Katalog

CUMHURÎYET 26 Ocak 1974 ŞEHİR TİYATROLARI ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZt'NE YERLEŞECEK TARİH, TİYATROSU2 YÜKSELEN BİR ULUS GÖSTERMİYOR. ANLAYIŞLA; ZEHIRE KARŞI PANZEHİR OLARAK HALKIN TtYATRO İÇİN YAP1LAN ÇABALARA KATKISI SAĞLANACAKÎLERİYE YÖNELÎK ÖZGÜR ÖZERK VE PROVALARI HALKA AÇIK BİR ÇALIŞMA İLE TİYATRONUN TAM ANLAMIYLE YERLEŞTİRİLMESÎ VE YÜCELTİLMESİ İÇİN ÇALIŞILACAK.. ÖZEL TÎYATROLARA HER TÜRLÜ YARDIM SAĞLANACAK VE HALKTA TÎYATRO SEVGtSİNÎN VE İLGÎSÎNlN ARTARAK YERLEŞMEEÎ ÎÇİN BÜYÜK BİR UĞRAŞA GİRİŞİLECEK.. REJİSÖRLER KADROSU KURULACAK. KAFASI VE GÖNLÜ GENÇ YENİ ELEMANLARLA TÜRK TİYATROSU KONUSUNDA İLERtYE DÖNÜK BİÇİMDE BfR ÇALIŞMA DÖNEMİ BAŞLAYACAK. ÖNCE GÜLTEPE VE ZİNCÎRLİKUYU" DAN BAŞLANARAK SEMT TİYATROLARININ GERÇEKLEŞTİRÎLMEiİNE ÇALIŞILACAK VE TİYATRO GECEKONDULARA KADAR GÖTÜRÜLECEK. ÇOCUK TİYATROLARIKIN YTTRDT7MUZDA GEREKTİĞİ KADAR GELİŞTİRİLMESİ İÇİN, BU KONUDA ESER VERECEK TÜRK YAZARLARÎNA BUGÜNKÜNÜN 4 KATI TELİF ÖDENECEK Muhsin Ertuğrul "Tiyatro Seferberliği,, açtı «... Ben bir tiyatro istiyorum. Bir tiyatro binası lâzım bu lstanbul şehrine! Herşeyden önce bir tiyatro binası. Bu bina, mezhahadan, Hâl'den, köprüden, hastaneden, hatta mektepten daha mühim. Onun için bu şehre bir tiyatro istiyorum. Efendim, beyim, paşam..» Muhsm Ertuğrul'un imzasını taşıyan bu yazıyı 1 Kasım 1931 tarihlı Darulbedayi dergisınden aldım. Darüibedayimn kurulufundan bu yana, artık sayısını kendisinin de unuttuğu birçok ke reler, Muhsin Ertuğrul, hep önemli prensip meselelerinden dolayı, Şshir Tiyatrolanndan aynlmış, sonra bakmışlar ki, onsuz olmuyor, geri getirmişler tiyatroların başına. Bundan 7 yıl önce de, yani 1966 yılında aynlan Muhsin Ertuğrul'un tekrar başına geçtıği Şehir Tiyatrolannda şimdi neler yapmak istediklehni yazmadan, onun, çok Röportaj: Recep BİLGİ1VER eskidenberi belJrlenip ortaya çıkan düşuncelerini yansıtan yukardaki satırları aktardım. Muhsin Erruğrul, o günlerden bugüne, hâlâ, tiyatro binası peşinde. Tiyatroyu, belli başlı semt lerın tekelinden kurtarıp gecekondulara kadar uîaştırmak am:cında. Şunları söylüyor bu konuda: semti olan Gültepe'de her gün temsıl verebileceğimiz bir salon bulduk. Ek bir sahne olarak, yakmda, perdemizi orada. gecekonduda yaşayan hemşehrilerimize açacağı?. Arkasından Zincirlikuyu geliyor. Oradaki Yapı Usta Okulunun elverişli bir salonu varmış, temsiller vermeye. O da açılacak. Sonra, sırasıyla Eyiip, Gaziosmanpaşa, Zeytinburnu... En önenılisi, bizim Taksim'de bir binamız var: li cevap veriyor: Şu yanan bina. ftlk adıyla Kültür Sarayı, şimdiki adıyla Atatürk Kültür Merkezi) Hani, o zamanm Vali ve Belediye Başkanı, Dr. Lütfi Kırdar tarafmdan, Sehir Tiyatrolan için temeli atılan ve yapımı o zamandan sürdürülen bina! Burası, katkısız, Şehir Tiyatrolannın malıdır. Zaten, arsası da, Istanbul Belediyesince, üzerinde Şehir Tiyatroları için, bir tiyatro binası yapüsın diye verilmiştir. Temel atma törenine ait fotoğraflar, o törende söylenmlş nutuklar, birer belge olarak duruyor. En yakın zamanda, Şehir Tiyatrolan, kendi yuvasına taşınmalıdır. Bu, bizim hakkımızd"ır. Yanan bölümler onarıhncaya kadar, biz aşağıdaki kuçük salonda temsıller vermeye başlarız. Yanmamış bolumlere de bürolarımızı yani idare merkezimizi taşırız.» «... Ey yazdıranlar, yazanlar, elleri kalem tutanlar, dilleri ağızlarmın içinde dönenler... Amansız yarının sizi suçlamamasmı isterseniz, bugünün hizmetine koşunuz. İstikbal