Katalog

197 3 Her yıl yayımlanroakt* bulunan Sanat Takvtaü'nln bu yıl« ait olanı Cumhuriyetin 50'ncl yıldönümü dolayısiyle Atatürk ve Kurtulus Sava;ı tablolarl ile renkll olarak özel surette hazırlanmıj ve her «ayfa«ı 15 gunlülc olarak tertıplenmiçtir. Bakanlıgımız yayınevlertnde satıja arzedllmijtir. ödemell ve pullu satışımız yoktur. Devlet KHaplan MüdnrlBin Saltsnahraet Istanbul. Tel. 22 38 83 SANAT TAKVİMt umhuriy Kunıcusu: CTJNUS NAOİ Yavrunuzun Evde Okul Ödevi j Ykparken ve Bütiin Öğretim «" 1 i Hsyatında En Çok .• " Â l g ğ Eser, RENKÜ ANSİKLOPEDlSI'dir Tootan Sstış Yerleri: Istanbul'da Babtali'd» OCAK KİTAP DAĞITIM ŞTİ. v e BATEŞ Yavımlayan:GÜVENBASIMvaYAYINEVİIstanbul f Ci/t Halinde Çıkmıştır. Taksitle de Satılır. 49. yıl, sayı: 17401 Telgraf ve mektup «dresl: T e I e f o n 1 • r : 22 42 90 Cumhunyet tstanbul Po»tı Kutusu: tstanbul No 246 22 42 K« 22 42 97 22 42 98 22 42 99 12 Ocak Cuma 1973 CHP'liler AP'lileri ATLATTI MECLÎS'E ERKENGELEN CHP'LÎ PARLA^ MENTERLER, AP'NİN AZINUKTA OLMA, SIlNDAN YARARLANARAK, GÖSTERİ VE YÜRÜYÜŞ K A N U N U N U DEĞİŞTİREN TASARIYI REDDETTİLER... ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununu değiştiren tasarı MiUet Meclısınde dün CHP'lılerin oylanyle reddedılmiştir. Mıllef Meclisinın dün sabahki oturumunda Başkanvekili Vahit BofatU, Ueerlndelci görüşmeler tamamlandıgı için Toplantı ve Gösteri Yürüvüşlerl Kanunu değîşıklik tasarısının tümünü Genel Kurulun oyuna sunmuştur. Sabahın erken saatlerinde yapılan oylamada, AP'liler ve diğer partililer azınlıkta olduklan için tasarı CHP'lilerln oylanyle reddedilmiştir. (Deramı S ^ 7, Sü. 6 d») MZCLİS BAŞKANI AVCI, PARTİ LİDERLERİYLE YÜRÜTTÜĞÜ GÖRÜŞMELERtN İKİNCÎ TURUNA BAŞLADI Ecevit: Partiler arasmda görüş birliğine •varılamadı ANKARA MUlet Meclisi Başkam Sabit Osman Avcı, Anayasa'da yapılacak değışıkliklerle ilgili olarak siyasi parti lid'erlerıyle yaptığı goruşmelerin ıkinci turuna dün baslamıştır. CHP Genel Başkanı Bulent Ece vit, goruşmeden sonra yaptığı , açıklamada, Partıleratası Komısyon'da, CHP ile öteki partiler arasınds görüş birliğinin sağ lanamadığını söylemiştır. (Devamı Sa, 7, Sü. S de) ! Demirel Cumhuriyet,,e özel demecinde "CHP muhalefette değildir^ şeklinde konuştu AP, TEŞVİK TEDBİRLERİ T A S A R I S İ HAKKINDAKİ OLUMLU VE OLUMSUZ GÖRÜSLERİNİ, MECLİS'TEKİ GÖRÜSMELERDE AÇIKLAMAK KARARINDA AP GENEL BASKANI DEMİREL, I $ Ç İ İSVEREN İLİSKİLERİ VE CESİTLİ AKSAKLIKLAR KONUSUNDA, «TEMEL İLKE TARAFLARIN UZLAŞMASIDIR» DİYOR 64 "Hükümet sadece vicdanen sorumlu,, Mehmet BARLAS gelen işçî işveren ilişkneri flıerinde, «Bu ilişkilerde ban uygulama aksaklıkları görülse bile, ta melde bir buhran olduğu kanaaünda değiliz» demiştir. Demirel, Türkiye'deki endüstriyel münasebetler konusunda pı noktalan işaret etmiştir: (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) zü üzerine cBaşunız ağrırsa size yine geliriz, paşam..» dıye karjılık vermişür. Toplantı ve Gösteri I . oplantı ve Gösteri îürüw MMisu Yasasının bazı madJ I delerini degiştiren tasan, * * • CHP'nin karsıt oylan ne•• deni>le Millet Meclisi'nin dünkü t.turumunda onaylanamadı. Bu durumda tasarının kabul edilmesi simdüik ertelenmiş bulunuyor. Yasada gerçeklestirilmek lstenen değişiklikleri aynnt|larıyle bilmiyoruz. Bildiğimiz bir şey varsa, o da, yapılması öngörülen değisikliklerin özgürluk kısıcı bir nitelik taşıdıgıdır. Nedenini sorarsanız ilgililer geçen on yılın acı deneylerinden söz edecekler, >asanın kötüye kullanıldıgını, eski deyimiyle suiistimal edildiğini, yurtta dirlik düıenlik bozuru olaylara yol açtığını ileri