Katalog

•"ŞEMSİ BELLl'nin ESERLERİn" • • • • • • BİR YANGININ KÜLUYeniÇıktıi 5 İPEK KAPLI DEFTER. 5 CANKUŞUM 4 ANAYASO, Piyesiile genegününşüri . . . 3 BAHAR GÜNEŞİ ..•....* GÜZÇİÇEĞİ İkicitts 8 • SAHİBİNİ ARAYAN MEKTUPLAR 5 • BİRGÜN ANLARSIN 5 • SEVENLER ÖLMEZ 5 KİTAPÇILARDA ARAYINIZÜDEMEÜ GÖNDERİLİR Sipariş Merkezi: ÜMÎTYAŞAR'ınESERLERİ «KULTUR KiTABEYi, Ankara Cod. 62 İST.. 50. yıl, sayı: 17769 umhuriy Kurucusu: rüNUS NADİ En son 'lerle hişletilmiş iopedisi 100 Sayfa, 10 Iİra~Genel doğıtım BATEŞ/ 21 Ocak 1974 Pazartesi Enerji Protokol çalışmalarını sürdüren CHPMSP heyetleri önemli konularda görüş birliğine vardı Bakanı: Oin eğitimî, nufus kontrolü, hızlı ve ucuz vergi sistemi ile toprak reformu uygulamaları Başkanlar düzeyinde ele alınacak S a n a y I yatırımlarında Anadolu'ya ö n c e I i k tanınacak, Üniversitelere idarî ve malî özerklik v e r i l e c e k CHP ve MSP affın kapsamında anlaştı Turhan ILGAZ ANKARA CHP ile MSP heyetleri arasında sürdürülen protokol çalışmaları tamamlanmak üzeredir. Taraflar, protokolde yer alması kararlaştırılan konulann hemen tümünde anlaşmışlar, baza ufak pürüzler ise genel başkanlar düzeyinde halledilmek üzere, «paketlenmiş»tir. Ecevit ve Erbakan'ın yapacaklan göruşmede ele alacaklan bu «pürüz paketı» ıçinde din eğitimi, nüfus kontrolü, hızlı ve ucuz vergi sıstemınin nasıl olabileceği ve toprak reformu uygulamasıyla ilgılı bazı hususlar gibi konular bulunmaktadır. CHP MSP koalisyon hiikumetinin programma esas olacak protokolün. Sanayi ile ilgih bölümünde, Anadoluya öncelık verilmesi görüşüne yer verilmış tir. Protokolde, sanayi yatırım lannm, özellikle hammadde bölgelerıne yöneltilmesi ilkesi esas alinmıştır. "Yabancı petrol şirketlerinin aşırı kârları yasa degışıklıgı ile önleneeektir,, ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Petrol hukuk uzmanları, yürürlüğe konulan «Petrol arama ve petrolle ilgili faaliyetleri düzenleme fonu» ile ilgili karamamenin yetersiz olduğu görüşünü ileri sürmüşler, bu amacın ancak petrol kanununda yapılacak bir değişiklikle sağlanabileceğıni be ı lirtmişlerdir. Enerji ve Tabii Kay ı naklar Bakanı Dr. Kemal Demlr de bu yoldaki kanun değişikliğı(Devamı Sa. 7. Sü. 4 de) I 1 Ocak'ta Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulması gereken program açıktaniTiâdı Petrol zamları nazara alınmadığı için programda yer alan rakamlar günün koşulları ile çelişkili NAİM TALU HUKUMETI, HAZIRLADIGI 1974 PROGRAMINA UYMUYOR CUMHURİYET HABER MERKEZt Naim Talu'nun başkanlıjfındaki AP • CGP Koalisyon Hukümeti tarafmdan hazırlanan ve yasalara göre 1 ücak tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe konması gereken 1974 Yılı Programına uyulmamaktadır Programda «öncelıkle ekonomik ıstikrar amacına dönük olarak hazırlanması sereklı gorülmüştür» denmesine ve bu maksatla kamu ve özel tüketim harcamalannın program