Katalog

CUMHDRİYET I I Şubat 1973 .HiYMÜ AMA OtflM Bü FETTAH4 OUKAÖl ... iVıKi GfLDiK 8E. ff Sl ÛZJM... ÂMA. $ * ' v ' SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI 31 Evll, evsiz birçok kadınlaria İIİşUsi oldu. Hattâ bir kezinde yakalandı bile. Sen bunları bilmiyorsun. Sanıyorsun kl, sana tapıyor. Aldanma kızım. Bir iki yü sonra bir başka. kadınla ilişkl kurduğunda bana yerden |öğe hak vereceksin.. Nesrin Abla haklıymış diyeceksin. îş işten geçmeden kendini kurtar. Kocam bir sakıza benzer. Bir yapıftı mı bırakmaz. Tehlikeleri bir bir düsün... Benden söylemesi, yarın evlenemezsin kızım. Çok pişman olursun. Kocamın clinden pire kurtulamaz. Bunu hlç unutaa. tliskini kesmezsen, pek yakında anlarsın. Onu sen bilemezsin. O kadınlara öyle dil döker ki, karşısındakiler gerçek sanarak kea dilerini bırakıverirler. Ve çok değil, birkaç ay sonra anlarlar... Hep böyle oldu.. Onun ilijki kurdugu kadınların, kızlann sayılanm unuttum. Bildiklerim, evliliğimizden sonrakiler. Ya öncekiler! Bir değil, beş değil, on değil. Ben evlendikten sonra bile, eski sevgililerinden mektuplar geldi. Mektuplar elime geçti. Sana benden söylemesi. Bu uyarılarım, iyiliğime karsı, kocamla olan ilişkini sürdürürsen, bil ki, babana durumu bildiririm. Bunu da unutraa.» Bunları düşündükten sonra biraz rahatladı. Ama gene düşünüyordu: «Amaca erişmek için, her yolu deneyeceğim. Yalan da söyliyeceğim. Kocamın yapmadığı, yapamıyacağı seyleri yapmıj gibi anlatacağun. Onda birlne bile inansa yeter.» Hahatlamaam sonucu çarçabuk uyuyuverdi Nearin *** Besim, Bostancı'daki bir meyhanede Içlyordu.. Karşısında Adalar, pırü pırıldiRakı, içtikçe kendini sevdiriyordu. Ük dubleden sonra, ikinci, flçüncü dubleler istenlr oluyordu. Hele Besim gibi, intihar edercesine içenler için sonu gelmiyordu. Besim, Nesrin'i düşündü: «Nesrin, iyi kadın. Ama biraz daha hosgörülü olsa... Biraz daha az kıskansa... Kıskandıkça sinir leniyorum. Kıskandıkça ondan uzaklas.ıyoruın. Bunu bir anlayabilse... O zaman belkı davranıs.lannı değiştirir.. Daha olumlu olur. Gerçi ben de.. Evet ben de azıtıyorum ya.» lçkisl bitmişti: «Bir duble daha!» diye bağırdu Gelen yerd dubledeu bir yuduna içtikten «mra Sevü'i düşunmeye başladı: «tyi kız.. Bana arkadaglık yapıyor... Kendini sevdiriyor. Birden uzaklaşmam olanaksız... Sonra, evet sonra.. Ne yapayım, elimde değil. Ben böyleyim 15te... Llder olacak durumum yok ya. Ne belediye başkanı adayı olacağım, ne milletveMli. Onlar da benim yaptıklanmı, hattâ daha çoğunu yapıyorlardır. Sonra, güçlü ve gücsuz yönlerimle bir bütünüm işte. Ne yapayım? Boşver.» Rakısı tükenmifti «Garson bir bira getir,» diye bağırdı. Bu sözun, bir şiirde bir dize olduğunu anımsıyarak gü lümsedi kendi kendıne. Birayı, garsonun getirdiği temiz bardağa doldurup doldurup içiyordu. Rakının