî olarak yükseltiliyor «Vem demıj ve balıklan teslım etmış Ozgün ve buruk bir şekılde balıkhaneden çıkarken kflr gayesı Ile aldıgı lüferlenn en seri şekılde bir kamyonete tas.ındıgmı gbrmüş Acaba bu balıklar nereye göndenlecekti? Kamyonetın pe$ine taküdı. Kendi yüzUne «Yer yok» diys kapanan ilk buzhanenin kapısı açılmıstı. Aynı hızla sandıklar bosaldı ve kamyonet buzhanenin onunden aynldı Bahtıyarın buıukluğu daha da artmıştı. 25 yıldır bu ışı yapıyordu. Bahkhanede fıyatı artırmak ıç:n bırçok oyunlann dondugünu bıhyordu ama bu kadarı fazlaydı.. Önce şitftyet etmeyı duşundü. Kımı kime şıkâyet edecektı? Buzhane özel bır kışınındı. Birıne evet derken kendisine havır diyebilme cesaretinı «Tıcarî ahlâka» ragmen kendınde bulabılıyordu. 25 yıldır ne zararlar gormüstü. Bunu da sineye çekecekti ve çektı. Ama bır düşüncesi var' «Birkaç ay sonra bu luferler, palamu^lar ^ıne bizım kanahmızla halkımıza 3035 liraya satılacak. İki kişının servetını bır kaç misli arttırmasırm gozmü yumulacak Bu mağlubiyet hazrr.edîlir m:9') JEAN PAUL BELMONDO VE JACQUELİNE Bt SSET, «ŞAHANE SEBSERİ.DE Bugün... Bu gccc, BEYOĞLU ATLAS (44 08 35) Şahane Serseri Jean • Paul Belmondo R.t DUNYA (49 01 65) Şehirde İki Adam • Alaın Delon Jean Gabm FITAŞ (49 01 66) Büyük Düello Lee Van Cleef R.l EMEK (44 84 39) Son Şahit Marlene Jobert Lino Ventura R.P ELHAMRA (44 22 36) Rusyadakı Adam • Ollver Reed • Claudia Cardınale LALE (44 35 951 Şenlik Var Türkân Şoray R. SARAY '44 16 56 ı ölüm Emrı Cüneyt Arkın R. SES (45 24 16 ı Teke Tek Kareto • Mıa Kerı Sou Wong R.T. SINEPOP (44 22 54)Siyah Şeytan Jim Brown R 1 YENIMELEK (44 42 39) Erkek Değil Miyiz? Lando Buzzanco • BEŞtKTAŞ MISTIK f46 15 14) 1 Erkek Dedigin Ne Çalar 2 öltim Kapıyı İki Kere Çalar Anita Ekberg YILDIZ (47 63 42) 1 Vur Be Ramasan Serdar Gökhan YUMURCAK (40 2227) 1 Bitirimler Sosyetede Kadır Inanır 2 Kara Mura Ölüm Emri CUneyt Arkm AKSARAY BULVAR (21 35 7«) Şenlik Var Turkftn Şoray R. GÜNEŞ (21 61 40) Şehirde ÎH Adam Alain Delon KRİSTAL (21 57 66) Şahane Sersen Jean • Paul Belmondo • R.T. YILDIZ (21 11 37) Olüm Emrı Cüneyt Arkın R. MARMARA (22 38 50» Sıyah Şeytan Jım Brown • R.T. MURAT (24 05 56) Şenlik Var Turkan Şoray R ÎPEK (22 25 13) Şehirde îkı Adam Alaın Delon Jean Gabm • R.T. ŞAFAK (22 25 13) Büyük Duello Lee Van Cleef R T. RENK (21 15 25) Bay Majestik Charles Bronson SUR (23 67 12) Şahane Serseri Jean • Paul Belmondo HAKAN (23 42 33) Ölüm E m n • Cüneyt Arkın R. ŞİŞLİ KENT (47 77 62) Şahane Serseri Jean Paul Belmondo R.t KERVAN (46 65 01) 1 Dört Hergele Fikret Hakan 2 Kolsuz Kahramanın Kolu N. Koçyiğit KONAK ı48 26 06) Sıyah Şeytan Jım Brown R.t SITE (47 69 47) Buy Majestik Charles Bronson ŞAN (40 67 92) Vur Be Ramazan Serdar Gökhan R. TAN (4fl 07 40) 1 BUyük Dıiello • Lee Van Cleef 2 öldüren Darbe AS (47 63 15) Şehirde İki Adam • Alain Delon • Jean Gabin • R.F. KADIKÖY AS (36 05 07) Dört Yenilmez Kahraman R.l. EFES (36 03 62) ölüm Emrı • Cüneyt Arkın R. KADIKÖY (37 15 95) Sessiz Hafiye Robert Hossein KAFKAS (37 43 68) Şenlik Var Turkan Şoray R. KENT (36 96 12) Toplu Sevişme Victoria Vetri Aimee Eccles • OCAK (36 37 71) Vur Be Ramazan Serdar Gökhan OPERA (36 08 21) Seks Sokagı R.T. Belediyenin buzhanesi Istanbul Beledıyesının Rumellkavağında 4 mılyon liraya yaptırdıfı ve iki yıla yskın bir zamandan beri çeşitli Ihmallerden öKlrü açılmavan buzhaneyı ışlet meye açacaktır Günün kitapları EKONOMIK Yapının Temel Unsurları cemnlettin ulukol ,I»,da 1İ lir» Bır Dün fltatürk Bngön Ecevit Turkıye'nln sorunUnnda yepyenl bir düsünee gücü Atatürkçulerin v« devnmcUerin kitabı kitıbın adı bir mllletin «locanı oldu S a t a n : SAFA M. YURDANUR Dün Atatürk Bngün Ecevit GOL Dogruyu yansıtan v« gerçeklert veren tek ciddl kitap 57X82 cm. bCyük boy, çok renkli Ecevit portresi ile fiyatı 20 lira. ÎAYINLARI: Nonidtmaniye Caddeat 17/S Cafalofln Jstanbvl sız geç kalmayınü! ÖZDEMİR İNCE'NİN SİİRLERİ fâğ dost yayınları ^^&k^ v^i^r ^^ fe.^>:u :tı cem yayınevi Türkıye'nm îktısadî ve İçtımaı Tarıhi Kendi alamnda tek ve kaynak eser, ıJo ctlt 100. Kültür Dizisi'ni Sunar Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri TUık Dü Kunımu Bilim ödülü Berna Moran Prof. Dr. Mustafa Akdağ fl MEHMET DOCrAN İsmail Cem 12 Mart Doğan Avcıoğlu füsun erbuıak vasanıldL»! etl20. II' TEKRARIN TEKRARI 1974 TflrK Dil j Türkıye'nın Düzeni DüaeltlLtılî, gtteden geçinlmjş renı basıo., UD cüt 80. Yakın tarihimizin »nemli Kesitt 12 Mart nun ıçınden sergılemp belgelenıyor. Türkıye'de Gerı Kalmışlığm Tarıhi 4. bastm'ı cılttt. 3O Sabahattin Eyüboğlu Sanat Üzerine Denemeler Ünlü kültür adamımıtın ölümünden son.a vavımlanan re iutaplanna gırmemış butün yazılannı ıçeıen eser 2â. Ihtilâller ve Darbeler Tarıhi Uzun süredlı aranan eser Vem oasım ÜD clit oır arad* GKNKL OAGITIM: KİTAS, BasmuMbip Sok. Tan Apt. Cağalugiu I s t ARARAT YAYINEVİ