Katalog

CUMHDB1YET 1 Temmuz 1973 <rOZLu«l/**Mı fSE KEYFİNEPAYAN ÎSA'NIN GÜNCESI MELİH CEVDET ANDAY 75 Dedım kt çunu bıl kı, ben bu sabah ıyl ıdirrı, natta dok Hayır, oyle bir sey »klundan geçmeı. torlaı gorunce şaşırdım Son™ ca hıçbiri taBen elımdfn geldıgınce sen: mutıu etıreje çanıdığmı değjMı Ama eve kadaı gtldılueri îçm Ustım. Bunda basan kazanıp kasaamadıgımı teşekkur ettnn re durumumu anlattım Hepsoylemek bana duşme*. SJU bılıyoruz, dediler Benı muiyene etmek Kanm . gereğını bıle duymadılar Hastalı*ımm bocek Evds tüfek var mı* dıye »ordu. lerden olacağında bırleş*ıler Bojıece Oen yeYağmur gene vurdu camlara nıden hastalandım elbet, vmt»g<ı tnrcum. Saat Tuhafsın, dedım Evde tüfek olsaydı lerce aradılar boceklen. Sonra yaruma geldı7 bunca yıldır gdrmes mlydin leı. bu eide kaldıkça her 'n oleb.leceğımi soy Kanm ledıler «Onun istedıgı bu mu'> aıye sordum, «Evet» dedılsr Y«nn beklyoılar benl hasta Pekı, dedi, benl ölaürmeyl Ilk görür nede Çunku daha ögrenmek istedıklerl bırçok görmez mı koydun aklına'' Yoksa sonra mı şey varmış Anlıyorum kJ, bu bı«m son gükarar verdın buna? numuzdur 9Şlmdl bana bü^îln ?"rçegı sovle' Hıçbir zaman böyle bir şey düşünmeSen kımsın ^ereden f«idır' Ne yapmak ıstidim. dedım. yorsun' Benan ölmemle ne kaEanacaksın* Ben Bır ıskemleye ilisti, gozlerim kısmış, fcoröldükten sonra ne yapacaksın? Neıeye gıdeku ile bakıyordu yüzüme. cekstn' Bırden Maçkaray ne demek' dıye sordu. Sorular üst Uste yığ Idığı :çın çwreals «oAnlamadım o an nuncusundan yanıtlamaya karar verdlm Ne dedın' dıye sordum. Bır yere gıdeceğim yok dedım BiliyorKarım • sun kl, Ithal Ambarları ve UlusUrarası Elek Maçkaray, Koşkun, Genlk . dedl Buntronik BırJıği Kurumu'nda çahîiyorum Oralan bilmıyor musun"" dakı yenı gorevune başıayaii dahn ıkı gün olBenlm zavallı sözcüklerim' Klrabilır n« du. Ama avbJhmj arttıracaklannı sanıyorum. «nlama gelıyordu bunlar' Ben uydurmustum Sanıjorum degıl, buna yuzde yüz dıyebUlnz. ama bıiemezdım. Gerçekte bütün aöıcukler Boylece eskısinden daha ıyı yaşamak olanağıoyleydı m bulac&gız. Belki de daha güzel bir eve çıT Ha onlar mı dedim. Ben onlan vakarır Yenl e?ya alırız. Bu hakımdan hıç umut kit geçirmek için uydururum. Harflen kanşsuz değılım Gerçl çalışma jenmde Dugun bır tınr, nıyet çeker gibı çekerim, artık ortaya ne takım can sıkıcı olaylar geçtı, ama bu durum, çıkarsa.. Anladın mı' üstleıimin gcteüne gtrmek için ıji bir fıraat olacak bana Bundan hiç ku$kum yok. Karım Kanm • Hastahk aldığın o kadınla bu dili kul Pekı, böceklerl nerden jetırdın? diye lanarak rrı mektuplaşıyordvm* drve sordtı •ordu. Kanmın hayal gucü, anlasılan, btekl sorOysa deminki sorulan arasısaa yoktu bu guculardan daha zengmdl. goru Onların