Katalog

B C R O L A R : ANKARA: A»R}iirV Ruivari Ycner Apt Cumhuriyet BASIN AHLAK SASAS1NA UYMAY1 TAAHHUT EDEJt Sahibı: Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecilik T.A.Ş. «dına NAZİMK NADt Genel Yaym Müdürü: OKTAY KURTBÖKE Sorumlu Yazı Işlerl Müdüru: ÇETtN ÖZBAVRAK B»san ve Yayan: CUMHURİYET MATBAACILIK ve GAZETECtLÎK T.A.Ş. Cağaloğlu Halkevi Sk. No: 3941 Yenişehlr, Tel: 121» 2u 12 95 44 • İZMİR: Hallt Ziya Bulvarı No. «5 K»t 3, Tel: 31230 247U9 • GÜNEY İLLER l : Kuruköprü 34. Sok. No. 4 • ADANA, Tel: 455ü • 3934 U I 3 « 12 ABONE ve tl .AN Aylık aylık Aylık Aylık lurl 10 Kurt difi 31). 9fl. 181). 360. 62.30 157.50 S15. «30 Baslık ( M a k t u ) 2. ve 7 ncl «ayfa (SantlmJI 3 üneü u y f a (Sanüml) 4. S, 6 ncı tayt* <Santlml> Ölüm. Mevlid. TeseiUüı (5 Sm.» Nljan. Nlkah. Evienme Doeum Ölüm, Mtvlld. Te»ekküj *S <5 S m > ZSfl Ura • 811 8S • 75 * 1110 » 100 SAYIS1 100 RURUŞ 150 t AP mali mevznatı Bıı köşeden (Baştaraiı 1. saytada) ŞAFAK SANIKLARÎNIN (Bastarafi 1. sayfada) sanıkları ağır şekilde itham eden bir dilekçesı okunmuş, o gün sanılılara cevap hakkı tamnmadan durtışma kapatılmış. ertesi ?ünkü duıuşmada da bu ağır itharrn 5'apan sanık tahlıye edilmiştir. Bu da göstermektedir ki, sözü geçen sanığvn dilekçesiyle sağlanmak istenen, sonuçla ilpli olarak manidar görülmektedir Bu tür kışkırtmalar sanıkiarın büjiik. çoğurüulu üzerinde kuşku ve tepki yaratrmştır. inanca gölge düşürmeyecek en uygun uyarıda bulunacağı güveniyle. size bas vurmak zorunluluğunu duyuj'oruz.» Çarpışmalar Şiliye yayılıyor (Bastarafı t. sayfada) lan üç liderı, adı geçen bölgede ordu birliklerınin Allende'ye bağlı kaldıklarını açıklamışiardır. Üç lider Şili Ordusunun sade; 3 bir bölümünü meydana getiren hava ve deniz kuvvetleri tarafından desteklenmiş olduğunu belirtmişler ve savaşın santiago'da ve diğer bölge'.erde devam etmekte olduğunu belirtmişlerdir. Allende'ye bağhhğıyla bilinen cskı kara kuvvetleri komutanı Carlos Prats'm lıderliğinde sürdürülen askeri dirennae savaşma sivil işçilerden birçok gönüllün ln katılmakta oldugu üa bei.rtilmiştir. Darbe teşebbüsü yapıldığı sırada Buenos Aires'de buiunduklarını biidıren solcu liderler 100 binden fazla silahlı işçinin yeni cunta hükümeiine karşı dırenmeye kararlı olduklarını ıfade etmijler ve Salvador Allende'yi deviren faşist cuntarun sadece Santiago'nun merkezindeki çevreleri kontrolu altma alabi'.diklerıni iddia etmişlerdır. Haberleşme olanaklarının kısıtlı olmssma rağmen, dün alınan haberler ve bu arada cunta tarafından yapılan resml açıklamalar. Şili'de çarpışmaların gîttikçe şiddet!endiğini ve Allende taraftarları ile ordu birlikleri araaında kanh çarpışmalar oldujiunu göstermektedir. M»ksika"daki Şili Bü yükelçiliji tarsfından yapılan bir açıklamada, Allende'nin ölümünden sonra direnmenin şiddetlendiği bildirilmiş ve Şili'de iç sava şın hi='adrğı ileri sürülmüştür. Büyükelçilik yetkilileri Başkan Allende'nin intihar ettiği yolundaki haberi de yalanlamışlar ve kendisinin çarpışırken öldürüldü günü beürtmişlerdir. Santiago'da bnceki gece çarpışmalar sabaha kadar devam etmiş, bu arada zaman zaman top sesleri dujoılmuştur. Bu arada Cunta tarafından yapılan bir açık ; lamada. Santiago'da en az on beş noktada Allende traftarlarmın sert bir direnme gösterdikleri bildirilmiştir. Yabancı gbzlemci I ler ise, Santiago'da Cuntanın kontrolu altında bulunan yerlerin I La Moneda Başkanlık Sarayı ile bası stratejik noktalar olduğunu bildi nnişlerdir. Cuntanın, ülkede direnme olduğu yolundaki resmi açıklaması. Allende taraftarlarının direnmesinin son derecede çetin oldu: ğunu göstermektedir. Cuntanın resmi açıklamasında, hükümet kuvvetlerinin bazı resmi ve özel binalan zor kullanarak ele geçir dikleri de bildirilmiştir. Bunlar arasında dort banka, üç gazete idarehanesi ve üç hükümet dairesi bulunmaktadır. Bayındırlık Bakanhğı binası ise uzun çarpı;malardan sonra hükümet kuvvetlerinin eline geçmiştir. Teknik, Üniversite ile Sosyal Sigortalar Kurumu binalan da sert çarpışmaiara sahne olmuş, Allende taraltarlan daha sonra burada direnmeye son vererek çekilmişlerdir. , ı Londra'dsm alınan bazı haberlere göre. Askeri Cunta'ya karşı gösterilen direnişi, eski SUâhlı Kuvvetler Baskumandanı ve Allende hükümetinin bakanlanndan General Carlos Prats düzen lemektedir. ' Yabancı gözlemciler Santiago' da işçilerin elinde bulunan dört fabrikamn kale haline getirildigini. bu fabrikalar çevresinde kan lı çarpışmalann cereyan ettiğini bildirmişlerdir. Gözlemciler pek çok ölü ve yaralmın bulunduğunu, ancak kesin bir sayı verilemiyeceğini söylemişlerdir. Bu arada Şili'nin Meksika Büyükelçi liği bir açıklama yaparak, darbe sırasmda