Katalog

CUMHURİYET 27 Eylül 1973 1 ABDİİL CANBAZ r K fiÇMtZABîTLE^ LEİLLEPOİU... iıltlltıiı. « . MUMDA&ulM/A&A&M DlSlMI«APİtflAKEulAfc^KABÜL /AJIAİ İWtAM6«KÛM /tDîlMİİ. MACTA İ<> TALİP APAYDIN 6 Tamam o, dedl. Dur... Kaç dönüm ektin bu sene? Şey efendi . (Düşündü) Altı evlek aşagıda, beş evlek Günytteünde.. Bırak erlefi! Dönum olarak sOyle. Kaç dönüm ektin? Şey etendı, valla ne deyim sana, herhalde bjr sekizon dönüm çıkar. Ohoo... Gel de çık işin Içinden. Ne blçim cevap bu yahu? UgTEştırma adamı. Kaç doniim ektığıni bılmes mi bir rcnçber" Pey etendı, bılır emme aklım kanjtı. Dur bakim .. Parmaklarını saymağa ba^ladı. Üç, be». İkl daha, yedi... Ba*ka? Unutma, hepsini söyle? Topal Hüsevın emmi terledi. Düjünüyor, aklına bafka bir tarla gelmiyordu. Sbyle, çabuk! Yedi dönüm efendi. Hepsi yedi dönüm mü? Olur mu Oyle şey? Bir rençber koca yılda yalnıı yedi ddnUm mu eker? Inarulır mı buna? Huseyın emmi karsısmda hazırol duruyordu. Topal bacagı acıyınca ayak değıştırdı. Şey efendi .. dıye atıldı. Dört dönüm de Kuruçay düzunde ektıydik. Bak onu unuttum. Niye unuttun? Daha vardır öyleyM, soyle? Yok gayri efendi. Hepsi bu kauar. Allah Allah! Demek koca silda onbir dönüm yer ektin? Vlen ne tembel heriflersinız be! Bütun yıl bacaklan gtrer yatarnnıa degıl mi? Topal Hüseyin emmi kımıldandı: Ne edelim efendi, dedi. Gucumüz yetmlyor. Niye yetmiyor gucünüz? Ul«n »yıp b«. Şey... Efendi, tarlamız yok. Alın' Slîe tarla mı bulacağız? Allah Allah . Ortağına ekın! Kıznuşn. Dönüp harmana baktı: Kaç şinik buğday çıkar buradan? Çıkar on sekiz yırmi sinık. Nee? Tekrar döndü. Kıımıştî. Kötü kötü baktı Ulen, dedi. Allah korkusu yok sızde, vallahi yok! Ak sakaunla yalan söylüyorsun. Şey efendi... 5us dürzü! Bir de konuşuyor, suna bak. Ayağmt yere vıırdu. Topai Hüseyin Emmi busbutün ufaldı. Korktu, sustu kaldı. Mültezim kâtıbe döndü: (Devamı var) Toz Duman İçinde Sesill raahsustan k&lmlaîttnyonhı. Moüa Mahmut çözüldU, kendi kendine gıildü. Yezlt, dedl. GÖzleri de hep kanlarda. Aradaa kendi öküzlerini sürup oluğa yanaçtırdj. tçin balcahm, hadl. Çabuk . At fazla içmedi. Suyu beğenmedi herhalde. Başını kaldırdı, indirdi. Ağzmdan sular akıttı. KeyifKzdı. Dur, dedı Mahmut. Eenl bir yıkıyayım çurada. Toz içlndesin. Olufun layısına tutunup önce başına, sonn boynuna, sınına sular serptı. Eliyle sıldı. At huysuzlanıyor, ama kaçmıyordu. Hoşlanıyordu 1)6111 ki. Yıkandıkça temizlendi. Toru topragı aktı yrre. Doru doru parlamağa başladı. Ha şöyle, gel şlmdi... Yulanndan asılıp dışarı çıkerdı. At sükelenip sularuu iki yana sıçrattı. Dur ulen, ne yaptın dürzü' Gıdip kendısi de yıkandı. Fesi çesmenin taşına koydu, yüzüne boynuna sular alıp çırptı. Serinledi lyice. Ha şöyle, gel şimdi. Atı