sınırları içinde tutulacağı yazılmış olmasına rağmen Program'da yer almayan memur zamları uygulamaya konmuştur. Yürürluktekı yasalara göra yıllık programlarır» bütçelerden önce hazırlanması ve en geç geçerll olduğu yılın birinci gunünde Resmî Gazete'de yaymlanarak uygulamaya konması gerekmekted.r 1974 Programı da zamanında hazırlanmış ve Hükümet tarafından onaylanmıştır. Fakat bugüne kadar yayınlanarak yürürlüfie konmamıştır. Hazırlarvan 1974 Programının gırişinrten programın öncelikla ekonomik istikrarı amaçladığı ve «yatırım, malıye, para • kredi ve dış ekonomik ılışkllenn bu amaca aiırlık venlerek duzenlendiüı» belirtilmektedir. Progra'rı. ayrıca 1973 >ılında kamu yatırımlarında seı'i kalma ları kabul etmekte ve bu geri kalışlan telâfı etmek lçın kamu yatırımlannı vüzde ^S,9 nranında arttırmayı hedef almaktadır. Burada da «son ıkı vıldakı yurt ffışı ve yurt ıçı ekonomik ve sosval gelışmeler riıkkate alınarak tarım. ulaştırma, enerjı ve eğıt:m eıhı ha?ı «ektörlerdekt kaynak ıhtıvdcının öı> celıkle karşılanma«ına onem verilmiştir» denmektedir. Dış ticaret Protokolün en önemli yönle rinden biri de dış ticaret konusunda vanlan uzlaşmada ken dini göstermektedir. Bu konuda, «Halkm yararına devlet güdümü» cfeyiminin protokolde yer aldığı öğrenilmiştir. Görüşmelerden sızan haberlere göre, taraflar, ithalâtın teknik bir sorun olduğunu kabul etmişler, dolayısiyle dış ticaretin çeşıtü (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Türkiye'de güneş enerjisinden yararlanma çalışmaları başladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Yurdumus enerji sorununun çözümüne önemli ölçüde yardımcı olacagı tfade edılen giineş enerjisinden yararlanma çalışma larının başladığı ve bu amaçla kurulan Bakanlıklararsı Koordir.syon Kurulu'nun önümüzdeki Cuma günü toplanarak konuyu görüşeceği açıklanmıştır. Jeofizikçiler Dernefi'nln dü. renlediği 2. Jeofizik ve Teknik Kongresi'ne sunuiacak bildiriler arasında; güneş enerjisı de elo alınmakta, Türkiye'de güneş ener jisinden yararlanma olanaklannın bulunduğu belirtilmektedir. Bugün DSt salonunda oaşlayacak ve üç gün devam edecek kongrenin ilk gününde güneş enerjisiyle ilgili bir oildiri okuyacak olan Dr. Mustafa özcan Ultanır. güneş enerjismin yeni enerji kaynaklan arasında önem lı bir yer tuttuğunu, Türkiye'nin de coğrafik konumu yönünden bu enerjıden yararlanmaya en el verişli ülkeler arasında bulunduğunu ifade etmetttedir. Bildırisınde, «Türkiye'nün vıllık güneş lenme süresı 2600 saatin üzerin , dedir ve ülkemizin bütün yüzeyıne yılda 120 milyar ton taşkömürü eşdeğerinde günes enerjisi düşmektedir» dıyen Ultanır konuyla ilgili şu bilgüerı vermektedir: Binlerce kişinin hayatı tehlikede Keban'a su dolnvor, ancak göl alanındaki evTer boşaltılmadı Yalçm DOĞAN Keban Barajı göl sahasında yaşayan yurttaşlarımızın büyük bir kısmı, barajda su bırikmeye başlamasına