Katalog

CÜMHUHÎYET 29 Nisan^.73 HAUFYAM puiui5(MMi 'ı ?.. PANPEVu B/İERÎMJ>£ 5AMDAL K^İAKLıyög., Ûi8ı ÖİTİVOPOU OYıUAJiDA... Û H t t VAA. İİSTOİK BuPAYA MArfTAP KutfUyA E&LMİ5Jİ ?... TttiMnH 7 OlAKİAR KİMlEm>i ?... B i M " " ^ ' / <(jıDi& HAHFENPÎ... Y İSA'NIN GÜNCESİ MELİH CEVDET ANDAY12 Yajamak re™ ~<r zaman kolay gelmiştir, Fakat onun böylesine tatlı olabileceğini o güne de ğin aklımdan geçirmemiştim. Bunun nedenini bırkaç bardak birada aramak yanlış olurdu; içkiyi bilmeyen biri değildim. Bu yarım günlük boj kalma, düşüncelerimde sanki bir dağılma, bir genişleme yaratmıştı, ilgi alanımın büyüdüğü duygusuna kapılmıştım. Oyunlar, konuşmalar, içmeler, gülüşmeler bende bir taşkınlık h e . vesi uyandınyordu. Gücümü, kişiliğimi, yeteneklerimi şimdiye değin gereğince ortaya çıkaramadığundan dolayı amansız bir üzüntüye kapılmış gibi, her şeye yeniden başlamak isüyordum. Ya pılacak ilk iş, geçrnişimi anlamlandırmaktı. Bambaşka biri olarak geriyc doğru bir yürüyüşe çıkmam gerekiyordu. Her zamanki gibi, iki işi birden yapacaktım, günümü yaşarken eskilerde dolaşacaktım. Sonraları, o korkunç cendereye sıkıştırüdığım zaman, bu ruh durumu, pek de büyük bir çabayı gerektirmeden bcni içine alıverir olmuştu sık sık; bir savunma, bir varoluşu koruma içgüdüsü idi sanki bu. Gene bardaki yerime geldim, bu kez votkalı bi ra ısmarladım. Yanımda duran uzun boylu, iri ya rı pehlivan yapılı, gözlerini durmadan kırpan bir adam, yanm kalmıg sözünü tamamlar gibi bana dönüp: Altmış yaşıma kadar her gün iki büyük ?işe içerdim, diye başladı. Bir öğünde dört beş kişinin yiyeceği yemeği yerdim. Elimi bıçak gibi indirdim mi, koca tabağı ikiye bölerdim. Günde beş altı kez yatardım kadınlarla. Bir gün, Tann sizi inandırsın, arabayı arkasından tuttum, herif beni görmüyor bsğınr da bağırır, ulan ne oluyor diye... Gülmesi öksüriiğe döndü Bu sırada bir garson, benim başımm üzerinden, boşalmış bardakları uzattı büfeye. İki büyük doldur. dedi. Bana da gülümseyerok: Kusura bakmayın, Tağmur vagcn, böyle oldu, diye ekledi. «Basketbol yerino bakan evıerden btrtnin üçüncü kat pencerelerinde terz1 kızlar vardı, tutkulu, meraklı, aç gözlerle seyrederlerdi oglanları. Pencere önüne pelmek i(,in itişirlcrdi birbirleriyle. Bizim çocuklardan el sallayan olursa kaçışırlardı gülerek. Ya da kımi zaman birden ciddileşirler, başlarını ön.:rıne, işlerine eğerlerdi. Odaya terzıevini/ı sshibi kadın girmiş olurdu o anda. Beyaz !>açl.'