Katalog

CUMHURÎYET 25 Temmuz 1973 lm ne der<=e desin, ne biçim düşünürse duşunsun her uygarlık uzesuıde aoğduğu, gelıştığı toprağm kokusunu damgasını taşır Toprağı ujgarlıktan, uygarlığı topraktan ayıramavız ıkısını ayrı ayrı varhk ortamlannda djşanemevız Butun uygarlıklann ozunde fıskırdıklan toprağuı boyası, onu nıteleyen. belırleyen ılkpler vardır L'ygarkk toprak demekti' daha dogrusu Konuşulan, yazılan dılle yaratılan aıi:n, duşuncenm bır ürünu olan uygarlık bır yerden başka bır y c e taşınamaz gUzelden guzple gonul kaptınr g>bı lılkeden ülke>e goçemez aktanlamaz Ancak bır uygarlıs başka bır uygarlığı etkıler. Bu etfcı de onun ydsunu, çatısını kuran ana ilkelen değıstıremez. K Olaylar ve görüşler TOPRAKLA UYGARLIK Ismet Zeki EYÜBOĞLU llşen, kavnağı gelenekleşmış eskl Anadolu düşunce urünleri o'an halk şrrımız ml daba tutarlı, daha gerçekçi, daha koklü voksa Iran Arap siirinin etkısi altmda gelışen Dıvan şuri mı* Konusunu, kokusunu Homeros'un yaşadığı topraktan alan, Yunus i.mre'den Aşık Veysel'e değın sure gelen, halkımınn suyuna, ekmeğıne kattığı halk şı.nmız ml daha ozlü, da? ha ınsaneıl, Dıvan şııri mı Anadolu toprağında yaşavanlann yarattıklan Sıde, Bergama, Aspendos tıyatrolan, tapınakJar, Thales ten gunumuze değın gelen düşunce urunlen, uvgarlıkta bu gelışme ne kadar üstun ve şaşırtıcı 1. ö en i«sagı ıkıbın yıhndan başlayan bu genış, derın, gerçek uvgarlık başa nları tek tanrıcı d nlerın ortava çıkışı ıle bırden gerılıvor Tek Tanrıcı dırler b^le karşı çıktıklan çok tanncı ınaııçlar donemının yaratmalanndan yarırlanıyor, onların etkısi altında kilıyor. Bunun en açık orneğı, çok tanrıcı donemde jaratılan ujgarlık urunlennl ızleyen Ayasofya'dır Bu açıklamadan anlaşılması gereken butun dırenmelere, karşı koymalara, eskl donem uygarlık ürunlennı ortadan kaldırmak yok saymak ıçjı didınmelere karşılık arada kop mayan bır izın, lçın ıçın surup gıden koklü ozlü bır etkının bulundugudur Anadolnnun gerçegi de budur. Anadolu, yalnız XI. yuzyıldan son ra ortaya konan başanlar'a degıl ondan bınlerce vıl Onceden yaratılan düşünce ürünlerıyle, ny garlıklarla ka^nasmış Anadoludur. CvgarliKİar duşunce yoğunlaşmalarının sormcu çnar ortaya Onlan nıtelejen O7undeki duçjice gucunun varatıcı atılımıdır. En açık örreçını Anadoluda goruvoruz bur.jn Hıt.tlerden onceKi çağlardan, Hıtıtıenn d<ığılışına değ r suren ılk Anadolu uygarhğınuan Cumhurıj»t donemıne değın on uç uygarlık doğdu gelıştı Anaaokıda Butun ba dtğışık uygarhklarcta degışmeyen güçlu öz, Ilk Anadolu uygarlık larıın etk.ü oluşu, sonradan gelenlena onun kaynagından beslenışıdır. rmdaa alnuyor, bask» flfkeler* taşmıyorau. Böyl» olmakla jıne de uygarlıkla toprak «ra.•ındakı baglantıyı sağla>an koklü oz er, saglam llkeler yokedılemedi Bugün dürfanın neresıntle olursa olsua Anadoluda bulunan koku kaynagı Anadolu olan bır uygarlık urunü bir duşunce yaratması ozellıklerınden bıçımtnden nıtelıKlermden kola>ca tanınır. Anadoluda yaratılan bır sanat varlığını tuz buz etmeden ozellıklenn: Anadolu kokuşlu nıtelıklerjıı ortadar kaldırrnas elde degIdır Anadoluda başlajan doğacı gerçekçi duşunre hejkcl anlspşı tna'io feurumu Inançlar, ojkuler şurler >ıne Anadolu toprağının ozW ko\usunu taşır Batı u\garli2ina destan turunu ogreten Anadolulu Homerostur Bu yuzden Vergılıustan başlajan, Romava komşu ulkelere yavılan destan turu yjıe Anadolu şunnın etkısl altındaaır Düşünceye Prnngamı? J nsanlık tarıhı, ozgurlukler savaşının tanhıdır. • Kolelıgın k^lJvması ıçın tsa iın dotunıunaan bu va• na 1973 yıl vetmedı Suudı Arabıs'an Kclelig) yasaklıjan uluslararası sozlesmeyı yenı ırruralamı^tır Toprak derebejlerının kapıs nda kıJlaan köylülük daha Ditmedı (Jkemun »unejdoğu ılicrınde kcylerle bırlıkte satılan