rağmen hâlâ evlerinde oturmaktadır. Akıl almaz bu biçimde kaderlerine terkedilen binlerce vatandaşla kimse ilgilenmemektedir. Barajda 3 aydan ben su birikmesine rağmen burada oturan vatandaşlarla kimse Ugilenmemektedir. DSt Genel Müdürlüğü'nün 1972 yılında Ankara'da bastırdığı broşürün tadil edilmiş ikinci baskısında şöyle denmektedir: «Baraj arkasında birikecek suyun meydana getireceği göl 3.S milyon metreküp su ıhtiva edecek ve 687.318 dönüm araziyi kaplryacaktır. Gölün su ile dolması için geçecek süre 6 ay ile 18 ay arasın dadır.» Broşürde böyle denmesine rağmen Elâzığ ovası köyle(Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) Millî gelir Millt gelirin. 1974 yılında. yüzde 7.6 oranında artırılmasmı ongörcn program. özel yatınmlann yüzdc 8.1; buna mukabil kamu yatırımlarınm ise yüzde 35.0 art tırılmasını planlamaktadır Dıfier taraftan 1974 vılınd.) ozel tuketim yüzde 3.4 vo kamu tüketimi yüzde 17,9 büyüypcektir. 1974 Programı. öngördüğü hedefleri gerçekleştirmek için büyük bir tasarruf gayretini şart görmektedir. Bu yılda. ortalama olarak 100 kuruşluk gelir artışının 42 kuruşunun tasarrufa ayrılması zorunlu olmaktadır Prog ram, tasarrufun en etkin olaıak kamu cari harcamalarında yapıla cağı görüşünü taşımaktadır Ka mu cari harcamalannın en öncm li kalemini memur maasları oluş turmaktadır. Bu yüzden Talu hükümetinin giderayak yapınış olduğu memur maaşları zam'arı, kendi hazırladığı programa ters düşmektedir. 1974 programh, bir istikrar programı olarak hazırlanmakla birlikte, istıkran öncelikle kamu işletmelerinın ürün ve hizmet fiyatlarını sabit tutarak gerçekleştirmeyi hedet almıştır. Pro?ram, 1974 yılında kamu ıktısaılî teşebbüslerinin toplam olarak 271 milyon lira zarar edeceğmi öngörmektedır. 1973 nhnda kamu teşebbüslerinin programlanan kân 1,8 milyar lırayı bul(Devamı Sa. 7, Sü. Z dc) Yararlanma alanları? «120 milyar tondan 36 mılyon ton taş kömürü eşdeğerindeki güneş enerjisinden yararlanmamız mümkündür. Güneş enerji | sinden: Tarımsal ve endüstriyel kurutma, su ısıtma, pışirme, evlerin ve diğer yapılann kış aylarında ısıtüması, su pompalarının çalıştmlması, elektrik elde edilmesi ve daha bir çok sahada yararlanma olanakları vardır. üzay da toplanan güneş enerjisirün dünyaya transferi ve bu enerjiden yararlanılarak sentetik yakıtlar üretimi gelecek için projelenen konulardır. Türkiye'de güneş enerjisinin tanınması ve uygulamada çıkabilecek çeşitli sorunlann çözümlenmesi için öncelikle bir pilot yörede kullanılması düşünülmelidir. Bu enerjinin kullanılması için gereken aygıt, makina, tesis vesaire nin yerli olarak yapılması da mümkündür. Kurutma, ısıtma, pişirme gibi ünitelerde derhal uygulamaya geçilebilir. Tezek, odun gibi ekonomik olmayan yakacaklann enerji bütçesinden çıkartılması için güneş enerjisinin kullanılma sı gereklidir. Dogu Karadeniz'ın güneş enerjisinden