Katalog

Kültür Yayınlan KÜLTÜR v» SANAT DERGİSt Cumhuriyetimizin 50. yıldönümü dolsyısiyle yayınlanması kararlastınlan bu derginin ilk sayısı 20. lira fiyatla Bakanlığımız Yayınevlerinde satışa arzedilmiştir. Dergi Ofset ve renkli bukılı büyük boyda olup 116 sayfadır. ödemsli satışımız yoktur. Devlet Kitspl&n Mfidürlfigü Snlt&nabmet • tstanbul Top. Satış Tel: 22 38 03 umhuri Kurucusu: YUNUS NADİ Arsen Lüpen Dizisi'ni Siz Okurlarımıza Sunarız 1. Yeştl Gözlü Kız 102. 813 İS. 3. Obüs Patlamas. 10< 4. Ü ç Söğüt A Ş a a 10 5. Müfettiş B a m e ı t 10. 6. A l t m Üçgen 10^7. Arsen Lüpen'in ltiraflan 10. 8. Otuz Mezarlı Ada 15. 9. Esrarengız £ v 15. 10. Saat Sekızı Çüiarken 10. Nefis bir tercüme. lüks fcpflk içinde olan bu heyecan v e tnacera dizlsirü mutlaka okumanızı t a s s i y s edlyoruz. Î N K I L A P VE A K A KİTABKVLERİ / 50. yıl, sayı: 17573 Telgraf ve raektup »dreri: Cumhuriyet Istmbul Post* Kutuıu: Irtanbul No: 248 T « l e f o n l « r : 234390 234398 334397 234398 334299 6 Temmuz Cuma 1973 TlCARET BAKANLIGINA GÖRE, FlYAT ARTIŞINA KARŞI ALINAN TEDBİRLER YETERLl DEGÎL Ümit GÜRTUNA ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Ticaret Bakanlığı tarafından fiyat artışları ile ilgili olarak Hazıran ayı sonunda hazırlanan bir raporda 1973 yılınm ilk aylarmdaki fiyat artışlarının geçen yıla orarüa yüksek olduğu açıklanmakta. Ticaret Bakanlığma mallann fiyat tesbiti ve denetimi için yetki veren mevzuat bulunmadığı Uade edildikten sonra «İlgili makam ve kuruluşlarca ı yapılan fiyat tesbiti ve kontrollerinin uygulama durumu ve sonuçlanna ait bilgiler Bakanhğımızda mevcut olmadığından, ekonomiye olumlu veya olumsuz etkileri hakkında tetkike dayanan bir bilgi mevcut değildir» denil mektedir. Raporda. toptan eşya genel endeksinin 1972'nin ilk dört ayında yüzde 5,2 olmasına karşılık bu yılın ilk dört ayındaki artışın yüzde 7.2 ye yükseldiği kaydedilmekte ve artışlann nedenleri üzerinde durulmaktadır. Konsey tnceleme Komisyonu kurulmasma karar verdi K. DAPONTE Bildiriyor FLORANSA Avrupa Konseyi Siyasl Komitesinin Floransa'daki dün sabahki toplantısmda Türkiye ve diğer ülkelerdeki siyasl durumlan incelemek üzere bir Ait Komisyon kurulraasına karar verilmiştir. Komisyonun dünkü toplantısına başkanlık eden Alman Sosyal Demokrat Milletrekili Erik Blumenfeld toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, Komisyona katılan Türk delegesi Prof. Turhan Feyzioğlu'nun: «Ait Komisyon kurulması karannm Tür kiye'deki seçimlerin sonuna kadar ertelenmesi» konusunda verdigi bir önergenin Komisyonda oylanarak reddedildiğini de bildirmiştir. Blumenfeld aynca, kurulması kararlaştırılan Ait Komisj'onun Eylül ayından önce kurulamayacagını, Ait Komisyonda Türkiye'nin de üye bulunduracağını, ancak Türk üyenin Ekim ayında Türkiye'de yapılacak seçimlerden sonra Ait Komisyona katılacağmı açıklamıştır. Blumenfeld sözlerine devamla, kurulraası kararlaştırılan Ait Komısyonun bir «Tahkikaî Komisyonu» olmayıp, bir «tnceleme Komisyonu» olduğunu 6a. belirtmiştir. Komisyona katılan Türk Uyelerin kendisine Temmuz ayında Türkije'de iki ilde daha Sıkıyönetimin kaldınlacağını söylediklerini belirten Komisyon Baskanı, bir