Katalog

»rartrt.ı fW y* ~ r». #. .:.. ?• *•. CUMHURİYET 6 Mart 1973 emokratik parlamenter yönetimin bunalımlara sürüklenmesinin nedenleri incelenirken, «Önseçim» kurumunu bu nedenlerin başında gördüğümüzü öncelikle belirtmek ısteriz. Bugünlerde güncel hale gelen bu konu üzerinde düşüncelerimizi söylemekte yarar görüyoruz. Hepimlzin bildiğl gibl, demokrasi, egemenliğin halkta bulunduğu bir siyasal düzenin a• dıdır. Temsilî rejim biçiminde görülen demokrasilerde halkı temsil edenlerin. egemenligi halk adına kullanabilmelerini sağlamanın yolu genel seçimlerdîr. Seçim dendiği zaman, aday ve seçmen kavramlan bir arada anlaşıhr. Fransız Ihtilali'nden sonra, halkın egemenliği fikri gelişirken, bunu sağlayacak yolun, araştınldığı ve öncelerl adayın komiteler tarafından seçildiği ve böyleee sımrlı bir seçim sisteminin uygulandığı görülmüştür. Fakat bu sistemde ancak zenginlerin oy kullandığı, halkın ve özellikle işçi ve köylü kitleleri ile kadınlann oy hakkından yoksun kaldığı görülerek yavaş yavaş genel oy sistemine doğru yol ahnmıştır. Siyasal partiler kunılduktan sonra, adayseçmen ilişkileri dte değişmiş ve temsilcinin tesbitinde yeni usuller kullanılmaya başlanmıştır. 1870 yıllanndan ltibaren ABD'de adaylar, belli komiteler tarafmdan seçilirken daha sonra adaylann bu komitelerin emrine tâbi oldukları mahzuru ortaya çıkınca, adayın bağımsızlığını sağlama yollan arastınlmaya başlanmıştır. Fakat bir örgüt dışında bag'.msız seçim kazanmanın imkânsızlığı da gözönünde tutularak bir orta formül aranmıs ve (önseçim) müe=<sesesi bulunmuştur D Olaylar ve goraşler ÖNSEÇlMİN KÖTÜLÜCÜ İbrahim ÖZTÜRK Maraş Bağımsız Milletvekili (Eski Vali) açık. «Kapalı önseçim» de parti Uyelerl önseçime katılırlar. «Açık önseçim» de ise tüm seçmenler önseçimde oy kullanırlar. Bunun için seçmen kütüklerinin düzenlenmesi sırasında bütün seçmenlere hangi parti adaylarına oy vereceği sorulur ve kütüğe işaret edilir. Böyleee bütün seçmenleri içine alan bir önseçim yapmak mümkünse de bunun gizli oy ilkesini bozacağı. sonucu etkileyeceği ve güçlüklere yol açacağı bilinmektedir. Bu sakıncalar gözönünde tutularak birçok ülke (Kapalı Önseçim) sistemini kabul etmiş ve partiye kayıtlı üyelerin söz sahibi olmasıcı sağlamıştır. T.C. Anayasasının 57. maddesine bir göz atalım: «Siyasî partilerin tüzükleri, programlan ve faaliyetleri insan hak ve hürriyetlerine dayanan demokratik ve layik Cumhuriyet ilkelerine ve devletin ülkesi ve milletiyle bölünmezllği temel hükmüne uygun olmak zorundadır.» Bu yargıya göre, siyasal partîler demokratik esaslara uygun olarak çallşmak cfurumundadırlar. Yanl, çalışmalan, seçim usul ve sonuçlan bir zümre egemenliğine meydan verecek biçimde olamaz. Siyasî Partiler Kanunu'nun 29. maddesiyle önseçim hakkı bütün partiHlere tamnmıştır. Buna göre «Siyasî partilerin TBMM üyeliği için yapılacak seçimlerde gösterecekleri adaylar, her seçim çevresinde, parti seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan bütün parti üyelerinin katılabilecekleri Wr önseçimle tesbit edilir.» Demek ki, önseçimde bütün parti üyelerinin oy kullanması lâzımdır. Bugün bizde, ABD'de uygulanan «PRIMARY» sistemine benziyen önseçimin kapah biçimi kabul edilmişse de bir geçici madde ile bunun uygulanması durdurulmuştur. Siyasi Partiler Kanunu'nun geçici 1. maddesi şudur: «Bu kanunun 29. maddesinde söz konusu kanun hükümleri yürürlüğe girinceye kadar, önseçimlerde bu kanunun 30. maddesi ile 39. ve 50. maddelert uygulanır.» Böyleee atfay tesbit etme yetklsini parti tüzük ve yönetmeliklerine, yanl keyfiliğe terketmişis. Çünkü 30. madde ve «Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Seçim Kanunu» ve Milletvekillerl Seçimi Kanunu (madde 15) bunu âmirdir. Bundan anlaşılmaktadır ki, bizde bir önseçim müessesesi yoktur. Uygulanmakta olan usul, partilerin tüzük ve yönetmeliklerine bırakılan bir (Delegation) usulüdür. Getirdigi tek yenilik, bunun yargıç önünde yapılmasıdır. Bugüne kadar yapılan seçimlerde bunun sayısız zararlan herkes tarafınd'an görülmüş ve kabul edilmiştir. Herşeyden önce, seçime katılma oranı düşmüştür. 