Katalog

ft CUMHURİYET 5 Ocak 1973 CUMHURİYET EKONOMİ YORUM kıyor denilirse, sorun çözülmüş olur. Tasan, benzer önlemlerin Batı ülkelerinde de olduğu gerekçesiyle savunuluyor. Bu gerekçe yüzde yiiz doğru. Üstelik hak h da. Türkiye böyle bir kanun çıkaracaksa, her halde Amerikayı yeniden keşfe gerek yok. Bu yoldan geçmiş ülkelerden kopya etrnek mümkün. Yalmz bir noktayı unutmamak şartıyle. Bugün alınan her ilâçta bir miktar afyon var. Beürli dozajda alınırsa faydalı bile olan bir şey, dozaj kaçırüdığı zaman öldürücü olur. Batı ülkelerinde uyarıcı dozajda uygulanan önlemler, bu tasarıda öldürücü boyutlara ulaşmış. Bunu inkârın mümkünü yok. Belki yeni sanayi yaratılacaktır, fakat ekonominin genel dengesi üzerindeki etki yıkıcı olacaktır. Bir defa bu tasarının doza] bakımından budanması gerek. İkincisi, Anayasal açıdan gözden geçirilmeli. Şimdi devam eden uygulamada da yeni tasarıda da Anayasal sınırlan çok aşan yönler var. Bunlan görmek için Anayasa uzmanı olmak bile gerek]i değil Bir süre, hem de çok uzunca süre tarımcı vergi ödemedi. Sanayici de dahil işçisiyle, aydınıyle, şehirli ödedi. Eğer şimdi sanayici vergi yükünü azaltmak istiyorsa, bunu omuzlayacaklan da göstermelidir. Sadece göstermek de olmaz. Eğer varsa, bütün agırlığım bunun gerçekleşmesi için kullanmak durumundadır. Yoksa, su olmadan değirmen dönmez. Ya da değirrneni döndürme görevini, sadece çahşanlar yüklenemez. Kaynak aramak için fazla düşünmeğe ne hacet? Bunlar uzun yıllar yazıldı, çizildi. Tanm, ticaret ve ithalât duruyor. İşçisi köylüsü, öğrencisi, aydını uzun yıllardır buralardan vergi ahnsın, diyor. Eğer sanayici vergisini azaltmak istiyorsa. eğer bir agırhğı varsa, ağırlığını uzun yıllardır tarınıdan. ticaretten ve ithalât ihracattan vergi alınmasını isteyenlerle birleştirmeli. Yoksa istediklerini almaya ekonomik olarak imkân bulamaz Alsa bile devamlı olarak yararlanması mümkün olmaz. BULMACA YUKARDAN AŞAGlYA: 1 Hayvan gibi ilkel kalıp, şuursuzca, medeniyet dışı, insanlığa yakışmaz, yok edicl haller davranışlar. TERSİ kimyada gümüşün simgesi. 2 Bir yerin ileri gelenlert, şereflileri Çoğu doğu müzik âle^ lerinden meydana gptirümiş müzik takımı 3 TERSİ Tavla oyununda bırden iki sayı ka zandıran oyun veya bir mağlubiyet. tarzı Birkaç gemi veya uçaktan müteşekkil savaş grubu. 4 Bab Savunma Pak.tı'nm rumuzu Bir hayvan. 5 TERSİ rey Güç, derman, yapabilmeklik veya hareket sağSOLDAN SAGA: layan kuvvet. 6 TERSİ dönaV. sözünde durmaz mânâsına 1 Bir yetimin veya aküca hakaret sözü veya kötü kadın. zayıf hasta birinin malını yönet7 Vücudun çıkardıklanndan me işi (Eski dil). 2 Müslümanlıkta, dinî bir törende Kur" Alaturka musikide bir maandan parçalar okumak Bes kam. 8 Bir işte birihirini geç me5'e çalışanlar Bir nota. teli yüksek sahne eseri. 3 9 Lezzet Bir sözü veya haTERSİ bazı gıda maddelerine reketi kendisine trienfaatine ya belediyece konulan fiyat rayacak şekilde mânâ vererek TERSİ bahçelerde çiçek ekmeçe\nrmek (Eski dil). ye aynlmış yerler. 4 Gürültü patırdı. 5 TERSİ kimj'aDÜNKD BOLMACAN1N da demirin simgesi Bir borÇOZÜMtî: cun belli zamanlarda odenmesi icap eden parçalanndan herbir SOLDAN SAGA: ri. 6 Kutuplarda yaşıyan ze1 ütanmak. 2 Sudan, kî bir hayvan Eskrimde bir iyi. 3 Trak, Elek. 4 ün, karşılaşma şekli. 7 Kimyaİptila. 5 Refleks. 6 Zi, da silisyumun simgesi Japon Po. 7 Abone. Se. 8 Çeşit, âlimlerinin ilerde gıda yapmaAra. 9 Ay, Cambaz. yı arastırdıklan bir çeşit yoYUKARDAN AŞAGlYA: sun. 8 Kelimenin. sözün yan1 Usturmaça. 2 Turne, lışı veya bir şeyin gözü aldatan Bey. 3 Ada, Floş. 4 Nakil, görünüşü Hatay'da nehir. 9 Nic. 5 Mn. Pezeta. 