bin Idsinin öldüğü şeklinde açıklamada bulunduklan yo lundaki haberi yalanlamıştır. Elçilik yetkilileri haberlerin karışık olduğunu, ancak ölü styısı I hakkında kendilerine hiç bir haber ulasmadığım bildirmişlerdir. li'deki Kübalı diplomatlarla, çok sayıda siyasi nıüîteciyi «etiren Sovyst Havayollanna ait bir uçakla Küba'ya gelmiştir. Vergi mahkemeleri Bıldirgede. AP' nın vergı polîtikası anlatılırken şu görüşler de açıklanmaktadır. cözellikle ücretliler ile diger dar geliriilerdpn alınan vergi nısbetlen öüşuriiiecek. esnaî ve sanatkârlar lehine götürü verşn ! nıuai::ğı oranı ıukseitılecektir. Sanayileşme politikamaa ters aiişen Gider Ver»isı yerine, tedrıcen Katma Değer Vergısi sistcmine geçilecek, ilk hamlede banka ve sigorta işletnleri vergileri üzerinde dunılacaktır. Ya t:nm bankalannda mükerrer vergiîenmeye son verilecektir. ; Yatırımda ve işletme sermayesi o!3rak kullanıîan krediler ıçin özel vergi hükiimleri konulacak '. tır. Verçi mahkemeleri kurula i caktır. Ihracatta vergi iadesi me ; kanizmasım takviye için ihracat ı sigortası mevzuatı çıkanlacaktir. Optimal büyüklükte müesseselerın ancak kurumlar eliyle kurulması gereği nazara alınarak, ser { maye piyasası silratle yürürlüge j konulacaktır.ıı | Şili'deki cinayet ve bizim "Demokrasici,,ler ALTAN ÖYMEN (Bastarafı 1. sayfada) r.en bu denıokrasi sahteciüşinin daha pck çok örnegi. özellikle 12 Mart 1971' d«n sonrakl gazete kolleksivonlarındadır. 12 Mart. AP'yl iktidardan düsürürken, bunlar, yavaş sesle de olsa, «Demokra?ı çiğneniyor» edebiyatına girismişlerdi. Olaylar kendilprinın işine gelen biçimde gelişmeye başlayıp tfa, kendilerir.e karsı olanlarm hür riyetleri kısılınea, bu tedbirlerin sadece alkışçısı da değil bes teşvikçisi olriular.. Daha da fazla tutukiu, daha da fazla idam istediler. Ama o arada nadir de oisa kendilcrini rahat«ız erlen bir hükümet, ya ria sıkıyönstirn uyjrulaması olursa, örneğin bir Eskişehir Sıkıyonetim Komutanı. Demirel'e toplantı lzni vermezse, feryadı basmayı da ihmal etmiyorlardı: «Demokrasi elden eidiyor..» diye.. Ortaîıkta sol, sola açık, haita liberal ya?ar kalmadığı. gazeteler kapandıgı, içeridekilere uygulanan işlemler hakkında türlü iddislsr orta'ığı kapladıgı zamanlarda i«e, or.lara göre, dpTr.okrasinin «elden gittiği» falan yoktu.. Aksine » • gızlarından ve sütunlsrından isirilen şeyler, «lyi oldu!. Oh oldu! Dahs da beter oîsur.lar!» eibi ilkel spslerden ibaretti.. Şimdi o sesleri Allende'nin ölümü üzerine çıkanyorlar... Ve üstelik Türkiye'yle bir paralel kurma çabası içinde: «Düzeni tersine çevirmek isteyenierin işt« başına bun îar gelir» diye göxlwinl k:rp»r»k .. AP sözcüsü tn«et« bir >»r.». hatU sözde bağımsu bir büyük gazetenin b»çyazısmd», açıkça ?u cümlel*r var: «Başansız AUende denemesl, bilimsel bir gerçegi açık seçlk. ortay» koymuş. hür dünyaya bağlı yeni gelişen üîkelerde aşırı düygusallıkia Marksistliği karıştıran sosyal demokrasiyi bilimsel sosyalizme götürmek isteyçnleri bir acı sonla yüzyüze getirmiştir. İleride tariîı, Aliende'den belki başansız bir Marksist denemeci diye söı edecektir. Oysa, onun başansızlığı. Künüır.üz için yararlı olmustur. ÖzellikJe bizim gibi ülkeler için...» Ne demektir bu? Aşın duygusallıkla Marksistiigi kanştıran, sosyal demokrasiyi bilimsel sosyalizme götiirmek isteyenler? Kimdir bunlar? Türkiye'de kendisine «sos yal demokrat» denilebilecek ve günün birinde iktidara gelebileceği düşünülebilen bir tek parti var: CHP... Olsa olsa CHPde olabilir bu adarrüar... «Sosyal demokrasinyi sosyalizme gö türmek isteyen, duygusallık Marksistlik kanşurıcılart... Yani bunlar bir gi'm Anayasa çerçevesi içinde meşru yollardan, halk. oyuyla iktidarm gelirlerse, başlanna AUende"nin basma gelenler mi geîecek? Gazete bunu mu tabü sayıyor?... Bur.u mu istiyor?... Bunu mu alkıçlayacak?. Evet. Şili olayı, bizim gibi ülkeler için yararlı oln.uştur... Demokrasiciyim diye ortaya çıkar. bir belirli ?ahteciliğin, içîikünü bir kere daha ortaya yoymuçrur. Bir ksre daha göstermiştir ki, Türkiye'de ellerinde demokrasi pankartlan, boy gösterisi yapıp duranlar, demokrasl. kendi çıkarlarmı bozan sonuçlar verdiği anda, onu elleriyle bogmak, ya da boğacak ellere hizmet etmek için harekete geçmek te tereddüt etmeyeceklerdir. Bunu böj'lece bilmek ve hatırdan çıkarmamak gereklidir. Bir şirket sahte (BasUrah 1. sayfada) îzmir ihracatçı birlikleri tarafından verilmiî gibi gösterilen sahte ihraç tesçıl belgesi. «tzmir ihracatçı birUklerinin 17.7.1972 tarihli ve G. 6/T19 sayılı ihraç belgesi» başlığını taşımakta. arkasında da, «tşbu beyanname Ticaret Bakanlığınca 20.7.1972 tarihlntfe 3866 tayı ile tesçil cdilmiştir» notu