1969 seçimlerinde bu oran Vo 55'e kadar inmiştir. özellikle bilinçli, aydın seçmen kitlesi sandik başına gitmemeyl tercih etmiştir. Çilnkü. nasıl seçildlgi bilinmeyen, çok sımrlı çaptaki delegelerin tesbit ettiği aday listesinin tümüne oy vermeyl bir onur meselesi yapmakta ve ülke çıkarlanna uygun bulmamaktadır. Yoklatnaya katılacak k8y v e mahalle delegelerlnin parti tüzük ve yönetmeliklerine göre demokratik usullerle seçilmedlgi, uydurma zabıtlarla seçilmis gibi gösterildiği, il ve üce başkanlarının kapalı odalarda bunlan kendi çıkarlan yönünde tesbit edip şartladıklan, yoklama günlerinde ise, türlü maddi ve manevî etldlerle sandık başına gönderdikleri hepimi zin bildiği acı gerçeklerdir. Öte yandan delegelerde hi'çby nitelik aranmadığl, hattâ okuryazarlık dahi bahse konu olmadığı, cahil delegelerin başkasının iradesi altında oy kullandığı oilinmektedir. Her türlü etkiye yatkın olarak tesbit edilen bu «akraba yâran» listelerine yapılacak itirazların da genellikle bir sonuç vermediğini, bu listelerin parti başkanlarının ve belli ve zengin bir hizbin tekelinde oldugunu, uygulama içinden gelenler çok iyi bilirler. Bu usul parlamentoya kadar yansıyan sert parti hizipksmelerine yol acmakta ve tümüvle nlnsal iradenin ortaya cıkmamasına ve oligsrşik bir egemenligin doSroasına sebep olmaktadır. Halk arasmda «Milletvekili» deyimi yerine «Delege Vekill» deyiminin kullanılması demokrasi adma çok üzücü bir olaydır. Fransızlaıa Biışey Demem Fransa'daki seçim konusunda dünya kadar yazı yazıldı, haber verildi, yoıum yapıldı. Kim kazanacak? Ne olacak? Sandıktan sol çıkarsa iktidar verilecek mi? v.b. Okurlar artık dış politikayı dikkatle izlemektedir. Oysa çok değil. yedisekiz yıl öncesine kadar Türkiye'de dış poiitika konulannın dokunulmazlığı vardı. Hariciyeciler bile uzaktan ve kayıtsız bakarlardı sorunlara. Gazete köşelerinde «dış politika icmali» yapan kalemler. yabancı gazetelerden suya sabuna dokunmaz aktarmalarla îşi geçistirirlerdL tlk kez 1964 Kıbrıs bunalımı Tabu'nun yıkılması için gerekll ftrsatı yarattı. Akdeniz'de 6 ncı Filo Türk kuvvetlerine duvar çekmiş. ABD Baskanı Johnson o zamanki Başbakanımız Inönü'ye hazmedilmesi güç bir mektup yazmışti. Birdenbire tutuştu milli bilinc... Anlasıldı ki büyük müttefikin her yaptığmı millî dış poütikamızdır diye benimsemek olanaksızdır Bu noktadan haslıyarak gelişen elestiriler. dış politika sorunlarına aydınhklar seromeye başlardı: Dış politika denen şeyin iç politikanm dışanya yansımasından başka birşey olmadığı öğrenildi. Yedi sekiz yü bir ulusun yaşammda uzun 'sayılmaz. Bu kısa zamanda d's politika sorunlannm kamıınun malı olduifunu görüyonız Iste şimdi Fransa seçimleri. bu ortamda değerlendiriliyor. Fransa'da meydana Relecek bir değişikliiin Türkiye'ye de yansıyacatı hesan ediliyor. Bu konuda gazetolerde zenein yazılar çıkıyor. 