6 Etki. Havada bulunan bir gaz 7 Kilis. Sab 8 Yel, Pera Bir işin erbabı, bileni. 9 Mikado, Az. Teşvik Tedbirleri Kanun Tasarısı neler getiriyor ? Tasan açıklık ve genellik getirme iddiasında. Proje esasına göre teşvikten yararlandırma ta rihe kanşıyor. Artık yatırım ya pan kimse, yatırım projesini beğendirmek ve alacağı teşvik mik tannı bir kamu yöneticisine tayin ettirmek mecburiyetinden kurtuluyor. Bunların neler olabileceğine kendisi karar verecek. Sadece ilgili Bakanlığa başvuru lacak ve bir teşvik durum belge si» alınacak. Tasarıda bir teşvik tablosu yer alıyor. Yatınmın çe şitli karakterisüklerine göre, ör neğin yatınm büyüklüğü, yeri veya çalıştınlacak işçi sayısma göre, her teşvik tedbirinden ne ölçüde yararlanüacağı bu tablo dan anlaşılacak. Yalmz hangi tür yatınmlara teşvik tanınacağı kanun tasarısında yazılı değil. Tasan, yararlanacak yatınm türlerinin tesbitini Bakanlar Kurulu'na bırakıyor. Böylece somut olarak hangi yatınmlara ne gibi avantajlar sağlanacağı doğrudan dogruya Bakanlar Kurulu karamamesiyle belli olacak. Bu genel ilke içinde gümrük vergisi, ithalden alınan diğer ver gilerde tam ve kısmî muafiyet uygulanabilecek. Muafiyet uygu lanacak mal listesi Bakanlar Ku rulu kararı ile açıklanarak. Tam muafiyetten yararlanamıyanlann bu tür vergileri taksite bağlanabilecek. Yatınmlardan elde edilen kârlar, 10 yıllık bir süreye kadar ge lir veya kurumlar vergisinden muaf tutulabilecek. Yatınmlann yüzde yüzü oranmda yatınm indirimi verilebilecek. Başka bir deyişle bir yatınmın tamamı ileride ödenecek vergilerden indirilebilecek. Bu önemli imkân sadece «kurumlara» uygulanmak tadır. Dolayısıyle büyük şirketlerin, sermaye piyasası tasarısına girmeyen bazı isteklerini bu tasarıda yer almı? oluyor. Yatırımlarda kullanılan bazı maddeler dahilde alınan istihsal vergisinden istisna edilmektedir Bir yaürımcı, yatırım malını yurt içinden elde ediyorsa, yatırım malının satış fiyatının yüzde 10'u oranmda vergi iadesi tahakkuk edecek. Yerli teşebbüsler jurt dışına yetiştirilmek üzere ustabaşı, foı men veya pazarlamacı gönderecek olursa yapacağı masrafı biı katı fazlasiyle vergi matrahından düşecek. Bunun anlamı bu tür masrafları, dolaylı olarak devletin yüklenmesidir. Aynca Devletin yurt dışmdan sağladığı tek nik yardım burslarmın yarısı yer li teşebbüslerin personeline aynlacak. Personelin yüzde ikisi oranmda yabancı eleman kullanılabüecek ve ödemeler yüzde 50 fazlasiyle vergi matrafından düşülecek. Bu da, yabancı personelin büyük ölçilde devlet tarafından finanse edileceği anlamına gelmektedir. Kamu teşebbüsleri, malların'. teşvikten yararlanacak firmalara daha ucuz bir fiyatla verebilecek Böyle firmalar, normal liyatla ödeme yapacaklar, fakat aradaki farkı vergilerinden •ndirecekler. Aynca devlet, bu tür firmaların mallarını, belli fiyattan belli bir süre için almayı taahhüt edebilecek. garanti verecek Bunun için üretimin başlamış olması gerekli değil. Dış pazarlara girme sırasmda yapılacak faturasız veya belgelenmeyen bazı masraflar vergiden düşülecek. Bu imkân normal olarak vergiden cfüşülen ve faturalı harcamalardan ayrı olarak verilmektedir. örneğin bir firma, bir Afrika ülkesine mal satabilmek için bir rüşvet vermek zorunda kalırsa ve bu tür belgesiz harcamalar döviz gelirinin yüzde 5'i kadarsa bunun tamamım vergiden indirebilecek. Ihracatta vergi iadesi uygulanacak. Teşvikten yararlanacalt firmalann hisse senetlerıni alanlar belli sürede vergi vermeyecekler. Sermaye piyasası tasarısının tartışmalı bir başka maddesi de böylece bu tasarıya girmiş olmaktadır. Iç ve dış sermaye piyasasından temin edilen