Katalog

CUMHURÎYET 28 Haziran 1973 TAklfVM.». WLAS,İM İSTEEE1.,.. OLp pLMA(4tiTl Ö2ÜR.DÎLEVÎP, ElÎMİ OPMfl îSt MiNfrıRity il£H İSA'NIN GÜNCESÎ MELİH CEVDET ANDAY 72 Tanrmdan bul! Bütun gençlığinıi senln Için harcadun, eenin içın hasta oldum, senın uğruna yaşlandım. Oysa sen gençleşi}orsun Herkes bıüvor senın içm atieı* kailanfbfımı. Ben yaşamadım, M yasayasın diye; ben gülmedım, sen fülesin dıy«. V» kimseye, hıç dert yanmadım. Yakajır mı bu sana? Ne olduT dıye sordum. Kulaklanmdan yağmur «ulan damlıyordvı. Karmv Daha ne olsun, dedi. Doktorlan gondermişsın. Teşekkur ederım. Ama bana önceden haber verebüırdın, kendm de bırlıkte gelebılırdın doktorlatU. Btlld de ölüme yuzun olmadı|ı içın korktun. Ama korkaklığın buncası beni yıktl, parçaladı. Doktorlar bana ölecegunl sövledıkleri an ytnırnj» bjlunmalı ıdb), belki o duygusuz «muzlsrına heşırm dayayarak aflardun. Bunea kttçök btr mutlulııktan bü* yoluun bıraktın bem. Alçak' Evet, alçak dıyormn san». Scnı sevdım ne olsa, evet, send«n nefret ettfan, tuna •«Tdım. Evlendığjmız gunden ben senı gorunce tüylerım urpenyordu; katılım budur dıye bakıyordum sana Sevtftığımız zamen na sıkıntılara katlamyardum! Seni dinlerken hep «Nerdeys» susacak, duracak, uyuyacak» dıye düîunüyordum Sabah olunca gıdecek evden, kurtulacağım Ama sen hıç anlamadm bunlan, beni anlamadın. Öleceğım ıçın uzulmujorum, anlaşılmadığım içm, beni anlsyamsdıjra ıçin mutsnzum Senden nefret ettiğimi «nlassvdın, g E m ÖÜ açık gıtmezdi. Boyuna eevmışim senı. Hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. Yanına gıttım Saçlarını oksadun. O sırada burnumdan bır >ağmur damlası mdı »«elanna. Ama fark etpiedı kanm bunu Ben doktor fılan yollamadım, dedım. Karım: Bılıyordum bovle iövleyeceğıni d«dı Dok torlar da bana tembıh ethler, bıd onun volladığım sakın soyleme öed.ler bana. Ama ben seni bılmez mıyım* Evlendığimiz günden beri hep gızl> çalıştın Benı sınsi suısı oldurmeyi koymuştun kafana çunku. Bunu daba ilk gunden anla. dım. Ama, dedım kendi kendıme, larar yok, ye» ter kı o mutlu olsun Kocasından hastalık alan kaaınla mahsus yattın, kendını kısır etün. O vapraMan, taşları, gızlı zai"fları, defterlerı fetırdın ko>dun evımıze Sana soyluyordum, bu» 'ardan bocekler va\üıyor dıve. Alay edıyordun ıçin ıçin benımle Ne yapayım, katlandım Olumumun senio ellnden oUcağuıı anUmntım çönku Karşı dursmazdım buna. Hastalandım. Hasta'ığımîa da hıç ılgılenmedın Ne dtye ügıleneŞaşkra çaşkın: GEL HABERİ NERDEN VEREK?,, Fikret OTYAM DOĞURGANLIKTA VE ÖLÜMLÜLÜKTE FARKLILAŞMALAR ZAMAN İÇİNDE VE YÖRELER ARÂSINDA DA KENDİNİ GÖSTERMEKTEDİR. SOSYO EKONOMİK YAPIYLA İLGILt OLARAK BU FARKLILAŞMA, GERt KALMIŞ YÖRELERDE YÜKSEK, GFLİŞMİŞ YÖRELERDE DÜŞUK ÖLÜM VE DOGUM ORANLAHI ŞEKLÎNDE ORTAYA ÇIKMAKTADm. TÜRKİYE NÜFL'S ARASTIRMASI (1967) BULGULARINA GÖRE, GÜNEYDOĞU ANADOLU, İÇ ANADOLU EN YÜKSEK DOĞUM ORANLARINA (6ÎNDE 48) VE ÖLUM ORANLARINA (BİNDE 1815) SAHtPTİR (KALKINMA PLANI UÇUNCU 5 YIL). ceksın? tstedıgın buydvı. Böcekler yavaş yava| ^emeğe bajİBdılar benı Onlar beni yedıkçe, istedıği oluvor diye duşunup sevıniyordum. Senın ıçut olumu gcat aldım. Anlıyor musun seni