. güzelce bir kadın. Onun çıkması Ue itişıp gv.Iüşmeler, bakışlar başiardı gene. Ben çrğun yurttaki odamın penceresinde olurduEi oradan bakardım kızlara. Ve oyun bitip arkadaslar dağılmca, terzi kızların gözleri bu kez bsna dikilirdi. Yüzüm onlara belki de çok clddl geldiği ıçin alay ederlerdi benimle. Utanır çekilirdim. Böyle böyle alıştım bu Karşüıkii eğıenceye. Hele odamda yalnız kaldiğıın aKŞam üstleri, karşıki terzi kızlarla gülüşüp işajetıeşmek vaz geçilmez bir iş duruınunu alırdı benim ıçin. O saatlerde kızlartn sayısı azahrdı. gece de çalısacak olanlar kalırdı sadece. Bunların arasındaki çok zayıf, sanşın bır tazın durgun, ama içli yüzü gözümü alırdı hep ötekiler gibi alaycı ve yırtık değildi, ama bakışlannda onlarınkinden daha güçlU bir merak vardı sanki. Daha fazlasını görmek, bır şey ögrenmek için bakar gibiydi.» Birahanenin önünde oir ginültü koptu. Herkes merakla camın önüne kuşuşmustu. Dışarıdan kahkahalar. bağııış.naıar geliyordu. Ben de araya kanşıp olanı bileru görmek ıstedim. Yagmur hafiflemişü Gelıp geçenler çoğalmaya başlamıştı. Herhalde semtin alaya alınan zirzopu olacak, saçb sakalb, Ustü başı yırtık pırtık biri bağırıp çagınyordu Adam oradan geçerken, muzibin biri uzun bir sopa ile. üstteki ıçı su dolu fcırsnda beziid dürtükle miş, sakallıyı tepeden tıraaga ıslatmıştı. Planı uygulayanlar kahkahalarla gülerek k&çışıyorlar, sakallı da elindeki bastonu onlara fırlaüyordu. Namussuzlar, diyo bagınyordu. Bu kez berikiler bastonu kr<pıp Dirblrlerine vererek sakallıyı oradan oaya koşturuyor, deli ediyorlardı. Sonunda eflence yatıştı, adamı ıslatanlar, ondan belki dnha da ıslanmış, gülüşerek birahaneye girdiler, içkilerinin basına döndüler. Ben bir tane daha ısmarladım. cBir akşam onun da yalnız olduğunu anladım. öylesine uzun bakıştık ki, biroirınuze sarılıp yatmamıza sadece aradaki açıklık engeldi denebilir. Bir takım i^aretîcr yaptım. Ne demek istediğimi anlamadığım belirtmek Için boynunu büküp ellerini açtı. Gerçekte benimki işaretle anlatılamayacak. kaç vaşındasın gibi gereksiz bir şeydi. Bunun üzerıne daha somut bir $ey olsıın diye, göğsünü acmasım istedim. ö n c e içeri baktı, sonra bizim yurdun bütün pencerelerine göz gezdirdi. Umutlanrmştırn; fakat o gene işine daldı bası öminde idi. Sabırla bekledim. Basını kaldınnea aynı işareti yaptım. Yerinden kalktı pencereden biraz uzaklaştı, geriye çekıldi ve çok kolayca açıverdi göğsünü, üstiliae göEİekten başka bir şey yoktu çünkü. Sonra kaybolau.» (Devamı n r ) Millî mücadelenin ilk yıllarından ilginç belgeler Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU Obfir dewlet hizntetlerL. Tüzüğün geri kalan maddeleri, öbür devlet hizmetlerine ilişkin görüşleri içermektedir. Bunlar, Tüzükteki sırâ ile, Sağlık, Bayındırlık, Millî Savunma, Posta ve Telgraf, Güvenlik sorunlarıdır. Bütün bu işlere Tüzükte sadece yedi mad'de özgülenmiştir. Kimisi bu konuları çok yuzeyde ele alan düşünceleri kapsayan bu maddeleri sırf bir haftadan beri türlü bölümle rini ıncelediğimiz cReform Grubu Tüzüğü» nün bütününü vermiş olmak için aşağıya geçiriyoruz. Böylece 39 maddelik Tüzüğün bütün hükümleri bu yazı dizisi içinde, kendi konularına ayrılan bölümlerle, yer almış ve tilzük tamamlanmıs oluyor: sığdırılacak ve ihtiyat sınıfına geçenlerin manevra hizmetleri yılda birbuçuk ayı aşamayacaktır. Bu zaman, köylülerin harman ve öbür işlerle uğraşmadığı bir zamandır. 