Katalog

DÜNYAULAR.GELECEĞİNİZ TEHÜKEDE .. SUtam michael / A^ crichton UYCANYAYINLARI Genel DoğıMm BATEŞ iki beyinli umhurıy 50. yıl, sayı: 17768 Kurucusu: YUNUS NADİ BÜYÜK FİKİR KİTAPLARI DİZİSİ N o . 19 HALIKARNASSOSLU HERODOTOS'un HERODOT TARİHİ Asya ile Avrupa arasındaki ilk büyük çatışmayı anlatan tarih kitabı. Müntekim Ökmen'in güçlii çevirisi; Azra Erhat'ın sunusuyle çıktı... 640 büyük boy sayfa, mükemmel baskı, 35. 1%. REMZİ KİTABEVİ 20 Ocak 1974 Pazar Talu hükümeti, petrol zammını < CHPMSP hükümetine bırakmak istiyor ANKARA, (Gmnhnrlyet Bfirora) Bakanlar Kurulunun dun 3,5 taat süren toplantısından sonra bir «çıklama yapan Hükümet Sozcüsü îsmail Hakkı Tekine!, petrol zammının kurulacak yeıti hükümete bırakılacağını bil dîrmiştir. Cumhurbaşkam tarafından istlfası 23 Eklm'de ksbul edllen hükumetin o gunden beri aldığı kararlar hakkında bazı sıyasi parti ilgilileriyle bazı yazarların yaptıkları eleştiriler karşı5inda bir açıklama yapılması gereğinin duyulduğu belirtılen Bakanlar Kurulunun açıklamasında, devlet memurlarıyla ilgili olarak son kararın «acele» ye gelmediği, daha onceki çalış maların kısım kısım yurürluğe (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Hükümet protokolu konusundaki kesin Sıkıyönetim açıklamanın bugün yapılması beklenıyor Mahkemesi I Bakanlar Kurulunun dünkü top Proi. Mümtaz Prensipler üzerinde büyük çapta uzlaşMSP Genel Sekreteri Asiltürk MİT'i islantısından son Soysal'ın tedikleri yolundaki söylentileri yalanlama sağlandı. Erbakan 4 yıl hizmet edecek ra yapılan açıkdı, «MİT kanunen Başbakana bağlı» dedf bir hükümet için çalıştıklarını söyledi lamada yeni hü 6 yıl 8 ay kümetin kuruluşunun gecikmesi hapis halinde petrol ko cezasında nusunda çözüm getirileceği belir 4. kez tildi ısrar etti CHP MSP görüşmesi olumlu yönde gelişiyor arada bir açıklama yapan MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan, «Heyetlerin dört yıl yurda hizmet edecek bir hükumetin kurulması gayretleriyle çalıştık'.arını» söylemiştir. CHP ve MSP yetkilileri dün saat 10.15 ve 15.45'de iki kez top lanmı^lardır. Toplantılar sırasında bir açıklama yapan MSP Genel Sekreteri Oğuzhan Asiltürk, şunları söylemiştir: Fütüroloji r v e k «eyrek de olsa arada D Ibir yazılaruna yabancı dillerden alınma sözcükleri başlık olarak seçiyorum. Benim gibi Türkçeye bağlı bir adunın kalemine yakışmıyor «ma ne y»payım, olcurlarun bafcışlasınlar, yepyeni terimler hunlar. Hiç birinin Türkçe karşılığı beniiz bulunamamış. Hatta çoğunun tanımına, sözcüğü yaratan ülkenin 1970 baskılı ansiklopedilerinde bile rastlayamazsınız. Işte fütüroloji de bunJardan biri. Ne demek fütüroloji? Osmanlıcasını knllanmak isteseydik, yine tam karşılığı sayılmasa da (ilmi istikbal) diyebilirdik, yani geleceği bugünden kestirmek, saptamak, bilm«k. Neden tam karsılığı değil, tasaca anUtayım: İnsanoğlu binlerce yıldan beri yarın neler olacağını öoceden öjpenmeye merak sarmış, bunun için de geçerliğine inandığı türlü yöntemlere baş vurmuştur. Eski Mısır'ın, eski Yunan'uı «kâhirutleri ne zaman kıtlık, ne zaman bolluk olacafını, savaşlaruı zaferle mi, yenilgi ile mi sonuçlanacağuu peşin