Katalog

CUMHURIYET 3 Ocak 1974 40 YIL ÖNCE CUMHURIYET 3 1 1935 Kapitalizm: Feodaliteye karşı tez. Urfa'da Toprak Reiormu Başlarken ARAŞTTRMA RÖPORTAJ: HİTLER'İN NUTKU dısının de onlara karşı hıssetmek te oldugu saygı hıslenni ıstemektejım Altnanyanın sıyasetı bu prensıplere dayanmaktadır «Ban? hakkında gerçek b ı r gü Ben, bugunku güçluklerden d o ven olnıadıkça herhangı b ı r sa ğan kaygıların muşterek b ı r ıyı hada tedrıcı vo feyızlı b ı r ınki nıyetle ortadan kaldırılabılecegı şaf ümıdınde bulunmak m u m duşuncesındeyım Uluslararası kun degıldır Hıç b i r ulke Al dostane b ı r suretto halledılemımanya kadar barışta derın b ı r yecek hıçbır meselenın bulunduihtıyaç hıssetmemektedır. Ben, gunu sanmıyorum. Alman ulusu, tamamıylo musterıh b ı r halde Alman hukumetı, hukuk beraber bütün çalışmalanmı baymdırlık lığı esasına dayanan samımı bır varmak işlerıne hasretmekte ve dıger çalışma beraberlığıne lilkelerden Almanya'ya karşı ken ıgın çalışmaya hazirdır.» B E R I İ N , 2 (a.a.) Hıtler, elçtler heyetını kabul etmış ve şu b e y ı n a t t a b u l u n m u ş t u r : Yalçm DOĞAN FOTOĞR.VFLAR: BULMACA 1 2 3 12 3 456 / 89 4 5 6 7 8 9 •u n yı I l I WT •j • ru ry ı U rıı U || ı T H J L Tİ J M •1L M SOLDAN SAĞ4: 1 Konusu koparılmış çlçek, yemış, vazo gıbı şeyler olan resım. 2 Sulu bır enyık hahndeki bır elektrolıtın çozulmesınoe pozıtıf veya negatıf olarak elektriklenmış bulunan atom veya molekül grubu Tersi "saraım parası 3 Maddeye dajanan gereksımeleri karşılamak uzere yapılan ve az çok el uzluğu istejen belırli ış Stronsıyum" un slmgesı. 4 Genel orneğe kurala avkın olan, gayn tabıı. S Yülık. 6 Bır olumsuzluk edatı Bır emır Tersı bır emır 7 Sanat Değış aracı ve%a değer olçusü olarak kullanılmak Uzere devletçe bastırüan maden veva kâğıt parçası. 8 Yelken tndırme, bıraküma son verme Tersi vazgeçmekten bır emır 9 Eskrımde btr terım llâve. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Tuzuk, talımatname. 2 Bellı, açık Arabıstan halkından 3 Bıçımı alttan obruk olmak uzere tuğla ve harçla orulmuş tav an Bır ernır. 4 Şan şohret peşınde kosan 5 Tersı bır meyva Bır renk. 6 Bır gaz 7 Bır sayı Aldırışsız, ilgısız 8 Habeş asılı Bır şeyı anlamak veya oğrenmek ıçın duyulan arzu. 9 Yeşıl ıle gokrengı arasında bır renk veja eskıden uzerınde yazı yazmak ıçın hazırlanan derı Tatlı degıl DINKÜ BULMACANIN ÇOZLm. SOLDAN SAĞA: 1 Gemıcılık. 2 Aracılık. 3 ona Ekım 4 Is Zara 5 kanl II. 6 nM Tıcani. 7 Tan rıhaF. 8 edamA azE. 9 Pık Kepek YUKARIDVN AŞAĞIYA: 1 Gazıantep. 2 Eros madî. 3 maN naK, 4 îcazet. 5 cı aniraK. 6 llerıcı. 7 hkA ahaP. 8 îkı ınazE. 9 mılıfeK. Erdoğan KÖSEOĞLU «HAYDİ ARTIK YAĞ BE YAÛMUR ES BE RÜZGÂR PATLA TOMURCUK ÖT BE HOROZ HAYDİ ARTIK BAT BE GECEv "TÜRKÇE BİLEN BİRİ VAR MI ?