sırasını izleyecegıne yenı bır so Hayır, ded^m Onlarla niç mektup yazru çıkıyordu ortaya. Tıpkı oteta •onçucular gi madım Nasıl yazabiürim ki, onlarla anlaşmalc bi davranıyordu. olanağı yoktur Ben böcek retirmedim, deatrn. Sankı b'zım sözeüklerlö varmış gibi. . Kanm Sonra sert sert şu sozlerf ekledim: Ama bu doktorlar da çok ileri gıtmls''' • ı <^ Soktprlar yalan mı ıbylUyorlar? diye »ordu ler, bil'yor musun» Benım kâgıtlanmı k&nsBaterisUn besteiedıji «Sen konarımda» «ar tırmaya ne haklan var? Hadi yapraklanmda, kısmdan hıçbir şey kaimamıştı aklımda, ama taş'arımda bocek aradılar dıyekiı, gerçı ona güzel bır şarkı idı. da haklan yok, ama senin sağlığm ıçın bunu Doktxırlann yalan sdyle>ip söylemedıkbağıslavabihnm Ancsk bocek bahanesiyle evi lerıni bılmıyorum dedım Ama yapıaklarımın oturulamaz duruma getırmelerl Cupe düz rearasmda bır!kı bocek gordülerse bundan bezalettır. Yann gıdıp şıkayet edecefım. ni sorumlu tutmalan çok yanlı? Bıldığın giKanm gene bayılacak tfbı olcu, gilç *enbı kımı tahta eşya da kurt japar hattâ KOSdine getırdım, hattâ bu kez hafıı tokatlar atkoca masalann, dolapların bır ki yıl içlnde tım yüzüne Bu arada vanağındakı küçük bir bu kurtlar yuzUnden toı yıgmı halıne geldığı sıvUcenın kabuğunu tırnagrala a'ıveıdım BorUlmU?tür. Ne dedın' Ne dedın' dcdı Ben m. çaSırmışım doktorlan Bu kadan fazla! önce rDeramı rsr) "GEL HABERÎ NERDEN VEREK?,, Fikret OTYAM Toprak için toprak olanlar.. MARDİNLİ KADININ 8 TABANCA ÇIKTI. ŞALVARINDA IZMtR Kadrfekale cemtinde oturan 35 yaşındakl Ferruzt Doğan adında Mardmli bır kadın mfmlfkrtine gitmek ıçın JTldığı Santral Garajında şuphelı hareketler vapınca, Malı Polu tarafından çcvrıldı. Kncagında çocut» da bulunan kadıaın mennde vapılan aramada, şaKarııun ıçınde 8 adet tabanea bnluoda. Fcrruıe, tabancaları kn? arlanulan ıçm Mar^^'deki akrabaianna gotnrdntunıi ıddia cttı ve «Ben £ .atiane» ut iyı kuf a>Urım» dedı. (Gün Gazetesl) lıdır Mardin'e îlçe merkezi ile köylerde bulunan aılelerüı yarı sından biraz fazlası çıftçıdir, ev lenn • 9O'ı kerpiçtendir, ilçe« de ortalama aile büyüklüğü 67 nüfusludur Bolgede çogunluk, Cuma günü ış TOpmak, çamaşır yıkamak Çarşamba ve Cumartesı gunlerı hamama gıtmek, ıçerde tırnak kesmek gunahtır Şeyhlere gıt mek, muska yazdırmak, mezar ağaçlarına çapıt bağlamak ve bun lara bağlı olmak ınancı yaygın dır. Başlık derdı burada da vardır Bazı köylerde başlık parası 100 000 lırayı bulur. Ve bura halkı çocuğu sever, sevdjğı ıçındır kı dogum oranı yuksektır Insana daıma ıhtıyaç vardır bu bolgede, kan dâvaları durmadan tırpanlar insanlan, bj vuzden ınsan gerekır, yanı devamlı kurban, çocuk Dmsel ya sam baslondır «Çocuğu veren Allahtır, onun ıçm nzkını bırlıkte