kincidir. affetmez! Milletimize yaraşır büyük bir tiyatro kurmak için, hep, e!ele verelim, hepimiz bu kültür hareketinin etrafında elele, birleşelim. Darulbedayi dergisi, 1 Ekim 1932.» HER SEMTE BİR TİYATRO «Ucuz ve kaliteli tiyatro. H?r semte bir tiyatro. îşte, amacımız bu! Şehir Tiyatrolan için girişeceğimiz atılımlardan ilki, yeni sah neler açmak olacaktır. Daha şimdiden, büyük bir gecekondu ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ Şaşınyorum. Taksim'de mi? Hangi bina? Muhsın Ertuğrul, rahat, güven r Muhsin Ertuğrul, göreve bajladığı gün Belediye Başkanı Ahmet lsvan'la.. Peki son ayrılışıruz? bir takım sarsıntılar oluyor ama, «Epik tiyatro ya da drama» 1966da. ŞEHİR çabuk toparlanıyorlar. tik tiyatro, bu biraz da moda ışi. Muhsin Ertuğrul, üzerinde durBiz, tiyatro • halk ilişkilerini, Benim şu ömrüm içinde 2030 madı bunun. Ama ben. içinde TİYATROLARINDA kendi koşullarımıza göre, yeniuslüp değiştirdi tiyatro. Bunlabulunduğum için, birer birer düden düzenlemek zorundayız. rın içinde, bence, en yenisi deşündüm olayları. Belediye Mecli NELER YAPACAK Herşeyden önce, halkın tiyatro ğil, en geçerli olanı en lyisidir. si'ndeki bazı bağnazlar, Muhsin Olayı özetleyen bu kısa açıklayu benimsemesi gerek. En. olgun en yararlı uslup! TiErtuğrul'un sahnelediği bazı o madan sonra, sorular ve cevapBiz de, halkın, ne yaptı yatroda önemli olan özdür. Han yunlara, nedense, allerji duydu lara dönelim: ğımızı. nasıl yaptığımızı gor gi uslup içinde olursa olsun, ge lar. Politik çıkarlann, dar düşün Şimdi, ilk adım olarak, Şehir mesi bakımından, provalanmızı rekli olan iyi tiyatro yapmak, celerin kışkırtmaları ile, yeni Tiyatrolarında yapmak istediğihalka açık tutacağız. Görsünler, yapabilmektir.» bir Şehir Tiyatroları YönetmeH niz yenilik nedir? ği hazırlandı ve Belediye Mecli Yeniliğe, ilk eğitimden başh bir eser nasıl hazırlanıyor, nasıl si'nde el çabukluğu ile kabul e yacağız. Ama, milletçe yapılacak çalışılıyor? Halk ile tiyatro, hep, KALKINMADA Muhsin Ertuğrul'un, «Katıksız bizimdir» dedıği Kuhur Sarayı. dıldi. Bunda, Şehir Tiyatrolann bir iş bu. Bunun için de, «Çocuk içiçe olmalıdır. Hiç ayrılmadan. Ayrılma, kopma oldu mu, o za TİYATRONUN da, baş rejisörlük diye bir kai tiyatrolannı yayma demekleri» ro yoktu. Yani, bazı kurnaz po kurulmasma önayak olacağız. Bu man tiyatro, dinleme âleti olmalitikacılar, resmen ve açıkça, derneklerin kurulup faydalı bi yan bir radyo verici istasyonu ROLÜ Şehir Tiyatrolarının başmdan u çimde çalışabilmeleri için emek na benzer. Tiyatro halktan ayn Ülkemizin sosyal, kültürel zaklaştırmaya cesaret edemediiî li öğretmenlerden ve emekli su değil, halkın içindedir. ( Son yıllarda, özeUikle, tele kalkınmasında, tiyatronun rolü lerj Muhsin Ertuğrul'u, kadjro dı. baylardan, yararlanaca»ız. Çocuğn ve önemi hakkmda trtr şey söyğe ve yüksek öğreninoA yönelten • I.ÜO. (Baçtanfı 1. sayfada) Sonunda, orta sevîyedeld şı ^ırakryorlardı. MuhsmErtuj 'Ölan ve olmayandan. Halkth kat vizyon rekabeti, tiyatrolara çok lemek ister mismiz? : bir sistemin uygulanması, kftnuçfeüsrier bulundu, btttiın bun larda böyte bir sakınca dÜşünül zaYârlı oldu. Burida, bazı tiyatro ruİ' da, ayrii anda,"şâpkasini aı 'toSl' buyök ve etkili olacak' m «Elbette. Türkiye'nin man* se bile, 18 yaşmı bitirmiş gençle sudur ve sistem kurulduktan son lan bılmekte fayda olduğunu dıgı gibi, tiyatrodan aynldı. atılımda. Buna, bir çeşit tiyatro larm, repertuvarlannm kadrola vî