kaynaklar için Hazine temınat verecek. Bu da serraaye piyasası tasarısı dolayısıyla ortaya atılmış, fakat gerçekleşmemiş bir istekti. Ayrıca yatırım, kalkınma ve ^urizm bankalan için Bütçeden ödünç verme şeklinde kaynak aynlacak. Yeni tasarının bellibaşlı teşvik tedbirleri bunlar. Her firma ne kadar teşvik göreceğini kendisi tayin edecek ve bunlan vergisinden düşecek. Yine de ödeyecek bir vergisi kalırsa. tabii bunları ötfeyecek. Izleme normal Vergi Usul Kanununa göre yapılacak. Vergisiz Sanayi Yalçın KÜÇÜK Yeni tasan, teşvik uygulamasına açıklık ve genel olma özelliklerini getirebüraek için eski yasalarda olan birçok kontrol mekanizmasım kaldırıyor. Yeni eski, kârlı kârsız, kamu özel bütün işletmeler sadece başvurarak getirilen imkânlardan yararlanacak. Imkânlar uzun uzun sayılıyor ve bir tabloda da yararlanma oranlan veriliyor. Bütün bunlara bakarak eski uygulamadaki çeşitli siyasal baskı söylentilerinin ortadan kal kaçağı düşünülebilir. Bu düşünce dogru değil. Çünkü tasarıda bütün bu imkânlardan yararlanacak yatırımlar belli ediVmiyor. Yatınmlan. her yıl Bakanlar Kurulu Kararnamesi bei li edecek. Böylece hiçbir şey değişmemiş oluyor. Milyonlar hatta milyara ulaşan imkânlar Bakanlar Kurulu kararına bırakı'dığı sürece, siyasal baskı ve pazarlıktan kurtulmamn imkânı olamar. Tasarı daha açık ve içten olabilirdi. Amaç, gün gibi ortada. Sanayi üzerindeki vergiler kaldırılmak isteniyor. Araaç bu olunca, bu kadar dolambaçlı yola ne gerek var? Bir madde ile sanayi tarif edilir, bir diğeri ile sanayi üzerindeki vergiler kal TEŞVİK POLİTİKASININ KISACA GEÇMİŞl Son on yılın teşvik uygulamasını kısaca özetlemekte yarar var. l l k defa y a t ı n m indirimi ile girdi. Yıl 1963. 202 sayılı yasaya göre kalkınma planına uygun y a t ı n m l a n n bir kısmının gelir ve kurumlar vergisinden indirilmesi imkânı getirildi. Ver giden genel olarak yatınmın yüzde 30'u düşülebilecektir. Bu oran t a n m s a l y a t ı n m l a r d a yüzd e 40. geri kalmış bölgelere yapılan y a t ı n m l a r d a yüzde 50 olar a k tesbit edildi. E n büyük amacın, y a t ı n m l a n geri bölgelere kanalize etmek olarak konduğu bu imkândan, Doğu bölgesinde yatırım yapmak üzere faydalanmak isteyen çıkmadı. 1963 yılmda bir teşvik kanunu daha kabul edildi. 261 sayılı yasa ile ihracatta vergi iadesi getirildi. Bakanlar Kurulu kar a n , ile. i t o ı ç . m a l l a n .üzerindeki vergilerin iadesi imkânlan saglandı. 1964 yılmda yeni bir İmkân yaratıldı. 474 sayılı yasa, Bakanlar Kurulu'na ba^i malların gümrük ve benzeri vergilerde degişiklik yapma ve verilen ver giyi taksite bağlama yetkisini verdi. Kanuna göre degişiklik genel ve tarife üzerinden yapılacaktı. Bu kanunla ilgili Hükümet t a s a n s m d a rieğişiklik yapm a imkânmı belli projelere uygulama da vardı. Fakat Meclisin Anayasa Komisyonu bu öneriyi Anayasa'nın 12. maddesine a y k ı n bularak, reddetti. Taksitlendirilen gümrük gilerinden uzun süre faiz veralınmadı. S o n r a yüzde 5 faiz uygulaması başladı. Asıl teşvik tedbiri olarak bilinen yasa 1967 yılında geldi. 933 sayılı yasa yatırım indirimi oranını yüzde 80'e çıkardı. Yat ı n m ve hammadde ithalatmı da gümrük ve benzeri vergilerde muafiyet imkânı sağladı. Özel y a t m m c ı l a r a bütçeden kaynak transferini, özel yatırım için arazi istimlâki ve geçiştirilmesini m ü m k ü n kıldı. Selektif kredi ve faiz farkı, döviz kazandıncı hizmetlerde benzer kolaylıklar yarattı. RADYO İSTANBUL 05.55 0600 06.05 06.30 07.00 07.05 07.30 07.40 07.45 08 00 0805 03.10 08.30 0900 09.15 1)9.30 Acılıs ve program Haberler Kur'anı Kerim Günaydın Köye haberler Türküler: oyun havalan Haberler Günün proeramları Bu sabahm melodilerl Cevremizde bueün Reklâmlar Hafif Batı müz:zi B<*raber: solo sarkılar Arp soloları Hayatın icinden Sabah türküleri Haberler ıo.oo Arkası yarın 10.05 B. Oral'dan sarkılar 10.25 Okul radyosu , 1040 Türküler eecidi 11 40 Haberler , 1200 1210 T. Korman'dan sarkllar 12 25 Ktiçük orkestra 12.40 İk] sesten türküler 1300 Haberler 13.15 Dans m"üzigi Reklâm croeramları 14.00 N Hilkat Culha'dan sarkılar 1*15 Hafif Bat) müzigi 14.30 M. Özbek'ten türküler 14.45 Necip Divitçioğlu orkestrası 15.00 Haberler 15.05 Sarkılar 15.2» . Haftf Batı rr.üai£t : n> >•• 15.45 N. TüfekcV'den t ü r k ü l » r . . c 1600 Kiiçiik konser 16.30 R. Erten'den sarkılar ]6 45 Hafif müzik 17.00 Haberler 1705 Günden (füne 17.20 17.50 1900 1925 1930 19.40 19.55 20.00 2100 21.13 2135 21.55 2200 22.45 23.00 23.30 23.55 24.00 01.00 16.55 17.00 17.05 17.30 18 00 18 30 1900 Kadınlar taslı Heklâm Drogramlan Haberler Reklâmlar Dini. sohbet ' Saz eserleri Bir varmıs Radyo tiyatrosu Haberler Türküler geçidl R BirRit ve R . Sönrnezocak'tan jarkllar Hafif müzik Reklâm Droeramlan Haberler Minyatür mıizik Hafif Batı müzijSl .Haberler • Gece ve müzik Proeram ve kapanıs Tasarı, Anayasa karşısında bazı endişeler yaratıyor Yeni tasany» her bakımdan desteltieyenienn büe tasarının Anayasa torçısındaki durumu ile ilgili olarak endişeleri olduğu anlaşılmaktadır. Türk Işadamlan ve Sanayicileri Derneği Başkanı Feyyaz Berker, «Bu tasan 933 sayılı kanundan daha ileri hükümler getirmektedir. Dolayısıyle tasarının hukuki cephesi bu bakımdan titizlikle incelenmelidir» derken bu endişelere sözcülük etmektedir. Tasarının Anayasa karşısında iurumunu incelerken Anayasa Mahkemesi'nin 933 sayılı Yasayı iptâl gerekçesini gözönünde tutmak gerekmektedir. Gerekçenin bazı bölümleri aşağıya almmıştır. nınds gerl ahnmış bulunup bulunmadıkları TBMM'mn Sayıştay araohğıyla y&pacagı denetimden kurtulmaktadır. Bu bakımdan incelenen bentte düzenlenmiş bulunan ödünç verme kurallan, Anayasanın 127. maddesine dahi aykırıdır. Dış kaynaklardan sağlanan yardımlar dolayısıyle devlet borçlanmakta bulunduğundan, bunların amaçlarına uygun o'.arak kullamlmış olup olmadıklarının da yine yukarıki (c) fıkrasında niteliği belirtilen anayasal denetimden geçirilmesi zorunlu olduğu gibi, bunlardan yararlanacak kişilerin özgürlük alanlarına girilmiş olacağından, bunlar üzerindeki etkili denetim tedbirlerinin de yasalarU belirlenmesi Anayasa gereğ;dir. (Anayasa mad. 127, mad. 40. mad. 11/1) Yukarıki açıklamalara göre incelenen bent. Anayasa'nın 2. 5, 6, 64. 126. 127. maddeleri ile 11. maddesinin birinci fıkrasır.a ve 113. maddesine aykırıdır ve iptali gerektir.> ve resimlerin tümünrfen ya da bir bölümünden bağışık tutma ve yine gümrükte alınan vergi ve resimlerin tümünü ya da bir bölümünü geri verme konularırı düzenlemiştir. Yatınm indirimi sonuç olarak kanunla belirtümiş bulunan vergi oranının, indirim uygulanacak ödevli bakımından değiştirilmesi yoluyla vergiden indirim yapılması anlamına geldiği gibi gümrükte alınan vergi ve resimlerin geri verümesi dahi bunların tümünden ya da bir bölümünden bağışık tutma niteliğind'edir... Kaldı kı tartışma konusu kurallardan gümrükte alınan vergi ve resimlere ilişkin bulunar,ı, açıkça, daha önce yasalarla dCzenlenmiş olan yönlerin değiştirilmesi ya da kaldınlması için Bakanlar Kuruluna yetki verir niteliktedir. Anayasa'nın 64. maddesine göre yasalan değiştirmek ve kaldırmak TBMM' nin görevleri arasında sayıldığı gibi Anayasa'nın 5. mad6*e«i dahi TBMM'nin yasama yetkisini herhangi bir kuruluş veya kişiye bırakmasını