bütün yurdumuzda yararlanma olanaklanna sahibiz: Nitekim, Türkiye'de güneş enerjisinin kullanılması için önemli çalışmalara başlanmış, bu amaçla bakanlıklararası bir koordinasyon kurulu meydana getirilmiştir. Kurul, cuma günü topla1 narak konuyu görüşecektir. Gele ( cekte, Türkiye'nin enerji bütçesinde güneş enerjisinin de yer alması beklenmelidir.» ı KEBAN YÖRESINDE YAZGISINA TERKEDİLMİS KÖYLERDEN BİRl. (POTOĞRAF: ERDOĞAN KÖSEOĞLÜ) ŞAİR CAN YÜCEL'İN İKİNCİ 7,5 YILLIK CEZASI DA YARGITAY TARAFINDAN ONAYLANDI ADANA, (Cumhuriyet Büroso) 1968 yılında çevirdiği bir kitabından dolayı 7,5 yıl hapse mahkum edilen Can Yücel'in bu cezası Yargıtay tarafından onay lanmış, karar kendisine bildirılmıştir. Halen Adana Kapalı Cezaevinin siyasal hükümlüler koğuşunda cezasını çekmekte olan çevirmen ve şair Can Yücerirı toplam cezası 15 yıl 6 ayı bulmaktadır. Tehlikeli çocuk hastalığı menenjit salgın hale geldi İSTANBUL'DA İKt GÜNDE YÜZDEN FAZLA ÇOCUK HASTALANDI, HASTANELERDE YER BULUNAMIYOR (İstanbul Haber Servisi) 0zellikle çocuk hastalığı olarak ni telenen, menenjit son günlerde salgın halini almış, sadece İstan bul'da iki günde yüzden fazla menenjit olayı saptanmıştır. Bu arada hastanelerin çocuk ve salgın hastalıklar servislerinde yer kalmadığından bırçok hasta ayak ta ilk tedavilerinden sonra evle rinde kaderlerine terk edilmiştir. Öte yandan boş yatak kalmadığı nı öğrenen gözü yaşlı ana babalarla, hastanelerin ilgilileri arasında zaman zaman tartışmalar çıkmıştır. Ilgililer verdikleri bilgide salgımn son günlerde tehlikeli hal aldağını. geçen yülarda olduğiu gibi Tropikal Hastalıklar Hastanesi ile Haseki Hastanesi Bulaşıcı Hastalıklar servislerinin öncelikle menenjitlere aynlmasını istemişlerdir. İlgililer ayrıca ön tedbir olarak kapalı ve kalabalık yerlerden kaçınmayı önermişlerdir. Belirtileri Mikrobik bir hastalık o w menenjit özellikle okullarda ve kapalı diğer toplanım bölgelerinde kolayca gelişip yayılabilmektedir. Bu nedenle daha çok kış ayların da yayılma ortamı bulabilmektedir. Menenjit mikrobunu alan ki; şide önce jüksek ateş, başağrısı, > bulantı ve kusma başgöstermek \ te daha sonra vücutta kasılma gö rülmektedir. Hastalığın agırlık ' ve tehlikesi de mikrobun vücut ] ta yerleşme bölgelerine göre de1 ğişmektedir. Eklemlerde yer eden ! mikrobun doğurduğu menenjit r (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de): )LAYLARIN \RDINDAKİ Türkiye'yı Ortak Pazar'da Büyükelçi Memduh Aytür'ün temsıl edeceği bıidirilıyor (Camhoriyet Haber Merkezi) Kurulması beklenen CHP MSP koalisyon hükümetinin Brüksel'deki Ortakpazar Delegasyonunun başına büyük bir olasıhkla eski Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlarından Büyükelçi Memduh Aytür'ü atayacağı sanılmaktadır. Büyükelçi Memduh Aytür halen Paris'te Ekonomik îşbirliği ve Kalkınma Teşkilâtı (OECD) nezdinde Türkiye'yı temsil