ko\lu'er vardır İnsan haklarını insanJara sağlanıak ıçın verüen savasm binlerce yıllık geçmişını duşunduğtımuz lamaE tüyler ürpertlcı sahneler geçer gozlenmızın orunnen. L rtaçafcn cadı kazanları, bü\ucü a\lan temelde ırsan kölelığıni sürdurmek çm tezganlannış ejlemleıtten OasK» "sey d"£ııdır Ortaçagın enkızısvonu msanı sııçla^Ken Sen başka turlu duşunujor"=un' dıvordu Bu suç ama, bugun dunyanın bazı bilgtlerJida bâlt geçerlıdır Ve maale<:ef Türldvemlzde vürürlüktedır tkı buçuk ay sonra ıktıdara geleceğınl soyleyen Ap'nln Gerel Baskanı « Fıkır suçu cezasız kalamaz» dıye nutuk atıjor 1 Bınlerce yıldan ben m^anlığın uı^şmak «.tecbS fikır özgurluğunu bır kalemde sılıveren bu oolitlkscının mgurluk rejınujle demokrasıjle ne ılış^ıs olabn.r' Fıkır suçu var mı Amenka da îngıltere'^e Fransa da tta'va'd., Isveç te Almanya da AiruDa Konse/ınde uye ülkelerıc hangısınde fıkır suçu var' Ama devam edıyor AP Genel Başkanı: « Dinamit sokma ile dınamit so'unavı dnsunme arannda fartc yoktur. Dinamit sokma başkadır, dınamit sokmavı duşünmek başkadır ılıvorlar Hayır (ben bunu du'undnnı ama başka şev vıpmadım) dıvrcek Bunu fıkir suçn mu dıveceksınız? Fıkır «sucudur dne cez^ısı? kalmasını mı ıstryeceksınız? O zaman memlcketi nasıl tdare cde1 ceksıniz '» Adalet Parüsınde hukııkçular avuka lar esk: r.âkimler vardır Yargıtay e"=lti Başkanı Ferruh Arla!'' ıle \naiasa Mahkemesi eskl Başkanı Hakkı Ketenoglu da APje gırmlşlerdrr Bu Konuşmava ne ouyuracakiarrtır Bırakı. nız fıkır suçunu bır vana AP Genel BaşKaru aaı sjçlan duşunmenın de suç olduğunu ılan edjvoı herhans{i bır 1 vatandas bır evi sovmayı duşunaü raü sovna ?» da suç işlemış demektır Bırını oldurmevı djsundü mü öiaurmese de suç ışlemtş demektır Artık ürtaçağ dvla cadı ka «anlan kavnamah. ışkence odalan hazırlanrr aL: Itıraf et düsünceni' dıve başlamalı enkizisyon Turk Ceza Huknkunda tenel kural olaıak düşuncesinden oturu kımse cezalandmlmaz fulmden öturü cezalandı nlır Eğer Demırel'ın mantığı ceza hukukuna uygulansa memlekette cezasız va'andas kalmaz Ama Sülevman Bevın nıyeti bu değıldır Demagojık bır ortam varatarak fıkir özgürlüğü konusunda zıhınleri bulandırmak ve bUanık su da balık avlamaktır. Insanlık tanhi özgurlukler savaşı tarıhıdir Özçürluklen çiğnemek içm hep bovle Demırel gibi ki «Iler çıkmıştır ortaia Kolelık zıncırlerni bedene ve fıkre vıırmak ıçın ellennden eeleni yapmışlardır bu kişıler Her kolelığm ardında bır somürü duzenı vardır Özgurlüklcri tasıtlamak. sömüruyü sürdurmek ıçın gerekl dır Turkıye' de bugün \apılmak ısfenen aynı mantıkta belırginleşır. Ve Sule\man Bev kursüye çıkrp«Fikır snçiı c e n m kalamaz> diye bagınr. Bu yavgaramn asıl anlamı Ben ısted'ğım pb) konuşaeağım, yazacağım, ama bana karşı olanların fıkırlerıne de pranga vuracağım demektir. Ama buna karşı da CHP hderi diyor ki «Duşunce suçunnn olduğu yerde demokrası vaşayamaz.» Turkıve ışte bu iki lddıanın kutuplaşmasında Ekım seçimlerıne gıdecektır Bır demokrası mucadelesıdır bu1 Fıkır suçu tartışması soyut gıbı görünmekted'r Gerçekte bu tartışmanın ıçındedır bütün somut sorunlanmıı. Taban fıyatlanndan sanayıleşmev e ünıversıte davasından Işçl batcjarına dek her sorun bugün Turkıve'de gelıp bu noktada duğumlenmıştır. PikirleTe zdncır vurmak Isteyen AP Genel Başkanının iktıdarma engel olmak, Türkıye'de demokrasıye hızmet demektır. Durgun Dönem Bu donem Anadoluda tek Tinncı dlnlerln yerleşmeye başladığı çagdır Yıkıcı, gerçek olanı, doganin ozıınden tışkınnı ortfdan kaldırmak .