Katalog

CUMHURIYET 22 Ekim 197' eçenlerde, romancı Yaşar Kemal"ın evl, Ankara C Savcılıgı'nın ıstenu uzerıne polısler tarafından arandı. Polısler arama sonucu Komunıst Manıfesto'sunu alıp goturduler Bu aramanın nedeni henuz bılanmıyor. Belkı bır sure sonra, Yaşar Kemal hakkında düzenlenecek bır ıddısnamede. «sanıgın evınde yapılan aramada subut dehh olarak sol yavınlar, jasak kıtaplar bulunmuştur» sozlenne rastîayacagız. «Sol yajin», «yasak kıtap» deyımlen ozellıkle son ıkı yılı askın Sıkıyonetım uygulamalarında o kadar hayatımıza gırdı kı, artık vadırgamaz olduk Sol ya\ırıdır dıye pek çok bılıra, sanat ve pohtıka adamınm kıtaplan kıtapçı vıtrınlennden kalktı, jayımlanmaz oldu Bız de şimdı sayın savcılanmız ve vasa uvgulayıcılanımz sayesınde polıs romanlanyle, gazetelerde sayfalarea yayımlanmalan vetmıvormuş gıbı, kııap halınde de çıkan fotoromanlarla yetımyor, ktıltunımüze kultur katıyor, bdylece dev adımlarla uygarlık yolunda ılerlnoruz. Bu acıklı hal, tanh surecmde hep avnı amaç ve çızgı ıçuıde gerçeklesmış bır olgudur Geri bırakılmış ulkelerde, emperyalın guçlerle ışbırhğını gerçekleştınp, ortak bır somiirü olusturan egemen sınıflar, bu somuruyu surdurmek ıçm sıyasl ıktıdan sınıfsal anlamda elde bulundurmak zorundadırlar Bu nedenle de, üctıdarlarına kar^ı bır ujanışı, dırenışı onleme çabası ıçındedırler. Somurulen yıgınlar bılınçlenmesm, gerçeklere ulaşmasın, sömuruye başkaldınnasın dıje eîlennden gelenı vapar her şeyden once de duşünceve. duşunce ozgurluğune karşı kojarlar. Dusunceler oldurülmek ıstenır. yasal saptırmalarla suçlanır, gerçeklerln açıklanmasına, bılım ve sanat yapma ozgurluğune karşı çıkılır. G Olaylar ve görüşler KÜLTÜR DÜŞMANLIĞI Av. Gülçin ÇAYLIGİL jentu" sıyasl ölçülerle bır kısım fıkırlenn yasaklanması halınde, toplumun demokratık olma nıtehgi ve ıddıası ortadan kalkar. Ülkemızde. yasalan da zorlayarak boyle > r anlayışı fıılen yerlestırmeye çalışmak Ânayasa %a, demokratık hak ve ozgurlukler duzenıne a\ kırı, butunuyle faşıst bır anlajıştan hareket et mek demektır. Anayasa Mahkemesi Turk Ceza Yasası'nın unlü 142. maddesı ıle ılgılı karannda «Propa ganda sınırma gırmemek şartıjle her çeşıt toplumcu bılımler ve bu açıdan anarşızm ve komünızm uzerınde oğrenme, ögretme. açıklama yaMna ve araştırma yapılması, bu maddelerdekı %asaklann kapsamına gırmez Şuphesız bılım> rm kendılenne ozgu ve bılımsel nıtelıkte oğren ne, oğretme, inceleme ve araştırma metodlan vardır Bunlara uyulmak, yanı bılımsel nıtelıklen korunmak ve 21. maddede ongorulen kayıt lar gozonunde rutulmak şartıyle bılım ve sanat çalışmalan serbesttır» dıyor. Yaşar Kemal'ın evınden alınan kıtap Komü nıst Manıfestosu'ydu Manccılığı,onun temel felsefesını anlamak ıçm gereklı olan ana belgelerden bırı, bılımsel sosyahzmi mceleyecekler ıçın bas vurulacak bır ılk kaynak, bundan 125 yıl once jazılmış bır tarıhsel temel belge, sıyasi ve ıktısadi doktrınler tanhının