ülkede Sıkıyönetîm rejimi altında genel seçimlerin ne denli yapılabileceğini zaten kestiremediğini söylemiştir. Siyasi Komlsvonun dünkü ka palı topıantısından sonra vapılan yorumlara eöre. alınan «Ait Komisyon kurulması» karan, Tüıkiye'deki siyasi durumun incelenmesuu 'steyenler kadar istemiyenleı için de başan sayılttbilecektır. Karar. özellikle Türkive'dtki siyasi du rum, lskence ve oaskı ıddıalannı Inceleyecek oır komisyon olmadığından, öaergeye karşı cıkanlan tatmin etmektedir Öte yandan baska ülkeler arasında da olsa Türkiye t*e tlgili konular komisyonda sıe ahnacağından komisyon KuruJmasıru ısteyenler de böylece sınırlı da olsa başarıya ulasmı» olmaktadırlar. Nitekün Türmye'ueld siyasl durumun inceıenıtıesinin hara retli taraitan DaniRjarKalı milletvekill Danken. toolantıdan sonra gazeteciierle vaptıgı eörüşmede. aKeyzioglu kaybettl, fakat ben de kazanamarrım» demiştir. Ayrıca Dankeıt. Komisyon topiantısmda kuruıacak olan ait (Devanu Sa. 7. Sü. 2'de) Ecevit, "Fisko Birlik meydanı tüccara bıraktı,, dedi TRABZON CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit dün Trabzon'a gelmiş ve Liman Alamnda yaptığı konuşmada, «Fiskobirlik'in meydanı tüccara bırakmasının, dünya fındık pıyasasını gereksiz yere düşürdüğünü» söy lemlştir. Trabzon'da karadan ve denizden partililerin büyük sevgi gösterisiyle karşılanan Ecevit, Karadenizli bazı CHP'liler tarafından tabancalarla havaya atej edilerek selâmlanraıştır. Karadeniz'de «elden bozulan bazı yolların bir an önce onarıIıp trafiğe açılması için Hükümetin etkin tedbirler almasını isteyen Ecevit, fındık korıusuna ilişkin görüşlerini açıklarken sunları söylemiştir: «Geçen ikl yılda hayat paha Iılığı yüzde 50 artmasına ve bu artışrn bu yıl da en az yüzde 20'den aşağı olmayacağının anlasılmasına rağmen. fındık taban fiyatlan hâlâ ikl yıl önceki düzeydedir. Resmi hesaplara göre, fındığın maliyeti taban fiyatma ulaşmıs, hatta taban fiyatını da aşmıştır. Sayın Başbakanın sözlerine göre 900 fcuruş dolaylarındaki taban fiyatla yapılacak alımlsr destekleme değil, köstekleme anlamına gelecektir. Çünkü. tüccarın piyasa açılmadan önce ür»r>; sıkışık durumdayken genellikle gerçek değerin çok altında vaptığı alımlar, yan: ahvre alımlar bile DU yıl 900 Kuruşu aşmış buiunuyor. Şurası kesindir ki, 10 liranın altında kalacak bir destekleme alımı üreticiden çok tüccara yaravacaktır. Fın dıkta Türkiye. dünya piyasasına egemen durunıdadır. Fakat Türkiye'nin bozuk dü«eninde gerçek halk kooperatifi niteliğini yitiren ve büyük rüccarın etkisi altma sokulan Fiskobirlik'in meydanı tüccara bos bırakması dolayısıyle fındığın dıs saümında kolay sürüm ve kolay kazanç sağlamak üzere çevrilen bazı oyunlar. dünya fındık piyasasını gereksiz yere düşünnelrte(Deramı S». 