Katalog

CUMHURtYET 13 Ocak 1973 fol HEfECAMl ,8ü BuVüK ÎANAT töjTERfcİM&E ÖAHı' 4A]>|JU>A İ M Î KALMı^r»,.. ÎALİHA,KtMt>i ÖYüHuMDAM SöKfcA TİYMMNU BıfcfcP.^rMtifÎNDtN * 4 IMA£MAM($TI.., N Ğ 8ÎÜV0BDÜ. SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI 5 Her lkl yönden de zarar gördüm Onbeş yıldan beri bınktırdığım uç beş kuruşu bıtirdım Ruhsal gerginlikler başladı. lşımden soğuttular. Beş yıldan berı yazınımıza gıren "öğretmen kıyımı" devımi var ya, işte bu fırtına içmde yaşadım tam beş yıl ben Verimli çağımda, venmsizleştirmek içın ne yapmak gerekıyorsa onu vaptılar îçkiyı de bu yıllar içmde çogalttım Beklemek' Ah bek lemek denen şe>, ne kotü şey bilir mlsln? Korku, güvensızlık içınde beklemek1 . Gel lstersen keselım bu acı konulan Sevil Blr ınsan zaten işinden, eşınden soğumaya görsün... öoff'» Besım, bardağını kaldırdi, tlçelim!» deyıp, SevU'i beklemeden dUcti... «Bıraz fazla olmuyor mu Bestm?> «Belkı » Sustular tBır duble dn's dedl, Beslm garsona. Garson cınl getlrdl. Sevıl, «Oldu olacak, blr de bira getir» dedi garsona «Evet, bıra getlr garson, iki bira'» dedi Besim. Ikısı de cakırkeyf olmuşlardı Yan\ana oturuyorlardı. Daha doğrusu, yanın yanyana, yarım yüzyuze.. Besım, Sevil'ın ellerine baktı. Sevil'in elleri göze batacak denll güzeldi Bakımlıydı Tırnaklan uzundu Kırmızıya bovalıydı Sevıl, «Tereciye tere satmak glbl olacak ya, sana bir şiır okumak istıyonım, dinler misın">> diye sonınca, Besım, «Sevınç duyarak» dedi Sevil, masanın üzerindeki çantasından katlanmış kâğıdı çıkanp açtı ve okumaya başladı «Hiçbir vakıt tam karanlık değü gece Kendımde denedım ben kulak ver, dınle Her acınm sonunda açık bir pencere vardır, aydınlık bir pencere Hayal edilecek bir şey vardır, yerıne getırılecek istek, doyurulacak açlık, cömert bir yürek, Uzanmış açık bir el, canlı canlı bakan gozler vardır. Bir hayat vsrdır, hayat, boluşulmeye hazır » Sevıl, şnrı bıtırdıkten sonra kağıdı tekrar katlayıp çantasına koydu ve Besım uı gozlrrıne gozlennı çıvılejerek sordu. «Duymuş muydun veya okumuş muydun bu şiirı'» «Yabancı gelmedl Çok güzel Kimindiî» «Bılirsm canım s «Şımdı anımsayamadım kimindi soylesene » «Eluard'ın. Hani bana bir antolojı vermıştin, ondan v azdım » «Gelışmış bır beğenio var Sevıl.» aArkadaçıra, senuı verdığın anto'ojiden bir şiir bu Benımle ılgısı yok ki» «Olsun, seçtm ya » «Şurlenn çogu guzeldı zaten canım Seçme de deÇıl'. «Alçakgomlllulüğü de bırakmıyorsunjı «Sana ojle geliyor sevımlı dost» Besım sarsıldı Sevıl'ın ellerıne baktı Sonra eıinın birini tutup optü Sevıl, «Sen de centılmenlıği bırakmıyorsun,» dedi «Asıl sevımlı olan sensın Sevü.» «Sevımlı deyınce şımarmaaa1 Sevımlısin ama çırkınsın de Çırkındı ama sevımli bu arkadasımdı, denm, ılerde Dur! hemen kızmal Çırkinsın dedımse oyle çirkın değil Yanı yakışıklı sajılmadığın halde, çok sevımli bır arkada$ıms n » Besım tekrar elini öptü Sevü'in Sevil, çatalıjla bıraz balık uzattı Beslm'ln ağzına Gulümsedıler Bırer sıgara yakblar «Beru tuvalete kadar gotürUr müsün arkadaşım'» deda SevıL «Elbette » Besim, Sevıl'le tuvalete kadar gidıp d«ndü Garsona, «Benim bardağıma bır