göndenr, Allahın işıne kanşılmaz » Bakarsınız elme 250 lıra geçen, dıyelım bır müstahdemın evmde 7 8 can bulunur, boğu şurlar yasamla MALKOCOĞLU yazan veçızen.Ayhan BAŞOĞLU BEYAZ (LÂHE urk Irak Sınirlan arasmda Batıja doğru uzanan ve Cızre yöresmde Dicle nehnne dajanan Hakkârt sıra dağlan $erıdı, Dıcle'den sonra Batı >onunde devam eder Mazıdağlan adını alır Mardin ilmi Dofudan Batıya kapsar. Bu dağlar Cızre ile Mardm arasında sınır bojlannda re çöle hafcm bır durumdaaır yUkseklıği bın Ilâ bmbeşyüz metre arasında değışır 1450 metre olan bu eşıklerden bırinm üzer'nde, ovaya bakan bır sehır vardır adına Mardm oerler. Mardın'm Knıltepe ile Gollü koyu arasmda da Abdülszız Dagı vukselır Mezopotamjanın kuzeye devd.mı olan Kualtepe, Mardin, IvusaybJi, Çifre ve ,SiI£{pı ovaları genış sahaıar kapsar: Mardin ılı onlermaen başlayıp Kusaj bm e kadar devam eden 800 kılometrekarelık bu ova. bir tahıl ambarıdır Golcukten doğan Dıcle, dolanı dolanı Kuzeydogudan Dıyarbakırı, dogudan da Sıırt ı Mardm'den ajırır, Cızre je kadar derın \e sarp arazıden geçıp Cızre >a kınlarında topraklarımızdan çıkar Habur, Çag Çaf sulan onemli sularıdır bu bolgenın. N'ıce kojde insanlar yağmur bırıkıntı «jularını ıçer kılometrelerce U7aktan tenekelerle taşır suyunu Turkıye de 5000 kovde yapılan «Modernleşree Egılımlerı» araş tırmasmda oo25 8'ı su, »0219^1 c yol, «6 7sı elektrık, °«59u toprak ve ° »3 9 u oloıl ıstemistır Mardın'de 91, Gazıantep'te 96, Urfa'da 123 koy, bir şahsa, aıleje \eya sülaleje aıttu. Turkıye'de tanm alanlannın kadastro kayıtlarmm çıkanlmasına ve tapulanmasma 520 yıl önce Fatih Sultan Mehmet tarafm dan başlanmış Cumhunyet ddnemınde ıki kere yasa çıkanlmasına karsm, topraklann • »801 ınıs hala kajdı bulunmamaktadır 67 ilden 5'ınde kadastro çalışması hıç mı hıç yapılmamıştır. Bu beş ıl Mardin, Sıırt, Hakkârı, Artvm ve Agn dır Mardin de toprak işleyen aılelerın ° »4 5 ı topraklann • »49 7 sı nı ışlemektedır Guney Doğu ve Dogu Anadolunun 26 ılınde 239 kov ozel kışılerın malı 2552 koy aılelerın, 197 koy sulâlenın malı dır Dıvarbakır da ° c6 aıle top rakların »o63une sahıptır'. Mardm de tanmla uğraşan kov lunun "o4rının Dıjarbakırda r o47smın, Urfada, oo54ıinün hıç topragı yoktur. r nmla uğraşan insanlar, sonra beklerler gelecek yılın Uç ayını, çalışmak için'. Tanm alanmın "» 86'sım tahıl tarlalan kapsar. Arazısının çoğu dağlık olan Mardın'm kultüre uygun arazisi % 52 9 u peçmez Mardin m 11 tlçesi, 12 bucağı, 15 beledıyesı ve 719 koyU vardır. Garıban ılçelerdır bunlar, Cızre, Derık, Gercus, Idil, Mazıdafı, Mıdyat, Nusaybın, Ötnerb, Savur, Sılopı ve Kızıltepe Cızre de aıle yaşantısı bUyuk aıle bıçımmdedır, herşey kocaja bağhdır, kadmm SOÎ hakkı mı? Yoktur