peşin haber verirlenniş. Kut sal kitaplarda da Tann adına geleceğe değgin kesin yargılar ileri sürüldüğü görülür. Osmanlı döneminde (ilmi nücum)a büyük önem verilir, yıldızları izleyerek gelecek üstüne «ahkâm» çıkaran müneeeimbaşılar kimi padişahların en çok güvendikJeri, sözünden çıkamadıkları danışmanları arasında yer alırlardı. Bunlara eski zamanm fütüroIogları dersek yanlış bir deyim kullanmış olmayız sanırım. Çağımız fütürolojisi büimsel yöntemlere bağlı kalmakla kâhinlerden, falcılardan, müneccimlerden ayrıldığı sanndadır. Gerçi: «Şebi yeldayı müneccimle muvakkit ne bilir / Müptelayi gamma sor kün geceler kaç saat» diyen ozammız insan yazgısını yöneltmeyi amaçlamış tüm bilginlere ve şarlatanlara bir kalemde boş veriyorsa da, yukanda da belirttiğim üzere biz insanlar (Tarihi kadim)den bu yana şeleceğimizi öğrenmek, elden geldiğince onu daba iyiye dönüştürmek tutkusundan bir türlü yakantızı kurtaramıyonız. Fütüroloji bugünkü sosyal. ekonomik, teknik verilere dayamyor, nüfus artış temposu, üre tiin ve tüketim gücü faktörleri üzerinde duruyor, uluslararası iliskileri izliyor, istatistikleri değerlendiriyor, bilgisayar (ordinatör) aracüığı ile kanşık hesaplara girişiyor ye bunlardan örneğin 2000 yılında, 3030 yüında geçerli olacağına inandığı «bilimsel» sonuçlar çıkardığını iddia ediyor. Bu sonuçlar yakm zamana değin genellikle ileri endüstri ülkelerine mutln bir gelecek vaadeder görumıyordu. Az gelişmiş ülkelerden ucuza aldığı ham maddeleri işleyerek tüketim mallan üreten, onlan fakir ülkelere pahalıya satan kodamanlann 30 yıl, 50 yıl içinde daha ileri bir refah düzeyine ulaşacakları bilimsel bir gerçek, olarak ileri sürülüyordu. Ne rar ki, son petrol bıınalımı bütün hesaplan bir anda alt üst etmiş, ileri endüstri ülkeleriyle birlikte fütürolojinin çeleceğini de tehlikeye düşürmüştür. 50 yıl sonrasının dünyasını bir astronom kesinliği ile saptadjğını iddia eden bir sayın fütürolog acaba maşlahlı Arap şeyhlerinin petrol fiyatlarını yüzde yüz arttırıvermckle tüm Batı ekonomisini bövlesine bir bunalıma sürükleyebileceklerini geçen yıl tahmin edebilir miydi? Kimi Batı ülkelerinde petrol karneye bağlanmış. kimilerinde çeşitli enerji kısıntılanna basvurulmuş, hepsinde fiyatlar artmıştır. t)retimin azalmaya başladığı, işsizlik tehlikesinin gittikçe büyüdüğü görülmektedir. Bu gidisle tüketim ekonomisinin hızı kesileceği ve bırakalım 30 yıl sonrasını, yıl içinde hangi koşullarla nasıl bir sosyoekonomik düzene geçileceğini şundiden kestirme olanağı yoktur. Bu gerçeği saptamak için de herhalde fütüroloji bilginliğine gerek olmaz samrız. I Açıklamada ayrıca pancar fiyatr na zam yapılma j yacağı bu nedenI le şeker fiyatının ' arttırılmayacağı , belirtildi 1 ; ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) ANKARA Sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde ı Koalisyon protokolu için CHP tahakkümunU tesis etmek, sos i ve MSP yetkililerinin önceki yal bir sınıfı ortadan kaldırmak,' gün başlattıkları toplantılara müesses iktisadi, siyasi ve hudün de sabah ve öğleden sonra kukî nızamları değiştirmek için olmak üzere devam edilmiş, gopropaganda yapmak