nasıl scvdığinu'* Çek elleruu sa\Urundan. EUerimı çekUm Kalk, içeri gıdelun, dedim. Karım: H«ngı ıçeri, dedl. tçerlsı vok M mrtık. Herşeyin altı Uatüna geldı. Doktorl»ı boceklerı aramak ıçin bütıin eyayı kaldırdılar. Oturacak hıçbır yer yok artık. Ama gcn lstersen git ıçerı. Bdceklerinle, tdşlannia, ympraklarınla, defterlerınle otur. Kartmd* aralıkls olarak ortay» çıkaa ölüm korkusu bunfiKmlar: gsrçekte nıçbır ciddı yonü olmayaa, ama ancak cıddl lnuşçesıne karşılandığı durumda rozümlenen bir çeşit a:İ9 ıçi «orunuydu. Hevecsna kapılmamaya, sotukkantı olmaya aiışmıştım bövıe durumlar. oa. Ama evde salguı bır hastalık gorülmUşçe. sine doktorların (doktorun değil de doktorlann) baskınına ugramamızı bır türlü anlaysmıyordum Elbette her şeyı anıayamam, bunun olanağı da yoktur. bılıyonuc; ancak kanmın konuşma*ından yepyeru oır durumla karşı karşıya bulundu*uoıxu gerçcgı ortaya çüuyordu. Anlayışlı olmalıydiinı. Nıtecim tthal Ambarîanndaki *eker hastası vargıcın (pe mahjıemesı ıdı o"") ben: BUQ iîlemış gostermesl karfisuıda da telaşa )capılmAyışım ıyi olm'jştu sanınm BUTSFI yeri aeg'.l gerçi ama, soylemeden edemeyeceğun, oradaici davraaı^ı.T.I başarı sayarım. Karımm koluna gırdım. B«nl »uçlu gbru>orsan bağı$'a, dedim. Ama gel benimle, hadı senı içerl gotüreyim. Doktorlara ınanma Senn bır şevln yok. Pışman olmuştum bolye konuştujfuma. Bır şeym yok derken, korkacak bır çey yok anlamınd» konuçtum, diye ekledlm. Kanm :tti benı. Pıs kokuyorsun, ded*. Bütün y boyunca hep boyle pıs rOktun. Sen eve "gelînce burnumu tıkardım. Katıanman geıek dıye düşünürdüm. Belki gUrain Dirindtt koku alma yetenegim tümden bıter de rahat eaerım derd:m Elbet boyle boyle öteıcl duyularuna da sıra gelecektı Kör, dllsız bır kadın olup çıkacaktım. Nelere katlandtımı anlıyor musun çimdı? Gıt, yıkan! Yağmurdan ıslannuş baş, Ne tunafl eonra kasınır. (Derann Ceylan pınar, altın başak... küheylan.. Konuşacak adam yok Harran topraklannda, köylerinde!. Tepeyi inince göründü Harran BucağL. Adamsız, iki üç it ürüdü tekere karşı, koptular bir süre tekere uyarak, sonra attılar kendilerini golgelere.. Yanıyordu da ortalık; dilleri bir kanş, attılar kendilerini golgelere.. kı üç ıhtıyar, ama lyıce ıhtıyar baba, yanlamıslar üç bes parça mal olan bır dukkâna. «Yahu nerede Harran mılletı?» vGıtmışlMkf..» «Nereye jffinışlerdjr"'» " «Nereye ^mışlerdjr' Çalışmaya, kınldı kolumuz kanadunız.. Kım kaldı koyde? Çocukiar, bıraz kadın » EUmde, boynumda makınalar kalakaldım. Besun çekeceksın, adamsız resım mı' Ko gıtsın'. Resmın ıçınde ınsan olmadı mı ko gıtsın'. Nıdeyım Harran kalıntısuu, kalıntılannı, tencereye, ters donmuş tencereye, ters donmüş an kovanına benzeyen evlerı?. Sıcakta vurduk bebelerle kalıntılara. Tepeye çıkıp baktım, duman duman yanan o bes bereketlı ovaya. Her yan patlamış toprak, çatlamış, taa ufka kadar kara sarı'. Evlerın kapıları açık, nıye vtırsunlar kılıf Yok kı ıçerde bişeyler.. Çekıp gıtmışler, goçmuşler bır lokmaya, bır yudum suya. ellerı bogründe . Hanı, kalanlar da agızlaruu açmıyorlar, bıkmışlar ellaaam, bıkmışlar tum'. Ne olacak anlatsalar? Ne olacak yazarsam? Bır b.. olacagı