yeralmaktadır. Ancak. ihracatçı birüklerinin yetkisindeki bir izin yarısının sahte olması gibi, Ticaret Bakanlığı'mn tesçil notu da »ahtedir. Çünkü, ihracatı yapmayan sirketin sahte ihracat belgeıi de Tiearet Bakanlığınca degil, kendisi tarafından «tesçil edilmiş» tir. Sahte belgede, şirket, Müdafaa Caddesi 14/5 numarada yerlesmiş görünmekte, ve tonu 1350 ^ • rfolardan 160 ton dondurulmus koyun etinin, Kuveyt'te Al No ' man Co. firmasına İhraç edildigi belirtilmektedir. Vergi iadesi için . Vergi iadesi yoluyla devleti soy ma amacına yönelik sahtekârlık et ihracındaki vergi iadesinden de azami ölçüde yararlanılacak bi j çimde plan!anmı;tır. Şöyle ki, Ba kanlar • Kurulunun 1.9.1972 tarU>{ ve 14293 sayılı Resmî Gazetede ya yımlanan 7/4820 sayılı karan uya 1 rınca, et ihracında uy(ulananj vergi iadesi oranları yüzde 15 ve yüzde 10 toplamı yılzde 25'den, I yüzde 5 ve yüzde 10 toplamı yüz! de 15'e indirilmijtir. Ne var ki,: Ilkel şirketinin sahte belgelerinde ihracat, Baksnlar Kurulu Kaarının yürürlüğe firmesinden 40 gün önce yapılmıj gibl gösteribnekttdir. Böylece şirket, yap madıgı ihracatır karçıhğmda, devleti daha büyük ölçüde soy(Bastarafı 1. T ) Üniversitelerarası Giris Sınavı i ma olanağına kavuşmuştur. Ankara Bürosundan, bu konuda Nasıl anlaşıldı yapılan açıklamada şöyle detıilSahte ihracat tescil belgesinin miştir: j fotokopisl ile Merkez Bankesı Er«G«çici kartla sınava girmiş [ Turum Şubesine başvuran İlkel olan ögrencilerin iki fotoğraf ve i Nakliyat ve thracat Ticaret Llmi100 liralık harç ile Istanbul Ünited Şirketine, banka 3 milyon liversitesi Iktisat Fakültesinde bu ; ralık ihracat karsılıgı olan vergi lunan Üniversitelerarası Giriş Sı ! iadesini, hiç bir şeyden kuşkulan navı Bürosu merkezine başvurmadan ödemistir. mslan ve esas Ririş kartlanıu alSahtekârlık. Merkez Bankası maları gerekmektedir.» tarafından, v«rgi iadesinin uy Evlâtlarımıza reva görülen usul ve hukuk dışı muameleier bundan ibaret değüdir. En son örnegi, 11 Eylül 1973 günlü. Ankara Sıkıyonetim Komutanlığı 2 nolu Askeri Mahkemesinde ba kılan davanın görülmesi esnasında, izin alarak dışarı çıkmakta olan bir sar.ık, çıkış yolunu şaşırıp bir baska yoldan çıkmakta olusu bahane edilerek üzerine saldırılmış ve mahkeme heyetinin gözleri önünde görevülerce vahim bir şekilde dövülmüştür. Ayrıca dövülen sanıgın da içinde bulundugu beş sanık bu olay üzerine hücreye atılmıstır. Bu Para, kredi, bankalar | olay, bundan evvelki örnekleriyDevletin istediği nitelikte mal le birleşince. biz sanık yakınlaa'.masına, iş yapmasına engel olrında, mahkemenin olagan usul duğu belirtilen Artırma Eksilt1 dışına çıkmak hususunda israrh oldugu kamsını kuvvetlendirme ve İhale Kanununun da degiştirileceği ifade edilen AP se i miştir. Bu suretle inşa edilecek çim bildirgesinde, para kredi ve ' adalete daha bastan gölge Qü$mektedir. banka politikası hakkında ise şu görüşlere yer verümiştir. ; « Evlâtlanmız «İç ticaret gibi dagıtım faa ı liyetlerinin kredi darlığı cekmesuça itiliyor» mesine dikkat edilecektir. Her Hepsinin en genç çagda olduha'.ükârda kredilerin üretim ve gu gözetilmeden bu tür kışkırtyatırımlarda yaratıcı olarak kulma ve davraruşlar, mahkeme ile lanılmasına ve fiyat spekülas ' sanıklar arasında zıt ve ağır bir vonlanna alet olmamasına bilhava yaratmakta, evl&tlarımız su hassa itina edilecektir. ça itilmektedir. Özellikle yatırım bankacılığıSıkıyönetimin başından beri, fa nın özel kesimde ilgi görmesine aliyetie bulunan Aİkerî Mahkeme yardımcı olunacaktır.» lerde duruşmalan izlemek isteAP seçim bildirgesinin ekono1 yen herkese konulmuş olan formik konulan kapsayan bölümün [ maliteleri tamamlayarak izlemek de, dıs ekonomik ilişkiler, dış fırsatı verilmiş olmasına ragmen, ve iç ticaret ve kooperatifçilik • salt bu davada, duruşmaların politikasma ilişkin görüsler de | aleniliği ilkesi çiğnenerek, katı en özetle şöyledir: geller getirilmiştir. Sadece sanık «Türkiye ve AET'nin ortak ekoların yakınlarına dinleyici kartı nomik politikaları arasmda yaverilerek yapılan engeller yakınlaşma saglanacaktır. Türk nında ayrıca bu yakınlardan, yatesebbüs gücUnün Ğıs piyasalara pılan duruşmaya (on kİ5İlik) din daha büyük ölçüde ihracat yaleyici smırlaması yapılarak ikinpabilmesi ve sınal mamuller ih \ ci bir engelleme konulmustur. racatımızın arttırılarak, sanayl10 dinleyici izliyor cilerimizin daha büyük dış yaBu engellemelerin hiç bir hukutırrmlara yöneltilebilmesi için kî dayanağı olmadığı gibi yer ihracat kredisi ve ihracat sigordarlığı gibi sebepler de mevcut tası sistemleri tesis edilecektir. değildir. Kaldı ki. on kişilik din Ancak bu sistemlerin tesisine leyici listesinden o gün gelmeyiMi