1973 seçimleri Fransa için bir dönüm noktası olacak mı. diye herkes merak ediyor. • Bilindiği gibi Fransa'da sol ortakhSı iktidara geçerse bir dizi büyük şirketi milüleştirecektir. Hepirriizin kafasmda «kapitalist Fransa» simgesi geliştiği için madalyanm öteki yanını pek düşünmüyoruz. Oysa bir de madalyanın ötekl yani vardır: • Fransa'da bazı kesimlerde Türltiye'den daha fazla orânıîa devletçüik geçcrlidir. Demiryolu taşTmasının yüzde İOO'Ü. havayollarmın yüzde 100'ü. denizyollannın yüzde 100'ü devletin elindedir. Sözgeli'd ünlü Hava Sirketi Air France bir devlet kurumudur. Tıkır tıkır isier. Renault otomobilleri de devlet kuruluşunun ürünüdfır. Bunlarm yani sıra elektrik üretiminin yüzde 9B"sı. kömür üretiminin yüztle 98'i. atom enerjisinin yüzde îno'ü. petrol ve tabiî gazın yüzde 15*1. otomobil üretiminin yüzde 3R'i. devletin elindedir. Yalnız Fransada deeil. Avrupanın eoğu ülke?inde durum aynıdır. tneiltere'de hava. deniz. demiryolu. elektrik. demir celik. atom «Ianian rümden devletiesririlmlştir. Türkive'de linvit ocaklan ve elektrik fjfti alanlarda devletlesrirme usrUne tartısmalar vapılırkep. Bat3 demokrasılerinde bunlar vüzde 100 devlet elindedir. Fransa'da bankalar ve si?nrtacılık. matbaacılık. haberleşme. genel. srnemacılık işleri. radvo ve denizaltı kablolan. petrol alanlannda «yısı yüzleri aşan ve binlere varan devlet kuruluşu vardrr. Ve Fransa işte bu yapı Ostüne bir demokratik tartışmanm ortamını korumaktadır. Sol ortakh&ı. iktidara geldigl zaman mlimestirecegi şirketleri secim öncesinden ilân etmiştir. Bunlann arasında ünlü Dassault firması da vardır. Dassault bu konuda kendisiyle konuşan pazetecilere: ' Beni Genel Müdür yaparlarsa solculann programını. benimserim, demiştir. Oralarda işler böyle vürümektedir. Fransa öteden beri Türkiye için bir etki mlhrakıdır. Fransız edebiyatma aşina olariımız. bu bilgisivle çok övünür. Ortalroazar'da Fransa ile aym çatı altına eirmeye çalışmaktayız. Renault otomobiUeri. caddelertmizde dolaş; maktadır tşçilerimia Fransa'nın çeşitli verlerinde çalısıyorlar. Sea nehri kıyılannda ressamlanmız ögrencilerimiz, yenl Jön Tttrklerimiz var. Moda alışverişimlz çok sıkıdır. Parisie... Zenginlerimiz sıksık oraya glder. her tür yenlliği izler bununla övünürler. Fransa, Türk burjuvası için özlemler ülkesidir. Bizimkilen * Ben Paristeyken.. diye lâfa girmeye oayıiır. İşte bu Fransa'da ya bir de solcular iktidara geçerse... Ben Fransız sağcılanna birşey demem, bizimkilere acınm. Nasıl Bir Sistem Zararları üzerinde bütün siyasî partilerin, bilim kurumlanmn, aydınların ve tüm ulusun birleştiği «Delege Usulü» bugüne kadar bir türlü değiştirilememiştir. Bunda partilerin büyük günahı vardır. Tüm seçmen kitlesi yerine, sınıriı ve müsait blr delege grubunu elde etmenin daha kolay bir seçim yolu oldugunu bilen parti yöneticileri ve bir kısım parlamento üyeleri bu usulde ısrar etmektedirler. Fakat. artık ülke kosulları bunu kesin biçimde bırakmaya zorlamaktadır. Cünkü, kendine hayat yolu olarak seçtiği demokraslnin yaşaması içln Türk Ulusu tam anlamiyle ve hatta nefretle delege usulünün karşısma çıkmıstır. Şimdi, partiler kansık bir takım formüller teklif edeeeklerdir. Oysa konu çok basittir. Ya bu usulü tamamen terk ederek adaylan do§rudan doğruya halkın önüne çıkarmafc, ya da Siyasî Partiler Kanununun 29. maddesinde yer alan gerçek manadaki «önseçim» sistemini uygulamak ve buna paralel olarak seçmenlere «tercih hakkı» tanıyarak adayın seçilme dereceıini ve sırasmı ona tesbit ettirmek!... Bunun da sakıncalannı söyllyecekler vardır. Fakat unutmamak eerekir H. her sistemln sakincalan vardır. önemli olan. en az mahzurluyu bulap uygulamaktır. Kanaatımızca en az mahzurln »dstem ise partiye geni? bir seçmen kitlesine yargıç Snünöte dürüst bir «önseçim» yaptırmak, halka da «Tercih hakkı» tanımaktır. Bizde Önseçim Önseçim Nedir Siyasal partt tarafından gösterilecek kişilerin o parti mensuplarınca genel seçimden önce ad'ay