yedeglne aldı. ökuzleri harmana doğru surdii tekrar. Tepeyi çıkarken kızgm güneş omuzlanna vurdu. lyıoe yakıyordu. Harmanların san durgunlugunu görünce bir yerlerı acır gibl sızladı. Deminki sıkıntı tekrar doldu içine. Gözlerlni kısıp baktı. MUltezımle adamlan harmanları dolaşıyorlardi t Bereketli ola, Allah çok vere! înyarı, gorkemli bir adamdı. Kara, burma bıyıklan vardı. Sesl kalındı. Hoş geldın beyim, buyurun. Topal Hüseyin emmi dbğeru durdurdu, zorlukla kalXmağa çalıştı. Bir bacagı kısa oldugu ıçın oturdugu yerden zor kalkaıdı. Elindekl değnegı dayak yaptı. Sakat bacağını ileri uzattı, »orlandı. Ak sakallı yuzüne kan doldu. Buyur beyım, hof geldin. diyutk var(b. Adın ne senin? Hüseyin derler efendi. Bırak derleri, hükümettekl kayduu söyle? Topal Hüseyin korktu, bocaladı. Ne dlyeceğini bılemedı. Şey efendi.. MüteveM ofJu Hüaeyin derler. Ha, hımm . Kitıp yere çömelip defteri açtı. Saylalan kan?tırmaya başladı. MUltezlm de omuzundan bakıyordu. BURASI ANzVDOLU Yazı ve Fotoğraflar: Özgen ACAR Ünlü Af r odit hey keli bulundu mu? AMERIKALı PROF. LOVE KAÎDESININ ÜZERINDE, KNIDOS AFRODtTÎNtN YERÎNİ GÖSTERtYOR. Afrodifln ba»ı "1314numaralı başı Ingıltere, Türkıye'ye geri vermelidir..,, raksıteles. tarihte gelmtş geçmış en ünlü on heykeltraştan bıridir. 40 yasındayken Kos adasından ve Knidos kenttnden bırer tannça Afrodit heykeli siparışi alır. Aşk tannçasını mermerden yontarken, sevgüisi Fınni'yı model olarak kullanır. Olay Isa'dan once 350330 yülan arasmda geçer. Heykellerden birını gıyinik bte kini tüm çıplak yapar. Koslular daha tutucu olacaklar kı, giyimliyi seçerler ve tarıhın bılınen ük çıplak Afrodit heykelini de Knldos'lular alır. Prakaiteles, bütün ustalıfım töstenniş ve insan ctldi renjindeki bir mermer üzerinde ask Unnçast Afrodit'l acltta \enlden yaratmıştır. Görünüşü heykelden ziyade tajn anlamlyle muhte^em fürellikte çıplık bir kadındır. Heykel, Afrodit'i banyodan yenl çıkmış bir «ekilde föstermektedir. Krudos'lular ıçın, tarıhın bu bilinen ilk çıplak Afrodit heykelinden daha yüce bır varlık yoktur ve onunla mutludurlar. Şehrın en yuksek yerinde yuvarlak bir tapınak yaparak ona verdikleri onemı gosterirler. Likya dili de okunabiliyor.. Bodrum Antalya arasında denizaltı arkeoloji çalışmalan tamamlanmca turistler tüple dalış yapabilecekler... yitirilmediğini vt halen Knidos topraklan içinde bulundujnnu 'H dıa etmektedir. Kendvsı ka»larında ortaya çıkardığı dairesel Af rodıt Tapınağma yakın bir noktada, heykelin ehnin bır parçasını bulduğunu, başmın ise Sir Charlec Nevnon tarafından (oteki heykellere de yaptığı »ekilde gıyotinleyerek gövdeyi orada bırakıp başlan Briüsh Museum'a götürduğü gibi> onun da Londra'ya tAşındıiını ileri surmektedir. Bajan