7, Sü. 4'te) Destekleme alımlar Destekleme alımlannın fiyat ar tışına etkisi raporda özetle şöyle dile getirilmektedir: «Destekleme alımlan aracılığiyle piyasaya çok önemli ölcülerde para girmektedir. Bu paranın pi yasaya belirli 13 ay gibi bir süre içinde intikali enflasyonist tesirleri daha da arttırmaktadır. Eğer piyasada tedavülde bulunan para miktannm ve fiyat genel seviyesinin aşın kısmını destekleme alımlan dolsyısiyle çıkarılan münzam iştirak gücü nedeniyle zararsız bir seviyeye düsi.irmek imkanları yoksa bu alım lar bütçe açıkları sebebiyle ha?ineye açılan avanslar ve diger etkenlerle yükselmis olan mevcuda eklenecegi için, ve finansmanın büyük bir kısmı TC Merkez Bankasmca yapıldıŞmdan enflâsyon yaratıcı dolaysız bir baskı meydana getirmektedir.» Millî Güvenlik Kurulu dosyası konusunda Başbakanın açıklaması yeterJi mi? ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Gazetemizin önceki gun yayımlanan sayısında yeralan «Milli Güvenlik Kurulu'nun 1963 yılı dosyası kayboldu» baslığım taşıyan haberımız. önceki akşam, Türkiye Radyo ve Televizyonlanndan, sayın Başbakan Naım Talu'nun ımzasını taşıyan bir açıklama ve «tumü ile asüsız oldufu» ıddiası ile yalanlanmıştır. Ulkemızın ulusal çıkarlarını VB milli güvenlıginı çok yakından ilgilendiren bu haber, yayımlanmadan önce, üzerinde günlerce çalışılmış, Başbakanlık, bazı Bakanlıklar ve güvenlik makamlan yetkililerınden, çağdaş gazeteciligin verdiği olanaklar ölçüsünde soruşturulmuştur. Meslek ku(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Fiyat kontrolleri •Fiyat kontrollerinin fiyat Istikrarına etkisi» başlıklı bölümde, halen Ticpret Bakanhğma mallarla ilgili fiyat tesbiti ve kontrolüne yetki veren mevzuat bulunmadığı ifade edildikten son ra. devlete mal ve hizmetierde fiyat tesbiti yetkisi veren kanunlar sektörler itibariyle aralanmakfa ve sonunda «ilgili makam ve kuruluşlarca yapılan fiyat tesbiti ve kontrollerinin uygulama durumu ve sonuçlanna ait bilgiler Bakanlıgımızda mevcut olmadığından. ekonomiye olan olumlu veya olumsuz etkileri hak kmda tetkike dayanan bir bilgi mevcut değildir» denilmektedir. Raporda fiyat artışlannın de ; netiminin yetersizlikleri üzerinde de durulmakta, ABD ve îngiltere gibi ülkelerde enflasyon (Devanu Sa. 7. Sü. g de) Galata Köprüsü ıkı katlı olacak, 3. Haliç Köprüsü 1974'te tamamlanacak Istanbul trafiğini rahatlatmak amaciyle yapılmakta olan 3. Haliç Köprüsü, 1974 yılının Ni=an ayınrfa tamamlanarak hiznıete açılacaktır. Bu arada ömrünu doldurmuş olan Galata Köprüsü'nün, Haliç kesimine rfoğru 70 metre içeri alınarak, buraya iki katlı yeni bir köprü inşaa edilmesi düşünülmektedir. Yeni inşaa edilecek olan iki katlı köprunün üzerinden hem metro, hem de araçlar geçebilecektir. Köprunün kaydırılması gerçekleştiği takdirde. Eminönü Meydanı yeniden tanzim edilecek. bu arada Karaköy Geçiti'nde de onarım yapılacaktır. 1974'ün Nisan'ında hizmete açılacak olan ve Halıcıoğlu'nu Ayvansaray'a bağlayacak 3. Haliç Köprüsü'nün uzunluğu 995, yüksekliği ise 22 metreriir. Köprüde 3 gidiş. 3 de geliş olmak üzere 6 şerit bulunacaktır. Buna ek olarak yayalar için de her iki yanda 3 metrelik bölüm ayrılmıştır. Böylece köprunün toplam genişliği 31 metre 20 santime ulaşmaktadır. 