kalkmmasmda, tiyatronun, en rin büyük çoğunlugunun ya ha ra, liselerde yüksek öğrenime yöumuyorum. Bunlar bilinirse, seferberliği de diyebiliriz. Çocu rınm. ulaşım rorluklannın. bilet a7, ilkokul kadar yeri ve önemi nelmi= gençler imtihana tabı tu yata atıldıklan ya da universite CHP MSP koalisyonunun neğu, böylece, sokaktan kurtanp, ücretlerinin yüksek oluşunun et vardır. Bu yavaş yavaş, öteki eTEPKİLER, tulmadan okumalarını sürdürebı öğrenimine yöneldiklerı dıkkate ler yapabileceği ve ne kadar useveceği, eğitileceği bir uğraşıya kileri de var deniyor. ğitim kademelerine kadar uzaalmarak «Orta öfrenım seviyesin liceklerdir. Sistemin uygulanmazun ömurlü olabileceği daha iyi sokmuş olacağız. nır.» PROTESTOLAR sma hemen başlanacaktır. Sısdeki okullarda kayıtlı öfrenci TELEVİZYON «nlaşıhr «anıyorum. Hali vakti yerinde ^ e bunun ö• Aralarında Kızıldere olaylan.tem işler hale gelinceye kadar, durumunda bulunanlar hariç» Bu olay, aydın çevrede geniş nemini kavramış bir çok aileler, REKABETİNİ Sosyal hukuk ÇAĞIMIZIN meslek okullarının orta kasımla nda güvenlik kuvvetlerince öl18 yaşını bitirmiş gençlerin ov dürülen Mahir Çayan'm kısa tepkilere yol açtı. Tiyatro Ya gerek kendi çocuklannı ve gerekhaklannı elde etmeleri için ge rı öncelikle açılacak. bu arada, bir süre once Fransız Polisince devleti zarları Birliğı, Şehir Tiyatrola se başka çocukları, eğitmek için ÖNLEMEK TİYATROSU kapatılmış bulunan Imam Hatıp rekli kanunun çıkarılmasmda fıProtoknlun girıç maddelerianarşik olaylardan yakalana rını boykot etti. Protesto yüru «ne yapalım» diye düşünüyorlar. Okullarının orta kısımları da fa kır birlifine varılmı^tır. rak tutuklandığı bildirilen e;i yü:leri yapıldı. Başbakan'a, bazı Ne vapacaklarmı gösteriyoruz: nin ılkinde, «Milli. demokratik «Bana kalırsa, halkın ilgisl NASIL OLMAL1? aliyete geçirılecektir. Işte, çocuk tiyatrolan: Gülten Çayan'm da bulunduğu layık ve so^yal hukuk devleti nin azalmasını önlemek için herBakanla!a, Belediye Başkanı'na İşçi dövizleri Koalisyonun oluşmasında sona Her semtte bir tane çocuk ti şeyden önce, iyi eser seçmek, iyi 18 sanık hakkmda Istanbul 5. Ağır başvuruldu. Favdasız! O zaman Bir sorum daha var: Çağıilkesime bağlılık, «Sosyal adaTartışılan konulardan biri de kalan ve tartışmaları uzun süren Ceza Mahkemesinde yeni bir da kı Belediye Meclisi'ndeki bir yatrosu açmak, buralarda sürek sahnelemek, iyi oynamak gerek! mızla birlikte, çağımızın insanı lete dayanan bır toplum duze ısçı dövizlerinin yurt kalkmmakonular bunlardır. Fakat hepsı li temsiller vermek, amacımızdır. Yani, en iyi tiyatroyu en iyt şe ve sorunlan da değişiyor. Tiyat ni»nin kurulması isteği, protogrup, dalga dalga geni^leyen b:r sında en ıyi şekilde nasıl kulla aşılmış, görüş birliğine varılmış va açılmıştır. kolun hazırlanmasında birinci etki Yalnız, Harbiye sahnemizde, gün kilde yapmak! Zehrin karşısma, ronun bu değişikliğe ayak uyTürkiye Halk Kurtulus Partisi öfkeyle, bunlann hepsini nılacağı sorunu olmustur. Her \e ortak bir politikarun temel de, iki kez, çocuk temsili verece panzehirle çıkmak! durması konusuna gelince™ derecede emeği geçmiş politive Cephesi adlı gizli bir örgüte alnna almıştı. iki ortak da işçi dövizlennin, ya çizgileri kesinlikle belirtilmiştir. tiye oldukları iddiasıyla haklağiz. Cocuk piyeslerini de, en iyi Ben, sorumu tamamlamadan, Bunun yamnda, ulaşım kolaykacılar tarafından önemli bir bancı ülkelerde çalışan vatandaş O tarihte, bu haksızlığa karsı elemanlarımızla sahneleyeceğiz. Ecevife de Erbakan'a da iktida rında Istanbul Sıkıyönetim Savlıklan .