çın msanlann dın ad.na Tanrı ugrvına b'rbırlerını veme^e başladıklan dönemdır Bu donerade Anadolunun eskı uygulık ürunlerl olan tapınaklar, tiyatrolar anıtlar, kBçük büyük kutsal yapılar, heykeller kaya kabartmalan yıkılıp yoıtedîlmiş, eskl gelenekler gorerekler ozgür duşunce yaratmalar venl tnacclarla bag dasmadıgı lçın yasaManmı? insan düçüncesl sı n'rlandınlmıştır Anadolunun eskı kultür Tarlıklan, ujgarlık ürunler yenı tapınaklar içm jıkılıyor, kırılıvor, mermer heykallerden kıreç koşetaşı, temeltaşı yapıhjordu Ayasof\anın sutunları boyledır ışte Sonradan Ortaçağ adı venlen bu karanlık bu jıkıcı bu rerlmsız donern İnsan yemenın dın ad na uygun gorUldüğU çağdır Butun tek Tanrıcı dınlenr. geml azıya aldığı, uvgarlık ürunlerının canına okundugu kadınların insan Dile sayılmak istenmedıği donemdır bu kara donem Anadolu dort yandan saldınya ugruvor, butun tanh varlıklan, sanat yaratmaları çalmıyor, yağm»lanyor başka yerlera goturulUyor. Hıtıt oncesl çağlardan baslarp Pers, Yunan, Hellenizm Roma çağlarına degın gelışen butun uygarlık ürünleri kendi toprakia Bir Bütündür Anadoluja gelenîer bır sure sonra Anadoluda erıdı, sındırıldı Özelhkle tek tanrıcı dınleden oncekı aonemlerde bojle oldu Onların bıle Anadoluda yarattıkları uvgarhk urunlen kendı ozellık'enne d°ğıl, Anadolu duşüncesınin, uygar bğının, yaşamaya, duma\a bakma blçımınln bo. yasına burundü Dünyamn neresınde olursa olsun, butun kultur yaratmalîrı, sanat ürünlerl duşunce \arlıklan ortaya kondukları toprakla açıklanabılır îtahan sanatmı ttalva Alrnan sanatnı Almanya, Fransız sanatını Frsnsa, Ingıl z sanatını îngıltere, Ispanya sanatını Ispanya dışında duşunemeyız vorumlayamajnz Sanat \ar Hklarına, duşunce ürunlerine vurulen damga onun yaratılcuğı topragın ozellıkler ni tasır Bunlan sılmek başka b'r bıcıme sokmak varatıcının elıcde değı'dır Mısır uygarüğı Mısır Hint uygarhgı Hınt, Çın ujgarUğı Çin, îran uygarlıgı tran *opragj ko''ar Nerde olursa o'sun uygarlık Urunü topragın veroıgi ozeılıiten bu hrur. AnadOİJ içın de durum böjleair Bu nltelıkler, DJ vokten ge'en ozellıkler toprakla ılgılı olan, kolay kolay açıklanamayan ancak derınden derıne sezılen, duyulan damgslardır Top rakla ujjarlık kopmayan ıçm için surup gıden, bağdasan bırbırini gereklı kılan bır bütündür. Topraksız uygarlık ürunu ne varaır ne de açık lanabılır, yorumlanabilır Bitmeyen Etki Bugün, Hınt uygarlığmı, ondan 6ncekl Anadoıu m earlıklannı duşunmeden iyice kavranadan bır Anadolu Turk uygarlığı gozonune getırılerez Hıtıt uygarlığının bır surüp gıdışı degı, k olçuler iç.nae kendl kendmi venilemesı sonradan gelen uygarlıklann katkısıyle bes lenmış bır ozümlenîşıdır Türk uygarlığı (Anaf doluda'». ö\le kl Hıtı lerden dılımıze geçen bir çoıî sozcukler, gPlenekJer, gorenekler aiışkanlıklar yaşayışımıza kanşan, gılnden »üne yo. ğunlaşan lnançlar vardır günümüzde. XI yüzyılda Asyadan gelen Türklerin ge. tird.klerıyle Anadoluda bulduklannın kaynaşması vepjeni bfr uygarlıktır. Ancak, Anadoluya Ar8ptan, Acemden getlnlenler öyle «alıa, öyle önemsu M bunu kavradıkça saşıyor tnsan. B r bakın siırimize, Homeros tan bu yana g# KARANLIKTAKİ AYDINLIK... OKTAY AKBAL Evet Hayır DÜZELEN BİR ŞEY YOK Çok partılı havata gırdıgımızden bu yana, seçımlere az bır zaman kala seçım kanunlannoa bır takim değıştırmeler yapmak ve seçımlere bu değışıklıklerle' gırmek adet olmustur. Oysa, aksaklıklar ve şıkayetler seçımler >aklaştıgı zaman değıl, seçım sonrasında ortaya çıkmaktadır. Bunlann gıderılmesı, canlılıklannı koruduklan devrede duzeltılmelerı ıçın lazım olan zamana mahk bulunuldugu genış sure içınde ele alınmasıyla mümkun \e muvafıkken, her nedense seçım erın vaklaştığı dar zamana sığdmlması tercıh edılmekte va tabu acele ıle ayni lamanda seçımı kaybetme ıhtımallennl de ortadan kaldıraeak tedbırlerl de ıhmal etmeyen bır tarzda • hazırlanan değıştırmeler, tatmınkar olmaktan uzak kalmakta, yenı seçımler yenl sıkayetler getırmektedır Oysa bu defa ne ıyı bır başlangıç olmuştu