250 milyon Uraya mal olacak köprunün ait yapı çalışmaları bitirilmiştir. Üst yapı çalışmaları da sürdürülmektedir. Yapılan sayıma göre Haliç Köprüsünden 1990 yılında günde ortalama 80 bin taşıt geçecektir. Bu durumda köprü çok kısa zamanda yapım masrafını çıkaracaktsr. Bu köprüyle ulaşım zamanı da kısalacak, Topkapı'dan kalkan ve 80 kilometre hızla giden bir tajsıt, çevre yolu, Haliç Köprüsü ve Boğaz Köprüsü yoluyle, Göztepe'ye 22 dakikada ulaşacaktır. (Fotofraf: Tulay DtVİTÇİOGLU) BAŞKENT NOTLARI KAYIPLAR ÜZERİNE.. Fikret OTYAM ANKARA Guneydogu Anadolu'ya son yaptığım gezide çektigim yüzelli bes kare filmın onbeşini Uç hafta önce bir pazar günü kaybettim. Bir yıgın kare içinden yazalarumn «duyurusu» için seçtiğim en guzel kareleri tab İçin bir arkadaşa göndermiştim, Cumhuriyet Bürosuyle Oİguniar arasında düsUrmüş elin (Devanu Sa, 7. Sü. 4'te) Mevzuat yetersiz ı Öldürülen öğrencinin eşi gözaltına alındı Ulukent'te karargâh kuran 6 anarşist arasında çıktığı bildirilen olay aydınlanmadı ELAZlG ülukent köyünde bannan bir grup arasında çıkan anlaşmazlık sonucunda Erol Gültekin ve Tuğrul Tuncer'in öldürülmesiyle sonuçlanan olaym soruşturması sürmektedir. Kaçan samkların henüz yakalanamadıgı bildirilmiştir. Anadolu Ajansmm olayla ilgili olarak verdiği haberde adı geçen kişilerden «6 anarşist» diye söz edilmiş, «Ulukent köyü civarında bir bağ evini karargâh haline getiren 6 anarşist arasında anlasmaziık çıkmış ve bunlardan dördü, öbür ikisini tomsonla vurarak öldürtnüştür.» denilmiştir. Hafta tatilinin 2 güne çıkarılması için çahşrnalara yeniden başlandı Turizm ve Tauıtma Bakanı Dr. Ahmet lhsan Kınmlı. ıç turizme nareketLıık eetlrebilmek için. Batı üıkelerınde ol. duğu gibi hafta tatiüenniD ikl güne çıkarılması yolunaa cahsmalar yapıldıgını açıklamıstar. Bu konuda daha önce bazırlanan kanun tasarısuun Cumhuriyet Senatosu günoemıne giremediği içıri «kauük» oiau&unu beürten Kınmb, Bakanlığmda bu konuda venıden çalışmalara baslandığını açıkltunıştır Cumartesl günii vaDiıan dört saatlik çalışmanın. haftanın öte ki günlerine birer saat eklenmek suretiyle giderilebileceğini belirten Turizm ve Tanıtma Ba kani Dr. Kınmlı, bu suretle vatandaşlann haftada ıkı eun tatil yapma oianagını buiacaklarını. bunun da ıç turlzme oUvük varar sagıayacagını gttviemlstir. (a.a.) Bu köşeden Demirperde ve Sakınca ALTAN ÖYMEN Öldürülenler Kaçanlardan bin de, daha ör. ce, ölenlerden biri tarafından yz ralanmıştır. ölen Erol Gültekin in Ankara Hukuk Fakültesı ög rencisi, Tuğrul Tuncer'in de arkadaşı olduğu bildirilmiştir. Bu arada, THA, Erol Gültekin'in adı; nın İzmir'deki banka soygununa; karıştığının ve kendisüıin mah: keme tarafından serbest bırakıl ] dığuıın ileri sürüldüğünü bildir j miştir. Yine başka bir habere göre, öldürülen sanıklardan birisi Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından aranmaktadır. Madanoğlu Davasında avu!:atlar teyp bandının Eşi gözaltında öldürülen Erol Gültekin'in, olay sirasında yanında bulunan eşi, Dr. Ayşe Gültekin Elâzağ'da polis tarafından gözaltına alınmiştir. Erol Gültekin'in tzmir'den külliyetli miktarda para ile Elâzığ'a geldiği ve pay meselesi yüzünden öldürüldüğü ileri sürülmektedir. (Devamı Sa. 7, Sö. 6 da) GEZİ NOTLARI delil «1950>deki Demokratlar gibi konusuyor» Turhan ILGAZ TRABZON Sanruun'da Ecevlt'i karşılayan büyük kalabaiıfın taşıdığı panksrtlardan birlne şöyle yazmışlsr: «EUerimiz nasır bağladı, senunda anamız ağladı». Çırjının ortasındaki «larda (Devamı Sa. 7, Sfl. I te) Sovyetler, gerekirse