„ Curuhan Kdyünden bir vatandaş ıkı aylık bebeğl Ana yolu çoktan g e n d e b ı rakmışız, bozkırda ılerlıyoruz. Bır jeepm ıçınde dort kışıyız. Şofor, tercuman, fotoğrafçı a r kadaş ve ben. Gozlerımız ılerde, bırşeyle r aramakta h e p . Sankı arabayı dordümuz k u l lanıyoruz. Uzun suredır bozkirdayız. B ı r karaltı, b ı r agaç lık gorebılsek .. Tercuman dedık d e . Bozkır dedık de... Ispanya yaylalarını mı, Orta Asya bozkırlaruu n u duşundunüz. Yoksa lsvıçre platolarıru mı. Duşmedı belkı d e «kiirıi7^ Anadolu! Yeşeren, k a raran, yukselen, alçalan ve sararan Anadolu. Işte b ı r kesıt sararan Anadoludan. Golgesız, susuz Anadoludan. Guneydogu dan, Urfadan, işte Harrandan bır kesıt. Dort kışıjız arabada, motorun homurtusu duyuluyor sadece, Harran ın dogusunda, çok uzak larda daglar seçılmekte Bır van dan duşunmekteyım «ıyıkı d e al mışız yammiza I s a ustayı. Na sıl anlaşırdık yoksa kendı ınsa nımızla. Derdını nasıl anlardık Memedımızın » Te\hıdı Tedrısat Kanunu 1924'de çıkmış Yam lâyık eğıtı me o tarıhte adım atılmış. Egi tım bırlığmı saglamak amacıy la b ı r temel kurulmuş, sonra da eğıtım seferberhklerı bırbırı m ızlemış I j ı ama, o beş altı yaşındakı çocuklar nıye Turkçe bılmıyor... Kendı aralarında b u vukler nıve Arapça Kurtçe kufredıyor . konuşujor havaya kaldarıyor ve var gücuyle bagınyor: Topraksızdır hal uygulama Urfa'da olacaktır Nedır bu reform, neden ılk deneme Urfa da olacaktır Bu sorulara >anıt bulmak, bu konuları araştırmak ıçm gobeğındeyız Harran m. Yorgun ^e tembel b ı r sonbahar Güneş tam tepemızde Sayıyoruz, bır ıkı uç Uç tane toprak yıgını, yanı u ç ev. Pıramıt bıçımınde E\m butun yuzeyınde ancak karış kadar tek b ı r delık Pencere nıyetıne. Naylonla kaplanmış. engel bulunmamalıdır. Bir z»manlar beraberliğıni aradığt toprak sahipleri onlar içın yenı pazar olma d u r u m u n d a d ı r . Hala eski değer jargılarıyla geçmısı savunan ve h e r t u r l ü değışıme karşı çıkan toprak sahipleri feodal yapının artıklarıd"!r serma\e ıçın O^sa Turklys değışım içındedır. Değışımm »• dı da kapıtalızmdır. Kapitalizm, kendısını doğuran feodalıteyo antıtez olma d u r u m u n d a d ı r . Onu tasfıje etme zorunluğunu duymaktadır. Kendı gelışımmin Bir Adam doğal sonucudur bu. Ne var ki, Yanımıza b ı r adam yaklaşıyor. gerek Turkiye'run ozel koşulla30 yaşlaruıda \&r Şalvarlı Barı, gerekse uluslararası sermaşındakı be>az oıtu omuzlanndan •se, kapıtalıst sureçte Turkıve'taşıyor Şanslıjnz Turkçe buıyor. de cikı taraf» yaratmıştır. Bırl Koy değıl burası, bınlerce yerIstanbul'da dığeri Anadolu'da leşme yennden bırı Üç hanelı. oluşan taraflar, sıstemı butunAdı da \ar, CURUHAN Curuhan' lc^tırmışler, fakat bu butunın b m donum toprağı \ a r Bın le«me a r a l a n n d a b ı r çehşkının donumu de ağaya