Partı temsılcılennden bır komısyon kurulmus, burada değışık goruşler öne sürtılmüş, meseleler tartışılmış, bır takım hususlarda uyuşmaya vanlraıstı Ilk toplantıda sös bırlığf edıldığı üzere, Ozerınde anlasmaya vanlan konular, komısyonda gorev almış temsılciler tarafından partılerımn yetkılı organlarına götürülecek, oradan alınacak dırektıflerle mesele olgunlaştınlacak ve ortaklaşa bır me'ın parlamentova sunulacaktı Partılerarası kurulan bu komısyonun çalıçmalan tam bır Iyı nıyetle yurutulmuş, üzennde anlaşmava vanlan hususlar partılerm yetkılı organlarına gotürülmuştu. Çalışmalann boylece olumlu bir sonuca rardığı bır anda, ne oldu, nasıl oldugu bılınmez, aralarında uç eskı bakanın bulundugu on dort AP lı mılletvekıhnın hazırlamış oldugu teklıf Meclıs'e gelıverdı Bu teklıf ıle, partı temsılcılerınden kurulu komısyon çalışmalan ve vardıkları uyuşrnalar arasında bır vakınlıs voktu Bu hususlar teklıfe >a hıç alınmamış ve\a değışık bır şekılde alınmjş'ardı Teklıfm Mllet Meclısındekı müzakeresı sırasında, geçıcı komısyon sozcüsünun, cKomısyonumuzun gorevı, partıler arası komtsyonun hazırlamış olduğu raetnı değıl bıze havale edılmış bulunan, Nahit Menteşe ve 13 arkadasının tekltfını tetkık ıdı » tarandakı beyanı bu hususu doğrulamıştır Partıler arası komısvonda, okuma jazma bılmeyenlenn oy kullanmaları, partılere yapılacak bagışlar, radyo ve televızyonda propaganda gıbı bır takım teknık meseleler dışında ele alınan başlıca konular şunlardı 1 Yurt dışındaki vatandaşlara ov kullanma ımkânmın sağlanması, 2 Seçmen yaşı üzerinde değışıklık, 3 Onseçımlenn kaldirilması, hıç değılse ıslahı 4 Tercıhli oy meselesı. Zannedıyoruz kı, Turk kamuoyu, seç»mlerden soz edı'dığınde en çok bu konularla ılgılenıyordj Acaba yenı getınlen değışıklıkler bu konulan ele almış mı Idı, almışsa bunlarda nasıl b r duzeltme yapmıştı? Sımdı bu sorulan cevaplamaya çalışacağız len'rık kesılmış, koca koca tajıtlar yollard» kalmış. Sular b r akar bır akreıaa. Bır j>aket sigara almak İçin Tekel çubesın^T onunde uzun bir kuyruk. Umversıte smavmm BOnıları onceden satılır açıkça, ispatlanır, bir şey değışmes. Boyle bır Temmuz yasnoruz lste. Sıcak yapışkan, ağır, bıkkınlık verıcı Serınlemek ıçın bır ağaç altı bulmak bir sorun. Ya denze gırmek' L'ç >anı suyla çevrıh bır kentte yurttaş denıze gıremez Unlu de\ımıyle halk kalabalğından yurtta? suva yaklaşamaz' Doldu doldu taştı, doldu doldu taştı bu kab. Çatladı çatla\acak Dırend kalmadı artık! En ılsel ıhtıjaçların içmden çıkamı\oru2 Gene de büyük savlardan vazgeçmıyoruz. Uç mılyonluk tstanbul'un elektnğınl saglam amadık bır turlu' Nerde\se Bulgarıstan'dan elektrık satın aıacagız Daha dune dek «çobanlanmız» dedığımız Bulgarlardan Adamlar savaşa gırmiş, Istıla geçırmış, yıkümış, venl b r reiiTun baskılarına katlanmış, ama dışlennl sıkmı? yırmi vıHa ı'er: bır ulke durumuna ge'mısler «Sıze istedlğiniı kadar elektrık \erehm» dnorlar Bu hâlâ «çobanlanmız» dlye geçnMş zaman duşlerı kuruyoruz Sımdı elektrıkler kesık Yan karanlık çokttl çökecek Zor Koruyorum ^ azdıklannu. Su da akmıvordu saatlerden ben TV* de Kaçak Doktor ne yapacak bakalm' Bır yansa elektrık de sevre'sek zavallı adamın bıtmez tukenmez kaçışını' Nasıl İzın venyorlar suıeklı adaletten yakasını kurtarmasını bilen bır adamın övgüsunun açıkça y«pılmasma' Dıveceksmız o polıs Amenka'nın poUsı, onlar yakaîavamazlar! N». çare ki «lektrik rok, istedigln kadar TV lstas^onu kur, elektrîkli âraç vapan montaj sanayıi kur, elektnk bulamazsan, sağlayamazsaa, hepsı hava Nejse bazan karanlıkta oturmak da fena olmuvor' Can'm vazdıŞı gıbı «Ya»u ne güzel seymış meger karanlık' Karanlıkta a^dınlık duşunceler doguyor nedense' Hep ivi şeyler hatırlanıyor, umutlu ?evler Bakın seçımlere