müttef iklerine silâhlı müdahalede bulunacak HELSİNKJ Avrupa Güven lik Konferansına Sovyetler Birliği temsilcisı oıarak katılan Sevolod Sofinski. «Eğer gerekırse. Sovyetler Birligi. tıpkı 1968'de Çekoslovakya'ya yaptığı gıbı müt tefiklerinden birine silâhlı müdahalede bulunabilir» demistir. Sofinski, akşam düzenledıgi air basm toplantısında kendisine yöneltilen bir soruya karşılık olarak :;196B'de Çekoslovakya'ya silâhlı bir karısms yapılrms ya da bu ülkenin içışlerine kanşilmış değildir. Cekoslovak hükümetmin istegine uyularak bu ülkeye yardım edilmiştir» seklinde (Devamı S». 7. Sn. l'de) sayılmaması gerektiğini savundular Istanbul 2 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesinde Cemal Madanoğlu ve arkadaşlarınm dünkü duruşmasında Avukat Enis Coşkun. 31 sayfalık bir dilekçe okuyarak «Ses bantlannın ve buna dayalı bilgilerin delil saulmamasını» istemiştir. Delillerin incelenmesine geçilmeden önce RÖZ alan Avukat Enis Coşkun ve öbür avukatların birlikte hazırladıkları 31 say falık dilekçede «Ses bantları ile hukuk dışı düzenle kişinin öze) hayatına tecavüz edildıği' öne sürülmüş ve ses bantlannın ar(Devamı Sa. 7. Sü. 2de) KARGILI: «GÖREVİ DEĞİŞECEK i BAŞKA GENERAL VAR Mİ?» DİYE ÖNERGE VERDİ ANKARA tçel Bağımsız Milletvekili Celâl Kargılı, Kara Kuv vetlerinde 35 peneralin görev yer lerinin deŞiştirilmesi konusunu bir soru önrgesi ile Meclis'e in | tikal ettirmiştir. j (Devanu S». 7, Stt. 7 de) I STAJfBUL Türkiye'ye önceki gün döndum. Ve gazetelerde İlk, Başbakanlığın bir genelgesiyle karşılaştım. Devlet dairelerinden istiyor ki Başbakanlık, memurlann <ideolojik temayül» leriyle ilgili olarak, MtT Müsteşarlıgından bilgi alınsın... Memurluga girmek isteyenler. bu bilgi olumlu olmazsa, göreve «hnmasınlar... Memurlukta olanlar, gizli işlerden uzaklastınlsmlar... Ve hele benim dikkatimi en çok o çekti herhangl bir blçltnde «demipperde. ülkelerine gönderilmesinler... I Bloku ülkelerl İçin yapılan bu benzetme, iiyasi edeblyattan çıkalı yıüar olcfu.. Hele resml yazılardan, demeçlerden.., Şimdi İse, lnanmayan varsa Metin Toker*l okusun, Brejnevne Brandt, Brejnev* le Nbton, Brejnevie Pompldou, Brandtia Caucesku, Kissingerie Çu En Lay trafiği arasında onun da dediği gibi «yeni bir dünya kuruldugu»nu eörmemelc İçin, insanın gözünün. o siyah «göz kapatıcı» larla kapalı olması eerek.M Batı Bloku • Dogu Bloku var tablî hSlâ. Daha da ola> eak ...Ama ne Dogu'nun Batıya, diemir değil, tül peı^ deyle bile fcapalı olduğunu ileri sürmeye olanak var... Ne de Batı'nın Dogu'dan et* kisi eibl «üphe ettiginl. enBen dönerken, arabayla, Cekoslovakya • Macaıistan yolundan geldün. Paristekl Çek Konsoloslugundan adama vizeyi beş dakikada veriyorlar. Klmsin, nesin diye sormadan.. Macaristan vi is© Avtısturya sınınn(Devanu 8a. 7, 8B. 5 te) «MlT Müstejarlığı'ndan »lınacak bilgller.ln nlteliği, ayrı bir yazı konusu... Ben önce çu «demirperde» işl fizerinde durmak Istivorum: Bir kere, dünyads artık kfm kullanıyoT bu deyimi?. Batı ülkelertndeki hanc) hükömet vetkilisi. hansi devlet memuru?.. Onlan bırakın. hangi flkokul B£rend«İT. tldnei DSnya Savaşı soıv rasında, o zaman Batıya tarnamen kapah elan Dogu