<a>ginTnalr şehrin belli baş kendisi sanki böyle bir soruya yakınlaşma ve uzlaşma nedeni lanmıza güven veren yatırım çıkanlardan biri olarak. biz de rın uzun ömürlü olacsğı kanısım Gönlünüzce, çocuk oyunu bu lı yerlerinde, bilet satış gişeleri bekliyormuscasına konuşmaya cılığınca sorusturma yapılan ve Başbakan Süleyman Demitel"e olarak görıilmektedir. Böylece, alanlanna yönelmeyişinin neden veren şey, büyük güçlüklerin açmak, bilet ücretlerini düsürmek başladı: Sıkıyönetim sona erdiği için dos altı yüz kelimelik bir telgraf çek labilecek misiniz? zıt politık görüşlerin zorakl birlerini araştırmışlardır. Devletin aşılmasıdır. «Türk yazarlan var. Onlar «tnsanlan, adeta, tedirgin yaları Istanbul Cumhuriyet Savliğinden soz edilemiyeceği, da yapacağı teşvik ve verecefi gümiştik bu konuda. Özetle de şöy dan rica ettim, memnunlukla kar bilhassa bu gibi tedbirlerl de almak gerekli. edecek, sarsıcı ve alışılmamıs ger cılığma teslim edilen davanın sa le demiştik: ha başlangıçta devlet ve hüku venin bu dövizleri ülke ekonomişıladılar ve çocuk piyesleri yaz Peki, siz, Şehir Tiyatrolan çekleri, alışılmamıs biçimde ornıkları şunlardın met felsefesinde bir uyumun a sinde etkin sanayi kuruluslanna «... Muhsin Ertuğrul, modern çıkça belirtilcüği söylenmekte yönelteceğinde birleşilmiştir. Mo •Gülten Çayan (Savaşçı), En Türk tiyatrosunun kurucusu bu maya da yöneleceklerini söyledi için, nasıl bir repertuvar düzen taya koyacak bir tiyatro yapEMEKLİ mak gerek artık. tleriye dönük, tör Sanayi i gibi, Petrol Kimya ver Ünal, Ziya Yılmaz, İlyas >iık bir tiyr.tro adamıdır. Onu, ler. Burada, ortaya telif hakkı lemeyi düşünüyorsunuz? dir. sorunu çıkıyor. Çocuk piyesi ya «Yerli tiyatro yezarlarumz insanoğlunun ufkunu genişleteSanayii gibi, Petrol Rafüıerisi i Aydın, Osman Tokcan, Ercan Ersokak politikacüarının hedefi ol zacak yerli yazarlanmıza, bugün var. Repertuvanmızı, öncelikle, cek bir tiyatro. Bugüne kadar Yutulmak veya gibi büyük kuruluşlara, devlet l SANDIĞI ciyes, Ali Alıatlı, Sedat Nevin maktan, Başbakan ve partinin önderlik ederse, işçi dövizlerinin' Ülker, Cemıle Çerçel. Faruk Koz, genel ba«kanı olarak, kurtarınız. künden bir kaç misli, meselâ, Türk tiyatro yazarlannın eserle işlenegelen konular, devrini taiki başlı olmak BAĞKUR güvenle bu tip yatınmlara yöne Sırn Öztürk, Zeki Öztürk, Ah Duruma derhal el koyarak bu dört misli telif hakkı ödeyeceğiz. rinden oluşturacağız. Yazarlan mamladı. Yeni insan, yeni konu çok mızla, mutlak bir işbirliğine gi lann daha çarpıcı biçimde işle Koalisyonun oluşmasmda, 5 leceği görüşü ortaklar arasında met Oflu, Mustafa Karadağ, Mak hatayı düzeltmekle. âmme vicda Şahsen, çocuk piyeslerine nemli konulardan biri de, ortak VE SSK kuvvet kazanmıştır. Böylece, yajçı Faik, Faruk Pekin ve Cen mnda açılan yaraları tedavi ede önem veriyorum. Ama, masal ko deceğiz. Bu sayede, Türk yazar nerek kendisine sunulmasun lsnulu piyeslere değil. Çocuklar, ar lannın içine, yeni hamleler vap tiyor.» lardan birinin yutulması, ya da yurt dışmdaki işçilerimizm tasar giz Solak> bılirsiniz. Bu vesile ile de size tık, masal seyretmek, masal din mak aşkı gelecek. Ve birlikte, iki başlı bir yonetime razı olun ruflanmn ve teknik becerileriARASINDAKİ Sanıklardan Ziya Yılmaz daha şunu hatırlatmak isterim: Kris lemekten bıktı. Gerçek hayattan büyük bir atılım yapacağız Türlc