Kadınların yarısuıdan çogu, komşuya bıle çarşafia 3ider Derık te halk çıftçıhKİe uğra şır, geleneğe gore surdur^lıir yaşam Dort kadın alabılir bir erkek ımarn nikahıvle elbette, kadınlar durmadan çocuk do^urur, dığer islen yanısıra' Gerçuş, tarn fukara bir ilçedır, unutulmuş Idıl de dort dıl konuşuıur, insanlar dığer ilçelerde oldugu gıbı, asü topraga dayanan neden lerle vurur oldürür bırbirıni kar davalan çıkar tlçe merkezlerın dekı yurttaslann çogu ve dort buvuk koy Suryanı Kadım, O"todoks, Katolik mezhebındetiır.. Çalışkandır bunlar, ınsanlan, nuy lan guzeldir, dort kılise bır earr.i vardır Idıl'de Mazıdağda oku ma yazma oranı "o 111 bulmaz'. Herşeyden yoksundur Midvat, Savur, Ömerli, Sılopi elmanın >arısı gıbıdır bırbırlenyle Nasaybin kurtarmıstır kendinl biraa ve Kızıltetıe daha ileri bır vasam savaşındadır Evlenn jansından fazlasında içme suyu vardır, vansında elektnk, 20 kilometrelık bır asfalt yolla bağ Harran bncafından bir ını: Sevenm bebeleri, «Yannın fülleri» ni» şunce? Korujanı olsun da, alsıa canını, malını ve da dort yılda bir «ireyim» alsın, varsın alsın!. derın uykularda'. Emir, emırdir köje gıtmesı gerek «Ne yapacaksın kdyde, gltme»en olma mı'» Olmaz oraJı, «Hiç» der, «His..» Korkusuzca devam eder. «Ya oldürurler, ya da sag kalırım' » Belki, ürujasındaki cinden, penden, matematlk öğretmenmden korkuyordu, bır şeyden korkmu vordu, olumden' ölmek . Vej'a Babasızlar.. olmemek' Ne fark vardı arada7 Farklı değıldı nıceleri gibi, ıcenNıce çocuk babasi7dır, oidürJl dınce Beşıkten başlardı buna müştür babaları. Vıce çocuğun alışmak, besikten baslardı bu boı kardeşı agabeyı, dayısı, amcası pede. ölmek veya olmemeic. yoktur, öldurülmüştür kan dava Farksuı seyler. smda ve kendılen adaydır, olMardın Bolge Yatılı Okultfhda durulmek ıçm' bır bebe daha vardı, 9 yaşlannMardin Yatılı Bdlge Okulu'nda 8 vaşmdakı A. K düşüncehvdı, da CJC cın mı cın, pınl pın) gıdıyordu dalıp dalıp Ne duşü bir zekâ'. Kalktı mı sabahlan nüyordu bu bebe' Hıç KızıKe ranzadan, ellerinl gOtürur gözle çapaklanm siler haykırır dı pede de sık adam, adamlar ol rine,bebelere: ğer dıirulür Bunlar «Kan davası» «Havdı bakahm, toslayın ylrmi dne geçer gazetelere. Kan dâvası. Şu şunu şu kadar el ateşle beşlerı' » Karşı koymaz dığer bebeler bu o durdu şunun şusu da şunu jedı el tabanca kurşunuyla delık 9 yaşındaki haraççı>a, karşı ko yamazlar' Geçenlerde kovmuşlar deşık ettı gıbüerme. okuldan, çanakçomlek «yüruttu» Kızıltepe'de yıne binlen bırıle diye okuldan'. Bebeler kurtuidu rını oldurmuş Sekız jaşmdakı mu dersımz yirmibeş kuruşlan bebe olavlara karısan bır bolü nın «söğtışlenmesi» nden? Hayır, mün kovluğundenmış Kimı kım çıkar bır ba$kası, çünkıi binsi sesi kalmamış, kımı