35 Savaş durumunda ulusun bütün bireyleri vatan savunmasıyle ilgili ödevleri en büyük bir özverlyle yerine getirmeye çağrıhr. 36 Genelkurmay, askerlik hizmetlerini çağın en yeni ve ileri yöntemlerine göre yürütür. Bu konuda ve ordu gereksinnıelerinin karşılanmasında her türlü fedakârlığa katlanıhr. Bu maddelerde dikkate değer olan nokta, Reform Grubu'nun, askerlik süresini kısaltmak düşüncesinde olduğudur. Barış zamanıyle ilgili olan 34. madde, aynca ihtiyata geçen erlerin manevra hizmetlerinin de kısa bir zamana sığdınlmasını ve bu zamanın, köylünün tarım işleriyle uğraşmadığı mevsime rastlatılmasım öngcrmtkte4u^ Kısacası Türkiye'nin bir tarım Reform Grubu, banş zamanınd"aki Millî Savunma hizmetlerini ülkenin bu özelliğine göre düzenlemek istemiştir. 35 ve 36. maddeleVle, durmağa değer bir nokta yoktur. mi, devletin gelirine değil giderine girer. Telgraf ve Posta 1daresinden halkm en iyi bir biçimde yararlanması sağlanacaktır. Bu idarenin geliri hiçbir zaman Hazineye alınmayıp, idarenin kusursuz duruma getirilmesine harcanacaktır. Telefon örgütü bucaklara kadar uzatılarak halkın yararlanmasına sunulacak tır. Bu rnaddedeki: «Posta ve TelgTaf tdaresinin geliri hiçbir zaman Hazineye alınmayıp, idarenin kusursuz duruma getirilmesine harcanacaktır» duşüncesi bir tür malî özerkliği gösteren ilerici bir düşüncedir. Banşta ve savaşta Posta ve Telgraf örgütü devletin en önemli örgütü olduğu halde, ne yazık ki, ülkemizde en ihmale uğramış, kenarda kalmış memurlar, fedakâr Posta ve Telgraf memurlan olmuştur. Artık bu noktayı önemle ele almanın zamanı gelmiş ve hattâ geçmiştir. fen tenezzül edlp bu yazı dizisinde tam metnini vermiş oldugumuz Reform Programı'nı ve ondaki çelişkileri okurlarsa, ülkemizin ve hjtH"n"y", gerek Osmanlı döneminde, gerek Atatürk" ten sonraki Cumhuriyet döneminde neden bir türlü ilerleyemediğini görmüş ve anlamış olurlar. Bu Reform Programı, bağrında taşıdığı çelişkilen bakımından, bir «ibret levhası»dır. Onda, en «ilerimin yanında en gen düşünceler de yer almış bulunmaktadır. Ve geri kalmışlığımızın nedeni de, geri düsüncelerin her zaman ileri düşünceyi yozlaştırıp, sonunda etkisiz duruma getirmesidir. Atatürk'ün ölümünden sonra Atatürk devrimi böyle kemirildi. 27 Mayls devrimi böyle etkisiz kılındı. 