kadar geçecek sure içinde ihraler olduğunda ifelmeyenlerin yecatçılanmızın para değerlerinrine çok uzak illerden gelmi? nîdeki oeşitli dalgalanmalaruı zamalarına rağmen diğer sanık ya rarından kurtarılması için süıat kınları da alınmamaktadır. le özel bir fon ihdas edilmesi zoKeza, savmıma hakkının lâyiki runluluğuna inanmaktayız. Tüveçhile ifası bakırrundan sanık ketim mallarının standardizasyomüdafiilerinin dosya hakkında nu yapılacak ve çağımız icaplabilgi sahibi olabilmeleri zorunlu rına uygun pazarlama organizasjken, sadece bu davanın başlama yonu, kurulacaktır. Serbest H suıdan sonra dosyadan suret çıman ve serbest pazarlar kunıiakaıtılraa.M babında kanunlarımıcaktır. Tarımsal teknolojinin zm ve diğer mahkemelerde uyyaygınlaşması, pazarlama ve üregulananın aksine fotokopi çekitim ile gida sanayiinin geliştirilmi yasaklanmış ve savunma hak mesinde kooperatiflerden etkin kı ihlâl edilmiştir. bir araç olarak yararlanılacakCumhuriyetimizin ellinci yılıtır.» nın hazırlıklarının yapıldığı bugünlerde devletin hukuka baghCGP'nin görüşü lığı inancımızm kuşkulardan kur CGP seçim bildirgesini, dün tulması, büyük önem taşımakta bir basın toplantısı düzenleyerek dir. Hukuka baglılık ilkesinin öaçıklayan CGP Genel Başkani nemle gözettiginiz inancını taşıProf. Turhan Feyzioğlu, Tabü maktayız. Senatörlüğün kaldınlması için Devleti temsil eden en büyük verilecek bir Anayasa Degisikligüç olarak yüce kişüiğinizin, bu gi teklilinde, olumlu oy kullanacaklarını tekrarlamışt:r. Bugün Türkiye'de hür demokratik düzeni yasatmak isteyenlerle yık • ' mak isteyenierin bulunduğunu ] bildiren Feyziojlu, partisinin 3' büyük duvar afîşini şöyle açıkla1 mıştır: «Dürüst devlet idaresi ı için: CGP. Hurar, güven ve re j fah için: CGP, Yapıcı parti, milliyetçi parti: CGP.» Fevzioglu, »yrıca. devlet personelinin ücret reiimindeki kan»ıklığı ve eşitsizligi ortadan kaldırmak, personel kanunu yüzünden çalışma şevkini yitiren, başta teknik personel olmak üzere birçok vasıflı devlet görevlisinhı dururr.unu düzeltmek, katsayılan. hayat pahalıhfı gözönünde tutularak ayarlamak yoluna gidilecegini bildirmiştir. BOMBA OLAYLARI DAVASINDA SANIK ÇENET HASTANEDE DÖVÜLDÜĞÜNÜ ÖNE SÜRDÜ Bomba Olayları davasınm dünkü duruşmasında elinde «Bomba» patlaması sonucu iki kolu ve bir ayagı kopan sanıklardan İbrahim Çenet «tedavi için gittifi Haydarpaşa Askeri Hastanesinde cezaevi görevlisi üsteğmen Nejat tarafından dövüldüğünü» iddia etmiştir. Duruşmalardan sakatlıgı ne deniyie vareste tutulan sanık tbrahim Çenet'in «Sabah duruşma ya gelmek istediği (akat cezaevi ilgililerince bırakılmadıgı» mahkemeye sanık arkadaşları tarafından duyurulmuştur. Duruşma Yargıcı Hakim Yarbay Çoşkun \ Dündar samkların bu müracaati j üzerine sanık İbrahim Çenet'in , manız kaldığı bu olaydan mahke menin haberdar olduğunu getiril mesi için Askeri Savcılığa müra caat edildiğini büdirmiş ve «Vareste tutulan her samk istediği gün duruşmaya katılabilir. Bunu yasaklıyan bir yasa yoktur» demiştir. Nitekim biraz sonra sanık îbrahim Çenet salona getirilmiştir. Yanında getirdiği iki sahitelik di lekçeyi okuyan sanık Çenet 12 Eylül 1973 Çarsamba günü tedavı için gittiği Haydarpaşa Askeri Hastanesinde Kulak, Bogaz. Burun mütehassısı Tabib Yarbay Yılmaz Erseven'in kendisine «Bomba patlamasını» hatırlatara't çıkıştıgım ve kendisine ilgı göstermedîğini> belinmiştir. Sanık Çenet, Tabibe görevini hatır , latmca görevli üsttegmen ve erler tarafından koridora çıkarılarak dövüldugunü, buna orada bulunan diğer hastaların ve görevlilerin de tanık oldugunu ilive etmiştir. Sanık İbrahim Çenet daha son ra. kendisini muayene eden müte hassıs doktor Doğan Alaloglu'nun sağlam kalan bacağının da yaralar ve sinir kopukluklan ne deniyie kesilme ihtlmali olduğunu belirttiğini söylemiş v» tedavisini yaptırmak ürere tahliye is teminde bulunmuştur. Mahkeme, Askeri hastaneden doktor Do I gan Alaloğlu'nun bu konudaki ra ', porunu tetkik ettikten sonra tah liye i«temi hakkında karar veril mesine karar vermiştir. İbrahim Çeoefin dilekçesini okumasından sonra söz alan askeri savcı Hakim Albay Nevzat Çizmeci, Çenet'in iddiasımn aksine kendi sine bir rapor verildiğini ve sanığın hastanede doktor ile gö ' revli üstteğmene hakaret ettiji' ni bildirmiştir. ; İddialar Santiago başta olmak üzere, Çüi'nin diger kent ve kasabalarında çarpışmalann yofeunlaştığı bir sırada, Allende'nin ölümü ile ilgıli iddialar da çoğalmava başlamıştır. Bilindiğı üzere cunta adına Çarsamba gecesi yapılan resml açıklamada Allende'nin La Moneda Saravını silâhiı kuvvetisre teslim etmeden önce intihAr ettiği büdirilmiştı. Bu açıklamaya göre. La Moneda Sata vına giren bir manga asker. Başkan Allende'nin cesedinı odalardan birinde bulmuslardı. Allende'nin c?sedi daha sonra askerî bir hastaneye nakledilmis ve ölüm raporu dört doktor tarafından imzalanmıstır. Bu rapora Söre AUende agzına kuışıın sıkarak intihar etmiştir. Sili'nin Meksika Büyükelçiligi ise dün cuntarun resmî açıklamasını yalanlamış ve Allende'nin, I^a Moneda Sarayı nı basan askerlerle çaroışırken öldilftünü iddia etmîştir. Elçilik sözcüsü. Allende'nin kendısını tutuklamava gelen bir manga askerle saravm içinde uzun süre carpıstıtını. sonunda bir masanın vanında yaylım ateşine tutularak öldürüt dügünü sövlemiştir. larin'in bir çağnsıyle sona enr.