kımsesi1. nin «sögtlsleme» gi, birisimn Babasını çoktan vurmuşlar' Ana «buyruk etmesı» doğaldır, bolgesı Dıyarbakır'da yenıden varmış nın yapısıdır bu. Bir «öz geçikocaya Bebe oğrencı, Bölge Ya ren olacak, orada burada.. NILC, tılı Okulunda Okul tatıl olunca bınlere soz geçırenler olacak, saalır bebeyı bır duşunco.. Nere gv hıbi kendını koruyanı olacak, ol dem? Korkulu duşler görUr ol madı mı kurtlar kujlar yer son muş. Sıçrarmış yatarken, tatlı ra, nider «Hokümata» isi du Yazımsız devlet topraklan.. Mardin'in Derik llçesinde yazımsız hazıne topraklan rardır hanı belırttık, sadece 70 pa» çada 17728 dönüm, bilinenl bu, kadastro gelmedı ki daha!. Derık'te bir aşıret vardır, Rutan. Derik 'in Atlı Kanco koyunde Kancolu lar yaşardıAbdUlhamid, halkı birbirina kırdırmak, çıkarlapnı ve çıkara lann çıkarlarını korumak ıçın Hamidiye Alaylan kurdurmuştu, tam otuz altı alay. Egemen sınıfların çıkarlarını korumak ama* ciyle kurdurulan Hamidiye Alaylarının bir tanesini de, Ddrdüncu Ordu Muşırlıgıne atanaa Çerkes Mehmet Zekl Pasa kurdurmuştur Erzmcan'a gelerek . Dogu ıllerınden Kormanço csube» sine bağlı aşıretler arasında Hamıdıye orgutü kurmak üzere buyruk verdi Mırlıva Mahmut Paşa' ya, Mahmut Pasa Van, Maltzgirt, Hınıs ve Varto'ya gitti. Kormanço Şubesi, Mıl ve Sılıf «rflt ıkı partıye aynlmıştı Bu partıle rin her bırine bır aşıret mirtıv». lıgı Ue beher alay komutamna kaymakam rUtbesl venlmiştl. Mıl Partisınin Hvası, Viraaîehir bölgesindekı çöllerde bın çadırlık aşıretı>le dolaşan Milan aşireti relsi Ibrahlm Paşa ldl (Devanu 7. Ssyfada) DİŞİ BOND İlk kez yayınlanan rakamlarla bir gerçek 1970 vılı ıtıbarıvle, Mardin merkczde 73 parça 6020 donurn, Cız re de 68 parça 1327 donum, Der k de 70 parça 17726 donunı Gerçuş te 89 parça 266 aonum Idıl ae 620 parça 33738 donuın \ e KIZILTEPEde 69 parça 20 Blîî 341 donum, Mazıdagı'nda 38 par ça 61637 donum, Mıdyat'ta 4 par ça 45 donum, Nusaybın de 180 parça 24703 donum, Savur da 134 parça 11714 donum, SUopı de :o parça 24274 donam, toplam olarak 200 000 donum bılınen «Hazme Toprağı» vardır, kayıtlı Aslmda 2 mılj'on donume yafcın kultur arazısi vardır bu ılde Pek azı kadastro gormuştur devede kulak ve çogunlugu ıhtılâflıdır. Ve Kısıltepe'de 1 8 parça olan C 76 bın 628 donum arazı ıhtılafh dır avnca, kadastro gorduğu za man sanılıvor kı bu rakam 700 bın donume çıkacaktır 1923 jılmdan berı aıazi dagıtı] maktadır, kayıtlar bırbırıne gır mıştır ve Hazme dahl, malmın ne kadar olduğunu büemerrjektedır Türklye ds hazınenın kültur topragı 330 bin 56 dır ve 14 mı' yon 272 bın 427 donıimdur, bılı nen, saptanan'Mardın'ın uğraşı<=ı tarımdır Yılda Uc ay calısır insanlar, ta TİFFANY JONES 1*41 Ve Kızıltepe'de GARTH