suçundan rüşmelerin olumlu geçerek, hakkında dava açılan siyasal bil «prensiplerde geniş ölçüde angıler fakültesi profesörlerinden laşmaya varıldığı» bildirilmişMümtaz Soysal Sıkıyönetim üç tir. Görüşmelerin bugıln bitirinumaralı mahkemesince yeniden lerek geniş bir açıklamanın (Devamı Sa. 7, Sü. i de) i yapılması beklenmektedir. Bu Prensipler • Görüşmeler olumlu bir hava içinde cereyan ediyor. Bunu soy lemek mümkün, ancak göruşmelerin neresinde olduğumuzu söylemek mümkün değil. Prensiplerde büyük ölçüde anlaşmaya varılmıstır. Detaylar üzerinde çalışmalanmıza devam ediyoruz. Bütün konulan hiç bir şey kaçırmaksızın görüşüyoruz. Çalışmalar müspet bir şekilde eelişiyor, çok olgun bir sektlde gelişiyor.» Saat 21.20'de sonuçlanan günün ikinci toplantısından sonra bir açıklama yapan MSP Genel Sekreteri, görüşmelere bugün saat 10'dan itibaren devam edileceğini ve muhtemelen vanlan sonuç konusunda bir açıklama yapılacağını bildirmiştir. Asiltürk, bir eazetecinin MİT (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) DGSA resim bölümü gıriş smavmda usulsüzlük saptandı; 60 öğrenci Danıştaya başvurdu Yalçın PEKŞEN îstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademesi Resim Bölümü giriş sınavında yonetmelığe aykınlıklar oduğunu saptayan öğrenci adaylan sınavın iptali için Danıştaya başvurmuşlardır. Gıriş sınavlan, DGSA giriş sma vı yönetmeliğinin 5. maddesine göre aynı gun ve aym yerde ya pılması gerekirken, resim bölumü sınavlan 4 gün içinde ve 4 ayn yerde yapılmıştır. Bu arada ] smavlann genellik ve eşitliği ıl1 kesine göre bütün adaylara aynı sorular sorulmak gerekirken, bü tün sınıflarda değişik sorular so rulduğu saptanmıştır. Durumu öğrenen adaylann Aka demi Başkanlığına verdikleri dilekçeye yazılı bir cevap gönderen giriş smavı yürütme komitesi başkanı Prof. Kerim Silivrili de hatayı kabul etmiş, ancak sınav(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da; Türkiye'ye Yardım Konsorsiyomu yabancı uzmanları 1974 programından kaygı duyuyor Türkiye'ye yardım konsorsiyomuna mensup yabancı uzmanlar Ankara'ya gelerek 1974 yılı programını incelemeye başlamışlardır. Uzmanların 1974 programmda özelhkle dış ödemeler dengesine ili?kin hedeflerle ilgilendikleri ve bu konuda son dış petrol zamlarından ötürü ciddi kaygiları bu lunduğu ifade edilmektedir. CUMHURİYET HABER Konsorsiyoma mensup yabancı uzmanların devlet gelirleri konusuna da eğildikleri ve akaryakıt fiyatiarının yeniden ayarlanmasıyla ortaya çıkacak durum karşısında progrsmdaki kamu den gesinin yeniden ele alınmasını MERKEZt nılmaktadır. Buna neden olarak da petrol zamlarmın dıs ödemeler dengesinde meydana getirece ğı olumsuz etkiler gösterilmekte dir. 1974 programını incelemeye ba? layan yabancı uzmanlar, üçüncü önerecekleri tahmin edilmektedir. Yabancı uzmanların 1974 programmı inceledikten sonra yapmaları muhtemel önerilerin son yıllardakine oranla resmi çevrelerde daha ağurlık taşıyacağı sa beş yıllık plan konsorsiyomu în celeme grubu başkanı tngiliz Sır Berrill ile '•rkiye'ye Yardım Konsorsiyomu Sekreteri Alman Khün'dür. Ancak, Sir Berrill, program üzerinde kısa bir süre çalıştıktan