yasaklamaKtadır. Demek ki, tartışma konusu A ve B bentlerindeki kuralların heosi Anayasa'nın 61. maddesine aykırı bulunduğu gibi bunlardan gümrükte alınan vergi ve resimlere ilişkin bulunan «B» bendi kurallan ayrıca Anayasa'nın 5 ve 64. maddelerine aykırı bulunmaktadır, bunların iptali gerekir.» Özel sektöre ödünç verme 933 sayılı Yasaya göre ödünç verilecek paralar bütçede yer alıyor ise de, bunların aracı kuruluşlara verilişinden sonraki evrede denetlenmesi Sayıştay Kanunu hükümlerince artık Sayıştay'ın inceleme alanı dışında kalmaktadır. Demekki ödünç verüen paralann aracı kuruluşlarca yerinde kullanılmış olup olmadıklan ve zama bir oy farkiyle Anayasa'ya uygunluğuna karar verilmişti. Yatınm indirimi, daha düşük imkânlar sağlayan 202 sayılı yasaya göre yapılacaktı. Gümrük muafiyetine gelince, elde 474 sayılı yasa duruyordu. Gerçi yasa değişiklikten söz ediyor, muafivet demiyordu ama vergi nisbetini yüzde yüz değiştirmekte bir degişiklikti. Bu yola gidildi. muafiyet yerine «sıfırlaman deyimi kullamldı. Yalmz bir güçlük hâlâ ortadaydı. 933. yasa yatınm projelelerine göre teşvik imkânı getirmişti. 474 sayılı yasa açıkça bu Teçvik yasası diye bilinen yolu Anayasa'ya aykınlık gerekbu yasayı, T t P Anayasa Mahçesivle kabul etmemişti. Şimdi kemesine götürdü ve iptalini isuygulanabilir miydi? Kanunu tedi. Anayasa Mahkemesi, 25.10. doğrudan doğruya uygulayan 1969 tarihinde iptal kararmı teknisyenlerin bir kısmı böyle verdi. Belki de AP Hükümetlebir uyeulamaya imkân görmerinin en uzun üç günü başladı. di. Fakat üç uzun günün soAnayasa Mahkemesi, 933 sa5^1ı .fMadâkt ..yatırjriv ip^iıimj.ıl ' nunda 28.10.1969 tarihli 6/12Ş85 sayılı kararname ile buna da gümrük muafiyeti. özel sektöre karar verildi. Bir Hükümet için doğrudan dogruya kaynak trans bu büyük bir risk idi. Bu risk feri, ve kambiyo kolaylıklan ile ilgili maddeleri iptal etti. Bun alındı. lar 933 sayılı yasanın özü dutptal karanna ragmen pekaz rumundaydı. şey değişmedi. Anayasa Mahkemesi iptal geHalbuki ekonomı bunlara alışrekçesini 12 Mart 1971 de açıkmıştı. Şimdi ne olacakta? Hüladı. 12 Mart'tan sonra kurukümet çaresizlik içindeyken lan ilk hükümet, uygulamayı büyük memurlar imdadma yetiş durdurdu. tkinci Erim Hüküti. özellikle Hazine Genel Mümeti tekrar başlattı. Bu arada dürlüğü ile Merkez Bankasının planlama yeni tasan hazırladı. bf.gill yöneticileri çareyi bulTasan Nisan 1972 de açıklandular. dı. Çok az değişikliklerle TemBir defa kambiyo ve döviz ko rau2 1972 de bir daha açıklanlaylıkları Türk Parasını Kodı. Bu tasan, Hükümet de küruma Kanuna göre devam edeçük bazı değişikliklerle Mecüs'e bilecekti. Bu yasa da Yüksunuldu. sek Mahkemeye Rötürülmüş, İSTANBUL tL Açılıs ve prograra Haberler Diskoteğimizden Küçük konser Gençlere müzik Senfonik müzik Sir Douglas Grive) topluluğu 1930 Günümüzün melodileri 20.15 Akşam konseri 21 00 Bir yorumcu 21 30 Fransızca sarkılar 22.00 Haberler . „ V >ı 2210 Türk kesteetleri • • • • • • 22.40 Petula CUrk. söylüypj . u a 23 00 Caz saatl ' ~23 30 , Los Paraguayos 24 00 Gece ve müzik 00.55 Haberler 01.00 Kapanış ANKARA 06.55 Açıhs ve progıam 06.00 Haberler 0605 Kur'anı Kerim 07.00 Köye haberler 07.05 Oyun havaları 07.30 Haberler 07.40 Günün programlan 07.45 Sabah müziği . 