duble cın koy» dedi, oturdu Sevıl masaja gehrken, garson cml de getırdi, Besım ın onune bıraktl <Pek ÇOK oldu arkadaş» dedi Sevil. «Olsun » «Öyleyse boluşeceğiz » «Ama sana çok gelıı Sevıl» «Sana zararı olmasm > «Olmaz » TL ıoa • $& ?! «Bıraz ver n'olursan1» «E\ine 1ıçkıU gıttıgın belli olur.» «Az1 az » «Pekı» Yansını Sevıl'ın bardagına koydu ve: «Yarısı serun, yarısı benım» dedi «Kardeşçe » «Arkadişça.» (Devamı var) Ben bu lşte yetkili değlHm Kanunlann yurütülmesınde en büyük makam valıdir. Kendisıne derüerınızl soylerslnız, o gereğı gıbi davranır, dedı Vakit gece yansına gelmışU. Bız sabahtan önce hareket edecektık Yataklanmıza çekildık Gozlenmızi açtığımız zaman Trabzon çoKtan kaybolmuştu Ve Batum'un meşhur altın kubbeü kılısesı durbünle gozükuyordu Gemıde hazırlık başladı Hepımızde denn bır heyecan vardı Zaptettığımız bır şehre gıdıyorduk ' Gun 28 Temmuz 1918'di Hava sıcak deniz sakm bız neşelı Umutlarımız özellıkle «Turan devletı» umutlarımız bı ze hayallerımıze sığmaz zevkler verıyordu Saat 2'de Batum tamamiyle gozuktü Bız ağır ağır limana giriyorduk Kale istıhkamlan yırml pare topla Halıl Paşayı selâmladılar \apur rıhtıma yanaştı Başta Üçuncü Ordu Kumandanı Esat Paşa olmak uzere Duyuk bır subay ve asker kitlesı bekln ordu Esat Paşa, Halıl Pasanın Harp Akademismde hocasıymış Bıze Batura'da Çarın Yaz lık Sarayı aynlmış Üç gun kaldık Batum'da Yüzbaşı Selâhattin'in Romanı Batum'a doğru Hareket ettikten sonra bize benzer bir genç subay daha gordum. Fakat kım olduğunu bılmıyordum Demıryolu Batum dan ıonra Karadenız kıyısını ızleyerek 810 kılometre sonra Çuruksu lstasyonuna varıyordu Manzara cidden omürdu Tarlalar, yollar, bahçeler, adeta arazi uzenne yaglıboya ıle yapılmış bir resım gıbı>dı Bız alışmadığımız, gormedığlmız bu uygar tablolara havran hayran bakıyorduk Ruslar bızım o gunku anlayışımızla kavrayamıyacağımız bır çabayla topraklarnı cennete çevırmişlerdı Tren Çuruksu lstasyonuna geldıği zaman, orada bulunan lkı tumenın kumandanlan ve birçok subay bızi ka/şıladılar ve hazırladıkları çaja davet ettıler Bızl karşılayanlar 10 Kafkıa Tumen Kumandanı Yarbav Ke malettin Samı (1) ve 36 Tumen Kumandanı Albay Kâzımdı (2) Kısa bır juruyuşle de nız kenannda guzel blr bınaya vardık Hazırlanmış çaylanmızı içtık Bu sırada ıhtıvar bır Rus Mareşalı, Halıl Pa^a yı gormek ıstedı Mareşal emeklı olmuş ve orada bulunan Derleyen : tlhan SELÇVK mıştık Buyük Turan devletinın kurulması yolunda Doğuya gıdiyorduk Galıptık «Yuz sene var ki Moskofun derdı Turkün bagrını deldi» marşını yaratan intıkamı almış, Rusun bağrını rielmıstık Orman yollan tümüyle asfalttı. Şehrin sokakları tümüyle deniz çakıhyla döşenmlşti. Kent, bütün binalariyle, parklanyle, gazinolanyle, özetle bütün varlığıyle bir Avrupa kentiydi. Trabzon Batum'un yanmda bir köydü çiftlığine gelmiş, çalışıyormuş Bizden bır şey istemiyor, sadece kendisıne dokunulmama sım dilıyor ömrunün son gunlennı koyunde, çıftliğinde yaşamak içm izin istiyor Muftuzade Mehmefmlş. Ruslar askere almışlar, Çarlık ordusu bozulunca, o da bize kaçmış Üç aydan ben Batum da Üçuncu Ordu Kumandanı Esat