İ9 tir. Leon Viların. bütün kamyon sahiDlennı ısbaşı yapmaya çagırmış ve grev için artık bir nedenm bulunmadığmı bildirmiştir. Leon Vilarin ciün ^endika üv«si kamyon sahiplerine yaptığı çağnda, demokrasiyo inanmış bütün Şili'lilerin cuntayı desteklemelerini de istemiş, «Karanlık günier artık mazide kaldı» demiştir. Şili'nin en güçlü sendikasının l:deri Vilann'in cuntayı desteklemesine karşılık, Şili Katolilt Kilısesı Kardinali Silva Henriquez. askeri bir hükümetin işbasma seçme=ini endışeyle karşıladığmı bildirmistir. Öte jT.dan muhalefetteki Şili Hristiyan Demokrat Partisi bir bildiri yayiTnlayarak, partinin ül kede kur.ılan Askeri Cuntanın açıkladı|ı Anayasal kuruluşları yeniden işbaşına getirme tasanlarını onaylaidığı ve yeni hükümetin demokratik seçimler düzen leyeceğini umduğunu belirtmiştir. Arananlar Şili'nin cunta hükümeti. dün Komünist ve Sosyalist Partilere mensup 19 kişinin polise tesltm olduklarırtı bildirmiştir. Bunlarrian biri eski İçişleri Bakanı Carlos Bnones, digeri de eski Dı.şişleri Bakanı Clodomiro Almeyda'dır. Cunta Hükümeti diğer taraltan Moneda Sarayında ele !»eçirilen yabancı menseli sllâhlan televizyonda halka göstermi;'ir. Yapılan açıklamaya göre bu silâhlann bir kısmı Allende'n.n Santiago dışındaki evinde bulun muştur. Grev bitti Şili'de iki aya vakın bir süredir devam eden ve Allende vöne timinın bir darbe Ue iktidardan uzaklaşiınlmasma volaçan olaylann en önemlisi olan Kamyon Sahipleri Sendikasının grevi, dün sendiknnın başkanı Leon Vi AMERİKA DARBEDEN (BasUratı L Sayfada) «Siyasi düzenıni onaylamadığımız bir Ulke uluslararası pıyasadan ödünç para bulmaya çallştığı vakit, bu ülkeye engel çıkarmak. Bu da bizim için çok dogal bir davranıştır. Çünkü, bu ülkeler Amerıkan ma' varlıklannı tazminat ödemeksizin devletleştirmektedlrler. Amerika'nın Allende hükümetine karşı tutumu, harekete geçmeme ilkesine dayanıyordu. Ama bazilan, harekete geçmemenin de bir siyaset olduğunu unutuyorlar.» mışlardır. Washington'daki Şili Büyükelçi liğinde ise son derece huzünlU bir havanın esmekte oldugu bıldırilmiştir. Elçilıkte görevli bulunan diplomatların büyük çoğunluğunun Allende nin ateşli taraftarlan oldugu öğr*nılmiştir Allende'51» karşı Rinşilen darbe ve bundan sonrakı gelismeler, Çarsamba günü Pariı v« Roma'da büyük gösterilere yol açmış, binlerce protestocu Şili'« deki darbeyi takbih etmişlerdir. Paris'te 60 bin kişilik bir ttalabalık, Şili'de iktidan alan Cuntaya karşı Rösterüer yapmıştır. Rusya'dan Venezuela*ya kadar, çeşitli Ulkeierin solcu partilert ve örtütleri, Allende'nin devrilmesini «ilericl ^üçlerin yenilırtsi» olarak nitelemektedirler. Buna karşılık Brezilya ve ttalya'da bazı gazeteler darbenln haklı nedenlere dayandığını ileri sürmektedirler. Paris'tekl gösterilerde binlerce üniversite öjrencisi ŞİH Elçiligi önünde toplanarak, «Faşistler .. Katiller... Kahrolsun CİA» diye bağırmışlardır. Milano'da isa Pan American World Airways Havayollan Şirketinin bürosuna bomba atılmıstır. Gösteriler Beyaz Saray yalanladı Üniversite THKP sanığı Nazan Alp; «Türklüğüme ve aileme yakışmayan isteklere karsı tek başıma direnivorum» dedi CHP tekelci ekonomiye karşı > Atamanya Beyleti (BasUrafı 4. sarfada) elbetteki dokuma sanayü ile u|raşmak isteraij'ecektir. Çorap yapmanın J'a da ayakkabı üretînenin kendisina getirecegi çok r bir şey yoktur. Bir kuyuya ta? atmak, kolayların kolayı bir iştir. Aynı taşı çıkannalc zordur. Bir arüamda tas atılmıstır. Kolay kolay çıkartlamaz. Yapılan hesaplann «rkasında neler vardır bilemiyoruz. Görünen şudur ki, Türkiye'J, nin isgücünde kaymalar olacaktır. Gümrük duvarlan kalktığı | gün, bir çok mal, AET ile yarışamayacak, o alarüardaki Uretim belki de sıfıra inecektir. Oradaki iş gücü de ister istennez başka aîanlara kaymak zorunda kalacaktır. Diyelim kl, montaj sanayiinde ustala$mı$ bir işçinin birden bire kumaş sanayiine aktanldığını görecegiz. Türkiye'de dalgalanmalar olacaktır. Türkiye, bu kuruluş içinde kalmayı kesinlikle benimsediği an, şimdiden gelece { gin planlannı büyük bir dikkat j le yapraak zorundadır. Yoksa, geleceği yalnızca «insan» satabilen bir ülke olarak belirir. Türkiye'den Avrupa'ya bugünJcü akının en belirgin nedeni, geçim «orlugudur. Oysa, Türkiye'de işçinin neliri. köylüye oran1* çok vuksektir. Buna karçın. yine de sıkıntı içindedir. Göç «tmek gereğini duymaktadır. Gümrük duvarlan kalkınca durum ne olur?... Her halde daha iyi olmaz!... gulandığma dair Ticaret Bakanlığına bilgi verilince ortaya çıkmıştır. Merkez Bankasından gelen bilgi üzerine kendi kayıtlarını inceleyen Ticaret Bakanl'.