ana belgelennden bın clarak, bılımsel bır eser olarak butün dunya unıverıstelermde ve bızım butun unıversıtelenmızde okutulan bılimsel bir eser. Denilecektir ki, duşunce, başka turlü düşunenlere zorla kabul ettınlmek ıstenılmedıkçe, bunun ıçm eyleme geçılmedıkçe, yasalarca engelIenmıjor; bılim ve sanat yapma hak ve ozgurlu gumüz var, Ister yasaklanmış olsun, ıster olmasm kışının basılmış eserlen bulundurmasmı okunmasını yasaklayan bır tek yasa metnı \o' Komunıst manıfesto da bır bılım kıtabı. O\ leyse temel metınlerle aramızdaki bağları \oıetmeğe çalışan, bılım, sanat yapma hakkırcrz) engelleyen, Turk duşunce ha>atma. Turk kul turune hızmet eden savısız aydını ceza evlerme gonderen, evlerdekı kıtapları saklamaja. yakmaja 'ten guç nedır? Komunıst Man'festo ve daha yuzlerce bılım VP sanat esenm vasaklayan ancak duzenden 5 ana dumncelere ozgurluk tannan bu gıiç kulrur auşmanlığıdır Ülkem.zde kultur meselelerımn tarafsızca ve eksıksız olarak orta\a konulması eskıden ben kultur duşmanlan tarafından komunıstlık damgasıyle durdurulmak istenmıstır. Turk aydmlan oldumolası bu engelle karşılasmış, mılli duygu lan bo%lesıne ıstısmar edenlerın oyununa getı rılmek istenmıstır Ya<;alar zorlanmış, saptmlmı? yanlıs uygulamalar sonucu bugun demokratik hak ve ozgurluklenmızm çoğu bıçımsel olarak sadece yasalarda kalmıştır. SADriAZAM ECEVIT'IN HÜKUMET KURMASINI GÜÇ LEŞTlRMEĞE ÇALIŞANLARIN VE CUMHURİ YET HALK PARTÎSINÎ MÎLLÎ SELÂMET PAR TISIYLE KOALİSYON KURACAK DÎYE GÖZ DEN DÜŞURME KAMPAVYASINA GİRIŞEN LERİN, KENDt ADAYLARINI SECTİRMEK IÇİN «SADRAZAMA OY VERİN» DEDİKLERÎ Nl BİLİYOR MUYDUNUZ?. SADUN TANJU Anayasa Teminatıyken.. Kıtap toplatma Istemınde bulunan, iddıanarr.eieruıde suç dehllerı arasına basılı eserlerı de katarak, basılı eser bulundurmanm suç, bu eser lenn de suç delılı oldufunu ıddıa eden savcıla rımız, bılımsel kıtaplarda komunızm propagan dası yapıldıgını ıleri süren, vargıçları yanıltıcı raporlar duzenleyen bılırkışılerımız ve yanlıs jasa uygulamalan yüzunden cezaevlerınde çürüyen sayısız aydınımız olroasaydı, aslmda bu kadar açık seçık bır konırya değinmek geregıni duy mayacaktık. Ülkemizde duşunmek, bır konuda kanaat edııunek, bunlan sovlemek, yazmak, resımlemek, açıklamak, bılım ve sanatı öğrenmek, oğretmek, yaymak, araştırma ve ıncelemeler yapmak, kışının terael hak ve ozgurluilenndendır ve Anayasa'nın temlnatı altındadır. Hukukcuların Görevi Kultur dusmanlıgı yasalar aracılıgıyle gerçekleştırıldıgıne gore, bu guce karşı kovmak sanırız kı hukukçulann ve oncelıkie hukuk kurumlarmın gorevıdır. Oysa, Anayasa ya avkırı bunca ^•asa çıktr Guvenlık Mahkemeleri kunıldu, hâla jasalara açıkça avkırı uygulamalarla kıtaplar suçlanıyor, toplattınlıyor, savunma hakkı kısıtlanıyor. mahkemelerde butun sanıklar bilınme>en yerlerde, sorgulama vetkısı olmayan kışıler ve kurullarca baskı ve ışkence altında sorgulandıklannı sovluyorlar, bu sorusturmalardaki