olarak tesbit edilmesi usulüne (önseçim) denmektedir. Adaylann tesbit işinde akla gelen formüllerin başında bu yetkiyi parti genel başkamna vermek vardır. Fakat (tek seçici) anlamına pelen bu formülün geniş iHraz, tepki ve keyfiliklere yol açacagi ortadadir. Genel merkez kurullarına veya iller teşkilâtma verflecek böyle bir yetkinin de mahzurlan görülmöş V9 denenmiştir. Zümre eçemenliğine yol açan bu usullerin yerine yaygm ve az mahzurlu başka bir usul aranmiş ve partinin bütün üyelerinin katı'acagi bir önseçim sistemi bulunmuştur. Iki tür önseçim sistemi vardır: Kapah ve Delege ve Sakınca Bu köşeden ALTAN ÖYMEN Yatırım İndirimi Istisnası ve Kalkınma evletin sadece lç ve dış gii venliğl ve adll hizmetleri yerine getiren bir siyasi ku rulus olmaktan öte, aynı zamanda ekonomik ve sosyal hayatı düzenleyen ve geliştiren ekonomik ve sosyal bir kuruluş olduğu 1960 ihtilalinden sonra halk oyuna sunulmak suretiyle kabul edilen 334 Sayılı TC Anayasasının 41 ve 129 maddelerinde kabul edllmlstir. Anayasamızın anılan maddeleri Ulkemizdeki toplun» düzenini karma ekonomi duzeni ola rak tanımlamamızı gerektirir. Karma ekonomi sistemi Anayasal mUesseselere ve kalkınma planımreın bünyesine dayanmaktadır. Gerek plan hedef ye strar tejisi ««e j^erekse kelltınînfli planında memleketimizin ekonomik ve sosyal hedefleri gösterilmiş, kalkınmanm gidişi belli edilmis vc vatınmlann Devlet ve özel kesime düsen paylan da gösterilmlştir. "Vaziyet vahim,, Şimdi ne yapacağız?.. Fransa'da da sol partiler koalisyonu, seçimlerden en güçlü siyasi topluluk olarak çıktı. Almanya'da da, malum. Willi Brandt'm Sosyal Demokratları, geçen Kasım ayında Hristiyan DemokraÜarı çığ gibi ezip geçmişler, iktidarlannı büsbütün sağlamlaştırmışlardı.. Iskandinav ülkelerinin durumu zaten belli, Hollanda'da, Belçika'da da sol her seçimde güçlenip duruyor. îtalya'da da öyle. Bir Ingiltere'de. hâlâ Muhafazak&rlar mutlak çoğunlukta.Ama önümüzdeki seçimlerde orada da büyük bir kayma bekleniyor.. Yani kısacası, Avrupa'nm «Batılı» kısmının haritasına bakınca, vaziyet pek kötü görünüyor.. Yunanistan, Portekiz, Ispanya gibi totalite» rejlnüer bir yaaa bırekıyrsa». Türkiyç, r»Alr ; mf.n Sosyal Demokratlarına benzetilebilecek CHP'nin Mecîiste iyice azmlıkta oldugunu düşünürsek gerçekten sol bir partinin pençesine düşmemis tek ülke olarak kalıyor. Yani bizim basındaki «solun her türlüsüyle savaş» bayraktarlarının parolalarına göre. durum, Avrupa çapında büyük bir tehlike arzediyor. «hüıriyet»in, •demokrasi>nin «insan haklar;.nm mümtaz bekçisi olarak, sadece biz kaldık koca Avrupa"da... Etrafı kızıla boyanmış beyaz bir ada gibi... Bu iş böyle devam edemez.. Buna müsaade etoıemek Iâzım.. Ya bu ülkelere, oralardaki «sol.a karşı kahramanca çarpışan siyasî kuvvetlere «sol kazanırsa Pompidou Meclisi feshetmelidir> diye destek atısı yapan yazarlardan gruplar göndermeliyiz.. Yardım etsinler Messmer gibi Strauss gibi politikacılara.. Ya da. artık bu da fayda etmiyorsa, bu ülkelerin arasından kendimizi iyice çekmeli. Avrupa'daki «hürriyet» ve •demokrasi» kaleliğine yalnız başmııza devam etmeliyiz... tleride belki. oralarm halkı, bizim durumumuza bakıp, bizi ömek alarak akıllannı başlarına toplarlar ve tutucu iküdarlan yeniden iktidara get:rirler Meselâ bu gelişmeyi protesto etmek için, Avrupa Konseyinden çıkmalıyız... Son beyaz köşeleri de iyice kırmıaya b o yanmaya basladı çünkü Avrupa Konseyi bayragının™ NATO da öyle... Müttefiklerimizden bir Amerika kaldı «sol» un iktidarda, ya da Urtidara yakm olmadığı... Amerika'yı da ikna edip NATO'dan çıkmalı, ikimiz ayn bir pakt yapmalıyız... Ya da ötekileri