ması şıklarıyla karşılaşmak ol nm, kârhlığı yüksek, itici gücü önce yargılandığı Istanbul 3 nutof Kolomb Amerıka'yı keşfet ahnmış piyesler olsun ve öyle tiyatrosu için. Repertuvanmızı TİYATRONUN muştur. Hükümetin büyük orta fazla olan temel sanayi projeleriFARKLILIK maralı Sıkıyönetim Mahkemesin tikten yıllar sonra, ülkesindeki vaaz verici nitelikte olmasm. Ço düzenlerken, o sezon için, yerii ğının bütün kararlarda ağır ÖZGÜRLÜĞÜ ne yönelmesi ortaklarca önerilce idama mahkum edilmiş ve bu bir takım çıkarcılarm, bağnaz cuklann seyredeceği piyes, ama, eserlerimiz yetmezse, yabancı basması MSP'yi korkutmuştur. mektedir. cezası Askeri Yargıtayca onay ların ve politika simsarlarının GİDERİLECEK gerçek tiyatro olsun. Böylece, ço eserler de oynayacağız. Ama, ulus VE ÖZERKLİĞİ Küçük ortağın bütün kararları ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosu) lanmıştır. Mahir Çayan'm eşi Gül haksızlığına uğradı, köşesine çe cuklanmız yamnda, velilerini do lararası repertuvann en seçme kendi evetimden geçireceğim Devletleştirme Emeklı Sandığı, Bağ Kur ve ten Çayan'm ağabeyisi emekli kildi. Anılannda şunlan yazdı: tiyatroya ısındırmış ve çetoni? ola eserlerini. Bu arada, eskiden oyMuhsin Ertuğrul, ülkemlzîn şeklindeki tepkisi, CHP'ye uzYeraltı kaynakları konusunda, Sosyal Sigortalar Kurumu mev Hava Yüzbaşısı Orhan Savaşçı da Ey, hak ve adalet arayıcılan, be cağız.» nanmış, Türk piyeslerini de, bir her alandaki koşullanm da iyi laşmazhğın tohumlarını daha bütün dünyada günün konusu zuatları arasmdaki farklılıklan Istanbul 3 numaralı Sıkıyönetim nim uğradığım haksızhklan dü İlk çocuk tiyatrosuna da siz seçme yaparak, sahnelemek ela biliyor. Tiyatronun özgür ve öişin başında ekip yeşertmek gi olan tartışmalarm ışığmda, ko giedrmek amacıyla kurulan bir Mahkemesince sürdürülmekte o şünerek, kendi istikbalinize ağîazerk olması gerektiği inancmda. nağmı da bulacağız. bi görunmüştür. Sonunda, hü nu kendi yeraltı kaynaklanmıza ön komisyon çalışmalanna başla lan T.H.K.P. ve Cephesi adlı da yınız. Size, ilerde kendi hayatı kurmuştunuz? «19341935 yıUannda. O zaHele, Istanbul Pestivali için, Ama. bundan önce, tiyatro adara kümet politikasını ve uygulavada idam istemiyle yargılanmak nız için de geçerli olabilecek, bu man, çocuk temsillerimiz ilk okul gelince, bu kaynakların kötüye mıstır. Festivale ve Şehir Tiyatrolanna lannın sorumluluk taşıması gemalarını denetleyen fakat durkullanılmasının yarattığı ve yaÜç kuruluşun yetkililerinden Ve tadır. Israil'in Istanbul Konsolo gerçeği hatırlatırım.» öğrencileri içindi. Şimdi, bunu lâyık eserler çıkaracağız. rek diyor. Tiyatro adamı memtfurmayan ve çarpıştırmayan su Efraim Elrom'u öldürdükleri ratacağı sakmcalar, taraflar ara teknisyenlerden olusan komisortaokul ve liseler düzeyine ulaşleketin kosullannı kavrayan, n« Telgrafıma cevap gelmedi. dengeler kurulmuştur. Başbaiddiasıyla aranan Hava Yüzbaşısı smda bir tartışma konusu olma yonda her üç kuruluşun idarî tırarak, böylece, çocuk tiyatrola ÖZEL yaptığını, bundan sonra neler kanm, Başbakan Yardımcısının mış, ancak CHP'nin devletleştir bünyeleri ile mensuplarına sağ îlyas Aydın ise henüz yakalanan kurmakla başlattığımız tiyatyapması gerektiğini bilen kişl FAHRİ ATABEY ve bakanların, hükümet bütün me görüşü ile MSP'nin «En iyi ladıklan sosyal haklar arasında mamıştır. royu benimsetme atılımının hal TİYATROLARA olmalı Muhsin Ertuğrul'a göre. lüğünü bozmayan, amaçtan sap şekilde