ikrarlar geçerli sa^lıyor ve yıne de bızım hukuk k.urumlanmi2 susuyor Yasaların bovlesme saptınldığı, yanlıs uvgulandığı ülkemizde bu kurumlann daha onemlı ugraşlan var doğrusu* «sıbernetık ve elektronık bevnın hukuka uygulanması» konusunda semınerler duzenleye dursunlar. S Somurucu sınıflar ıktıdan, kendı sınıfsal çıkarlanna uygun bir uygulama gerçekleştırmek ısterler ve Anayasaların ongorduğu demokratıtc haklar ve ozgurlukler sıstemmi bıçunsel, yapmacık, ujdurma lıale getirırler. özgur ve demokratık toplum, her ttirlü düşünce ve kanaatrn hıç bır engelle karşılaşmaksızın serbestçe tartışı'abılmesı, açıklanabılmesj esasına dayanır. Sub ız, her kafadan bır ses çıkmasına bakmayın Herkes spçım sonuçlarıvle belıren berraklığı bulandırmak ıçm maşallah elmden gelenı ardma koymuyor Ojsa sonuç meyaana"dır Parlamenter gelenek yerıne getırılecek ve Ecevıt e «hukumetuii kur» denılecaktır Ecevıt de Erbakanın Mılli Selamet Pirtısı ıle koalısyon hukumetıra kuracaktır Geçen haftanın ortasından sonuna kadar Ankara'daydım Yığınla ıhtımal ılerı suruluyordu Bozbeyıi'nin unlü sag koalısyonundan tutunuz da butun partılenn guçlerı oranında katılacakları Mılli Koalısyona kadar her turlü fantezıye cıddı cıddı kulak verıliyordu Bu Ankara bır âlem Orada »hadi canım sln de». •olmaz oyle şey» dıyene raslamıyorsunuz Her şev olabıürmış gıbı davnuıılıyor. Pekı ne oldu akıl 7 Hanı, o olabılırle olmazı ayıran akıl'' «Millet Yöneticilerini Seçmiştir.:» Bıri kalkıyor, «askerler CHP ile MSP koalisyonurra istemiyonnuş» dıyor. Yahu neden ıstemesınler? Seçımden çıkan partıler ıçinde, ekonomık ve sosyal meseleıerd* tam anlaşma ıçınde olabılecek sadece bu ıkısı var Hem nereden çıkanyorsunuz bu kadar genye çekılme gayretınde ıken one fırlama nıyetlerınl askerlenn? Cumhurbaşkaru demedı mı «millet kendisini yönetecekleri seçmıstir» dıye? Derken, aynı konuda daha mantıklı sozler çalınıyor kulağınıza: «Asıl. Sulevman bey kuvvetlenmı» olarak çıksaydı bu seçımden askerler hoşnutsuzluklarını »öylerlerdi. Neden dersen, seçim sonuçlannın 12 Mart müdahelesini protesto ettiği anlamını çıkarırlardı d» ondan. Simdi neden rahatsız olsunlar birâder? Onlann üd yıl 8nc« koyduğu teşhifii, ilk seçımde vatandaş da koymuş..» ILKE: HERŞEY HALK İÇİN... OKTAY AKBAL Evet Hayır ır suskunluk sona erdi Halkımız 14 ekımde konuşru BozuJmuj dengeyı kurdu yenıden Hem de en guzel bıçımıyle . Ecevıtçl CHPnm, hatta ıktısadı, sosyal yaşamda duzen değısıklığını kendıne gore ısteyen bır MSP nın beklenmez başarıları hep bu «yenı bır denge» ozlemmın sonuçlarıdır Halkımız «renksız» tutumun; ama bu renkstzlıgin ıçınde her turlu rengı bulundurmak, zamanına, yerıne, adamma gore renk seçıp sunmak, turkçesı nabza göre ayrı bır şerbet vermek alışkanlığının sona ermesını ı«temıştır Kim nedır, necıdır, nerdedır, amacı, çıkan, hesabı, bılmem nesı' hepsını anlamak, orta\a dotanek gereklıdır artık Bır yandan Ma<;on locasında