12 Mart hareketi böyle ters yüz edildi. Çünkü bütün bunlarda. ilericiligi etkisiz kılacak gericilik tohumlan yatıyordu; tavizler yntıyordu. Tek taviz vermeyen adam Ata türk olduğu içindir ki, 19 yıl gibi (19191938) çok. kısa" bir zamanda O, çökmüş, harap ölmuş bır topluluktan, büyük devlet itibarına sahıp bir Türkiye meydana getirdı. Bu 19 yıl içma 3,5 >ıl örgütlenme ve savaş, 56 yıl ilk atılımlar ve devnm yasaları, birkaç yıi iktisadl bocalama dahil. Böyle olduğu halde Atatürk bize «Ul'usal egemenlık», «Tam .bağımsızlık», «Ulusal tarih», «Ulusal dil»,, «Ulusal ekonomiıı gibi büyük kavramlar, büjük ilkeler armağan ' ederek göçtü bu dünyadan. Bu armağanları birer ,mirasvedi rahatlığı ve savurganlığı ile harcayıp ülkemızı hâiâ bugün de «geri kalmışlık» durumunda bırakan güçleri halkımızın ögr.enip anlayacağı günler gelinceye dek, bizler aydınlatma görevimizi süfdürme ' liyiz. Bu ulusal egemenlik haf» tasında benim yürekten dilegim budur. Güvenlik işleri Buna ilişkin 38. madde de, Reform Programının en cüıa maddelerinden biri olup, şöyledir: 38 Polis idaresi jandafmaya çevrilecektir. Ancak jandarmalar mülkiye âmirlerinin buyruğu altında olacaktır. Liseleri idadî okuluna çeviren Reform Programı, polisi jandarmaya çevirerek, kentlerde de güvenliğin sağlanmasını jandarmaya vermek istemektedir. Bütün uygarlık dunyasında polislik mea. en ileri tekniğe dayanan ve" iyaç gösteren bir meslek olduğu için, 38. maddenin bu hükmünü ciddiye alıp üzerınde fikir yürütmeye gereklik görmüyoruz. BİTTİ İLAN GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİNDEN : Sağhk işlerî Tüzükte bu konuya ilişkin 25. mad'de, öz bakımından çok cılızdır. Okuyahm: 25 Hastanelerin ve beledlye. hekimlerinin yönetimi, bulundukları yerlere 'bırakılmıştır. Ancak bulaşıcı hastahklar yüztinden ülkenin hayat ve sağlığını korumak için önemle çaba harcanacaktır. Anlaşılıyor ki, Sağhk îşlerine Iliçkin bu maddelerin yazılması Reform Grubu'nun doktor olmayan üyelerinden blrine verilmiş, ülkenin sağhk durumundan ve bunun öneminden haberi olmayan kişi de, sigarasım yakıp bitirinceye kadar bu maddeyi çiziktirivermiş! Dekapaj yaptırılacaktır KONU : , ' Manisa ili Soma üçesinin 9 Km. doğuşünda . bulunan Elmalı Batı panosunda 2İJOO.0OO Mİ. açık'lşletme dekapaiı kapalı zarflar içinde^^erbest teklif alınmaS sur^tiyle Genel* ve Teknik şartnames)' nükümleri dahilinde ihale edllecektir. Bu lşle ilgili proje ve şartnameler: Tavçanü'da : G.L.Î. Ticaret Şubesl MüdürlUğünden, Ankara'da : TJC.t. Kurumu Genel Müdürlüğünden, tstanbul'da : T.K.Î. Satınalma Müdürlüğünden, (Deva Çıkmazı, Sümerhan Kat: 45 Beyoğlu) tzmir'de G.Lİ. trtibat BUrosu Şefliginden, (Gazi Kadınlar 1453 Sokak No: 18/B4) : G.L.t. Bölge Müdürlüğünden, • , . Soma'da •50. TL. karşılığında temin edüebiUr.' ... tŞTİRAK BELGESt : ' . ' Isteklilerin ihaleye iştirak edebilmeleri için Müesseseml» ce verilecek iştirak belgesinl almak üzere Genel Şertnamede kayıth toelgeleri 'havl dflâkçelerini . 