aıt. Uç hane doğmasını engellei ememlştlr. halkı 18 kışıyı buluyor Hıç kımsenın toprağı yok 18 kışının ta Bugun Anadolu sermayesı ve bu sermajenın j a r a t t ı ğ ı Anamamı, ağanın topraklarını beklıdolu burjuvazlsl toprak sahıpyor Aga şehırde Ekım zamanı lerıne her halde Istanbul burgelıyor, harman zamanı gelıyor. juvazısınden daha jakmdır. Urunu toplayıp gıdıyor Sonra \e 1945 ten 1961 yılına değın 16 >ıl nıden bır bekleme donemı ba^lıiçınde hıçbır Toprak Reformu yor Curuhan sakınlerı ıçm Ağa talebı gelmemesı bır rastlantı gelınce hızmetçılık, ağa gıdınce cîeğılse, 1961 71 arası 7 kez bekçılık. Işte Curuhan'da 18 nuToprak Reformu talebıyle karfus boyle tuketıyor omrunu Topşılaşılması yıne rastlantı değilrak Reformundan sozedıyoruz dır Kavram olarak Topras Reformunun ne "anlama geldıgım çok ıjı Feodal j a p ı yıkılmalı, serma\e toılıjrnr bes on dakıkadır sohbet butun oğelerıj le yerleşmelıdır ettığımız Curuhanlı. Bız toprak ülkeje Kısaca ozetlenen b u sureformu dıyoruz o «ne zaman» dıreçte aktıf olan sermayedır. Bıye bıze soruyor sabırsızlıkla lıncı olan, yanı çıkarlarını çok Bır ıki adım atıjoruz. Evlenn ıyı gozeten yıne odur. Yarattığt etrafında b ı r kaç çocuk yadırgısınıf bu bılınçle elbetteki, gelışyan gozlerle blzl ızlıyor. Çıplak me ıçın her türlü tasfıyeje başayaklı hepsı Çocuklar bıze uzak, vuracaktır. çocuklar bıze yabancı. Kardeşlen . ablaları, a n a l a n daha uzak. Üç ayrı tasan Bakıjoruz onlardan yana. Arka12 Mart'tan sonra uç a\n talarını donujorlar Soramıyoruz sarı vardır 12 Mart Reform bır şey. Zaten sorular bogazımızda ıstemektedır. Aradan sekız da duğumlenmış Almış olduğua/ geçmıştır kı, yeni bır tasan muz her j a n ı t yenı bır duğüm atsoz konusu olmuştur. Kanunlaşmıs sankı mıyan o tasarıdan sonra arada Guneş tam tepemızde Tek b ı r bır çalışma daha vardır. Işte esıntı yok. Tum doğa susmuş. bu aşamalardan geçılerek buAnalarm yuzu duvarlara donuk. gunku yasaya gelmmıştır. Kucaklarındakı bebeler uymuş Bu aşamalar sırasmda sermab u sessızlığe Gıttıkçe bunalıvo\e çevrelerı Toprak Reformunda ruz. Buyuk bır duzluğun ortasınkendılerıne başka bır eş bulda, dıkılmışız ayakta, ova kurak. muşlardır. Ajnı ıstem sol çevreOvada kuş uçmuyor Ağaç bitmılerden de gelmektedır. Elbetteyor. Urun yetışmıyor. Bıkmışız güneşten. Boğazımız kurumuş. ki, bu bır ittıfak degıldır hıçbir zaman. Başka amaçlarla ortak Arabaya yonelıyoruz, bınıp yola devam edeceğız. Bir ıki adım at bır ıstemde bırlesmıstır sol ile sermaje. Iki taraf ın istedıkleri tık atmadık, bırden bır sılklnme, reform bıçımınde de buyuk fark birden bır kaynaşma. Donuyoruz, yeni tanıştığımız Curuhanlı bı lar vardır. Fark, reform bıçunınden ozdeki uygulamava ve amaraz otede anasının kucağındaki cm nıtelıklerınden ujgulanması