ğı, İlkel şirketinin oyununu anlamış, 29.11.1972 tarih ve 17851 sayılı bir yazı ile durumu İzmir İhracatçı Birliklerine duyurmuştur. Birlikten gelen cevap, Bakanlığın kuşkularını bütünüyle doğnılamıştır. Bunun üzerine Bakanlık konuyu kendi mtlfettişlerine incelettirmiş, ancak müfettişler ne sahte belgedeki adreste ne de başka yerde İlkel şirketinin izine ras'tlayayamışlardır. Konu bun dan sonra Ankara Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirilmiş, Ankara Cumhuriyet Savcılığı da. suçlulann yakalanarak Agır Ceza Mahkemesine sevkedilmesi istemiyle. dosyajT, olayın geçtiği yer olan Erzurum'a Erzurum Savcılığına sevk ctmiştir. CHP Genel Sakreter Yardımcısı i Ferda Güley, CHP'nin özel sektör ' hakkındaki görüşlerini açıklamış, | partisinin tekelci bir ekonomiye ! karşı olduğunu belirterek, «CHP, ı teşebbüs özEÜrlüğüne değil, te j şebbüs özgürlüğünü tekeline al , mak isteyen'.ere karşıdır» de \ mlştir. Bnlgaıistan (Bastararı 1. sayfada) i Pulgar heyeti, Türkıye'den gelen araçların Avnına'ya giderken Buigaristan'da pectikleri yollann etrafmdaki yerlerde bulunan bütü.ı ş»p ha;:alığ; bulaşabi'.ir ; hayvar.an aşılayacakSannı. ondan Sonra da geçislerin eskisi gibi hiç • bir kısıtiş.mnya uğramî'dsn olaca | ğını belirtmiştir. O zamana ka | dar kısıtlamalrr herşrün biraz daha hafifleyecsVrtir. Avnca. Bul garistan içinden geçişte, araçlaı için daha küeiik konvoylar düzenlenecektır. Konvoylann kü j çük olması sayesinde sık kalkış nedeniyle sınırımızda yıgılma ka! | mayacsktır. ; Orada kalıyor olay İLKEL Şirketinin sahtekârlıgırun kovuşturulmasma ilişkin dosya üzerinde bundan sonra herhangi bir işlem yapılmadığı anlaşılmaktadır. Aradan bir yılı aşkın süre geçmesine rağmen, ne şirket, ne yöneticileri yakalanarnarruştır. Sahte belge düzenlemek suretiyle devlet'ten vergi iadesi yoluyle para çekme olayı arkasındn yetkili bir politikacının da rol aldıfı ögrenilmiştir. Ticaret Bakanhğı yetkilileri de olayı doğrularken, sözü geçen politikacının da olayda yeraldıgını dogrulamışlar. ancak bunun hukuken kanıtlanmasına olanak görmediklerini zira, bu politikacının sirketin kunıluş belgelerinde ortaklar arasmda gözükmedigini söylemişlerdir. Yunanistan'ın durumu I sanığı askerî Y ARIN : KEZZAP İÇEN BİRADAM... öte yandan şap hastalığmı bahane ederek bir süredir smir kapılarım diplomatik pasaportlular dışında Türkiyeden gelen yol culara kapaynn Yunanistan, uya rımız üzerine, konuyla ilgili ba '; kanlıklannda ele almıştır. Yr nan hükümeti bu arada iki ülke j nin vcteriner uzmanlannın Edir ne'de buluşmaları yolundaki tek lifimizi de kabul etmiştir. Yunanistar.'ın smır kapılannı kapatrnasmı grizönünde bulundu ran Edirne Valiliği de, Yunan uyrukluların Edirne'deki Pazarku le ve Ipsa'.a gümrük kapılarmdan Yunanistan'a geçmelerini yasaklamıştır. Öte yandan Beyaz Saraydan dün yapılan bir açıklamada ise, «ABD'nin, Baskan Allende'nin trajik sonuna esef ettikleri» belirtilmiştir. Beyaz Saray Sözcusu Gerald Warren, «Bizim politikamız, bu anlaşmazlığı çözümlemek için bir hükümetin kuvvet yoluyia devrilmesini desteklemek değildir» demiştir. Sözcü, Baskan Nix on'ın, Allende rejiminin devrilmesi tasansından önceden haber li olduğunu da yalanlarmştır. Amerikan Temsilciler Meclist Uyesi Joe Moakley ise. dün Ame rika'nın Şili'deki askeri darbede rol oynayıp oynamadığmı soruşturacak özel bir komisyon kurul Mahkeme Çenefin şikâyet di ' ması için Kongreye bir kanun lekçesinin suretiyle, aksi şekilde teklifi sunmuştur. Moakley, AAskeri Savcılığm verdiği raporun • merikan gızli istihbarat servısleSıkıyonetim Komutanlığına gönrinin darbede rol oynadığma daderilmesine karar vermiştir. Dair çeşitli söylentiler dolastığmı ha sonra tutuksuz sanık Ayfer belirtmls. durumun vakit geçirlt Sıdıka Akdenız ile sanık Turan meden aydınlıga kavuşturuiması önalan'ın sorgulan yapılmıştır. nı isterrüştir. Duruşma 18 Eylül 1973 Salı günü saat 09.30'a ertelenmiştir. • Dün Amerıkan Dışişleri Bakan hğının bazı çevreleri ise ortaya yeni bir iddia atmışlar ve Salvador Allende'yı düsürme\n tasarlayan Şüi Silâhlı Kuvvetler Komutanlarının