08.00 Ankara'da bugün 08.10 M. Seyran ve G. Akın'dan sarkılar 08.40 Çeşitli müzik 09.00 Hayatın içinden 09.15 Türküler. oyun havalan 0940 Arkası varın 1000 Haberler 1010 İ. Eroğlu'dan sarkılar 1030 Okul radyosu 1130 Konser saati 1200 Haberler 1210 S. Erorhan'dan türküler 12.30 Beraber. solo sarkılar 13.00 Haberler 13.15 Hafif müzik 13.30 Reklâm proeramlan 14.00 Öğle konseri 14.15 K. Payaslfdan sarkılar 14.30 Gençler için 15.00 Haberler Reklâmlar 15.05 1605 16.20 16.35 16.50 17.Q0 17.05 17.35 17.50 1900 19.25 1930 19.55 20 00 20.30 2045 2100 2110 2115 2135 2200 22.30 22.45 23.00 23.45 23.55 24.00 00.55 Okul radjosu Küçük konser C. Bolvadin'den sarkılar A. Akkılıç'tan türküler Hafif müzik Haberler Yurttan sesler Günden Eüne Reklâm programlan Haberler Reklâmlar H. Sözer ve IV Mumcu'aan şarkılar Bir varmıs tstekleriniz mikrofonda Silâhlı Kuvvetler saati N Akol>dan türküler Haberler Reklâmlar , Caz müziği Türk müziği TBMM saati Türküler • Haberler' Opcra albümünden Hafif müzik Haberler Gece ve müzik Program ve kapanıt «Sözü edilen 2. madde yatırım indirimi gümrükte alınan vergi Yatınm indirimi vergi muafiyeti Maliye müfettişleri * raporuna göre Teşvik Tedbirleri adı altında bilinen ve özel sektöre çeşitli imkânlar sağlayan uygulama 12 Mart öncesi dönemde en çok tartışılan konulardan birisi olmuştur. 12 Mart'tan sonra kurulan Hükümet'in bu konuya el atmamış olması düşünülemez. Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu' ndan bir heyetin hazırlamış olduğu raporda sonuç olarak şu hususlara yer verildi. 1) Yapılan teşvik ile üretime geçiş dönemi arasında her zaman âhenk tesis edilemediginden, ya bu dönemden önce teşvikle ilgili taksitler tahsil edilmeğe başlanmakta (Gümrük Ver gisinin taksitlendirilmesinde olduğu gibi) ya da bu dönem hiç dikkate alınmayarak, yatınm üretime geçip kâr etmeğe başladıktan sonra teşvikten istifade edüme olanağı doğmaktadır (Yatırım indiriminde olduğu gibi.) 2) Teşvikle ilgili kıstaslar ile isîifade koşullan açık ve kesin olarak tesbit edilememekte ve uygulayıcılara geniş takdir hak lan tamnmaktadır. Bu durum da çok defa objektif bir uygulamaya imkân bırakmamaktadır. 3) Teşviklerin biri (Yatınm indirimi) yeni yatırımları plân hedeflerine uygun olarak kanalize etmek yerine, çoğu zaman, başlanmış yatırımlara ek prim verme mahiyetini almıştır. 4) Küçük çapta yatınmlar çok defa otomatik bir şekilde ve kontrolsüz olarak teşvik tedbirlerinden istifade ettirilmektedirler. 5) Çeşitli teşvik tedbirleri arasında istenilen ölçüde bir koordinasyon geliştirilememiştir. 6) İhracata tanman vergi indirimi faktör fiyatlan ile rekabet imkânı kazandırma sınırım aşarak farklı kur uygulamasma dönüşmüştür. Bu durum sanayi ürünleri için makul bir yol olarak düşünülse bile tanm ürünleri için aynı şey söylenememektedir. 7) İhracatta vergi iadesine ta bi malların seçimi ile bunlara yapılacak iade nisbetlerinin he=anlanmasuıın bazen bir takım baskılar sonucu yapıldığı kanısı uyanmaktadır. 8) Uygulanan teşvik tedbirleri genellikle kesin bir kaynak transferi olmaktadır. 9) Yabancı sermayenin tabi olduğu mevzuat çok dağmıktır, bu da çeşitli kanunlara göre giren yabancı sermaye arasında âhenksizlikler yaratmaktadır. 10) 6224 sayılı kanundaki «Yabancı sermaye kavramı» sarih olmadığından uygulamada çeşit li ve çelişik kararlara yol açmaktadır. (Devarru "i inci sayfada) Te ? vık ÎŞADAMLARI NE DİYOR? «Yeni Yatınmlan Teşvik Tasarısı» açıklandığı zaman, işadamları çeşitli göriişler ileri sürdüler. îşadamları genellikle lYeni Yatınmlan Teşvik Tasansı»nm bir an önce uygulamaya konulmasında birleştiler. Plan ile teşvik karar mekanizmasmda kopukluğun giderüme5i, istendi. Bu konuda konusan bazı işadamlannın görüşlerini özetle veriyoruz: suretle memleketimizin bilhassa ihracata dönük yatırımları tahakkuk safhasına koyacağına şüphe edilemez. Ancak bu hususu ehemmiyetle belirtmekte fayda görüyorum, memleketimizdeki tatbikat bazen en faydalı kanunlan bile işlemez duruma