işletme» düşüncesi ara ki farklılıklann giderilmesl için Sanıklar 23 şubat 1974 günü ZAMANINDA kasını tamamlamış olacağız.» Yani, tiyatro adamı hem yaptırmayan çalışma ve yetkileri sındaki boşluk sabırla doldurul yapılan bu çalışmalarm sonunda saat 10.30 da 5. Ağır Ceza MahketJğı isi. bütün incelikleriyle bile Bu arada, Şehir Tiyatrola YARDIM beüirli hale getirilmiştir. muştur. Strstejik nitelik taşıyan hanrlanacak bır kanun tasarısı. mesinde başhyacak davada «T.H. i Bundan üç yıl önce, îstanbul cek, hem sevecek. hem yüreknnın çalışma düzeni ve temposuy Bu arada, ösel tiyatrolann ten bafilanacak. hem de prensîpbor minarellerinin «Hukuk ku Meclise verilecektir. K.P ve Cephesine üye olmak, bu Belediye Meclisi'nde bulunan ba le ilgili düşünceleriniz nelerdir Kooperatifler öurumu var. Çeşitli sıkıntılar 1 leri olacak. ralları çerçevesinde» devletleştiKomisyonda, Emekli Sandığı, örgütün faaliyetlerini sevk ve zı tiyatroseverlerin de harekete acaba? çindeler. salon bulamıyorlar. On rılmesinde birleşilmiştir. Bakanhğı Bağ Kur ve SSK mensupları idare etmek, görevli devlet me geçmesiyle, Şehir Tiyatrolan yö «Rejisörlük müessesesini y» lara, Şehir Tiyatrolan yönünden, için uygulanan emeklilik hakkı murlarını öldürmeğe teşebbüs, netmeliğinin yeniden düzenlen niden kuracağız tiyatroda. RejiKöyişleri ve Kooperatifler BaBİR GENÇ ADAM Devletin ağırlığı nın kazanılması, yardımlann haklarmda gıyabi tutuklama ka mesine, Belediye Başkanı Fahrl sörler kadrosu olacak tijratroda.» herhangi bir yardımda bulunma kanlığı. koalisyonun her iki orolanağmiz olacak mı? Konuşmamız uzun sürdü. Çok hangi şartlarda ve ne sürece ya rarı bulunan sanıkların saklı ol Atabey tarafından karar verildi. Yani, önüne gelen, ihtisası tağırun halkçı politikasınm bir artıyor Muhsin Ertuğrul, tiyatronun seyler konuştuk. Tivatroda, gedukları yeri bildiği halde ilgüile Tiyatro Yazarlan Birliği, Edebiortak ürünü olarak değerlendiOrtaklar, kamu adına kamu ku pılabüeceği, yaşlılık ve ölüm ay re haber vermemek ve Maltepe yatçılar Birliği, Tiyatrocular Sen ve deneyi olmadan, bu konuda bütün sorunlarmda hazir ve dai niş kapsamlı bir arsiv kurulma kendini kabul ettirmeden piyes rilmektedir. Köy kesimindeki ruluşlarının müdahalelerini art lıklarının ödenme şartları ve süma kafasında bir seyler tasarla sından. ısıktan efektine kadar gtniş nüfusun çalışma hayatmı tırmak prensibinde de, tartışma releri gibi konulardaki farklıhk Askeri Ceza Evinden firar» suçla dikası ve Şehir Tiyatrolan tem sahnelemiyecek mi? rından yarpılanacaklardır. Sanıksilcilerinden kurulu bir komislar da incelenmektedir. Bir yet «Bir piyesin, sahneye konul mış durumda olduğu için he teknik vönden tivatroyu venileşgeliştirecek, sosyal seviyesini yük lar sonucunda, anlaşmışlardır. ların T.C.K. 141. maddesine gö yon, Muhsin Ertuğrul'un, yeni ması, tesadüfe bırakılamaz. Ya men cevap verdi: tirmeve. kadar. seltmejn amaç edınecek bu ba Kamu kesimine gerekli temel kilı, çalışmalarda, aradaki farkden tiyatronıın başına dönmesini zar açısmdan da, tiyatro açısm Bizim kullanmadığımız saat Kafası ve eönlü tivatroyla, tikaahk Ticaret Bakanlığını biraz mallann kamu kuruluşlanyle it ların birbirine yaklaştırılmasının re cezalandırılmaları istenmektedir. sağlavacak bir vönetmelik hazır dan da, seyirci açısmdan da. Re lerde, sahnelerimizden, özel ti vatronun bütün sonmlanyla dobudayacak. bankacılıkta halk sek hal edilmeleri, piyasada darlığı esas alındığını