Love söı konusu ba|in müzede 1314 numara lle kayıtlı olduğunu üç yıl önce ortaya atmış \e Müze, bu başın Sir Charle» Newton tarafından Knidos'tan getirıl dığini kabul etmişür. Ancak bu iddiadan sonra müzc, başı ilk kez aradan 110 yıldan fazla bir süre geçtıkten sonra sergilemı; ve vıne bundan birkaç av önce de bayan Love'ın teonsi bılimsel bır açıklama ıle çurutul meye çalıaılmıştır. >an Love'dadır. Kendisi muhtemel olarak yarın İzmir'de koau ile ilgili veni buluntulannı, yenl delillerinl 10. Uluslararast Atkeoloji Kongresinde açıklayacaktır. Yeni deliller oldukça inandıncıdır. Burada şu kadannı Mylemek le yetinelim: Bir uzmanın yaptıil izotopik incelemede, 1314 numaitt lı başın mermerinin Praksttelej'in Knidos Afrodit'i için kallandıjp mermerin aynı olduğu ortaya çtk mıştır. Bu kongreyl cuma guntt izleyecek kiçiler bu yeni deUlleri öirenebileceklerdir. Butun dünja basınının ve hatta televızyonlarının yakıncTan ügılendiği bu bilimsel tartıçma ozellikle Türklye'de 0lan bir olay için sürüp giderken, kendl kamuoyumuz her rfder.se bundan da habersiz kalmıştır. Bütün bunları bir yana bırakıp Amerikalı arkeologun cu sözlerlne burada yer verelim: «Eğer bn ba» Prakıiteles tarafından yapılmış ünlü Knido» Afroditi detüae, Britisb Mnıea n bnnu Turkiye'ye geri versin. Tok gerçekten baş, Afrodit'in bası ise, yine ona ait olduklan topra$a versin ve Akdenizin gOnesinin aitında mermerin gerçek canlılıgı ortaya çıksın.> P pora gore, geml ve eski kahntılann olmacfığı bolgeler, yerli ve yabancı turıstlerin oksijen tupu ile serbestçe dalabıleceklerı yerler açıklanacaktır. Çeşitli şekilde vağmalanan bu kalıntılar boylece hern kurtarılmış, müzelere kaldırılmış olacak ve hem de Turkiye'nın sahıllerlnde yasak olan tuple dalışlar serbest bırakılacaktır. Prof. Bass İzmir'de Cuma günü bu konuda önemli bir konujma yaparak yeni buluntnlar bak kında açıklamalarda bulunacaktır. Muğla'nın dogusu iie Antalya'r.ın batısı arasında kalan kısım tarihte Lıkya Devletinln yerleşnıe bölgesj olarak bıhnır. Buradaki başkent Xanthos ve yanıbaşındakı Letoon ünlüdür. Bugüne kadar hıç kimse Likya'hların dıllerini okuyup, çözememiş tır. . Fransız arkeologvHcıti'fr''M*!» Ker bu yıl dörtgen şeklinde bir yazıt bulmustur. Yazıtta aynı ifade üç ayn dilde yazümıstır. Bunlardan ikisi okunan diller, üçüncüsü ise okunmayan Likya dilindedir. Arkeologlar otronmayan dilleri buna benzer ikl dilde yazümıs tablet ya da yazıtlardan yararlanarak çoıümlemis lerdir. t ç dilde yazılı bu tablet Likya dilinin çörümlenmesinde en önemli anahtar görevinl y»pacaktır. Prof. Metzger'in yine trmlr'de bu konuda önemli açıklamalarda bulurunası beklcnmektedir. Deniz altmda ABD Pensılvanya Üniversitesi profesorlerıncfen George