kavıtlı ol, bır yandan ıftar sofralannda dua ederken resım çektır, bir yandan ılerıcilığı kımseye kaptırma' Yerıne, adamına, gunune gore konuş, onden başka turlu görun arkadan daha başka Işte 14 ekım bütun bu «renksız» ya da pek çok renklı, ebemkusagı gıbi bütun renklerl tekelınde toplayan bır anlayışın ıflası olmuştur Ecevıt açık açık çıktı orta\a Ben solcuyum dedi CHP ortanın solundadır dedı. sosyal demokrat bır partıviz, halk yararma ! ; \apacagız, belırlı azınlığın, çıkar • topluluklarının \arannı degıl, halkm \ararını one alacagız, dedı. Gerçelc bır duşunce ozgurlugu gereklıdır Demokra«ı b.r denge duzenıdır. soldan sağa açılan bır yelpazedır demokrası, yalnız sız konuşmayacaksınız, yalnız sız değılsınız bu ulkenın insanı, yalnız sız değılsınız ozgürlukçu, hepımız eşıtız, bızım de hakkımız var bu topraklarda, bız de bu ulkenın ınsanlanyız, dedı. Nı\e yalnız belırh bır azınlığın soz sahıbı, ıktıdar sahıbı olması' Meydan meydan köy kov dolastı, anlattı hepsını. Bugüne dek halkın onune boylesıne açık seçık, ıçtenukle konuşan bırı çlkmamıştı Halk bı* umut ambrdu bulamıvordu. Bu kez Ecevlt'm temsü ettığı duşonceyı seçtı, ış başına getırdı o\lan\le Hem de ezıcı bır çoğunlukla Kımınız şaşıracak bu soze, hangı ezıcı çoğunluk'1 dıyecek, sağcı partıler bırleşse Meclıs'te çoğunluğu alırlar, bolunduler de ondan CHP Meclıs'te çoğunluk partısı oldu' Oysa şunu duşunseler \a, çoğunluk jontemı yururlukte olsa CHP bır 1950, ya da 1954 yengısıyle çıkardı bu seçımden Nasıl DP o seçımlerde çoğunluk yontemı yüzunden ezıcı bır çoğunluk sağlamıştı, oyle' Kesın sonuçlar açıklandı arük. bakın mceleyın. Turkıye'nın bırçok yamnda CHP nın aldığı oylar otekı partılerden daha çoktur Ozellıkle Ianır, Istanbul, Ankara gıbı buyuk kentlerde en çok oyu CHP almıştır. Çoğunluk yontemme gore butun mılletvekülıklerı CHP'nın olacaktı Meclıs te uçte ıkı çoğunlukla >er alacaktı CHP Demek Ecevıtçı CHP'nın jengısı azımsanacak gıbı değıl, Urıhael bu donum noktası 14 ekım Halkın suskunluğu sona erdı dedım, ama \~urdun şurasında burasında seçıme katılmayan koyler de var Bunlar boykot etmış'er seçımı' Sandık basma gıtmemışler, sandık kurulları bde oy kullanmamış «Bıze ne'» demışler seçımden, paıttlerden' «Bugune dek oy verdık adamlan ıktıdara getırdık, koltuklara oturttuk da ne kazandık"1 Bunun bır anlamı var Seçım volunu yararsıl gorenler çoğunlukta olursa umut kapıları busbutun kapanır. Sanırım 14 ekım olayı bu suskunlar. bu kırgınlar, bu umutsuzlar kalabalığmı da bır umuda, bır aydınlığa, bır guvene goturecektır. Onumuzdekı seçımlerde seçune katüma oranı bu yuzden çok daha yuksek olacaktır. Kırgınlık, kuskunluk bır yarar sağlamaz, gıdecek oy vereceksm, sana en \akm gelen, sende en çok guven uvandıran partıjı ış başına getıreceksın Bu oyunun kuralı boyle. Bır kıjıja çekıhp kusmekle hıç bır şey değiîmıyor kı1 Bakıjorum dolmuşlarda, otobuslerde, vapurlarda kahvelerde halk