sürecekler, asayisi korumak, yurttasları huzura kavusturmak içitı \asada birtakım rötuslar yapmanın şart olduğu tezini savunacaklardır. İlk baMşta bu gerekçeler, biçimsel açıdan, doğrn sayılabilir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlügü elbette ne idiğü belirsiz kalabalıklann sokağa dökülüp oraya burays saldırması, cam çerçeve kırması, rastgele vataııdasların malına canına kastetmesi özgürlüğü değildir. Bu, toplumun çeşitli kesimlerinde örgütlenmis yasal kurum ve kurulusların, haklarını savuııup, kamuovunu etkileyerek demokratik >ollardan sonuç almalanna yardımcı olacak bir özgürlüktür. Bu özgüHüğü dirzçnlcycn kannn, 1961 Anajasasının ısıfında bu amaçla çıkanlmış, yürürlüğe konmuştur. Ama uygulamada yasa, Szlendiği gibi isicyememişse sorumlu nerede aranmaiıdır? Demokratik bir ortamda üfke yönetiminfn kolay bir is olduğu şöylenemez, Sözle olsun, yazı ve çizgi ile, ya da gösteri yürüyüşü ile olsun cleşlirilerin çoğu kez iktidarlara karşı olacağı, iktidarların da bunlardan hoşnut kalmayacağı &öı gdtürmcz. tşbasındakileri hedet almış olsa da hükümetin yan tntmaksızın elestirici muhaliflere,' >azarlara, çizerlere, düzenli gösteri vürüvüşüne çıkan kurum ve kuruluşlara tahammül etmesi, onları hos görmesi, ancak yasa dışı da\ranışlara kalkısıldığı takdirde suçlnları vakalayıp adalete teslim etmesi gerekir. Yazık ki, 1965ten bu yana bizde böyle olmaraıştır. 27 Mayıs Anayasasını beğenmeyen, onu ilk fırsatta değiştireceğini açık açık söylemekten çekinmeyen AP hükümeti, kendine karşı düzenlendigini bildiği yasal gösterileri birtakım yasa dısı gösterilerle bastırmak hevesine kapılmış, bu yüzden demokratik bir hak olan bu özgürlük gide gide soysuzlasarak Kanlı Pazarlara, Kayseri, Konya olaylanna, nihayet bölücü ve parçalaı ıcı anarsik hareketlere jol açmıstır. Eğer ilk günden başlayarak hiikümet kanunsuz kuvvet denemelerini el rltından desteklemese, ia da onlara göz yummasaidi Türkiye bngünkü olağanüstü duruma kuşkusuz düşmezdi. Şimdi olaŞan rejimin hazırlıkları yapıldığı bir dönemde yasarken, parlamento çoğunluğunun, geride bıraktığımız 10 yıh bu açıdan değerlendirmesini gönül ister. Bütün suçu özgürlük rejimine yükleyip yasaları ağırlaştırmakla ne elde edeceğimizi sanıyoruz? Bas\na baskı yapmakla. dernekleri iktidar denetimi altına almakla, üniveniteleri ortaoknl düzeyine indirip toplantı ve gösteri yürüyüşlerini göstermelik bir hale sokmakla mı yurdumuIU huzura ve demokrasiye kavosturacağımızı sanıyoruz? Bu amacı güdenler belki ülkemizde bir süre bir sessizlik sağlayabilirier. Ama unutulmasın ki sessizlik, hn^ur anlamına gel mez. Hele demokrasi anlamına hiç gelmez. SUNAJ'IN KABUL RESMINDE İNÖNÜ BÜYÜK ILGI TOPLADI ANKARA, (THA) Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve bayan Sunay'ın yeni jıl münasebetiyle Çankaya köşkünde onceki akşam verd"ikleri» «kabul resmi» son derece ılgi çekici sahnelerle dolu geçmiş, gecenin en ılgi toplayan kişisi tabiî senatör Ismet Inönü olmustur. Inönü, eşi ile birlikte oturduğu bir köşede başta Cumhurbaşkanı Sunay olmak üzere, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur ve diğer dâvetlilerle sohbet etmiştir. Bu görüşmeler sırasında Orgeneral Gürler, tnönü'nün bir so Başlıyor Saat 18.45'de beraberinde Mevhıbe Inönü ile Çalıjma Bakanı Alı Rıza Uzuner olduğu halde kö| ke geldiği sırada, Inönü'nün gö Istanbul ve trafık sorunu Nuri ÖZDENİZ Sorunu kökünden çözümleyecek tek yol, Metro... Kamu " kurulujları genellikle amaçları gereğince kâr etmekten çok, sosyal çalışmalara yonelirler. Ancak bunlarln çoğunluğu bu amacı yerine getırirken, gelirlerıni