durumu 48 saat (Bastarafı 1. sayfada) öncesinden Amerika'ya haber bilirkişi Uttnmesınde ısrar e t verdiklerini söylemişlerdir. Bu mislerdir. iddiaya göre, Şılilı komutanlar Tekrar toz alan Savcı, »anıkdarbeyi önce Pazartesi günü içm ların ısrarımn maksatlı olduguplanlamışlar, ancak son anOa ka BU ifad» ederek. Teknik Üniverrar değiştirerek 24 saatlik bir er sıte'nin daha önce ses bantlarıtelemeye gitmişlerdir. Erteıema İşçilere çağn nın delil sayılmayacağı yolunda kararma da Sıli poiıs kuv\etlegörüs belirttiğini hatırlatmış, Şiii Askeri makamlan, askeri rinin kararsız tutumunun yolaç•anıkların bu eöruşü tekrarlatradyo yayınlarından yararlanatığı sanılmaktadır. Amerikan mak tstediklerini iddia etmiştir rak, işçilere ve kan vericilere ye | Dışişleri Bakanlıgı çevrelen. ŞiMahkeme daha «onra, simdirel saatle 13'ten baslamak üzere ; lili komutanlann önce polis yet 256 sanıklı THKP ve Cephesi lik Istanbul Radyosu tes teknisdavasınm dünkü duruşmasındi kamu dispanserlerine başvurma • küilerini ikna ettiklerlni ve sonyenlerinin yapacakları bilirkişisorgulara devarn edilmistir. ya çağırarak, kan vermelerini isra Salı sabaru harekete geçuklikle yetinilmesini kararlastırmış Durusmada tam sorgulara baş temektedir. [ lerini ilerı sürmüşlerdir. VVastır. lanacağı sırada sanıklardan Nahington'da bulunan gözlemcller, Tutuklamalar Verilen aradan sonra Selimiye zan Alp, söz alarak tutanağa şun Amerika'nın darbe planından Hükümet kuvvetlerinin, dün , Allendeyi haberdar edebıleceğiKışlasmdaki duruşma salonlarınlan yazdırmıştır: Santiago'da aşırı solun merkeda inceleme yapan TRT'li bilirki«Aileme ve de Türklüğüme lâni, ancak Amenka ile Şili arazi sayılan Teknik Üniversite'vi şiler bu ses bantlarmm burada sındakı ilişkilerin iyi olmaması yık olmayan şeyler istenmekte ve de işgal ettiği haber alınmıştır. ! nedeniyle bunu vapmaya gerek dinlenmesine imkân olmadığını bunlara direnmekteyim. Lâkin Üniversiteye çarpışarak girmeyi bu yüzden bantların Istanbul görmedığinı söylemişlerdir. bunlara tek başıma orada diren başaran hükümet kuvvetleri, buRadyosu stUdyosunda dinlenmemem mümkün depil. Bunun için rada direnmekte olan 600 kişiyi sini talep etmişlerdir. Mahkeme de ayrı bir yere konulup duruşCİA'nın rolü tutuklamışlardır. Üniversited» ses bantlarmm bilirkişilerce dinmalardan vareste tutulmayı ve Dun Amerikan Dışişleri Baayrıca çok sayıda yabancı menlenmesi, sanıklar için birer bant de mümkünse sa\iınmamın öne kanlığı tarafından yapılan açıkşeli silâh da bulunmuştur. Unifonokopilerinin çıkarılması için Elmmasmı rica ediyoru:n » lamada, Amerikan Merkezi îsversitede yakalananlar »rasınTRT Müdürlüfüne müracaat etMahkeme Başkanı Hakim Altihbarat ürgütü (CÎA) Ue ilgili da, iyi sil&hlanmış 150 kişilik bir miştir. Duruşma 18 Ekim 1973 bay Akdemir Akmut, sanık Naiddialar da cevaplandınlmış, tolcu komando birligi de bulunPerşembe günü saat 09.30'a ertezan Alp'in «Bu iddiasımn sa\un CİA'nın Allende'ye karşı Ririşiraaktadır. lenmiştir. ma hakkı ile sıkı sıkıya ilgili bulen darbe hareketine hiçbir şeBuenot Aires'e ulaşan haberlunduğu gözönüne alınarak ge • kilde karısmamış oldugu bildiril lere göre ise, Allende taraftarlarekli işlenıin yapılması içir.» Sımiştir. rı, Santiago'nun dısındakı san». kıyönetim Komutanlıftına bildiyi tesislerinde toplanmışlar ve Saygı duruşu rilmesine karar verildiğini açık , (BaşUmfı 1. layfada) gruplar halinde dlrenlçe geçmiv lamıştır. I Amerikan Devletlerı örgütülerdir. Aynı kaynaklar. hüküDünkü durusmada sanıklardan ! başlıgı altında sunlar belirtilmek nün öncski günkü toplantısında met kuvvetlerinin bu gruplara tedir: Bilge Saka. Ahmet Madenci. HaSalvador Allende'nin anısına ya karşı topçu birliklerini hareke• Çünkü, özellikle 12 Mart va Subayı Aydın Karabektaş. repılan bir saygı duruşuna Amerite eeçirdijini bildirmişlerdir. sonrası dönemde, parlamento İisör yardımcısı Erkan Akın ve kan delegesi de katılmıştır. AŞili'de yayımlanan «Excelsior. içinde ve dışında demokrasinin, merikah delsgeler. hevet başkanı Aykut Ülker'in sorgulan yapılgazetesinin muhabirı, Arjantin tün özgürlüklerin ve işçi haklada aralarında olmak üzere ayamıştır. «Telam» Ajansına telefonla sıırının savunmasım yapmış, bunğa kalkmışlar ve bir dakika sayDuruşma sorgıüara devam edi; dırdıgı bir haberinde, Santiago' lara karşı tüm girişimlere karsı gı duruşunda bulunmuşlardır mek üzere 17. EyHil 1973 Pazar daki «Estadion Nacional» futbol çıkmış ve mücadele etmiştir. Konîeransa katılan Amerikalı de tes ! günü saat 09.15'e ertelenmlş stadyomu çevresinin savaj ala> legelerin Sili olavları konusunda • Anayasaya ve demokratik nına döndügürıü bılrlirmiş, şehtir. j r has ata aykırı düşen yasaların iprin merkezindeki Katolik Üni ; hiçbir yorumda bulunmadıklan re bu konusTJ tartışmaktan kaçın tali için Anayasa Mahkemesine verşitesinde de kanh çarpışmadıKlan büdırilmektedır. Ameribaşvurma karan almıştır. ların oldusunu »övlemislir. kalı bir vetkili, sadece yeni Şilı .