gıdıjoruz Halktan vana bır parti, uygarlıktan yana bır partı üısanhktan yana bır partı kazanacak, ıktıdara gelecek, butün o yanm kalmı? islen de\rımleri, evlemleri bftırecek, yenılenni başlatacak' Yırmi beş yıldır yenmızde bıle saymıyoruz, geriliyonız toplumca O\sa çeyrek \uzyıl veterli bır zamandır bır ulusun kalkınmasında îşte Yugoslav>a, Bulganstan Alın ınceleyın, okur vazar oranını, ulusal gelir oranını, adam başına düsen uygarhk araçlannın savı^mı, daha bılmem nelen Bız bır alanda ller'edık, nufus artışmda, bügısızlık artışında, çağ dışı kafaların artışmda' Geldi elektrik, TV başladı kaldığı yerden Reklâmlar, rekIftmlar Ezberledık çoluk çocuk Bılmem hangı deterjan bej'azdan da bevaz yıkar. Falanca makarna viyenler zevkten dort ko^e olurlar Hep aynı reklâmlar aynı gdrüntuler aynı sesler Ovsa yasak rrıelı be?on kezden çok avnı fılml gostermeyl. Hıc değılse degışürmeü jenılemeh arada Yoksa çocuklanmız TVnın reklâm sozlenni çarkılannı ezberleve ezberle\e sokak ara'arında bağıra bağıra hem kendılerinl hem bızleri delf edece Jer TV gırdı, kıUplar okunmaz hale geldı evlerde. Ne güzeldi Ali Uhı'nın geçen gunkü karıkatüru, TV sevret kahkaha at, kıtaplan da çop tenekesine . Hem ba?ın derde gırmez, hem kafan yorulmaz, seyret TBTnın tmlU TVslnl. yat huzurla vatağına'.. Elektnk geldi, ama su daha yok Belld gece yansı gelir. Elımızl yuzumuzu şımdıhk kolonja ıle yıkayalım Elektnk ala caı< yer var, ama suvu nerden getırteceglz. Çab*an lnsanlanmızı Avmpa ülkelerine yollarsuı, elektngl Bulgarlardan su\u da bılmem nereden Nasıl olsa koprulerımızı yollanmızı ria jabancılar \apıjor borca, benzınımızı, sılahımızı da \abancılar sağlıjor, daha başka şe\lenmızı de onlar gu%enlık altmda tutujor Ne kahyor genje' Bır de ışbaşı na vabancılan getirsek daha mı ıvı olur dersınız? Irkçıvız turancınz şerıatçıvız ko\u mıllıyetçıjnz dıve >anlanna vanlmaz, ama herşeyımızi yabancılar saflasın, sunsun, yaratsın, vers n ona bır şey demezler! Sıcak gece pencerelerden gırıvor lçen TV de nerdeyse bitecek. Sonra uyumalı Duşunmeden, dusundurmeden, kafayı •*omadan, ne ıvı ne ıyi! Yaşasm bızleri bu hale getirenler, hpm de çok yaşasm E REFORM ADI ALTINDA ÇIKARILMIŞ KANUNLAR NASIL BU NİTELİKTEN UZAKSA, SEÇİMDE DEĞİŞİKLİK YAPAN KANUN DA BİR SORUNU ÇÖZMEKTEN UZAKTIR, ALDATMACADIR Nuri ERDOĞAN Istanbul Mület VekiU lardan memleket sartlanna en uygunu alınır daha da elver şlı hale getınlertk uvgulanırdı Gonivoruz kı ne getınlen teklıfte, ne de k&bıü edılen kanunda bu konuya yer verilmemıştır. Eğer zamanın darlığı uygulamada gerçekten büyük zorluklar doğuracak nltelıkte lse ki bu goHışe hâlâ katıl mıyoruz vürurluklen daha son raya bırakılacak bır takım hukümler pekalâ getırüebilırdı Bojlece hem yaratılan Um.tler sondurulmez, hem de ilens1 içın bır teminat saglanmıs olur. du. 2 Seçmen yası meselesl: Bılindigi Uzere memleketlmizde seçmen vas« 22'dır 298 sayılı «Seçımlenn teniel hukümleri» hakkmdakl kanunun cSeçmen» başlığım tasıyan 6 maddesi «21 vaşını oıtret heı Türk spçmendır» aemektedır. Bu hükrae göre Türk vatandaşmın seçımlerde ov kuılanabıbnesi içın aranan şanlatdan bıri de 21 yasın ıkmaı edılmış olmasıdır. Oysa bu yas bır aayü ilerıdır 17 Şubat 1928 terJı ve 743 sayı lı cTıirk Medenı Kanunu» nun pek çok baklar tanıdıgı ve vecıbeler vükJecuği 13 Mart 1926 tanh ve 76a sayılı «Türk Ceza Kanunu »nun (55 maddesin dekı ozeılık harıg) tam bir sorumlului gordügü b:r eencin se çımlerde oy kullanmaması hıç bır suretle, tasvıp olunamazdı Hele Turk Meaen Kanunu Ile Türk Ceza Kanunu'nun kabul edılmis oldugu vıllarâak! eenç lerle bugunkü kuşak arasmdakl ktıltur, dünya sartları ve gdrüşü v b buyuk (arklar djkkate alınırsa Kendısme aıle reısi olma unkanı sağladıgınız, devlet hızmetınde görev verdıgınız, vergi ve askerlık pbl b'r takım mülMİleliyetler yükled.