sonra Türkiye'den ayrıl mıştır. Konsorsiyom Sekreteri Al man uzman Khün ise. program üzerindeki çahşmalannı sürdurmektedir. PERSONEL KANUNU YENİ GÖSTERGE TABLOSU YAYINLANDI; MEMUR MAAŞLARI 70175 LİRA ARTIYOR ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Personel kanunundaki gostergeden 16. dereceyi kaldıran, bazı derece ve kademelerde yükseltme yapan, fazla çalışma satlerını yeniden düzenleyen kanun huk mündeki 9 sayılı kararname dünku Resmî Gazetede yayımlanmıştır. Yeni kararnameye göre en düşük gosterge rakamı 70'ten 125e çıkartılmıştır. Başka bir deyimle, katsayı bugünkü 7 rakamında kalss bile devlet memurları en düşük maaş olarak brüt 875 lıra alacaklardır. Bu rakam bugün 490 liradır. Yeni gosterge dereceleri arasında da yükseltmeler getirrnıştir. Buna göre 159 derece arasmdakiler 175 lira, 8, 7 ve 6 derecedekiler 140, 5 1 derece arasmdakiler ise 70 lira farklı maaş alacaklardır. Ecevıt: «Türkıye artık uzun süren hükümet bunalımına dayanacak sağlam demokratık yapıya sahiptır » ANKARA Hükümeti kurmakla görevlendınlen CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit. THA TV Film Merkezine verdiğı demeçte, «Türkiye artık uzun süren hükümet bunahmlarına tahammül edebilecek kadar sağlam bır demokratik yapıya sahiptir» demiş bu arada, «CHP ile MSP arasında kalıcı bir koalisyon kurulabildiği takdirde erken seçıme ihtiyas kalmayacağını» söylemijür. Ecevit, dış politika konusundaki bir soru üzerine de, «Türk dıj politikasının temel doğrultusunda ve amaçlarında bir değişikliğin söz konusu olmayacağım» bil dirmiştir. Yüksek öğrenim Devlet memurları arasında büyük bır kesimin uzun bir süreden beri beklediğı bir hüküm de yeni kararnamede yer almıştır. Kararnamenın 4. maddesi, memurluklan sırasında yüksek öğrenimlerim tamamlayan personele bazı haklar tanımıştır. Hizmete başladıklan sırada öğrenim durumlarına bakılarak intibakı yapılan ve sonradan yüksek öğrenimlerinı tamamlayan (b) bendi kapsammdaki memurlar, 4 yıldan az yüksek öğrenim görmüşlerse bir, 4 yıl ve daha fazla yüksek öğrenim tamamlamışlarsa iki kademe ilerlıyeceklerdir. Derece yükseltilmesı daha önceki kararnamede uygulanmıştır. (b) bendı kapsamma giren yüksek öğrenim görmemiş memurlar için ise bır kademe ılerlemesi yapılacaktır. Ekonomik kayıp Ecevit, hükümet buhranından Türkiye'nin gördüğü zararlar olup olmadığı, hükümet göreve başladığı takdirde ilk ıcraat olarak hangi konular üzerinde yoğun çahşmalsr yapılacağı yolundaki sorulara şöyle karşılık vermiştir: «Bu üç aylık devrede özellikle ekonomik alanrîa bazı kayıplanmız oldu. Çünkü bu üç aylık dönem dünya ekonomisinde büyük değişikliklerle aynı zamana ra5tladı. Petrol bunalımı ortaya çıktı. Petrol fiyatlarında en gelışmiş ve zengin ülkelerin ekonomilerini bile olumsuz biçimde etki leyen olağanüstü artışlar oldu. Ayrıca birçok önemli sanayi ham maddelerinde birçok önemli tarım girdilerinde ya büvük kıtlıklar ya büyük fiyat artışları oldu. Ve bu dönem zarfında işbaşında kalan geçicı hükümet Türk ekonomisini dünya ekonomisindeki bu büyük değişiklıklere inti bak ettirmek için gerekli tedbirleri alamadı veya almadı. dolayı siyle ohımsuz