konuşuyor Rahatlıkla, guvenle, korkusuzca . Geçmış gunlerın eleştınsı yapılıyor, ıyıce dolmuş ıçımız, boşalıyor şundı' Baskılardan kurtuluş rahatlayış hep boyle ıç dokuşlerle olur Ulus kendı egemenlığını ele aldı Kendı yonunu kendı elıyle seçtı. Nedır o von"1 «Her şey halk yararma olacak. Belırlı çıkar topluluklan, belırlı azınhklar egemen olamayacak yurdun, ulusun yazgısına Turk'je Cumhurıyetın ellıncı yılında sağlam temellere oturmustur Kemalıst devrım verleşmıştır. Kımse onu verınden ovnatamaz. ne gereğınden daha hızla o yana, ne bu yana. Mustafa Kemal'ın attığı maya tutmuştur, halkçılık, devrımcılık, devletçılık, Cumhurıyetçılık. ulusçuluk, layıklık Seçım yoluyle, halkın oylanyle bır kez daha Ataturk Cumhurıyetı'nm temel ılkelerı gucunu, ağırlığını duyurmuştur B en üstün... HUZUR elektrik sobası H 102 Aırufia standartlanna uygundur. Reflektoru, paslanmaz çelıkhr.Rezistans teli, btrincı kahtedır. Iç irtıbatlan amyant orguhı kablolarla yapıldığmdan yanmaz. Şast, lastık takozlara oturduğundan cereyan kaçırmaz. Mikn şalteri, yuksek ampera]a dayanıklıdır. Fışi ve kabj^stt,uzeruj^eriır. &ışt,fırın boyalidır. , Hiçr tftr^malzemesi eJtSık ve yetersiz değildir. .Vfc.«)fe; duvara te zemine yerleştınlebtlecek yapıhştadır. fslemlen konuma ayarlanabiltr. Isıyt, kaybetmeden yansıttrıe metal goıdeyı degıl.havayt ısıtır. Bi özelliklen dolayısıyle e n ustun elektrik sobasıdtr. Kaymak Yiyiciler.: Son iki yıllık buhranlı donemın kaymagını yemı? bazı sıvıllerın amacı anlaşıhyor. Meclısın bugunku tertibi ıle hukümet kurma olanağı Ecevıt'ın elınde. Onun Erbakan' la uzun ömurlu bır koalısyon kurma ıhtimali kuvvetli gorunuyor. Ne edip edıp bu olanağı boımalı. Bunun içın de elden geleni esırgememelı Bereket versın Ecevıt soğukkanlı ve kenJne guvenh. Bana, hukümet kısa zamanda kurulabUir ve bu gereklidir. dedı ıkı gun once Ankara da Kendısüıe oynanmak ıstenen oyunun farkında Hukumetm kurulmasını güçleştırme.t ve gecıktırmek îstevenler, ust uste patlayacak fuat artışlan ve mal yetmezlığı haberlerıvle daha başlangıcında Ecevıt i mahkum etmek ısttvorlar Basına yığılacak dertler altmda bunalıp bızımle uğraşmava vakıt bulamasın dıyorlar Oysa Ecevit açıkhga gtivenıyor Benım zamanımda hıç bir şey kapalı ve karanlıkta kalmıyacak dıyor. HUıcümetın ilk anda ugraşmak zorunda kalacağı sorunlann çözumunu bulacagına guvenıyor Fevzıoğlu «bol keseden vaat edenler şimdi vaatlerini yerine fftirsinler b«kalım» dlye, elüıden geldığince umutsuzluk arpalarını etrafa saçadursun, Ecevıt, akıl, bilgi ve açıklıkla o arpalan tavuklara vedıreceğıne lnanıyor. Bir Seçim Hikâyesi Milll Selamet Partisinln nasıl olup da CHP ile koalisyon \apacagına en fazla şaşmış gorünenler, kendilenne «sag kanat» pavesırü veren AP, DP, CGP mensupları. Cumhuriyetin 50. yılında layîk ve devrimci sol bir partinın en sagdaki partiyle birleşip iktidar koltuğuna yerle«med balAhm Atatiirkçüler tarafından hazmedilecek