ğınız bır kimseye boyle bır konuda sen küçuksün demek, r» rıpten de öteye bır şeydır. rek partıler arası komısjtın ç> lısmalannda gerek obu r alanlarda bu yoldakı çalışmalar boşa gıtmış ve tabu bu da değışıklık kanununun bır zaafı olmustur. 3 Önseçun meselesı: «Onseçım» bugunku halıyl* Anayasanın «seçımler. tek dereceh yapılır» dıyen 55 maddesi ıle tam bır çelışkı halındedır Bu muessesenın kaldırılmasınria, hıç değılse ıslahmda büjiık zaruret vardır Herhangı bır sıyasi part \e mensup olmayan, çok genış bır seçmen kıtlesı daıma ıkıncı seçmen olmaktan, pek az sayıda partılmın hazırlamış olduğu bır lısteyı sandığa atmak gıbi b.r tescıl gorevıni yerıne getırmek zorunda bırakılmaktan şıkayetçıdır Ve tabıı devam eden bu durum yavaş vavaş seçımlere istırakı azaltmakta, mıllı ıradenın tecellısıni sakatlamaktadır. Eklejelım kı, önseçun konusunda şıkayet yalnız herhangı bır pBrtıye bağlı olmayan vatandaşlardan gelmemıştır 1969 seçımlerınden hemen sonra, başta çokluk partısı Genel Başkanı olmak üzere butun partılerın yoneücılexı «onseçuıı»ın aynı boig* aulletvekıllerını en azından bırbırlerıyle konuşamaz hale getırdığinı, parlementonun ıtıoarını genış blçüde zedeledığınl ıfade \e bu muessesenın demokrasımıze yararlı değıl zararlı olduğunu söylemekte birleşmışlerdı Partıler »rası komısyona da hakbn olan bu göruşledır kl, müessese butun üyelerce ağır şekılde tenkıt olunmuş, kaldınlması bugün ıçm mumkün olmadığı takdırde ıslahı On gorulmüştü. Hal boyle ıken, çokluk partisı mensuplarınca hazırlanmış teklıfte «onseçımsın adına «aday yoklaması» denılmesı dışında bır değışıklık getırmemış olması, umumî heyettekı muzakere ve oylamalarda bu partı mensuplarının (onseçım )ın aynen muhafazası hususunda tam bır bırlık gostermesı, doğrusu şaşırtıcı olmuştur. Beyanlar aksıne olan bu tutumun, aday tesbıtlerinde, yönetıcı kadronun partı örgutunun ıstedığı doğrulfuya sevkedeceğınden emın bulunmasından doğduğuna şüphe edılemez Ancak, onlar için bır emnıyet olan bu hal, Turk seçmenı için yenı bır hüsran olacaktır. Seçmenler Hiçe Sayıldı ; Şunu da ekleyelım M 648 savılı «sıyasi partıler kanununnun «Partılere üye olamayacak kımseler» başlığım taşıyan 8. maddesmdeki « Reşıt olmayanlarSıyasî partılere üye olamazlar» tarzındakı kesm hukum ıle, kendılerıne polıtıka ıle ugraşma olanagı sağlanmıs ıken. Bu görüşun, lıseye polıtıka sokma anlamına getınlmesı de yanlıs bır şeydır Şu bir gerçektır kı, bugun lıse oğrenımı yapanlar arasında 18 yaşını geçırmış olaniarın sayısı, bütün yurttakı bu yaştakılenn sayısı ıle bır oran kurulamayacak kadar azdır. Boyla olunca adeta bırkaç kışı içıngenış bır kıtlenın bnemlı bır •*• tandaşlık hak ve gorevmden mah rum edılmesı elbette kı doğru olamazdı. Buna bır çare bulmak gerekırdı. Partıler arası komısyonda bu goruşe karşı çıkan çokluk partısı mensuplan tarafından hazırlanmış teklıfte, boyle b r hükmün bulunacağı elbette düşünülemezdı. tfade edelım ki, ge """Okuyucu Mektupları Maliye; daire satısında kesilen yüzde 3 teminatı geri vermiyor 1971 yılında bır daire sattım Kanunl tapu harcını ve tahak. Jruk etmış vergılerimi verdım Bunun yanı nra Kadıkoy Malıyesmce yuzde 3 teminat aldılar. Sımdi bu parayı gen vennt yorlar. Teminat, bır yukümlüJüğun Bu nasıl yenne geünlmesıne karsüık tn tulduğuna gore bunun sahıbidernek kongresi? ne ıadesı lazım gelir. İki sene631973 tarihinde Eskişehir dır Istanbul Veraset Vergi daıÇarsı Camıı Koruma Derneğl resıne başvuruyorum Dılekçetoplantısı yapılmıstır ve dernemı kabul etmezlen «1971 yüı teğın hesffplanmn Ibrası lstennunatları için işlem yapmıyomış ve eksenvetın seçmedığı bır ruz, Mallve Bakanlığtnca B. kongre bajkanı Ibrayı yapmıçMM