NATO'dan kovup. Amerika'yla birlikte NATO'mın bütün görevlerini üzerimize almalıyTZ... O!ur mu canım, Doğu'daM sosvalistlere ya da komünistlere karşı fikisi de aynı şey değil mi yani), savaşmak için Baö'daki sosyalist iködarlarla birlikte strateji kuracaksın... Adamlar, seninle ortak çalışıyormus gibi vapıp, hazırladığın planlan daha o gece Doğu blokundaki amcalanna ulaştıracaklar tabii... Yalnız bu da yetmez... Biliyorsunuz bizim «yılanın bası» da dı^ardavdı... Şimdi bu «yılan başır nın Avrupa kıtasının her köşesinde işbirligi yapacağı kuvvetler de değil siyasi iktidarlar var oluvor demektir... Durumun bunu anlatmak İçin rautlaka eski deyim kullanmak lâzırn «vehametl» ni görüyor nrasunuz?... Bu iktldarlann, yani bizim «yılan başısrun işbirliğl yaptığı iktidarlarm Türkiye'de büyükelçlleri var... Müsteşarlanndan ataşelerine kadar bir sürü diplomab var... Bunlar, ellerini kollannı sallaya sallava aramızda pezlyorlar. Üstelik diploma*ik dokunulmazlıklan da olduğu için kimse kanşamıyor adamlara... Neler yapamazlar? . «yılan başı», Türltiye'de bir şey mi planlayacak, gider doğru meselâ Bonn'daki Sosyal Demokrat iktidann Dışişleri Bakanhğma... Oradan buradaki bUvUkelçiliğe telsiz geçerler... Ankara'daki Alman diplomatlan kollan sıvayıp, milli bUtUnlUğümtlze. hür ve demokratik rejimimize, hukuk devletimize kastedecek o planı sahneye koyuverir. tsveçli, Norveçli. Danimarkalı, Avusturyalı, Rollandalı. diplomatlann da yardımım alarak... Evet... En kestirme yola gidip, bütün bu devletlerle diplomatik «işkilerimizi kökünden kesmellyiz... Ki bizim basındaki «sol tehlikeyle savaş» mücahitleri rahat etsinler... I 0! YÜKSEK GELİR GRUPLARININ ÇE" ŞİTLİ VERGİ AVANTAJINDAN YARARLANDIĞI BİR SİSTEMDE YATIRIMLARIN ARTMASI VE KALKINNLV DA BAŞARI SAĞLANAMAZ Tahsin YAĞMURLU DANIŞTAY RAPORTÖRÜ komısudur. Zira yatınm indirimi uygulandığı esnada devlet va ridatını, özel kesime temin ettiği fon miktannca azaltmaktadır. Özel kesim tasarruflan da toplam tasarruflar içinde kendisine temin edilen fon miktannca artmaktadır. Bu durum açıkça gösteriyor ki, yatınm indirimi devlet yatınmlarını azaltacak ve bunun ye rine özel kesim yabnmlannı arttıracaktır. Yatınm indiriminin genel yat n m hacminl arttıncı bir rol icra etmesi, özel kesim yatınmlannın indirim miktanndan faz la olması ile mümkündür. Bu durumun gerçeklesmesl için yamiktarda tasarruf Son 15 yılda toplam tasarruf lerde belli tınm yapacak durumda clan mü lann r.ıil^[ eelire^ oranı^lse orta yapmaktadırlar. Fiyat arta^arı teşebbtel»»i» y« tüketimlerinl lama olaraf *c o *I?İ5 ^lup, 'bu nır. Tıeriun bfra£ dahâ "sürsSle kısmalan, ya da spekülatif işlerde nun içiudeki özel tasarruf oranı arttığı ülkemizde orta gelirli sı kullandıklan tasarruflannı yatı% 7 dvanndadır. runann tasarruf yapabilme ola nmlara yöneltmeleri lâzımdır nağı yoktur. Müteşebbislerin tüketimlerinl kıs Tasarruf Artırımı Geriye Kamusal tasarruflar kal malan mümkün değildir. Çünkü yatınm indirimi istisnasmdan ya Hiç süpbe yoktur ki, kalkm maktadır. Bu da devletin, mal rarlanacak olanlar zengin kimse Demek oluyor ki, Türk Kalkm mada önemli olan toplam tasar VP hizmet karşüığı cari harca lerdir; bunlann da hayat stanma Ekonomisi ne tamamen fer ruflan arttırmaktır. Bu da ya malan ile sübvansiyon ve transdartlan elastiki değildir. Bu kim diyetçi ve ne de toplumcu görü tınm tndirirri gîbi sennaye çev fer ödemeleri nevinden sarfiya selerin yatınm indirimi İstisnase göre değil, fakat iki görüşü relerinin gelirlerinin blr kısmının tı toplamından daha fazla vergi sı var diye hayat standartlanndenklestiren ve kalkmmada dev ya da tamammın vergiden istisdan