söylemiştir. ladı. Belediye Meclisi'nde, Muh jisörlük, başhbaşma bir lhtisas yatrolann faydalanmalannı sağ lu olan Muhsin Ertuğrul, beni töfüne kredı veren kııruluşlan çekilen mallann kamu kuruluşsin Ertuğrul'un kişiliğini ve hiz ve yetenek işidir.» lıyacağız. Provalannı, bizim pro y^ni atıhmlara hazır bir dinçlikgeiiştirecektir. lan ya da kooperatifler aracıhğı metlerini öven konusmalarla NÖBETÇİ ECZANELER «Yapacağım ilk işlerden biri va saatlerimiz dışında, bizde ya le. karşılamıştı, Üsküdar'da, Ha ile getirtilmeleri, devletin her çe Af ve özgürlük •Nihat Türel'in konuşması bu de, benimle birlikte aynlan ve pacaklan gibi, hergün saat 18 rem iskelesine ve Istanbul'un Bakırköy: llhan, Merkez (Yeş. remini). Güneş (Ko. Mu. Pa.), şit spekülâsyonu önlemek için Af ve özgürlükler konusunda yönetmelik kabul edildi. Beledi benden sonra ayrümak zorunda 20 arası, matinelerini de bizim Topkat» Saravma kadar u^anan Köy), Yeni (Küç. Çek.), ÜnDoğan (Balat) bir stok rejimini geliştirmesi nzlaşmazhk nedeni olan düşünye Başkanı Fahri Atabey de, bırakılan genç arkadaşlanmı, ye salonlanmızda oynayabilirler. Batı kıyılanna bakan küçük averdî (Bah. Evl ), Derman (YeG. O. Paşa: Emler, Şifa (Küç. celer. uzun tartışmalardan son iç ve dış piyasadan mal alarak Meclis'te okumak üzere hazırla niden, tiyatroya almak olacaktır. Bir yandan, Sehir tiyatrolanmn partıman dairesinde. Saatler sünibosna). Nur (Safraköy), ŞükKöy.) ra «Düşünce ve inanç suçu ola gerekli stoklann sağlanması için dığı konuşmayı önceden başına Enerjik, kendi ve kafası genç bir yeni bir hamle dönemine gir ren konuşmalanmız sonunda, ran (Esenler). Yeni (Kanarya) Kadıköy: Murat, Selâhattin devletin harekete geçmesi, her mıyacağı» prensibinde birleşmiş açıkladı. Muhsin Ertugrurun kadroyla. yeni bir çalışma düzeni mesl için çalışırken, 8te vandan, hiç yorulmamış, usatımamıs olaKutman, Şifa (Sögütlüçeşme), Beşiktaş: Meral (Çırağanl, iki tarafın da devletin tasarruftir. Çıkanlacak af kanunu ve Türk tiyatrosuna vaptıgı büvük ve temposu kuracağız.» özel tiyatrolann da, ayakta dur rak. aksine, vapacağı isleri bir Caddebostan, Fenerbahçe. KaTaşhk. Çınar (Ortaköy), Pardüşünce, inanç ve ifade özgürlü ları anlayışmda ortak görüşlere hizmetleri ve onun kişiliğini öven Biliyorsunuz, bir çok batı mal«n için, elimizden gelern yap kere daha tekrarlamamn heyeca zasker. Beşevler (Göztepe) lak (Arnavutköy), Arzu (Etivardıklannı belirlemektedir. tünü sınırlayan bütün kısıntılan bu konuşmayı Meclis'te okuma Ulkesinde olduğu gibi, bizde de maya ve önermeye çalısacağız. ruyle. yenı bîr dinamizm kazanler) Karaköv: Nur kanunlanmızdan çıkaracak tasaya fırsat bulamadı ama, TUrk bir tiyatro bunalımı var. Yani Son birkaç vıl içinde, Ulke mıs olarak ugurladı beni. MerdiEğitim konusu Beykoz: Aslı. Kasımpaşa: Dereboyu, Can nların hazırlanması konulannT'.yatro Yazarlan Birliği yönetitiyatro sayısının çoğalmasiyle mizde bazı kişiler. «Epik tiyat venlerden inerken, daha önca Beyogln: Pamuk, Tarlabaşı, (Hasköy) Orta öğretime mecburi ahlâk da aynı görüş noktasma ulaşılcilerine. evine kadar bizzat gi ters orantılı olarak. seyirci azal ro» türünden baskasını tiyatro Darülbedavi dergisinde yayımlan Nurtaç. derslerinin konması isteği MSP' Sanyer: Tulin (B. Dere), Rumıştır. derek, Muhsin Ertuğrul'u göre ması, hatta, bir bakıma seyirci saymazken, bu görüşe karsı çı mış bir yazısmdan şu «otırlar Eminönü: Hâl, Cağaloğlu. Çar nin önem verdiği şartlardan bimelihısan. ve çağıracağına söz verdi. Fakat nin yavaş yavas tiyatrodan soğu kanlar da tiyatrodan sadece «Dra kulaklanmda yankılanıyordu: 18 yaş şıkapı Derman, Yeni (Kumkari olmustur. Bu dersi okutacak Şişli: Amber. Utku, Harbiye ması gibi bir durum var ortada matik tiyatroyu» anladıklannı sözünü yerine getlrmedi. «.. Edebiyat v e Hyatro, insanpı). 