93.1973 günü saat 15X0'e kadar •Tavsanlı'da MUeşsesemiz Merkezi Muhaberat Servlsinde bulundurmalan gerekir. Postada yeya' ne.rhangi bif sebeple meydana gelen gecikmeler dikkate "alınmayacaktır. Müessesemiz Artırma, Eksiltme ve îhale Kanununa tftbl de|ild*r. <Basın: 143723013) SONUÇ Bu yazı dizisinde incelediğimiz Reform Programı 19211922' de, yurdumuzun ve tüm ulusumuzun bir ölüm kalım savasi içinde bulunduğu sırada hazırlanmıştır. Şimdi 1973 jTlındayız. Başımızda bir «Reform Hükümeti» degilse bile, 12 Mart'ın Reform Hükümeti'nin bir kalıntısı var. Gazetelerimizde, saym liderlerimizin nutuklannda, «Şu kadar reform yapıldı, reform ka nunları çıkacak, seçimlere kadar reformlar tamamlanacak» gibi sözler eksik olmuyor. Lüt Posta ve Telgraf işleri Bu konuya ilişkin 37. madde, Posta ve Telgrafın önemli bir kamu hizmeti olduğunu belirttiği için, bizce Tüzük Tasarısın.n en güzel maddelerinden biridir. Eğer bu maddeyle cfüşünülmilş olan reform o zamandan beri gerçekleştirilmiş olsaydı, bugün ülkemizde Posta ve Telgraf işleri çok ileri bir aşamaya ulaşmiş olurdu. Beğendiğimiz madde şudur: 37 Telgraf ve Posta yöneti MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU Bayındırlık işleri KILIÇ Bu işlerle ilgili 30. matfdeyt kaleme alan • herhalde • mühendis üyenin daha gerçekçi clduğu anlaşıhyor. Madde şöyledir: 30 Bayındırhkla ilgili büyük işlerde, ülkenin yeniden kurulmağa ne denli ihtiyacı bulunduğunu açıklamağa gerekllk yoksa da, bu gibi işler barış sonrasına bırakılacak, sadece bugün var olan yollann korunma ve onarımı ile uğraşılacaktır. Şu kadar ki, ülkenin bugünkü harap cfurumu, bayındırhk işlerine gerektigi kadar önem verilmemesinden doğduğu için, ileride yapılacak ve ülkeyi gerçekten kurtaracak olan işler konusunda, ilk fırsatta, gerekli yasa ve kurallar konulacaktır. Bu madde metninde dikkata değer bir nokta bulunmadığından, üzerinde durmayacak ve yukarıki metinle yetineceğiz. DİŞİ BOND Millî Savunma işleri 34 Barışta askerlik hizmeti olanak ölçüsünd'e az bir zamana IKJ /VfAWCO<?<7^ ir*4 t>$ b . » j TEŞEKKÜR Babam P.T.Tl emeklisl Anadoluhlsarı İSMAİL GEZER'ln başhekiminden, doktor, hem^ire, hastabakıcı, santral memuresl ve tüm müstahdemierl İle, bütun nazlk, bilgill ve «efkatli insanların bir arada olduğu, her şeyl İle mükemmel Erenköy P.T.T. Hastahaneslndeki tedavtieri sırasında çok yakln alâkalarını eslrgemeyen doktor Fethi Öktengil, Tuğrul Alantar. Bulent Gündem, Mustafa Kılıç. Hüsamettln Kutlu, Necdet Blllciler, Erkan Topuz, Selçuk Yetkln, Metin Tabak ve bilhassa Cenglz Özer Beylerle hernşlre Hanife, Yalçın, hastabakıcı Hurlye Özyurt ve bütün hastahane mennıplarına aonsuz şükran ve tetekkürlerlmi (unarım. Otln: KEMÂL GEZES • Cumhurlyet 1034 TİFFANY JONES GARTH AKMAfiAN EBGENS ile Dz. Kur. Yzb. EROAL BAY'KAL BvlendUer. 28.4.1S73 îzmlt = = ^ = = ^ = Cumburlyet 3028