fedakârhk yaparak yatınm hasılatı sağladığı takdirde, talete ve kişilere pay ayıran eklekyapacaklannı düşünmek abesle tik bir görUse dayanmaktadır na edilmesiyle değil; Ulkede fiyat sarrufa gitmiş olacaktır. (3) iştigal etmektir. Spekülatif islst'kra. . sağlamakla. orta geYatınm lndiriminde ise: top(1>. Hattâ daha ileri bir görüsle lerde kullanılan paralann yatılirli sıruflann tasarrufunu teşvik lam tasarruflann arttınlması bakalkınmaıun agır yükü devlet nmlara kanalize edilmesi İse suretiylt mümkündür. Zira, ge his konusu olmayıp Devletin toerinde olmak tizere kamu sek bir takım vergi avantajlan tle de lir sevtyesi yüksek olan klmse özel kesimden olacağı vergilert«rune vprilmistir. ft^el kesim ğü, fakat spekülasyon imkan ve için ise plan ozendirici olarak '•r, teşvik edilseler de, edilmese den vazgeçmesi durumu bahis çartlannın kaldınlmasıyle mümkabul edilmektedir. Bu cümlekündür. Bir günde milyonlar vur d n olarak kalkmma plamnda maya ahşmış mütegallibelertn öngörülen yatınmlara tahsis edi S>ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııu kâriı olmayan yatınmlara girişlecek, özel sermayenin kârlılıfiı mesini de düşünmeyeceğlmize ve nı arttıncı ucuz kredl. hızlandı kamu ve özel kesim yatınmlan rılmıs amortisman, vergi erte= arasında rerimlilik yönünden her lemesi. gümrük muaflyetl ve yaS hangi btr aynm yapılmadığına tınm indirimi gibi tesvik ted5 göre, yatınmlann kamu kesimin Oğlum Umum Kayabaşı'nın had mafsal romatizması ve blleri benimsenmiş bulunmakta 5 den özel kesime aktanlması ola ve Aktif Karditis hastalığı dolayısıyle yakm ilgi ve tıbbi dır. ş rak niteleyeceğimte yatınm indi ihtimamlannı esirgemeyip hastalığı zamanında teşhis ve E rimi müessesesinin kalkınmayı Mevcut teşvik tedbirlerinin kap tedavi eden tıp otoriteleri: E hızlandıracafı ve kalkınma yükü samının genişletilmesi. daha dof Çocuk Hastalıklan Profesörü. sayın S nü hafifleteceti volundaki iddintsu öîiel kpsim lehine veni hti5 alann dayanaklannı ekonomik kümlerin getirümesi yolunda hüDr. Şevket Salih SOYSAL = değil. siyasi eğilimlerden aldıfıkümetçe voğun çabalar lçinde bu E nı belirtmege zorunluk olmadılunulduğu ve iş çevreleri ile SiÇocuk Hastalıklan Doçenti, sayın S ğım sanırım yasl Partiler sözcüleri arasında Okuyucu Mektupları Kıralar, Emlâk Vergisi ile orantılı saptanmalı Fiyat istücran konusundaki tedbirler arasında taşınmaz' mal kiralan için de esnek bir dondurma politikası uygulanmak Uzere Maliye Bakanlığmda bir üıtisas komisyonu toplanacağı anlaşılmaktadır. Pahalılıkla savaş ve üretim maliyetlerinl düşürmek.' geçim şartlannı ucuzlatmak tasımı ile faiz oranlannı tndirmeyi amaçlayan ve neticede dar gelirli küçük tasarrut sahiplerinin veya orta halli bir emeklinin başka yatınm olanağı bulamadığından bankaya yatırdığı anak emekll ikramiyesinden sağlayacağı ürem kazancını bile çok gören son hükümet karan karşısında gerek bu eibi Mmselerin ve eerekse küçük esnaf ve tacirin ödedikleri ev ve dükkân kiralanndaki sürekli artma dikkate alınırsa para falzine paralel olarak aynı paranın mal ve hizmetlerde kulanılması halinde toptan ve perakende kazanç yüzdeleri kanunla sınırlanıp aşın kârlar gayrimeşru sayılırken ytne bu paranın taşmmaz mala çevrilmesi halinde getirmesl gereken kiramn da kanun yohıvle belli bir o randa saptanması zaruretl bütün eörünümü Ue besbelli ortadadır. dairesine, beyan ettiği değer ve kira bedeli esas aimdığı takdirde hem Maliyenln bu yüzden uğradığı vergl kaybı önlenlr. hem de gayrimenkul kiralan normal btr ortama kavuşur. Halen yargı safhasındaki kira davalania da sayın hukukçular tarafından bu öneri savunma tezi olarak işlenirse