mivmis? Herşeyı hazmetmeye haar olanların oyle seçım hıkâyelerı var ki, bunlan Ankara'da bol bol dınlıyorsunuz. Bunlardan birinı, Anadolu Kulübünde yemek verken dınledım Altan öymen, îlhami Soysal. Oktay Ekşı ıle beraberdık Bıraz btede. CHP'nin Van senator adajn Melıh Kemal KtıçUktepepınar arkadaslarıyla oturuvordu Bızım arkadaşlar «Ne oldu sealn Ferit Melenie mücadelen?» dıye takıldılar. Melih Kemal. Van'da seçimi kaybedışmi şövle anlattr «tmuulmaz bir şey gelecek sıze ama. nasıl propaganda yaptıUr bUlyor musnnuz? Namaz zamanlan camılere prıp, Allah adına gSz Isteyerek, Sadrazama OT vereceksiniz. venl bükdmeti de o kuracak, diyerek..» Şımdı seyre hazır olun sadrazamlarla basbakan Ecevıt'uı demokratik mücadelesinı İMALÂTÇI.Imeskoİzmir DAĞITIMORGANİZASYONU. " Y U k l Z S B Pazarlama BÖLGE TOPTAN SATICILARI: Yıldız Elektrik Evi Koll. Şti. Fındıkzade Mllet Cad. 200 Telf. 236999 İstanbul Yıldız Ankara Pazarlama Ltd. ŞtL Yenişehır Necaübey Cad. 32/A Telf. 188329 Ankara Yıldız Batı Pazarlama Ltd. Ştu Necatibey Bul. 1333 Sok. 5 Telf. 24377 Izmır Şukrü Tekbaş Abidınpaşa Cad. 56 Telf. 15514 Adana 7 60N İŞTE OEVRİMCİ KAORO PROF. UĞUR ALACAKAPTAN EMİL GALİP SANDALCI • MEHMET KEMAL • JALE CANDAN MAHMUT T. ONGÖREN ATİLLA BARTINL1OĞLU VE İŞTE SİYASİ TARİHİMİZE IŞIK TUTACAK YEPYENİ BİR YAZI SERISİ : 27 MAYIS'TAN 12 MART'A Yazan: Kurtul A1TUÖ BU YA2! SERİSİNDE • • 27 MAYISI "ESKİ DEMOKRATLAR" NASIL KARS1LAOI ? BAYAR • AĞAOĞLU KONUŞUYOR İNÖNU NİÇİN CUMHURBAŞKANt OLMADI ? MBK. CHP. İLİŞKİLERİ MBK.'DE CHP.'NİN CASUSLARI İNÖNÜ VE ÇEVRESİ İNÖNUYÜ KİMLER ETKİLEDI ? 14 LER OPERASYONUNUN BİLİNMİYEN YÖNLERİ. 14 LEREYAZILAN GİZLİ MEKTUPLAR. A Y RI CA a BIR DEVRIM KAHRAMANLARl'. İNÖNU . BAYAR • BÖLÜKBAŞI . METİN TOKER • TALAT AYOEMİR . CEMAL MADANOĞLU KABIBAY • ŞRKANLI • • BAYAR'I İDAMDAN KİM KURTAROI ? BASINDAKİ SOZDE KAHRAMANLAR (Dekson Reklâm: 73,1135) 8551 SEKRETER DAKTİLO Ingılızce Fransızca Ucret tatmınkâr'dır. UTEKSPORT A Ş Kemeraltı Cad 34 Varol Han Kat 6 Karakov Jlâncüık Bay veya Bayan BIR ARMAĞANIMIZ VAR • • • • • ARANIYOR J> 4307) 8556 »• • * • ! î Çeiik Baraka Montajı Yaptırılacaktır 1 Ortaklıgımız tarafından Esenboga personel lokantasına çelık baraka ılâvesı yaptırılacaktır. 2 Keşıf bedelı 254 937 54 TL olup muvakkat temınatı 12 746.90 TL dır 3 Teklıfler 8 Kasun 1973 Perşembe gunu saat 15 00 e kadar Malzeme Mudurluğu Insaat Başmuhendıslığuıe venlecektır. 4 Postada vâki gecıkmeler kabul edümez. 5 Bu ışe aıt sartname ve keşıfler Gumuşsuyu Caddesı Dersan Han No: 90'da Malzeme Mudurluğu İnşaat Bafmuhendıslığınde gorulebılır. 6 Ortaklıgımız 2490 sayılı arttırma ve eksıltme kanununa taoı değıldır Ihaleyı dıledığıne \ermekte serbesttır 27 MAYIS'TAN 12 MART'A 24 EKIMDE YEPYENİ Bl'R ŞEKILDE ÇIKACAK OLAN DERGİSİNDE. : • TÜRK HAVA YOLLAPİ A.O. (Basın 24999) 8571 7 6ÖN tüm Devrimeiferîn tek yayın orgam TJCZIRAAT • (Cumhuri>et • 8532) BANKASI (Bann:.... / «571