ıkı aylık bebeye doğru koşujor. gereken bolgelere değın kendmı On metreyi ıki adımda geçıyor. gostermektedir. Yeni pazarlar aSankı can havlıye atıyor elım berajan sermaye, Toprak Reforbekten yana. îki aylık çocuğu Kav mu sonucunda tanma sanayi malradığı gıbı anasının memesınden lan gırdısimn artacağı hesabı çekıyor, havaya kaldınyor ve var içındedır. Yanı tarımda daha çok gucuyle bağınyor: traktor, daha çok tanm aletleri Topraksızdır h a ve sunl gubre i'j tanm llâçlan Neye uğradığımızı bılemijoruz. kullanılacaktır Aynı ıstemle davBız d e bağınyoruz: ranan sol çevreler sosyal hizmet«Haydi artık lere, genel dejımiyle sosyal adayağ be yağmur lete yakm bır duzen içın Toprak E s be rüzgâr Eeformunu zorunlu gormektedir. Patla tomurcuk Toprak Reformunun Urfa"daki ö t b e horoz uvgulama arefesinde yukandaki Doğ be guneş yaklaşımı gozden uzak tutmamak Haydi artık Bat be gece» (1) gerekır. Sörü edilen kısa tarıhçejı bılmek bir yeröe izleyeceğımız olaylan daha kolay anlaşılır Yıllar süren tartışma kılabilecektir. Belki de yasanın, Yıllardır Meclıslerde tartısıneden Toprak Reformu değıl de, lan Toprak Reformu konusu Toprak ve Tanm Reformu adı beş ay once, Toprak ve Tarım altında çıktığı daha belırginlik Reformu a d ı altında yasalankazanacaktır. ö t e yandan neden mız arasına katıldı. CumhurıUrfa sorusuna belkı de daha aj e t donemınde bugune d'ek on çık yamtlar getırebilecektır. ıki t a s a n gelmiş geçmış. YuYıne Urfa denemeslne açıfclık rurlukte olan yasa bunların on getırmek, Urfa'nın tanmsal ve üçüncusu. Ilk kez 1935'te eğısosval yapısı İle yasanın amaçlınmış bu konuya. O tarıhte lç lannın ne ölçtlde bırbiriyle uyum işlerı Bakanlığı tarafından lshalmde olduğunu belırlemek içın kân Toprak Kanunu Tasarısı Toprak Reformunun Uç amacını hazırlanmış. Aynı yıl T a n m Ba gozden uzak tutrramak gerekır. kanhğı dfe Zirat Islahat KanuSosval ekonomık. ve politık anu adında başka b ı r t a s a n ha maçlar gerçekte reform nedenizırlamış. Ünlu 4753 sayılı Çlftnın kaynağıdır. çiyi Topraklandırma Kanunu 1945 yılına rastlıyor Bılındlgı Y ARI N : glbi b u yasa Demokrat Partırıın doğmasına yol açmış v e bu Edessa: Suyu bol.. yiık toprak sahipleri ılk kez hukümete karşı çıkmışlar, sl(1) AU Yfice, öpOIgen, Yansıyasal mucadeleye gırmişlerdır. ms, Günümfiı T u r k Spıiri. Aynı Demokrat Partı, daha son S. 37. ra sanayi sermayesinın de desteğınl sağlayacak v e sermaye + toprak sahipleri ittıiaklarını 1960'lara değin surcrureceklerRumî 1389 Aralık 21 dır. 1960 . 