ne bır kanun tekîıfi yatır pılmıştır, bu kanun çıkmca pa Hesaplar okunurken, «Imara ranızı ya gen vereceğa veya lara şu kadar bın lıra sarf» deHazıneje ırad kaydedeeeğız» nınce ıtırazlar yükselmış ve (oa demektedirler para almadık) seslen duytümuj Boyle bır kanun çıksa blle, tur Camı temizlığme şu kadar kanunlar evvele islemez, hukuk bın lıra denılınce de. bır muezılkelenne avkın düşer Kaldı zın soz istemış ve «Temızhk i^ kı, Malıje Bakanlıfının böyle len ıçın rutulan kadınlara bızbır tasarrufta bulunmaa da ler maaşlarımızdan 75 er ve 100 haksız ve dayanaksızdır 1970 er lıra venyoruz» dıyerek bayılı temmatlan ıade edıldığıne fhmı^lar ve demeğın başkanı gore 1971 temınatlannın da geOsTTian Gulseren bu ltırazlara rı verilmesi lâzım gelir. Bu hıç cevap verememıştir. Daha konu üzerinde ilgilılerin dıkbaşlangıçta Kongre Başkanı Er* katın n çekılmesıne musaadecan Bey olsun dıverek Demek nıa arz ederım. saygılarımla. Başkanı Osman'm bu kışıyı, Müştak DIKMEN Kongre Başkanhfma teklıf etPangaltı BaTsungat mesı sebebı bovlece anlaş lmışSok. No 159/3 tır. tlgfli Devlet Bakanlığının • bu duruma el kovrra») rıca olu nur Adres ve ımza mahiuz. Zincirl.kuyu'da • Milleti Aldatma Ankara îktisadî Ve Ticarî İlimler Akademisi Başkanlığmdan Akademımıze asağıda belirtilen kursülere sına^la asıstan adajı alınacaktır 1 tsteklüenn tktısadl ve Ticarî tlnnler Akademüeri Idare ve öğretun organlaruun seçılmesl hakkındakı Talımatnamedekl vazılı sartları hau oîmalan 2 îsteklilerin kısa hal tercümelerine eklivecekleıi fotoğrafh bir dilekça II» 15 Eylül 1973 Cumartesi gtintl mesal saati sonuna kadar Akademi Genel Sekre'erlıgme müracaatlan ve dılekçede mezun olduklan okul, sınava gırecekleri yabancı dıl ve talıp olduklan kürsünun aduu belirtmeleri; 3 Yabancı dıl ve bılim sınav tanhleri mü racaat eden adavlann adreslerıne a>nca bıldırıleceğı duyurulur. Asıstan alınacak kürsüler Bırınd Ekonomj Kürsüsll Adedl Ford 3000 tipi traktörlere ait motor volanı imâl ettirilecektir 1 Ford 3000 traktorlere aıt 8000 adet Motor Volanı'nın ımalı ışı kapalı zarf usulü teklıf aUnmak suretnle ıhale olunacaktır 2 8 0 0 0 adet motor rolanı ıle Ilgıli Ihale dos\ası 2 0 0 TL mukabılınde Muessesemız Satınalma SernsindeD tenın edılebılır S Umutlar Söndürüldü 1 Yurt dışındaki vatandaşlarm oy kullanmalan meselesı: Bugun vun dıancıa oulunan, memlekei ekObOmisıne biivuk katkısı olan btî mıl?on C'varında bır seçmen oy k'illanma hak kından tulen mafcruın bıılunmaktadır «JTSa ouour tutulacak vanı »oktar Merrüeket has retl bır vana bulunouklan sart lar bakımından nercsırtden «lınırsa ahnsın büvük sıkmtılar ıçmdeki bu feoaksr ve ferapatkar vatandas tdtıesmin memleKet ldaresmde ve rcukadderati uzerınde soz sahıbl olmasından tab'î bır şer o.amazcn Partılerarası Komısvonda mı zaruret kabul edılmışb. Ancak meselernn uygulama vönünaerı bır takım zorluklar eosterecegt de trerçektl Komisvonda vanlan sonuca gttre bu mısuslar tesbıt olunacak ve bu vatandaşlara a? kullandırma olanagı aranacaktı Esasmda öne stirülen rnüsküller yenllmez dnstnden degildl ve Ameritayı yenidea keşfedecek dejhlthk. Sorun ba• ülkelerda çozülmüstü. Bun Özetlemek gerekirse, gerek siyast partıler kanunu, gerek teçım lerl* ilgılı bazı kanunlarda yapıl mış olan değışıklıkler Anayasaya «>kın olan ıkı dereceü seçım uy gulamasını ortadan kaldırmamıştır. Delege tertıplennı önlejıcı bır tedbır getirmenuştır. Oddı şıkâvet konusu olan onseçım yolsuz luklan devam edecektır. Değışık lıklerle getırüenler ıse; hıç bır anlam ıfade etmeyen bır ad değı {îklığıdır: «önseçım», «aday yokla ması» olmuştur tktıdar partısı ıçın keselerm ağzı daha rahatlıkla açılması nedenıyle partılere yapılan teberru mıktarı .5.000» lıradan «25 000» lıraya yükseltümıştır 