• Çalışanları ezerek. sömüreHükümetinin tanınabileceğini, an Meksika elçiliğine rek, yoksullaştırarak kalkmma cak bunun ıçın de ülkede huruve sanayileşme anlayışıru çagın run saglanması cerektigini söyle sığınanlar gerisinde bulmuş. insanca ve demiş. askeri cunta ülkeyi tam oçalışma hayatım Bu arada Meksika hükümeti DÎYARBAKIR Sıkn«netim j mokratik bir larak kontrol altına almadan biı gerçekleştirecek bir dilren de{i bir açıklama yaparak, Allende' mahkemesinde dunışmasma de tanımanın söz konusu olmadığısikliJSi anlavışına vfinpimiştir. nin eşi bayan Hortensia Bussi df vam edilen Kars DevGenç örgli nı belirtmiştir. Allende'nin. iki kızı ve dört to tüne mensut) Rabmi B»geı. tutuk 9 Grevler! vasakltvan. lokavt Bu arada Amerikan Devletlen runuyla Meksika Büyükelçiliğinc '« bulurırlufu Divarbakır Askeri lan serbest bırakan devlet poli Örgütü nezdindeki Şili Büyükel sığındıklanm ve kendilerine siya eeroevinden ftrar etmiştir. ! tiknsına kar.?! çıkmıştır. çisi Luis Herrera görevinden is sal sıgınma hakkı tanmdığını açık Askerî cefflevinden nasıl k»? DİSK büdirisinde ayrıca. «ıCHF «la ettigini açıklamıştır. . lamıştır. Meksika hükumeti, ayrı tı£ tesnit ediipmfiven Rahmt Bag 1973 seçim bildirgesinde. özellli' ca, bayan Allende ve beraberin cı'nın firar ettiü ssbah yoklama le. halkımızm bütün fertlerînir Subayların tutumu dekileri almak üzere, Santiago'! sında meyrian» çıkmıştır. POIİJ yaşama ve çalışma ko?ullannır yn bir uçak gönderildiğini de bil ve iandarmanın her yerde aradı demokrasi ve özgürlükler içinde Amerika'da eSıtımde hulunin dirmiştir. gı Rahmi Bajcrnın yurt dısına gelişmesini ve mutluluğa ulaşma bir grup genç Şilili subay, ül . kaçmama?] için sınır kapılannsını sağlayıcı derlnüğine tedbirkelerinde Cuntanın ıktidarı ele Allende'nin kızlanndan eeçirdiği hnberlrri ü/erine dün .' dp kontroller «ıklaştırılmjştır. ler Retirdi&i» belirtilmekte ve bu Ayrıca Askeri cezaevinden kaçan nedenle CHP'ye ov verme çağ biri de Küba'da Washinetnn'da bir kulüpte topRahmi BaScı'nın fotografları bü r;suıda bulunulduğu kaydedil Allende'nm kız'arınrtan BeatriUnmışlar ve miliî marslanm tür. vilâyetlere gönderilmiştir. mektedir. ce Allende, dün öğleye doğru ŞisöyleyeTek şerefe kadeh kaldır Castro'nun sözleri Hanoi'de bulunan Küba Başbakanı Fidel Castro dün yaptıt ı bir konusmada. Şili ordusunun büyük bir yurtseveri arkasından vurdujunu söylemiş ve KUba'run Şili halkana yardım edece|ini, Şili halkını haklı davasmda sonuna kadar destekliyeceğini ifade etmiştir. Londra'daki Şili Elçisi Albaro Bunster. Allende'nin intihar edecek b i r insan olmsdıgını belirterek, «Aîlende eğer ölmUşse, mutlaka öldürülmüştür. Daha birkaç hafta önce. ne pahasına olursa olsun direnecefini ve intihar etmeyeceğini söylemiştii) derr.!"tir. Arjantin'in müstakbel Cumhurbaşkanı Juan Peron ise, Allende'nin devrilmesinde Amerika'nın rol oynadığın& inandığmı açıklamıştır. Tass A.iansı da, Allende'nin öldürüldügünü bildirdiği bir haberinde Cunta yönetimini kınamıştır. Kolombiya'yı ziyaret etmekte olan Romanya Devlet Başkanı Nicolae Ceausescu. Şili'de girişilen darbe hareketinin gerici olduğunu söylemiş ve Allende'nin ö'ldürüldUgü inancmda olduğunu belirtmiştir. Madanoğln Waldheim üzgün Birleşmiş Milletler örgütü. Şili olaylarmın başmdan berı bu iilkevle ba* kuramamış oldugu halde, Genel Sekreter Kurt Wa!d heim, kendi sfizcüsü aracılıSıyle, «însanî açıdan olaylardan büyük üzüntü duydujfunua açıklamıştır. Genel Sekreter bu konuda başka bir vorumda bulunmamıştır. DİSK, seçimde Bir iddia Moneda Cumhurbsşkanlığı Sarayının basılması sıresmda görevli olan bir polis memuru, dün vabancı gazetecilerle konuşmus ve kendilerine. Allendf'nin. Castro'nun hediyesj olan bir tabanca ile intihar ettjğini söylemistir Polis nemuru. Castro'nun 1971 v.Iında si'i've geldiği sırada, Allende'ye sedef kabzalı hir tabanca hediye ettiğini de hatırlatmıştır. (Dıs Hahrrler Senriüi) Bir Dev. Genç j ce^aevinden kaçtı ; Tulay Divitçioq!u'nun babası vefat etti Foto muhabırj arkadaşımız Tulay Dıvitçioğ!u*nun babası Haydar Divitçioğlu. vefat etmiştir. Mü/isyen Necip Divitcioğlu'r.un da babası olan Haydar Tivitçioglu, bir süreden berı tedavı edılmekteydi. Haydar Dıvitçiif'lu'nun cenazesi bugün öSle nanazından sonra Kadıköy Osman aga Camiinden kaldırılacaktır. Merhuma, rahmet, arkadaşımıza, ailesin<" ve yakınlarına başsa6!ı£ı dileriz.