71 arası, değışik jılHicri 1393 larda 7 ayrı t a s a n gormekteyiz. Sermayenın artık toprak sahip3 Ocak Zilhicce 9 lerinın desteğıne ihtıvacı yokGuneş 7 24 2 33 tur. Kutsal ıttifak bozulmuştur Öğle 1218 7 27 çünkü Turkıye sanayıleşme suIkındı 14 39 9 48 recme gırmış, kapitalıstleşme Akşam 16 53 12 00 hızlanmıştır. Bu aşamada arYatsı 18 31 139 tık sermayenin önunde hiçbır İmsak 5 40 12 48 bıze, dılde de Ona sozumuz yok. Sagolsun, varolsun. Ama aracı olmadan konuşabılmek anlaşmaj ı kolaylaştırıyor elbet. Harran'ın ortasında Arabanın yanına henuz k ı m Arabanın sarsıntısı bızı ken Se gelmedı. Beklıyoruz. Insan, d.mıze getırdı Harran'ın orta kafasını kaldırınca ufka erışıve sındayız Uçsuz bucaksız b ı r rıjor gozler, yer yer hafıf tepe ova Harran Ellı kılometre k u ler olmasa sankı utulenmış şu zeyden guneye, 60 kılometre d o koskoca doğa parçası. Ağaçsız ğudan batıya uzanmakta. înıyo susuz b ı r duzluk. Kıme aıt aca ruz arabadan. B ı r ıki gundur ba bu topraklar. Kımler ekıp nerde ü ç b e ş ev gorşek hemen bıçıyor, kımler topluyor ürunu. duruyoruz. «Turkl;e bılen v a r Topragın sahıbı kım, onu ışlemı'» dıye sonryoruz once. B ı r yen kım. Bunları oğrenmek ıstııkı kışı çıkarsa sevınıyoruz Isa yoruz Istanoul dan gelıyoruz. usta ışının ehlı Dogma buyü Ankara da durak yaptık. Deme Urfalı. Turkçeyı ı>ı bılıjor vam ettık Urfa'ya Bır yasa çıkYoreyı ve m s a n l a n çok ıyı t a tı 73 un temmuzunda, Toprak nıyor. Urfada Topraksu'da çalı ve Tarim Reformu dıye. şıjor Yolda da rehberlık ed:yor Ekımınde 73 un duyuldu kı, ılk RADYO ! STA MBU l 05.55 06 00 06 05 07 00 07 05 07 30 07 40 07 45 08 00 08 10 08 30 09 00 09 15 09 30 09 45 10 00 10 05 10 25 1100 11 20 11 40 12 00 12 10 12 25 12 40 13 00 Açıhş ve program Haberler Gunaydın K o j e haberler Sabah muziği Haberler Gunun p r o g r a m l a n Turkuler geçıdl Çevremızde bugun Mınvatur muzık Beraber \ e solo şarkılar Turkuler, oyun havalan. H a i a t ı n ıçınden Bale muzığl P Kovenç'ten çarkılar Haberler Arkası j a r ı n Klasık Batı muziğl Saz eserlerl Hafıf Batı muziğl Çekıç Alı'den turkuler Haberler Şarkılar Turkçe sozlu melodiler M Eryurek'ten turkuler Haberier 13 15 14 00 15 00 15 05 15 35 16 05 16 20 16 35 17 00 17 05 17 20 19 00 19 30 19 45 20 00 2115 20 30 20 55 2100 21 15 21 55 22 45 23 00 23 30 00 55 0100 Hafıf muzlk Okul radyosu Haberler Muzık dlnler mlsinizT Kucuk konser M. Pars'tan şarkılar Rıtm v e melodi Yurttan sesler Haberler Gunden gune Karma fash Haberler Alı E Çiçek'ten turkuler Yıl yıl C u m h u r ı j e t Y. özePden şarkılar Sanat dunyamızdan Çeşıtli Turk muzıği Bır varmış b l r yokmuş Haberler Basınla buluşahm Hafıf muzık Haberler Herkes şarkı soyluyor Caz muzıği Haberler Frogram ve kapanış 1 .fasıkulü TV 19 29 Açıhş ve orogram «Ayla Gürses» 19 30 Haberler Sunacağı parçalar: 1 19 34 Bılgı oyunu Sahılde O H o ş Buseseleri. Aiaıgım Akşam, «Kuçuk sevırcıler fçın 2 Baharda Bu YU hazırlanan yenı Dir \ a v Bir Melal Var 3 B:r n s m a progıamı» Denız Ki Gözlerin. 