18 yaşınl bitirmiş bütün va öğretmenlerin İmam Hatip OkuSevgi (Me. Koy). Çağlayan, ÇeBu konuda ne gibi düzeltid ça söylüyorlar. lıfın, anlayış kabiliyetini göslu menşeli olmalan isteği, tartış Eyöp: Yaprak, Sağlık • Tu liktepe, Özalp (Sanayi Mah.), tandaşlann oy hakkına sahip ol Şimdi, yıllar sonra, Muhsin Er. reler düşünüyorsunuz? Muhsin Erruğrul, daha ben teren bir aynadır. Felsefenin ea na (Bayrampaşa). Ümit ( R J ması CHP tarafından öteden be malara yol açmışsa da sonunda Ersan (Gültepe) tutrul'a yapılan haksızlığı, yeni «Batıda, alt yapı sağlam ol sorumu tamamlamadan gülüm büyük tecellileri orada haslar. omi). Silâhtar. ri benimsendigi halde, MSP «öğ «Gerekli vasıflan taşıyan» öğret Üsküdar: Ittihtt. Çiçejççi, Taş Belediye Başkanı Ahmet îsvan, duğu için, bizdeki kadar sarsıcı sedi. Her soruya verdiği cevaprencilerin politikaya girmelerinni men formülü bulunmuştur. EğiFatih: Ömür, Karagümruk, han, Kuzguncuk. Ümraniye. Onu tiyatrolann başına yeniden değil, oralardaM tiyatro bunahmı. lar gibi, bu soruya da, yutnu rada biter. Tarih, tiyatrosua yiikselmiş bir mıllet gfcteretimde asıl sorun, gençleri mesle Vatan (Taşkasap), Kanaat (Şeh bir sakınca olarak görmüştür. Zeytinburnn: Zümrüt. getirmekle düzeltmiş oldu. Yerleşmiş, otunnuş toplumlarda, şak ses tonuyla cevap verdi: mez.jı TUrk tiyatrosunda, yaptığı ilk yenllik ne idi diye sorduğumda, bu büyük tiyatro adamı, bütün öteki sorularımda olduğu gibı, rahatlıkla verdı cevabını: «Perdenin, her gun ayni saatte açılması gerektiği prensibini koydum. Ve bu prensibi, hiç bir biçimde. aksatmadan uygulattık. Sonra, ya telif ya da doğrudan doğruya tercüme piyesler oynamak prensibi. Ben, Darülbedayie girmeden önce de, hep tercüme piyesler oynardım. Batıda TÜRK TİYATROSUNDA İLK PRENSİPLER gördüğüm her yenillği, Türtc Hyatrosuna, hiç zaman yitirmeden getirir, uygulardım. Bir örnek vereyim. Hortlaklar piyesi, bizden otuz yıl sonra Fransa'da oy nanmıştır. Sayın hocamız, tiyatro piya sasında, bir adaptasyon yani uygulama modası var son zaman larda. Kişi ve yer adlan değiştiriliyor. Sadece filân tarafından sahneye uygulandı, deniliyor, ojnınun ve yazanmn asıl adı da bildirilmiyor. Buna ne dersiniz? «Eskiden, yazann ve oyunun asıl adı, afişte ve tiyatro dergisinde yayımlanırdı. Meselâ, Hissei Şayia'yı buna örnek olarak gösterebilirim. Bir anımı nakledeyim, bu piyesle ilgili olarak. Darülbedayide ilk defa vodvil oynandığı zaman, ben isyan ettim. «Darulbedayi ciddi tiyatro eserleri oynamak için kurulmuştur» dedim. 1917 de. O zaman edebl heye<\ eserleri okur, kabul veya reddederdi. Hissei Şayia'yı oynamak istediklerı zaman, benden gızlı olarak, okuyup oynanmasına ka rar vermi'îler. Sebebi de, daha önce başka tiyatrolarda oynanan bu oyunu halk. tuttu gişe oyunudur. demişler. Bunu duyduğum zaman karşı koydum ve Darulbedayiden ayrıldıtn. İlk ay rılışım böyledir. O zaman yazanmız ve telif piyeslerimiz azdı. Ama, ben adaptasyonu yasakladım. Adaptasyon oyunlar oynamaktan kurtuldukça. yerli yazar ve yerli piyes sayısı arttı. SON AYRILIŞIN HİKÂYESİ Koalısyon protokolu nasıl oluştu YENİ BIR < DAVA DAHT' BAŞL1Y0R