Pasa'nın karargâhıhdaymış. Halıl Paşa, Esat Pasadan Rusça bilen bır subay ısteyınce, Muftuzade Mehmet bu ışe atanmış şımdi bızım karargahta tercumanlık yapacakmış Bu bılglyı Halıl Paşaya soyledım Gerçekten Kumandan boyle bır adam tstemiş Tıfhs'e vanncaya kadar bu çocukla uzun uzun konuştuk Bana Kafkas Turklerıne değgin hıkâyeler anlattı Ruslar hakkında bilgi verdl Ben de Turan'dan gelen bır ses gıbı dinledim onu Dört yrl her <;ephede çarpışmış, milvona varan şehıt vermıştık Ama şimdi asıl Turk yurduna giden yolu aç NUTUKLAR DUALAR Kumandan kendisıne her turlu serbestlığin tanınmasmı ve bır mareşal gıbı saygı g,ormesını emrettıği zaman, ihtıyar, Turklere ve Halıl Paşaya dualar ettı Trene dondüğumuz zaman Kumandan, bizimle birlıkte se vahat eden tanımad"ığımjz subavın kım olduğunu sordu Bll mediğımi soyledım. öğrenmemı emretti Tren hareket ettikten sonra çocuğa kım olduğunu sordum Anlattı. Tıflıslı Turklerdfin ANCAK 40 YIL Birçok arkada^lar bulduk Bunlardan bırı evvelce Halil Paşanın yaverı olan Fuat beydı Paşa, Fuetı gorünce tekrar yaverlıge tayın etti Şehır çok guzeldı Bızım şımdıye kadar gordügürnüz kentle re benzemıyordu Hele Çann Sarayı, hayatımda gormedafım ve dusunemedığım olçulen nap sıyordu. Her gun çalışıyordum Bır yandan da cennetteymışçesme gezıyordum. Batum ormanlan bır masal gıbıydı Ruslar bu ormanlan ne kadar güzel duzenlemışlerdı Hele bıze Ruslardan alınmış Dir otomobü vermışlerdı kı, ş klıgı tarıf eüılemez Şoforü de tatlı bır Rustu Şehırde ve ormanlarda gez dırırken yarım bır Turkçeyle konuşuyor, beru memnun etmeye çabalıyordu Orman yolıan tümuyle asfalttı Şehrın sokakları tümüyle deniz çakılıyle doşenmiştı Kent bütün Dinalarıjle, parklanyle, gazınolarıyle, ozetle butun varlığıvıe bır A\rupa kentıydı Trab zon Batum un yanında bır koydu Ojsa Batum bızden Ruslara geçelı ancak kırk yıl olmu«;tu Insan bunu gorunce Dogudan akan bir uygarlığın sınırlanmızı nasıl baskıya aldıgım anlıjor ve son yuzjılların tanhınde Osmanlınm neden Rus ıstılası onünde adıra adım çekıldiğmı Enlıyordu 40 Yıl önce Cumhuriyet AMERIKA VE AVRUPA 13.1.1934 W MAIKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU ASHİNGTON, 12 ( a a ) Âjan Meclısı Cumhurıjetçi uvelerınden M Jonson'un \erdığı bır kanun tasansı ıttifakla kabul edılmıştır M Jonson bu tasanda harp borçları hakkında taahhutleri yerine ge tırmeven herhangı bır yabancı hukumetle ozel \e resmı herhangi bır malı muamelede bulunulmamasım ıstemıştır Bu teklıften maksat taahhutlerıne sadakat gostermeyen memlek^tlere odunç para venlmesının onune peçmek ve Amerıka Hukumetının kefaleti altında tedavule çıkarılan yabancı istıkraz tahvıller uzennde Federal Hükumetin murakabesıni temın bancı devjet bonolanm satın etmektır Âyan azasından ve alan kimseleri para veya hapıs Demokrat Fırkası Uderlerinden cezasıpa maruz bırakmak gıbı M Robınson ıse bu teklıfln ye* tuhaf ve avkın bir*sonuç verebıleceğini ılerı <;urmüştur nıden muzakeresını ıstemiştır Çunku bu kanun teklifınin va• ANKARA Vılâveti ka^nının ortadan tcaldırılması ıçin koylere taksıtle dd*rt tekerleklı araba vermeye bdslamıstır DtN TARSİM Stadyumunda kar Sltında yapılan maçlarda Beşıktaş, Fener'i 32, Galatasaray da Istanbulspor'u 3 0 jenmıştır. FERDİ TAYFUR'Ia Ferıha Tevflk hammm çevirmekte olduklan «Mılvon Avcılan» fllmi tamamlanmıştır Sinemalarda gosterllmeğe başlanan fılmı bu>uk rağbet gormektedir. . 