etmektedir. Türkiye'yı Ortakpazar nezıfinde halen temsil etmekte olan Büyükelçi Tevfık Saraçoğlu'nun ise, yenj hükümetin kurulmasiyle bu görevden ahnması kesinlik kazanmıştır. CHP ile MSP'nin koalisyon hükümetinin kurulması halinde Ortakpazar'a geçişi düzenleyen Katma ve Tamamlayıcı Protokolleri, kesinlikle değiştirmek isteyecekleri, bu görev değişikliğinın başlıca nedeni olarak gösterilmektedir. Ankara eski Belediye Başkanı Ekrem Barlas'ın işlemlerini incelemek üzere komisyon kuruldu Yılmaz GÜMÜŞBAŞ ANKARA Eski Belediye Baska nı Ekrem Barlas'ın görev dönemi ıçinde yapmış olduğu işleri incelemek üzere Belediye Meclisi içinde b4r «Soruşturma Komisyonu» kurulmuştur. Belediye Mecİisinın önceki gün yaptığı toplantıda alınan bu ka. rara göre, Barlas ve yakın arkadaşlarınm işbaşında bulunduğu süre ıçinde yapılan bütün ihaleler, yatırımlar, arsa satışlan. her i türlü kiralamalar ve personel po litikası araştırılacaktır. Oğrendiğimize jöre. kurulan komisyon, Barlas dönemıne ait bütün işlem ve çauşmalara ilişkın evrak ve belgelere el koymuştur. Soruşturma Komısyonunda, Be lediye Meclısmın şu üyelerı görev almışlardır: Celâlettın Gövdun, Sahir Koçak, hrol baraçoğlu. Erol Işisağ, İlker örgüt Sen car Güneşsoy. Orhan Üzkefeli, Kâzım Akjüz, Fikri Kaya. Soruşturma Komisyonu, yapacağı araştırma sırasında sadece (Devamı Sa. 7. Sü. 4 d e ) ' Bu köşeden ALTAN ÖYMEN Tekinel'in açıklaması Konu, «Petrole zam» ise, cevap şu: Biz geçici hükümetiz. Böyle önemli kararlar aJamayız. Konu «Memur maaşlarına zam> ise, şu: Biz hükümetiz. Bu kararı almak. görevimiz.. •Yani işine gelmediği yer. de: Ben deveyim.. Uçamam.. İşine geldiği yerde: Ben kuşum.. Uçarım.. Yani modası geçmiş bir devekuşu politikası... Bu çelişkiyi, bir önceki yazıda belirtmeye çalışmıştık. Şimd hükümet sözcüsü AP'li Ismail Hakkı Tekinel, açıklama yapıyor. Diyor ki özetle: Biz petrol fiyatına zam yapmadık. Çünkü: 1) «Zuhur eden farkların kar;ılanmasında akaryakıt is tikrar fonu mekanizması mevcut bulunmaktadır.» 2) «Yeni dünya fıyatlan kesin seviyesi sarahate kavusup tam olarak meydana çıkmamıştır.» Kendisine derhal şunları sormalıdır: 1) Fiyat farldarının karjı lanacağı akaryakıt isükrar fonu mekanizması «mevcut«tur ama, o mekanızjnanm ıçinde şimdı kaç para «mevcut>tuı? daha doğrusu para «mevcut» mudur? Cumhurivet Haber Merkezınin sapiadığına gore, fıyat farklanm karşılamak üzere kanun gereğınce kurulmuş bulunan bu fonda bırikmesı gereken paralar, Talu hükumetınce, başka amaçlar için sarfedilmış ve bu fon, çoütan tamtakır kalmıştır. öyleyse, bu aradakl fiyat farklarının enınde sonunda devlet bütçesinden karşılanmasından Daşka *^ir çare var mıdırV Ve öyleyse, Teklnel'in, hükümetin bu konudakı hareketsizligını, ıçı boş bir «Mekanizma»nın «Mevcut» olusunu söyleyerek açıklamasının vatandaşı kelime oyunuyla oyalamaktan başka ne anlamı vardır? 