yok, seçım sıtması ıçınde btekıler, kımın umurunda okuyacaKlan? Varayım Kısas a gideyim, beltom Mehmet'ı buJurunı.. Uç beş adımda bır köy.. Yahu ekmler nasıl? Ne ekıru? Kormüsen' Ekın nlmanrştır.. Yagmur yagmamıştır.. Mıllet göçmuştır! Banka borçUn mı* Nem alacak banka benım? Batrruşızdır.. ÖImüşızdır'. Çek oteki köye.. Çek öburune . Yok, şu karşıdakı koye Bak bır de karşıda var, belki ouluruz ıkı lâf edecek. Hep aynı ce\aplar, hanı belki ınanan olmaz dıye basıyorum fılm makınasınm dugmesıne . Tıkır tıkır akı>or şerıt, çatlaraıs topraklara, ınsansiz evlere, bıtkın ıtlere dıllerı bır kariş dısarda, kussuz go.<lere, açık bırakılmış kapilara Ağlamaklı olayor msan . Bır yanda yepyenı japılar, saglık ocakları, koy okulları, öğretmen konutları, ote >anda ters donmiıs an kovsm evler. Mehmet'in kövtode su var!. Ekın yok!. Içme suyu var, koyunlar keçıler geldı, süt sağdılar.. Daha once ayran çalkalamışlardı maşrapa maşrapa Çay demlendı, «Kuzunu keseyım can, hemen.» Mehmet'ın merakı bana kuzu kesmek' Zorlaştık karşılıklı, kestırmedim «Gelecek sefere » Kizdı Mehmet can, «Hep öyie dıyorsun, ateş almaya gelmış gıbı, fırt deyıp gıdıyorsun, hep gelecek setere, hep gelecek sefere » «Atları nıttin Mehmet can?» «Ne atı' At mı kaldı Harran topraklarında' At mı kaldı? Arabalara koşuvorıız, sattık sıvadık'. Cıp çıkalı otobus, münibus çıkalı atın degeri kalmadı!. At eskıdendı, eskıdendı at.. Koca Harran'da bınecek atı zor bulursun. neslı tukenmış gıbU. Cıp çıkalı at öldu Nıdecen atı, atla cıpe, atla otobusa tamam' » Ne guzel atları vardı Menmet' in.. Ne guzel atları vardı «Perçemı mavı boncuklu / alnında akıtma / lıç topuğu ak / e^kmı hovarda, kıvrak / Doru scgiâvı kısrağı» (•) Şımdı arabalara koşuluyormuş! Otobüs çıkmış, cıp çıkmiş'. Işıtınce sdyledıklenmı Meluuet, fırladı koca vucuduyle, gozierımden optü ilkın. sonra eılenmden. Daha bır dost bakmaya başladı.. «Alı'yı gordum Alıjı. Hasan'ı Hüseyın'ı » Şaşıraı Elvan, bu adam neden babarmn ellerını opuyor dıye. Goz et^ı n'oluyor gıbılerıne, sonra Rabıa alıp gıtti odaya... Çıkıp geıdıklerınde Elvan bır Harran kızı olmuştu, Jcadıfeler, rengârenk ipek ler, kalın kemerler, ak yaşmakSÜSLEDtLER BIZtM KIZI, HARRANL1 OLDU GtYStDEN YANA' BURNUNDA HIZMASI EKStKl. lar Içınde. . Gumüs bllezıkler, burnunda hızması eksik1. Veli'yl sordum, sagmış Veii Veiı iyi saz çalar, hoyrat söjıer Harran'a haykırarak . Acaba eskı tadı kaldı mı hoyratların? Hani radyo çıktı da!. Hani pıkap çıktı da pılle çalışan!. Yıllar sonra televizyon çıkacak da'. AHara n'oldu? Arabaya koştular1. Hoyratlara neler olacak kımbilir, daha şimdıden toz olmuş gıbi'. Toroslarda bır dagın oaşında bir saz çalan bulmuştum, Karacaoğlan derlerken.. Kocaman b:r radyo getırdı ılkın, sonra sazını aldı, bir takım telier bagladı, pil lerini gbzden geçırdi. « B J ne lan'» deyinca «Elektro agabey» demlçtt fle vurmusturrı ensesının kokune şaplagı... Elektro ınıış! Toros dağlannda Karacaoglan'ın sulâlesmın bir tanesıne, bır tanesının ensesine basmıştun şaplagı'. Gun batıyordu Harran'da.. Hey koca Harran!. Hey çüzel Harran' Bır zamanlann âlimlerının büım saçtığı Harran, Cej'lanların