bir bırıkim oldu.» (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) BAĞKUR ÜYELERİNİN EMEKLİLİK YAŞININ 50 55'E İNDİRİLMESİ İSTENDİ ANKARA, (Cumhnrlyet Börosn) Memur ve emekliler hastane kapılarında perişan oluyorlar Arkadaşlık en kolay, yolculukta ve hastane kapılarında kurulurmuş O gün de öyle olmuştu. Havasız ve karanlık bir koridorda, birkaç saat beklemek zorunda kalan hastalar muhabbetı koyultmuşlardı bile. Yan yana oturan iki yaşlı kadın, hastalıklarını anlatma faslım çoktan bitirmiş, biri kendisi ile iyi geçinemiyen gelininden, diğeri ise dersine çalışmayan yaramaz torunundan yakımyor, bir yandan da sigaralannı tellendiriyorlardı. He men yanlarında oturan Belediye memuru, sık sık saatine bakıyor, «Sıram gelmeden muayene biterse ne yaparım? Amirime sabahtar. beri nerelerde kaldığımı nasıl açıklanm?» diye yanındaki bastonuna dayanmış sakallı ihtiyara dert yanıyordu. Beklemekten canı iyice sıkıhııış olduğu anlaşılan bir diğer hasta ise yüksek sesle mınldanıyordu; «Vok Şükran KETENCİ sul oldun mu hastalık da haram. Emekli Sandığına reçeteyı yollayalı 5 ay oldu. Hâlâ parası gelecek. Günlerce emekli reçetesi kabul eden eczane aradım. Daha eczanelerle arüaşma yapmamışlar. Emekli bir insan için bir defada 500 lira ilâç parası ne demek? Düşünen mi var?...» Derken muayeneye yeni başlıyacağı anlaşılan bir diğer emekli söze karıştı; «İlâç parasını sandık vermiyecek mi? Boşuna sıra beklemiyelim bari...» Baş örtülü genç bir kadın, kucağında ağlıyan çocuğunu susturabilmek için sallıyor, bir diğeri koridorun bir ucundan diğer ucuna doğru yürütüyordu... Bu arada oturanlardan çok daha kalabalık olan ayaktakiler, ellerinde birtakım kâğıtlar, kapılarda beliren ve hemen kaybolan beyaz gömleklilere birşeyler sormaya çalı şıyor, dar koridorda birbirlerine çarparak kapılar arasında gidıp geliyorlardı .. Yanında durdugumuz dahiliye polikliniğinin kapısı 35 dakıkada bir açılıyor, bu arada görülen kısa süreli sessizlikler içinde bir hastanın adı okunuyordu; Muharrem Bilir... Yüksek dereceli memurlara 10001400 lira verilecek «güçlük zammıy> Günlerce sürüyor Fazla çalışma Ote yandan 9 sayılı kararname ücretle karşılanacak tazla çalışma saatleri içm de yeni hüküm ler getirmiştir. Fazla çalışma süresinı haftada 12 ve yılda 200 saat olarak belirleyen kararname, fazla çalışma yapılan kuru(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da; AP Bursa Milletvekili Kasım Önadım ve arkadaşları, BağKur üyelerinin de 5055 yaşlarında emekli olmalarını sağlayacak ortak bir kanun teklifi yapmışlardır. Teklif kanunlaşırsa, 1473 sayılı BağKur Kanununun bazı maddeleri değişecektir. Böylece BağKur üyesi erkek sigortahlar 60 yerine. 