verdiği atefi birayla söndürraeye çalıjıyordu. Aydın ve Aynil'i düşündü: «Ne kadar da seviyorum çocuklanmı... Onlarsız... Onlarsız edemem. Onlar benim arkadaşlarun. Onlar benim yaşam kaynağım. Onlar iyi oku malılar. Oğrenimierni yapmalüar. öğrenimle kal mamalılar Kendilerini de yetişürmeliler. Bilinçli insan olmalılar. Hakkın savaşını yapmalılar Hak lılann, ezilmişlerin yanmda olmalılar..» Birası da tükenmişti... Hesabını ödeyip çıktı meyhaneden. XI Zaman uçarcasma geçiyordu .. Besim, yazamaz olmustu. GUnlük iki gazet« ile dört beş dergiyi izleyebiliyordu ancak. Dergileri de evinde değil, dışanda okuyabiliyordu. Çünkü, evinde huzursuzluk alabildiğine artrruştı. Nesrin, yine kırgınlıgını sürdürüp gittiği gibi, çocuklann yarunda da dırdırlar başlamıştı. Besim'e dnrum acı gelmeye başlamıştı iyice. Nesrin için de durum synıydı. Besim, Nesrin'in kesin olarak aynlacagını bilse, her şeye karşm aynlacaktı. Artık bu yasamın çekilir yönü kalmamıştı. Gün gün Nesrin'den soğuyordu. tpe sapa gelmez konuşmalan, inatlan, kıskançlığ:, anlayışsızlıkl&n Besim'i yormustu. Üstelik. Sevil'le olan ilglsini göklere çıkararak herkese yayması, her yerde anlatması, Besim'i başka türlU düsümneye yöftedtmisti. «Madem ki Nesrin böyle düşünüyor. olsun... Sevil'e jratan^ hk duyuyor, arkadaşhğuu seviyordum. Kanm, buna ask diyor... Belki asktır. Degüse bile, arkadaçlık, Nesrin'in çabasıyle aşka dönüşüyor demektir. Nesrinne aramızdaki iyice incelmlş olan bajlar kopar, yeni bir yaşam kurulur... Bu da doğal bir şeydir.ı (Devamı varl IV. Murat'ın korku üstüne kurduğu susku donemı, ne gerüemeyi engelledı ne zamanla guçlenen Yeniçeri Ocağıyle, beylerin egemenliklerini... Ama, reform gereksinimini devlet yönetıminin yüce çarklanna kabul etürmlşti. özellikle Avrupa önCnde »ürekli bir gerileyis, Avrupalılaşma tfüşüncesinin tohumlannı atmaya basladı. 1683 yılında son bir çaba harcamasıyle gerçekleştirilen îkinci Viyana Seferi, tam bir bozgunla sonuçlanınca, Karlofçı anlaşmasıyle barıs dönemine girılmesinden, güçlenme yolunda yararlanma isteği egemen oldu. Ve ilk kez polıtik reformların yanısıra ekonomık reformların yapılmasmm zorunluluk olduğu düsünülmeye başlandı. Ne var ki, Ruslar ve tngılizler barısı torpillemekte gecikmediler. Yeni bir yenilgı, 171Tde Pasarofça anlaşmasıyle barışa dönuşüp, Fatma Sultan'ın kocası Damat Nevşehirlı tbrahım Paşa Sadrazam olunca, atılımlar eğlenceye boğularak, hıı kazandı. Devrın Hukümdarı olan TII. Ahmet, hasısliğiyle saray hazinesini doldururken, eğlence harcamalarıyle ekonomik akımı hızlandırmaktan da gerı dur muyordu. 