batan güne dogru surü lerle koşturduğu Harran, Bagdat a kadar hurma ağaçlarından gıdılen Harran! Bıçerdoverlerin durmadan, dınlendınlmeden çalıs tmldığı, bıre on, bıre yırmı, bı re otuz buğday kaldırıldığı, ceylan bacaklı atların kışnedıği koca Harran'„ Hoyratların soylendıgı, yuzlerce kara kıl çadırlann kurulup sokulduğü koca Haıran! Hey gıdı Harran1. Ağalann koyler alıp sattığı insanlarıyle, koyler alıp saltığı Harran, fukara Harran' İ kız Mehmet'ın ilk kızi, Rabıa.. Buyüyor eskının bebeleri, kocaman kocaman oluyorlar, oluvermışler. Demek zaman akıp akıp gıdıyor, boy boy halını bılınra Rabıa'nın . Irep ın yani.. Benim ortancanm da adı Rabia'dır, Irep yanı.. Sanldık Mahmet'Jei Anası sağ, bptıi gözlenmden yıne dualar ederek. Evm darnına yıne mınder attılar, yastıklar sırtımi, sağ yanıma, sol yanıma, ayaklanmın ucuna îrahat edeyım dıye'. Hacı Havadıs, sofor, Elvan tüm şaşkın.. Ne ıyi yaşamak.. Ne iyı yasamak.. Ne iyi eskı dostları gormek ve de yenıleri.. Mehmet oğlanı bulamamış, sekı? kıza var, bır tanesı anasından süt emiyor, yenı olmuş1. «Bre Mehmet, bldürecek mısın bacıyı' Sekız çocuk' Yeter be' » «Oglan yok ama.. Oglan olmayınca.» Kım surdurecek oglan olmayınca Mehmet'ın adını, şanını"' Kızlar kocaya gıder, mallar üleşilır, olunca o{lan olmaz bunlar! Adın siirer mal neyım öylo şırp dıye bolunmez bir süre, hiç olbır süre.. Neymiş koca Harran? MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOĞLU BEYAZ İLÂHE Şimdi Altmbaşak, Harran'ın ye nı adı! Altınbaşak1. Çay nusm mübarek, bira mısın? Altınbaşak1 nıış'.. Koca Harran ovasından Balık çayının kuruyan kollan geçfr. EUı altı kby vardır bucakıa... Harran'ın adı, Ç:vı yazısı yazıtlarda Harranu diye geçer .. Bu adın yol anlamına gelmesi, buranın tıcaretten yana öneminı beUrtır eskiden, geçmişte.. Ama Harran'ın asıl onemi, tann Ay Sın ıçin yapılmış tapınaktan gelır. Hnstıyarüık ortaya çıktıktan sonra da burada, eskı gelenekler (Devanu 1. Say(ada) DİŞt BOND TİFFANY JONES f FAKuT ÛZUlMEYlN. A I SOVIUKİPA KIASll OlSA ] 6ÖTUCE. Niye sattın atları Mehmet? Kocaman olmuş Kısas koyti.. Kocaman.. Aha şuradajdı Mehmet ın evı.. Kodunsa bul! Yenı evler var evı bıraJftığım yerde, kerpıç evler.. Yıllar once ılk geldıfımde Kısas'a, açıkgöz Muhtar, belki casus masusdur deyı alıkoymuştu, Tarım batış Kooparatıfı'nde bi' tne mur tanıdı da birakmıştı Muhtar ozur dıleyerek.. Mehmet sahıp çıkmıştı, göturmuştu koyun otesındekı kara kıl cadırına, mınderler sürmuşlerdı altıma, Mehmet' ın anası yetmışlık nıne tutturmuştu çızmelerını çekeceğım aı>e kuzuyu kestırıvermıştı Mehme\ koca bır sını ak pırınçten p lav yaptirmıştı kuzunun altına.. Mısk giDi tereyağhdır pıla\Iar.. Ara sıra keçı kılları çıkar pılâvdan, alıp atarsmız Elle jemesı ıyı olur etı, p lavı, bekler bır gelın kiz. bır bacı eh peskırlı \e <Puro> cabuıılu, a« pe^kırlı sıcak su dolu ıbrıklı Bekler so£radan kalkıncaja dek1 Bulduk zor bela Mehmet ın evı n < Kocaman olmuş Mehmet Şışmanlamıs kupler gıbı Sa'ı •vermıs bıjıklarmı Canlardandıı MehıTiet Inınce arabadan kapıda, bir kız saldırdı ellerıme oper de oper' Kocaman bır genç GARTH \/EKEW, CELI.COClYl Bltt ADAtA Dl