getirerek o kanunlan zararlı hale sokacak şekle dahi girmek tedir Bu sebeple teşvik tedbirleri tasarısı kanunlaştıktan sonra tatbikat alanında hüsniniyet sahibi kimseler tarafından ruh ve manasına uygun şekilde işletilmesi gerekmektedir. Bu arada bir kısım tatbikatçıların da bazı ideolojik talep ve zihniyetler altında kanunu işlemez hale getirmelerinden endişe duy maktayım. Anayasamızın nizamı altında bu kanunun mutlaka iyi bir şekilde tatbikini temin etmek sayın hükümetimizin esash vazifesi olması gerekir.» uygulaması konusunda kısa bilgiler Yeni tasarıdakı imkânlann, daha önceki yasalardaki imkânlardan çok daha büyük olduğunda her çevreden ilgili birleşiyor. Buna ragmen yeni tasarmın nelere mal olacağını hesaplamak şimdilik mümkün değil. Tasarının, kamu maliyesi için yeni bir personel kanunu olması pekâlâ mümkün. Bu yüzden mevcut uygulamayı bilmekte yarar var. Yatınm indirimi ilk önceleri üretime geçmiş yatırımlara da verildi. Sonradan, sadece inşaatı başlamış yatmmlara uygulanmaya başladı. Maliye Bakanlığı, başvurmaların süzde 38'ini reddetti. Yetkı Planlama Teşkilâtına geçince red oranı vüzde 7'ye düştü. Yatınm projelerinde, hiç bir imkân tanımadan önceki gayrî safî kârlılık oranı yüzde 40'ın üstünde oldu. Bir liralık yatınm, ortalama 9 kuruşluk yatınm indirimi aldı. Bir liralık yatırım, ortalama 23 kuruşluk gümrük muafiyeti aldı. Bir liralık ihracata tanınan ortalama vergi iadesi 16 kuruş oldu. Gümrük vergisi taksitlendirmelerine uygulanan faiz ile piyasa faiz oranı arasmdaki farktan, bir liralık yatırım için 3 kuruşluk imkân doğdu. Yatırım projelerinin vukarıda belirtilen gayrî safî kâr oranından, amortisman ve gider vergileri paylan çıkanlıp yukanda sayılan imkânlar eklenecek olursa, teşvikten sonraki kâr oranı hakkında bir fikir elde edilebilir. İZMİR 0555 Açılıs ve crograra 0600 Haberler 07.00 Köye haberler 07 05 Ç. Türk halk müziii 07.30 Haberler 07.40 Günün programları* 07.45 Hafif Batı müziği 0800 Ege'de bugün 08.05 Reklâmlar 0810 Müzik 08.25 Sabah sarkıları 08 45 N. Oguz'dan türküleı 0900 Birlikte sarkılar 09.20 Hayatın içinden 09.35 Hafif Batı müziği 1000 Haberler 10.05 Sarkılar 10.20 Solistlerden birer türkü 10.45 Konser saati 1119 Sarkılar 11.30 Tiirküler 1145 Hafif melodiler 1200 Haberler 12.05 Reklâmlar 12.10 Sarkılar 1225 Oğ!e müziği 12.45 Türküler 13.00 Haberier 1315 Hafif melodiler 14.00 Okul radyosu 15.00 Haberler 15.05 D Yazıcıoğlu'dan türküler 1520 Küçük konser 15.45 Şarkılar 16.05 TuTküler 16.20 Hafif Batt müziği 16.45 Günden eüne 17.00 Haberler 1705 Sarkılardan bir demeı 17.35 Hafif Batı müziği ' 17.50 Reklâm oroeramları 19.00 Haberler. hava durumu 1930 Sarkılar 19.55 Bir varmıs 20.00 Arkası. varin 2020 fürküler ovun havalan 2040 2100 Hafif Batı müziği 2115 Haoerler 2215 Radyo tiyatrosu 22.30 Sarkılar 22.45 Hafif melodiler 23 00 Haberler 23.55 Klâsik Batı müziği 24.0li Haberler 0100 Gece ve müzik Kapanıs Özel kişilere verilecek devlet mallan «Yukarıda da (Bent ifb) belirtildiği gibi, hukuk devletinde, devlet yönetimı nesnel hukuk kurallanyle olur ve hukuk devletinde bu türlü uüzenlemelerin bütün yurttaşlara olabildiğince fırsat eşitliği sağlayacak biçimde olması yargı denetiminin etkili olmasına engel lik edecek koşullan kapsamaması gerekir. Bütün bunlar, temel ilkelerin hepsinin yasa kojiıcu tarafından konulması ve ancak yasa koyucunun uygun göreceği aynntılann yürütmece düzenlenmesi yolunun seçilmesıni zorunlu kı.'ar. oysa burada konu, bütünüyle yürütmenin düzenlenmesine bırakılmıştır. Gerçekten bu gibi yerlerin han gi durum ve koşullarda, hangi nitelikte olan kişilere verileceği, vade