Bass bu görevinden aynlarak yakm bir tarihte Klbrıs'a yerleşmiştır. Kendisi orada bir cDenizaltı Arkeolojt Okulu»nun kuruluş hazırlıkları lçindedir. Bununla birlikte Turk Hukümeti kendıfi ne oldukça önemll bir gorev vermiştir. Prof. Bats, Bodrum'dan Antalya'ya kadar nzanan kıyı şeridi boynnca Türlt karasulan için deniıattı arkeolojisiyle UgiU çahsmalar y»p»caktır. Küçtik bir denizaltı, sonnar ciham, deni» içinde kullanılan özel televizyon lle kıyı kıyı, koy koy •eyrederek dalıtlar yapan ba denizaltı arkeologu ve arkadasları, batık gemiler ve yeraltı «ehirleri üzerinde çalısmaktadır lar. MALKOÇOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOĞLU ŞÜPHELt ZÂFER YARIN: Bir TUrk arkeoloğunun kazısı 10.000, bir yabancının kazısı 300,000 Uraya mal oluyor. Yenl kamtlar Şimdi cevap \erme sırası Ba Heykeli görmeye, imparator' lar, krallar, »anatçılar ve devrin taristleri şelir Knldos'a. Canlı förünütnündeki heykel o kadar ünlü ve o kadar guzeldir ki, devrin kontfu kraUarından birl Knidos şehrinin kendisine olan bütün borçlanna karşıuk bn heykeli kendislne vennelerini ister. Ancak, Knidos'lular kentin bu üstün korurucusu olan heykeli •vermeyi reddederler. Ünlu bir Romalı tarıhçı bu hey kelın ne kadar canlı olduiunu, çıplak bır kadının cıldı görünümünden hiç farkı olmadığını tanunlamak ijin şu hıkâyeyl anlatır: Knidosiu bir genç heykele »îik olnr. Aklından on» sahip olmayı geçJrir. Onunla sevijeceJrtlr „ Kntsal tapınaktakl heykele kolay kolay 5 ıklaşılamamaktadır. Bir (tun bir yolunu bulur, taptnak kapanmadan ax önce içeriye firer ve görülmeyen bir kö?ede ivice saklanır. Herkeı çıktıktan sonra muradına erer. Tapınatın koruynenlan stbah nyanıp <U tapınagı açtıkiarında bn mnhtesem htvkelf a«ık genci ve onun aşkının ürünü olan ntanç veriei belirtHeri beykelin flterinde görttrltr. Bu heykehn sonradan Romalılarca bugun ıçin bılınen 52 kopyası yapılmıştır. Bunlar çeşitli dünya muzelerinl süslemektedır. (Bunlardan biri geçen Mayıs ayında Karaman Muze deposundan çalınmış. ancak basınımızda tek satırla dahı sozü edilmemıştlr.> Soylentiye gore, Praksiteles'in ünlu Knidos Afrodit Heykeli, daha sonra Bizanslılar tarafından İJtanbul'a gdtürüteüş ve orada bir yangında yok olmuştur. Knidos kenti, Ege Denlri ne Akdenlz'in birleîtiği noktada. Dat ç« Yarımadası'nm ucundadıt. Bujriin halk tarafınd Tckta Bumu dle adlandmlan Knidos kenti, camanının en ünlv jaraplannın yvoıldığı y*r olarak da bülnmek tedir. Heykelle aşk Çalışmalarının sonucunda Turk Hükümetine vereceği ra DİŞİ BOND TİFFANY JONES 52 kopya GARTH Prof. Love Bir Amerikalı profesör Bayan Iris Love (Aşk) 1967 yılından bu yana Knidos'ta kazmaktadır. Arkeolog Love, bu aşk tannçasınm heykelinin Istanbul'a götürülerek