umarız ki toplumun alerji duydüğu bu sosyoekonomik problem de adaletin olumlu karariyle düzenli bir yflla girmiş olur. Komrt ve lşyeri kiractsi olan maliyeci, hukukçu, toplum bilimci, gazetea tüm aydın toplumsever kişilerin tetkikine ve ek düsüncelerine sunulur. Hasibe HASPA • Yeşilvnrt Sok. 36 ANKARA AÇIK TEŞEKKÜR en çok tartısma Konusu olan yatınm indirimi müessesesinin ger çekten ülkemia kalkınmasmda sermaye çevrelerinin belirttigi gibi etkin olup olmadığı hususunu izaha çalısacağız. Dr. Gündüz GEDİKOĞLU SAT1Ş İLÂNl Istanbıd Defterdarlığındari Dosya No. 2892 Adet C t N S t 1 Buzdolabı AEG 8.5 Ayak 1 Televizyon Gress marka Alman mah 2 Hali, taban halısı yeşil Kıymeti 2^00. TL. 8.000. TL. 6.000. TL. Fatih Vergi Dairesine olan borçtan ötürü Fatih Kıztaşı Caddesi No. 6 sayılı mahalde tahtı hacze alman yukanda cins ve evsafı gösterilen eşyanın 13^.1973 günü saat 14 de mezkur mahalde 6183 sayıü âmme alacaklannnı tahsili usulü hakkındaki kanun hükümlerine tevfikan ve peştn para ile satılacağı, ancak verilen bedel tespit olunan değerin V 75 o inden aşağı olduğu veya hiç alıa bulnnmadığı takdirde ikinci satışın 203.1973 günti aynı saatte ve aynı mahalde yapılacağı, fazla malumat almak isteyenlerin Patih Vergi Dairesi Müdürlüğüne müracaatlan ilan olunur. (Basın: 116921411) Toplam tasarruflar. dolayısıyle vatınmlar. mecburi tasarruflann artması suretiyle arttanlabi Dr. NEJAT URAS lir. Bu da bir kısım gelirlert veT Yatınm İndirimi müessesesi Ri dışı bırakmakla degil daha çok üe Kardiolog Doç. Dr. sayın BAHRİYE TANMAN ve Türk Vergi Hukukuna 202 ve 199 vergi ahnmasıyle mümkündür. Asistan Dr. sayın Mebrure TARI ve Istanbul üniversitesi Sayılı Kanunlarla girmiştir. DaVergtain bu şeMlde tasarruf Çapa Çocuk Kliniği kıymetli mensuplanna alenl teşekh sonra 1967 yılında 933 Sayılı kürlerimi sunanm. fonksivnnu'tiu verine getirebilme Teşvik kanunu ile vukanda adı si mevcut vergi sisteminin geçen kanuniardaki % 30 indirim Y. Mfihendis adaletli olmasıyle mümkündür. nisbetinin % 80'e kadar çıkarılma TtMtJÇtN KAYABAŞI Yüksek gelir eruplannm çeşitü sı kabul edilmişse de: bir partivergl avantajlanndan istifade etIstanbul tl tmar Mndfir Mnavini nin Anayasa Mahkemesinde açtıtikleri bir sistemde ne yatınmlagı dava sebebiyle, bu kanunun nn artma<a ne de kalkınmada zamanın iktidannca çok önemli spyılan bazı maddeleri ile birlik rıllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIllllllllllllillimillllllllllli? basan sağlanması olanağı vardır. te yatınm tndirimi istisnası nisCumhuriyet 1414 betleri ile ilgili hüküm de Anaya Vergl încelemesine tâbl olma samıza aykın trulunmak suretivnisbetinin tabil âfetlere maruz le 25.10.1969 tarihinde iptal edilkalma nisbetinden düşük olduğu miştir. ve gelmis geçmiş her iktidann Maliye Bakanlıeınca vergi kaYatınm tndirimi: Genel Kalçakeılıgmm öbür ülkelere göre kmma Planı ve Yıllık Programileri asamada olduğu beyan edilarda yer ve s ktör itibariyle Önlen ülkemizde otokontrol yogörülen alanlara yapılacak olan luyle vergi denetiminin daha yatınmlann belli bir kısmının etkin hale petirilerek vergl kaSeyir, Hidrografl ve Oşinografi Daire Başkanlığından ya da tamammın vergiye tabi cakçılıftmm önlenmesi. dar «relirbDdirilmiştir. liler aleyhine müterakki biçimticari veya zirai kazançtan lndlde işleyen vasıtalı vergfler nisr'mesini sağlamak suretiyle vâDENtZCtLERE VE HAVACILARA 21 SAYIH BtLDİRİ betinin sabit bırakılması suretiytınmlanij artmasını ve kalkınma12 ile 15 Mart 1973 tarihleri arasında, saat 09.00'dan 17.00*ye le vasıtasiz vergiler miVtarınm ee nın hızlandınlmasını sağlamak kadar asağıdaki nokteların birleştiği saha