ve faiz oranlan öngörülen kullanma koşullan yerine gctirilmediğinde uygulanacak yaptınmlar gibi temel kuralların yasa koyucu tarafından belirlenmesi gerekmekte idi. Tevfik Ercan fERCANLAR TİCARET LT. ŞTİ. SAHİBİ» «Yeni Teşvik Kanunu tümü itibariyle gayet iyi hazırlanmış 3lup, her türlü teşvik tedbirlerini kapsamaktadır. Yalmz her zaman olduğu gibi, kanun uy?ulaması bakanlıkların sonraian yayınlayacakları genelgelerle sarihliğe kavusabilecektir. Sönül isterdi ki, bu kanun uygulama şekillerinı de ihtiva etsin. Böylelikle kanunu bütün yönleriyle kamuoyuna arzetmek imkânı hasıl olabilirdi. Halbuki, bu görevin bakanlıklara bırakılması hem zaman kaybına yolaçacak hem de konuya kısmen de olsa gizlilik getirecektir. Yatırım Teşvik Kanunu, her ne kadar bütün endüstri sektörlerini hedef almıssa da maalesef sonradan bakanlıkların uygulamalan kanunun esprisı dışma çıkarak yatırımlarda seleksiyon vapılmakta ve böylelikle bazı sektörler tamamiyle kanun kapsammın dışında kalmaktadır. Son yıllarda hemen hemen bütün hükümetler otomotiv endüstrisine üvey evlât muameiesi yapmaktadırlar.» Feyyaz Berker (TEKFEN HOLDİNG MURAHHAS AZASI) «Bu tasan gerçekten çok önemli ve faydalı tedbirler getirmektedir. Hatta rahatlıkla ifade edilebilir ki, bahse konu tasan, Anayasa Mahkemesinin bazı maddelerini iptal ettiği 933 sayılı kanundan daha ileri hükümler taşımaktadır. Ancak konunun ilgililerce titizlikle tartışılması eleştirilmesi gerekmektedir. Bu tasan 933 sayılı kanundan daha ileri hükümler getirmektedir. Dolayısıyle tasarının hukukî cephesi bu bakımdan titizlikle incelenmelidir.» "MUHASEBECİ ARANIYOR" iyi Ingilizce bilen ve vergi ve sigorta ödemeleri hakkında biigisi olan muhasebeci aranmaktadır. Ücret 2.4003.840 Türk Lirası olup taliplerin yazı ile veya şahsen İngiliz Kültür Heyeti İngiltere Başkonsolosluğu P.K. 436 Beyoğlu adresine mürakcaatları rica olunur. İlâncüık: 406 113 Hayri Baran Hulki Alishah fAİP.MATÖR VE TERSANE SAHÎBt) «Bu kanunun birçok faydalı (Btırımı teşvik edeceğüıe bu (KOÇ HOLDtNG. A.Ş. İDARE MECLİSÎ REİS VEKÎLİ1 «Yatınmlan. sanayi mallan (Devamı 7 inci sayfada) Bu açıklamalara göre incelenen fıkranın, Anayasa"mn 2, 5, 6, 11, 40, 64, 112, 113, 126, 127, Büyük sıkıntılar geçiren ve 128. maddelerine aykırılığı neTÜDAŞ tarafından satınalınan deniyle iptali gerekir.» «Burada (933 sayılı kanunun MERGİMTAŞ Finnası tarihe 3. maddesl B bendi) düzenlekarışırken, Mersin'in ticaret nen konu, bir takım kimselere hayatmda çok ilginç ve yeni bir vergi geri verilmesi niteliğindedönem başlamaktadır. TÜDAŞ dir. Bu düzenlemenin Bakanlar tarafından satınalınan MERKurulu kararnamesi ile yapılGÎMTAŞ'm teşvik belgesinden ması, 933 sayılı Yasamn 2. mad yararlanılarak Mersinde bir desinin A ve B bentlerinin ipkonsantre fabrikası kurulması tali için gösterilen gerekçelere 1973 sezonuna kadar gerçeklegöre Anayasa'ya aykın bulunmaktadır ve bendin iptali gereşecektir. Yapılan anlaşmanm kir.» kesınleşmesi halinde TÜDAŞ, Bir teşvik belgesi yolsuzluğu fabrikanın 1973 sezonunda hîzmete girmesî için çaba gösterecektir. Öte yandan MERGİMTAŞ'ın ortaklarının isteyenleri, TÜDAŞ'a ortak olarak kalacak ve TÜDAŞ giderekten narenciye ihracatmdan çekilerek yerini kurulacak narenciye Uretim ve satış kooperatifine ve bunun birlığine bırakacaktır. (Mersin'de çıkan Sonbahar gazetesinin 17 Ekim 1972 tarihli sayısının ilk haberi) BAYAN ELEMAN ARANIYOR Bir ithalâtçı firmanm yazı işlerinde yardımcı olarak çalışacak, en az orta tahsilli. daktilo bilen bavana ihtiyaç vardır. Kendi el yazısı ile hâl tercümesini PJC. 222 Sirkeci'ye bildirmeleri. Cumhuriyet 111