1717 1729 arasındakı on ıkı yıl, gazellenn, bıne yaklaşan lâle çeşıtlerının ve yalılarla, kasrların dönemı olarak tarihımıze Lâle Devri adıyle geçıyordu. Ne var ki, bütün bu eğlencelerin fonunda, matbaanın kurulması, el sanatlannın gelıştırılmesi, Avrupa ve Hint kumaşlannın karşısına yerli dokumacıhkla çıkılması, Muhendis Okulu (Hendesehane)nun açılması, çinicıliğin ^elıştirılmesı, ılk tercüme bü osunun kurularak, Doğu ve Batı bılginlerinın kitaplannm çevirilmesi, vardır... Denüebilir ki, Genç Osman1ın başlatmak isteyip, IV. Murat'ın gerçekleştırdigi askeri ve idari reformlar, III. Ahmet Damat Ibrahim ikilisince, ekonomık reformlara dönüşturulme yoluna girmlşti. Tarihimizde Reform Çabaları Erol TOV bul'uo egemenliğinl ellerine gfeçirmislerdi. Hatta tmparatorluğun egemeni gibi davranıyorlardı. tstediklerini, istedıkleri yere atıyorlar, istemediklerini azletmiyor, 51dürüyorlar« dı. Kâğıthane çevresinde yapılmış büvük bir bölümü devlet malı olan yalılar, Lâle Devrini ansıtıvor diye yıkıldı Bu kargaşa, başlatılmış olan sınai girisimlerin tümünü durdurmuş, matbaanın parçalan» masını sağlamıs, öteki girişim* leri de kapatmıs veya söndürmüstü. Ama, sürup gitmesi oianagı da yoktu .. Mahmut. çevresini saran isyancilardan basını 11le alabiidiginde. Kırım Hanı olarak atadıgı Kaplan Girav İle bu acıklı durıımu tartıştı Onun hazırladıffı brr ovunla, Patrona. hpirizajfe, Muslu, All ve bu derecede olma^a Mie büvük yetki «ahibl vBnetieileH çağrıladı. önce, ülke sorunlannın tartışılacafiı bir oturum dÜ7enlevip. ardmdar tömünün öldürölme«îni sagladı. Ba$lannı yitiren evlemcilerin bazısının tepkisi panik olurken, bazısınınki de tam terslne intikam istegi bjçiminde ortaya çıktı. Lale Devri ve ekonomik reform çabaları tan indırmek için eyleme geç> ti. Karşı reformculann propagandası basarı kazanmıştı... Pasalar, III. Ahmet tarafından boğdurulup, ısyancılara teslım edildı. Damat tbrahim sokaklarda sürüklenerek, ötekiler alanlarda asılarak herkese gbsterildl. Bası çekea hocalardan tspirizade, saraya girip hal kın kendisıni istemediğinden soz edince iyice ürkmüş olaa III. Ahmet, yerini oğlu I. Mahmut'a bıraktı Patrona ve yandaslan, Istanbul'un egensalifiai ellerine geçirmislerdi. YÜZ YILLIK GERİLEYİS Saray ve evlemefler. çarpışmaya başladılar. Saray, sıkısınca daha birkaç av önce Patrona ile isblrliSi vapmış I«tanbul halkindan vard.ım i«tedl. Ve eylemrüerîe»'<<m»f wp<!ması basladı. Sonunda, Pafronali olan kim«e bırakılmadı .. Ama, I. Mahrnut'un hazırladığı darbede. Patrona Ue eı> vakm sdamlarından baska. bilânçonun vedi ilâ teHz bin arasında oldu?u belirtilmektPdir. Bu ikinci reform ve karsı reform olaylannın sonucunria âa. vıkmtı ve insan vitirmekten S^eve gî^limerniftir Gifllmezdî de... tçte yüz yıllık bir Berilevfş. MAHMUT VE PATRONALILAR Patrona ve yandaşlart, Istan 4 0 Yıl Önce Cumhuriyet 11.2.1934 C KARŞI REFORMCULAR VE EYLEMLERİ Tekfur SarayıncJa kurulan Çinı Fabrıkası İle, öteki el sanatlarının sınaileşmesını sağlayacak çabalar, karşl