lçinde seyretme, nel vere\ hasılatı içindeki payınm i'n sermaye çevrelerinin teşvik demirleme. avlanraa ve bu sahanm 6.000 metreye kadar olan yükseltilerek hem kalkmmanm yüfcsekliği, can ve mal emniyeö bakımından tehlikelidir. edilmesi şeklinde tanımlanıyor. k"ılfptinin âdii bir gekilde böKARADENtZ ştLE AÇIKLAR! (2) lüsülmesi saglanacak, hem de 1 inci Nokta : E5832 No. lu Şile fenerinden 268 derece ve Bilindiği üzere yatınmlann bir kısım sermaye çevrelerinin 3.8 mil mesafededir. kaynağı; tster devlet lcesimi, ispelirlerinin vergiden tstisna edilEnleml 41 derece 10 dakika Kuzey terse özel kesim içln olsun camesi suretivle Anayasanın 61. Bovl ımı 29 derece 32 dakika Doğu sarruflardır Ta'îarrufu tek ve nvtl maddesi hükmünün reform hü2 nci Nokta : Enleml 41 derece 19 dakika Kuzey tecanis Dlr grupta tnplamak <se kiimetince çiğnenmesi önleneBoylamı 29 derece 32 dakika Doğu hemen homen imkansızdır. Bucektir. 3 fincfi Nokta : Enleml 41 derece 19 daklks Kuzey rada farklı çeşitler ve aruplaT Boylamı 29 derece 45 dakiks Doğu arasında açık bir sımflamaya Ov 4 uncfi Nokta : Enleml 41 derece 09 dakika Kuzey ti^aç vardır. Hatıra ilk gelecek (1> 202 sayılı Kanunun gerekçeBoylamı 29 derece 45 dakika Doğu olan da tabiatıyle fertlerin sahsi si TBMM Tutanak Dergisi v> ihtivari tatarruflan ile. mecDENtZCtLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE DUYURULCR. (Z) Zeki Kıınıca: Kalkınmada buri tasarruflar, yani devletin Vergi Politikası vergi hasılatı olarak aldığı ka(3) Sabri Ülgenen: MiUl Gellr, musal tasarruflardır. Istihdam (Basın: 117071410) FtZİK TEDAVt VE ROMATtZîVlAL HASTALIKLAR MÜTEHASSISI, SAYIN İ ~ 5 E S = E E 5 S = E E 5 E Daha Çok Vergi Adalet Bakanı haksızhk yapıyor Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Münhal noterjlklera Adalet Bakanı, fakülte mezunu olmayanlan, fakülte mezunlanna tercih ederek tayinlerini Zira: bir Anayasa gereği olayapmaktadır. Bu Bakanlıkta rak mülkiyet hakkının kullafakülte diplomasının hiç mi nılması toplum yaranna aykın cieğert yoktur. Bu kadar sene olamıyacağı gfbi tktisadl ve okumanın mükâfatı bu musosyal hayatın yine toplum yadur?. ranna planla yönetimi de devBakanlık yaptığı nnıflanletin ödevleri arasmdadır. dırma ile, (akülte mezunlanBu batamdan hükümetin ki.nı ü^çüncü «anıf, fakülte mera konusuna eSilmesi ve banzunu olmayanlan birinci • kalardaM tevdiat faizleri ve pi ikinci nnıf yapmıstır. Bu *eyasa ekonomisinin kâr hadlebeple de onlara Sncelik tanırine müteveccth tutumuna kıyor. Oysaki bu tutum kanuvasîa gavrtmenkul kiralannda nun gerekçeslne ve bizzat kada 1610 sayüı Emlak Vergisi ouna aykındır. Kanununa eöre mükelleflerin Adalet Bakanının kendislnin beyan ettiği değer üzerinden de sahlp olduğu fakülte dipbelli bir oranda ve her halde lomasına gerekli önemi ve devtna vergi dairesinde saklı beğeri vennesini beklivoruz. vaımamesinde mükellefin biaBir noter zat «fîstermis olduğu vıllık kira tutan esas alınarak kira saDtanması. aks1 takrtirde agır müevvidelere bağlanması: kaKöpekler nun koyueu parlamento ve Uyelertyle. hükflmet ve devlet yetitlâf ediliyor kililertnin Hsislni beklemekte Gazetenizdn U.1.1973 tarfhli ve sosyal açidan zorunlu bir aUshasmda yayımJanmıs olan reform nlteliS) tasımaktsdır. • Osküdarda köpejj sürüleri» Yukarda belirtildi» sekllde bashklı vazı ilgililerce incelea veni Emlâfc Vereisi Kanunu miştir. bu hususta açık ve belli 61Bahis konusu yerdekl köçtllerle donanmı» VP biına att pekler itlâf eklDlertnce temizbfldirtleT ona göre düzenlenİenmiş olup devamb $ekilde miş ohrp ıçayrimenkulünO kikontrol altms alınmi?tır. rava veren blr kimsenin verei Idtanhnı Belediyeti