31 Temmuz 1918 gece yarısından sonra Tiflls istasyonuna geldığımiz zaman muazzatn bır gara girdık Gar, Turk ve Gürcü bayraklarıyle donanmıştı. Gurcu Cumhurbaşkam, Hukumet uyeleri bando • mızıka, asker ve buvuk bır halk kalabalığı bızi karşılıyordu Karşılıklı nutuklar soylendi Asker denetlendı Bando, Turk ve Gurcu marşlannı çaldı Bundan sonra bize avnlan Hotel Noya'ja indlk Konforlu bır > tel O vakte kad'ar gorduğumuz Tokatlıyan, Perapalas gıbı oteller bunun yanında koy evi etkısl varatıvordu On gun kadar Tıflıs'te kaldık Tıflıs Hukumetıyle birçok konus malar japıldı Gurculerden bazı teklıflet aldık Gürculer bızden ordumuzun işgal ettıği bazı kovlerın eeri Venlmesıni ıstıvorlnrdı Bu köylerın ıçırde Tıflıs'ın âdetâ sayfjyesl gıbi olanJar da vardı Gurcu Hukumeti bulunduSumuz otPİe Turk bayrağını çekmis kapıya bır manga askerle bır suhavı 4ören bırhÇı oTarak koymu>îtu. Emnmİ7e cesıtH otomobıller vermı«ti Bız bır yanrfan resmt konuşmalarla bif vandan zjvafet ve gezmeyle vakıt geçırıvorduk Bır pece Cumhurbaşkanı bizi e«ki Kafkas 'Rus Ordulan Bsskumandanı ve Çarın amcası General Nıkola Nıkolaveviç' in sarayında zıvafete davet etti. jl) Sonradan Şerlın Sefiri. (2) Millî Savanma Bakanı Kânm Ozalp. YARIN: TİFLİS'TE TÜRK BAYRAĞI DIŞI BOND DOKUNAKLI Batum da birçok Rus genera lı ve subajı vardı Bunlar Bolşevıklerden kaçmışlar sokaklarda dılenıvorlardı Boljevık bolgelerınden kaçan aydın ve as'lzade erkekler ve kadınlar şehır sokaklarında sefıl durum da>dılar Generallerden ve subaylardan meydana gelen bır grup, Halıl Paşaya başvurarak ekmek ıstedıler Manzara dokunaklıydı Çarlık lmparatorlugunun buyuk subayUrı boğmak ıstedıklerı mılletın kumandanına ekrr.sk ıçin avuç açıyorlar aı. Halıl Paşa, Batum Kumanda nma emır verdı Rus subaylan Batum kışla ve evlerıne yerleştınlerek ıaşe edıtecekler, rutbe lerı karşılıgmda Turk subaylarma verılen maaş kadar para verılecek, Turk suDayları gıbı sa>gı gorecekler ve Turk ordusu mensupları Rus subaylarına belam verecekler Aksakallı bır Rus generalı venlen emrın nıtelığını cğremnce ayaga kalktı, gozlennden akan yaş'arla Halı! Paşanın ellerme sarıldı ve Rusça. Allah hıçbır orauyu ve ülkeyı bugunku Rusja durumuna duşurmesın Allah Turk mılletıne saadet ve ruhunun cömert lıgı kadar refah versm dedi Buna karşılık başta Halıl Pa şa olduğu halde bız de gozlerımızden akan yaşlan tutamadık. 31 Temmuz 1918 sabahı Batum'dan ozel bır trenle o tarmte Gurcıstan devletmm başken tı olan Tıflıs'e doğru yola çıktık TİFFANY JONES GARTH TtFLİS 1918 31 Temmuz 1918 sabahı Batum'dan ozel bır trenle o tarıhte Gurdstan Sosyaüst Devletının başkentı olan Tıflls'e hareket ettık Paşa, ben, iki Alman kunnay subayı ve emır subayı vardık trende . Blr de Karargâhımızm Binncl Şubesıne tâyın olunarak bize Batum'da katılan Kur may Blnbaşı Salıh (Omurtak) buluauyordu.