55, kadın sigortalılar İse 55 yerine 50 yaşında emekli olacaklardır. Önadım ve arkadaşlarının tek liflerinde aynca, en az 5 yıl çahsmayı belgeleme süresinin bir yıl uzatılması, ölen BağKur üyesinın hak sahibi kimselerine, prim ödeme süresi şartı aranmaksızın aylık bağlanması istenmektedir. ATtLLÂ DORSAY'IN SİNEMATEK KONULU İNCELEMESİ OLAYI.ARIN ARDINDAKİ GERÇEK Bir Yaşamm Ve Bir Dönemin Sonu yasi bilince sahip olması yolunda bir uğraşa öncelik verir. Buna göre, toplumun çalı;an kesimi siyasî iktidara biçim verecek bir politik bilinç düzeyine erişemezse. salt ekonomik tnücadele ve ücret istemleriyle hiçbir yere varamıyacak, durumunu değiştiremiyecektir. Acı bir törenle toprağa vrrdiğimiz Türkİş Genel Başkanı Seyfi Demirsoy. işçi davası yolunda emek vermiş, tecrübeli ve değerli bir sendikacıydı. Ne var ki artık Türkiye'de etkisini yavas vavas vitiren. va da vitinne BİR SANAT EV8 4. Sayfamızda bugün başladık alın cizgileriyle «Avrupa sen. dikacılığı» ve «Amerikan sendikacılığı» diye jkiye aynlan sendikacılık türleri var. Türkiye'de son yıllara değin emek kesiminde geçerli olan sendikacılık, Amerikan örneğinden esinlenmiştir. Zaten vasal koşullar da, ülkemizde sendikacilığın bu nitelikte gelişmesini sağlamak için hazırlanmıştır. Bu tür scndikacılık partüerüstü bir tutumla emekçinin salt ücret mücadelesini öngörür. Avrupa tipi sen. dikacılık ise emekçinin yalmz ek i ^ derii. avnı 7amands si K NADİR NADİ Muharrem Bilir Vergı Daire! sinden malülen emekli olmuş bir | kalp hastası. O sabah, kendisıni| daha önce tedavi eden doktorla j nn çağrısına uyarak normal ayj hk kontrole gelmişti. Kocamus i tafapa.şa'daki evinden saat 8'de | çıkrruş, hastaneye saat 8.30 sıra! larında varmıştı. Yeni uygulama J gereğince sağlık karnesini çıkartANKARA, (Cumhuriyet Bfirosa) tırmış, bashekimlikten muayene Resmi Gazetede dün yayımla ( olacağı servise havalesini yapnan ayn iki kararname ile işgüçtırmıştı. Sonra da ilgili belgelelüğü, iş riski ve temınindeki güç! ri poliklinik kapısından içeriye lük zamlan cetveıı yeniden düvererek admın çağınlmasını bekzenlenmiş, ayrıca bugüne kadar . lemeye başlarnıştı. Adı çağırılana temindekı güçlük zammı alma1 kadar 2,5 saatten fazla bir zayan yüksek dereceli memurlara (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) da 10001400 lira arasında «teminindeki güçlük zammı» verilmesi öngörülmüştür. 7704 sayılı kararname ile daha önce yayımlanıp yürürlüğe giren ve halen uygulanmakta bulunan kararnamede bazı değışiklikler yapılmış, iş güçlüğü zamlan arttırılırken, ürman Bakanlığı, KarayoUarı, Jandarma Genel Ko '! ye mahkum bir sendikacılık tüAnkara Üniversitesl, rünün vefalı temsilcilerindendi. mutanlığı,Teknik Üniversitesine \ îstanbul Son yıllarda önce bazı sendika ilişkin cetveller değiştirümiş. bu ' ların Türkİş ten koparak DİSK'i arada Köy İşleri tiakanlığı. Top | kurmalan, ardından Türkİş içinrak Su Genel Müdürlüğu için de de başlavan sosyal demokrat eyteminindeki güçlük zammı cetlem. Amerikan tipi sendikacılık veli yürürlüğe Konmuştur. | dönemir.in yavaş vavaş kapanBu kararname ile Anayasa Mah , maya yüz tuttuğunu RÖsteren ikemesi zabıt kâtiplerine ödenen saretlerdir. 200 lira i; güçlüğü zammı da 250 : Seyfi Demirsoy. send'kacılığm lıraya çıkarılmıştır. partüerüstü nitelikte sürmesini J ısrarla isteyen liderler çrubunun Yüksek dereceli başındavdı. 1960lardan sonra etmemurlar • *• 7714 sayılı Bakanlar Kurulu (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) kararı ise, bugüne kadar uygulan (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) Talü Hükümeti Buyurun, oturmaz mısınız?