1969 seçimlerinde önseçim oyunlan yüzünden yoklamayı kay bedenlerin bağımsır adaylık koymaları ve bu halın partıye oy kay bına sebep olduğu hatır'.anarak, yoUamayı kaybetmış olanlann bağımsız aday olamayacaklan hfik mü getirflmıstir. Muhalefetm (öyleyeceklermi bır olçüde onlemek ıçın, radyodakı propaganda muddetı azaltılmıştn Ve tabii bütün bunlar ıktıdar partısıne yarayacak değışıklıklerdır Asü amaç mılletin ortak şıkâyeti hakne ge len bugıuıkü uygulamalara cıddı bır çozum bulmak ıken bu yapılmamıştır Dıyeceğimlı odur k) reform adı altmda çıkarılmıs kanunlar nasıl bu nıtelıkten uzak iseler, bu kanun da öylece bır sorunu çozmekten uzaktır ve tabiî reformlar gıbı bır şey yapmış olmak için yapılmış olmaktan öteye daha açık bır ifade ıle mıltpti aîdst tnaktan öteve Kidemivecektir Bel kı burada knllamlan aldatma sözü ile parlamento Hıbannm sarsıldığı iddia olunaeaktir Ası) gerçek sudur ki itibar sarsıcı olın b5y le bir keliTnenın knlbnılması değıl, sÖ7 sahıbı Hrnsei^rin bir «ey yapıvormus iribi f^rünfin hiç bir fey yapmamak tureHyie mflleti »Idatmasıdır Bo »ldatmaTnn çoV dah» sçık BrneS de tercftn oy konusudur Bu konu da aynca fl« tunde durulmara deler. pis su birikintisi ~ d?^^ V e r m e UT1ÎU 981973 8 Ü n ü S M t 1 6 0 0 y * kadM " 4 thale ıle ilgılı geçıd teminat teklıf tutannın % 7^"u nısbetındedır. s Imal olunacak 8000 adet Motor Volanma alt parçalar her gun mesal saatleri dahıUnde Muessesemızde gorttlebihr. Müessesemiz 2490 savılı kanuna tabl olmayrp, lhaleyi rapıp yapmamakta veya işi dıledığıne vermekte sepbesttır. TÜRKrYE ZtRAÎ DONATIM lOnHJMD ZIRAAT ALETLERt VE MAKİNALARI %RRtKALARI MUESSESESt '•»PAZARI (Basm: 1980559391 3 (Bır adedı Kooperatıfçılık dersıne aıt) Borçlar Hukuku Kürsüsü 1 Ekonomi Tanhi ve Ekonomık Düşünceler Tanhı Kürsüsü 1 Ekonomık Kalkınma Gelişme ve Uluslararası Ekonomi Kürsüsü 1 (Basın 19959/59W) Zmclrlıkuvu mezarlığı gınşi karşısındakı Ambarlı deresmın başında bırkaç aydır bır çağlavan teşekkül etmlştır Istanbul"u Pans'e benzeteceklerını seçım nutuklarında bıldırenlerra bir yenı eseri daha olduğunu sandığımız bu eser (?) maalesef sıcaklann artmasıyle çıkardıgı guzel (') koku ve aUnış olduğu sımsıvab renkle bır lâğım kanalı olduğunu gösterdl Kanaîın çıkardığı koku sranında smeklenn üremesıne uygun bır ortam olduğu malumlandır Ancak bu suyun daha aşağıdakı sebze bahçelenmn sulanmasmda kullanılmakta olduğu da bır gerçektır Yetkill ve ılgılıler mutad açıklamalanndan evvel bu çağlavanı ortadan kaldırmalı ve halk saghğını koruyucu tedblrlen almak ıçın bir bulasıcı hastahk salgını mı beklemektedırlpr vılın vansmj seçırdıklen dış ülkelerde bu durumlar halk uvansı ıle mı duvurultnalt ta ve ortadan kaldınlmaktadırî Tüm ılgıhlerin alâkasım rıca ederlz. Lpvent Tantnli Sokak sakinleıi adma Arcn Apt. 3. Yapılan iş; ödenen ücret Demirvollan'nda lşçilere y»p tıklan lsln karşılıği olarek ücret fldenmesi topln sözleşme'envle hükme bağlanmıştır. Bngün b'r tnermır 490 llray» çahsbnhrkpn aynJ lşl yapan lsçiye 2000 Hra odenmektedlr. ÇSvle M: Dpmirrolîan Konya LokomoW depostmda 8 Işçl buro hi» f rnetinde ve memurlııir görevlnde çahsrmlmakts olup Wr lstfve 8<îenen avhlr Ocretle, 4 adet rnerrmr rahatlıkla l<rtfhdam edilir Btı ısçileT mOdflrierin maaşlannm mutemetli?in1 dahl vaparalc. vtizblnleree llravı sorum)"''iirtan olmadan taşımaktadırlar fBu SPkfldeM isHV dan çok denolarda mevcuttup). Bunlar sendîka vönetlm kurulunda vazifeli oldtıklan lçin, kavınlan ve d!5er 1sr1 arkadaslannın hakkınj vivenlerdlr. Bu şekfMe tatbiVat lse lsletmen<n Taranm mucfp oldughı pibi, îşçfler arasında sınıf varntmaV*a tonlu sözlesıne hüV k'im'erine de avktn düşmektedir îljrfnier». nellenmeleîi Jçta uyanyorum. A. Hakkı GÖREN Em. ötretm«ı Kemal CA\D\H