reformculan eyleme geçirdi. Bellı bır zumre için de olsa tam anlamıvle tuketim ekonomisi sayılabılecek eğlence düzenlemelen de düşmanlık kazandığından. reform tepkileriyle birlesip, bir ateş çemberine dönüştü. Ve 1730 yılı. Ruslarla anlaşarak Iran'ı paylasmış olan Dımat tbrahim ıçın, doneminin' sonunu getirdi. Iran'da Nadır Şah, parça parça toprak ekle edıp guçlenerek, anlaşmayla ele geçmiş toprakları zorla geri alınca. işler değışmeve başlacft. Karşı reformcuların yakınmalarına Yeniçeri Ocajı da katıldı. Çünkü bu arada tbrahim Pasa yeni bir ordunun temPİlerini atmaya uğraşıyordu. Iran bozgunu da buna eklenince, Patrona Halil isvanı patlak verdi. Askeri, esnafı ve hocasıvle tüm I<itanbul. Damat tbrahim. Kavmak Mustafa ve Kâhya Mehmet Paşalan vok ettirmek, III. Ahmet'i de taht MALKOÇOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOĞLU İHAN sulhunun ne kadar tehlikede olduğu şu son günlerde devletlerin harbe karsı hazırlanmalanndan anlamak gtiç değildır. Bu hususta ünlü bir dıplomat, yabancl gazetelere geçenlerde şoyle diyordu: «Dunyadaki harp buhranına sebep, Japonya'nın bulduğu çare harptır. Onun içindır kı, harp sanayiınde kullanılacak maddelerın dunya pıyasasında bulduğu müşteri Japonya oluyor. Ve umumî devlet bütçesinin yüzde 45'ini harbiye tahsisatına ayırmıs bulunuyor » Japon basını gerçi bu iddiı' HARP HAZIRLIĞI ARTIYOR lan kabul etmemekte ise de, en ceyi buldugu muhakkak gibi büyük gazetesi «NişiNişi», Ja Cörünmejctedir. Bugün Avrupa ponya'nm artık sabn tükendî, ve Amerika'da harp hazırlıklan günden güne artmaktadır. demekten kendini alamıyor. Bu tlgililer bu durumun birden duruma göre devletler arasında, patlak vermesı ihtimallnden umumi bir gerginlik son dere korkmaktadırlar. ALMANTA'da bir gönüllü çalışma tejküfttı kurulmuştur. Bu teşkil&t işsizlere iş bulmakla vazifelidir. Almanya'da geçen seneye nispetle işslzler çoğalmıs ve bugün ise bu adet 18.600 kişiyi.bulmuştur. TENİ mali sene içinde yapılacak işler Vekâletlerce tesbit edilmis bulunmaktadır. Bu seneki bütçede daha ziyade ziraat ve iktisat tşlerine önem verilerek fazla UhıİMt lynlmıstır. YARIN: III. Selim'in öcünü II. Mahmut aldı. DİŞİ BOND PEME vSâUBlİ'FM uDÖESl . SOH . . . •« İEN SL1 G&CEOEM SOMBA ysm?^** ALTIN Cumhuriyet Reşat Hamit Aziz Napolyon 24 ayar 225 00 225.50 440 00 445 00 00 245 00 2 5 0 220.00 205.00 32.80 223 00 210 00 32.85 TİFFANY JONES TAKVIM 11 Şubat Muharrem 7 Ruml 1388 Ocak 29 Hıcrî 1393 Güneş Oğle îkindi Akşam Yatsı îmsak 6.59 12.28 15 18 17.38 19.10 5.21 1.22 6.51 9.41 12.00 132 11.45 U O&I O B GARTH SO OUKA VE 5O SOPA yö? Tarık Z. Kırbakan Dert, Saç ve Zflhrevl Rastalıklan Mfitehassısı tstlklâl Cad. Parmakkapı No: 6fl TEL.: 44 1013 Kara ve Denizi Ancak GÖKLER TAMAMLAR n n mRnnM c c D l H n n O L oa B LÛEIKJPA <AV3OL0( , ,