2 Tekinel. €Yeni dünya fiyatlan sarahate kavusmarfı» dlyor. Bir varü petroliin afişe flyatı bir yıl içinde, 1.80 dolardan kademelt olarak, 16 Eklm 1973 eünü 5J1 dolara, 2fl Aralık 1973 sünü (Devamı 6. Sayfada) GERÇEK ürkiye'de yeni bir dönem başlıyor. Yeni dönemin p o litikacılan da yenidir. Unutulmanulıdır ki 1950 ve 1960 dönemleri de ülkemiz siyasctine yeni isimler kazandırmıştı. 1950 seçimleriyle tek partili TÖnetim döneminin donmuş kadrolan çatlamış, yeni isimler sahncye çıknuştı. 1960 devrimiyle Demokrat Partinin on yıllık kadrosu silinmiş, yerini «ikinci takım» adı verilen Adalet Partisinin genç politikacıları doldurmustur. Süleyman Demirel, AP Genel Başkanı oluncaya dek ta Yeniler ve eskiler leri daynlmamış genç politika cılar, birden sahneye çıkıyorlar. Bu nedenle kimi çevrelerin, genç politikacıları, kasıtlı ya da kasıtsız biçimde küçümsemeleri, azımsamalan, tereddütle karşılamaları doğaldır. Oysa genç politikacıların sahneye çıkmaları bir bakıma gecikmistir. Çünkü Türkiye'nin ve dünyamn sorunlarım kavrayabilecek, hele çağımıan karmaşık sosyoekonomik olaylannı izleyebUecek kafa düzeyine sahip politikaeılara ülkemizin ihtiyacı her zamankinden çoktur. 1989 seçimleriyle parlamentoyu dolduran kadroların ise geriye döniiklükte birbiriyle yarışan bir çoğunluğa sahip olduğu olağanüstü dönemlerdeki uygulamalarla belli olmuştur. Lnutulmamalıdır ki çapdaş değer ;argılarına öncolik veren bir Anayasa, bu badrolann ıstemler iyle iki kez değiştiriiniıştir. Bir ülkede zaman zaman siyasi kadroların yenilenmesi o ülkenin yaşam gücünü göstermesi bakimından olumlu sayılmaiıdır. Bu işlcm aynı zamanda özgürlük çü parlamenter düzenin işlediğini kanıtlaması açısından ilginçtir. 1973 seçimleriyle işbaşına geçen kişilerin yaş ortalaması, yeni kuşakların toplum yönetimbide söz sahibi olmak istediklerini gös teriyor. Öyleyse, •memleket kimlerin elinde kaldı, ya da kalacak?» di>e yerinmcye sebep yoktur. Bazı par tilerin iktidardan uzaklaştırılması nı, bazı politikacıların silinmcsini, olumsuz dcğil olumlu yö'nde dcğerlendirmek ve iyimserlikle kar şılamak gerekir. Türkiye'nin onündeki sorunlar öylesinc çctin ve büyiiktür ki. geçmij ve vıpranraış kadrolarla bu davnların üstesinden gelmeye zatcn olanak yoktu. Bırakalım yeniler sınasınlar kendüerini. T BİR AİLEDEN 5 KİŞİ ZEHİRLENEREK ÖLDÜ İZMİR Mani«a'mn Sangöl llçesinde bir ailenın beş fercK zehirlenerek ölmüşlerdir. Sarıgol Savcısı Arif Gündoğdu'nun vcrdıği bilgiye göre, Selimiye köyünde Kalkan ailesinin evinde meydana gelen zehirlenmede Memiş Kalkan ile çocukları Mevlut. Cennet. Huriye ve Se(Devamı Sa. 7, SU. 2 de) nınmamış vc sınavdan çeçmemi? bir isimdi: haşlangıçta yadirganmış, hele Başbakanlığa geçtiği zaman tcreddütlerle karşılanmış, etkiü güçlerdeki tepkile r dikkatle izlenmişti. Şimdi aynı olay bir başka biçimde gerçekleşiyor, arka olanda kaldıkları icin isim •••