4 20 02 Ne yapalım nasıl yapa. Gonul Gel Gıtme Gurlım? bete, 5 Gel E y Denızın 20 30 Haberler Nazlı Kızı, 6 Yıllat 20 55 Hava durumu Sonra Rastiaaım Çocuk 2106 Hayata Donuş luk Sevgılıme (\ enı dızı programı) «TOlık Dehkanlı» 22 21 Hangısı Dogru 22 00 Turıt muzıği 23 16 Haberler Bır solıst 23 26 Program ve kapamj ALDINIZ..." ...VEYA ABONE OLDUNUZ MU ? TURKIYE Soruyoruz çünkü sizin ve cocuklarınızın, önümüzdekiyı! larda en sık başvuracağınız ansiklopedi söz konusudur Meydan Larousse vayımcılarından, eski genel yayın müdürü HAKKIDEVRİM ve eski telif servisi şefi NEZİHE ARAZ ile başta Meydan Larousse eski tercüme servısi şefi ADNAN BENK olmak uzere 200'den fazla uzman tarafından hazırlanan eser, ayda 2'şer fasıkulden 1 yılda ve 24 fasikulde Abonman kayıt adresı tamamlanacak. 2 ciltte 1536 sayfa, 3 250 DEVRİM KİTABEVI resım, 5 312 madde ve 2 milyon kelime yer Coğaloğlu, Babıâlı Caddesı 2224 alacak. 15 lira olan fasikül fıyatı yayım bo(Hurrıyet gazetesı karşısı) yunca değışmeyecek. Çeşitli avantarve kolaylık sağlayan abonman fıyatları tek cilt için Posto adresı 175, ıki cılt birden 325 lıra olacak ve grup KAYNAK KİTAPLAR Cağaloğlu, Catolçeşme Sokağı 30/3 abonmanları içın farklı uygulama yapılacak. istanbul (Tlf 22 95 49 27 51 96) Bu ansiklopedıyle yaşadığımız 50 yıl, butun olayları, onemli kişılerı, kuruluşları ve başlıca Genel dağıtım sorunlanyle, kıtaplığınızda lâyık olduğu yeri HURRİYET alacak. GAZETE DAGITIMI A.Ş. Cemberlıtaş, Pıyerloti Caddesi 40, istanbu) Telgraf HÜRDAĞITIM, ıstanbul Tlf 27 87 38 27 38 54 2b 37 79 KONGRE İLANI ELEKTRİK MÜHENDİSLERİOOASI Istanbul Şubesınm 14 Normal Kongresı 2U1İ9M «ünü saat lüüO'da Gala^asaray Lısesı revfık n k r e t «nıonunda açılacaktır. Sayın ujelerımıze duyuruiur. B. M. O lstanbuı ^uhesn Ydn*tın> Ku.ulo GÜNDfcM: 1 Açılış 2 Istıklal Marşı Saygı duruşu 3 Davetlılerm konuşması 4 Başkanlık Dıvanı seçıml 5 Oy Sayım Kurulu seçiml 6 Çalışma raporunun okunması 7 Denetçıler raporunun ofcunması 8 Raporlann gorüşülmesı 9 Yonetım Kurulunun aklanması 10 Yenı vıl butçesmın gorüşülmesi ve katJul'J 11 Yenı Yonetım Kurulu ve Denetçilerın seçırni 12 Dılekler ve Oda Genel Kuruluna soturuımesı ıstenen temennıler 13 Kapanış 1 r Cumtıurivet 70 İSTANBUL BELEDİYE BAŞKANLIĞINDANj! Olçü ve tartı aletlerinin muayenesi hakkında FABRİKA, İMALÂTHANE, İKTİSADİ DEVLET T E Ş E K K Ü L t . RESMİ DAtRE VE ESNAFIN N AZARI DİKKATİNE 1972 jılında muTvenclerı \aptırılan ve 1974 yılında muajenelerı gereken olçu ve tartı âletlerı ıçm esnaf ve muessesatın 2 ocak 1974 tarıh.nden 28 şubat 1974 gunu akşamına kadar ılgılı bulundukları Avar Memurluklarına veya Beledıye Şube Mudurlukleure beymname vermeleri luzumu ılan olunur (Basuv 28291) 62 Hftrriuet kaynak k'rtaplar işbirliği T A K V İiM CTumhuriyet 7J