gıderleriyle denkleştirraeye çalışırlar... Işte İETT Otobüs, Troleybüs ve Tünel Işletmesı de, bu tur ış,letmelerden biridır. Amacı kamu yaranna ulaşımı sağlamaktır. Ayrıca ekonomik raporlar ışletmenin Istanbul ulaştırma potansıyelınde ağır basması nı oner"mektedirler. ' öte yandan yine lETT'nın kendısi tarafından düzenlenDn arastırma sonuçlarına gore ışletme Istanbul'da, ulaşıma yalnız yüzcîe 26 oranında bir katkıda bulunabilmektedır. Çoğunluğu dar gelirli olan bu vatandaslar, Istanbul'a metro yapıhrsa. Özellikle iş yerlerinin boşalma saatlerinde Eminonu, Sırkeci \e Beyazıt Meydanları yabancılara tiyatro olabilecek nitelıklere burunur. Çunku bu saatlerde yolcuların en çok bekledıkleri Çağlayan, Dıkilıtaş, Okmeydanı, Gülbağ gibi hatların otobusleri ancak 40 dakıkada bır gelır. Ve durağa yanastığında yuzlerce yolcujla karşılaşır. Istanbul'da yukarıda sozü edılen otobüs darliğının gitferilmcsi için tam 1750 adet çahsır durumda otobüse ihtiyaç olduğu ilgililerce behrtıimektedir. Oysa bugun Istanbul Belediyesinın elınde 743 otobüs bulunmakta ' ve bunların ancak 476 tanesı ı<letılebilmektedir. Bunun dışında kalan 267 otobusun pek çoğu ışletilemeyecek kadar eskidiğinden, bir kısmı da devamlı tamırde bulunduğundan çalıstırılamamaktadır. Diğer bır deyıs'.e işletme elinde mevcut otobüslerın yuzde 32,58'mden yararlanamamaktadır. Otobüs yetersiz Özel sektör, teşvik belgelerini kullanmıyor Ticaret Bakanlığı'nca hazırl.ınan bîr raporda belırtıldiğine göre, özel sektör, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan almıs olduğu teşvik belgelerini kullanmamalrtadır. Sanayi ve Teknoloji Bakanhfının 1972 Hazıran ayı sonuna kadar 76 adet yatırım projesıne teşvik belgesi verıl İşletilemeyen işletme Eğer Istanbulluysanız her bı1971 vılında 78 milyon 320 bin rinız bir otobüs bulabılmek için 489 lira zarar eden ısletmerın j saatlerce güneş altında, yağmur, bu zararı için de en büyük nekar altında açıfcduraklarda bekdenın, araçlann çok eskı ve lemişsinızdir. Belkı yine de bu markalarının çok çeşitli olması bekleyişin sonunda gelen otobugo^terilmektedır. se âdeta tıkışmışsınızdır. Belki Örr.eğın ışletmenin elind'e bunu da başaramayıp bir sonramevcut 743 aracm 313 tanesi ki otobüsü beklemek zorunda da (Devamı Sa. 7. Sü. 4 de) kalmışsınızdır. Ya c a tum saygı kurallarını T bir kenara ıtıp bınmeyı başarırsanız 3233 kişilik otobüste OLAYLAKIN yuze yakın yolcuyla nefes a.acak gucu kendınizde zor bulurARDINDAKİ sunuz. Ömrü bitmiş 26 firmanm daha, yatırım malları ithalinde vergi taksiii isteği kabul edildi ANKARA Bakanlar Kurulunca, 26 firmanın daha, yatırım malları ıthalâtında giımrük vergilerı ile ithalden alman istihsal vergisi ve beledıyelere ödenmesı gereken rıhtım permi vergilerınin taksite bağlanması kabul edümıştır. (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) ANKARA AP. Genel Ba?kam Süleyman Demirel, kendisi ile yaptığunız özel görüşmede .Mevcut hükumet, halka karşı so rumlu değildir; sadece vicdanî so rumluluğu vardır» demiş ve «Bu revlilere büyük bîr telâs içinde ve eji bulunrauşlar, davetliler on bakımdan CHP Genel Başkanı başlayıp başlamadıgını sorduğu ların da tebriklerine karjılık ver Ecevit'in çeşitli konulardaki ele9 •kabul resmi» saat 19.00'da başla mişlerdir. tirilerinde kimi hedef aldığı anmı? ve davrtliler, kadınlı erkek Kabul resminden kısa bir süre laşumıyor» şeklinde konusmus.li, sıra ile, Sunay'ın yeni yılını sonra Çankaya köşkünden ayrılan tur. tebrik etmislerdir. Kabul resmi lar arasmda CHP Genel Başkanı Çeşitli ekonomik sorunlan ve sırasında Sunay ve eşinden son Bülent Ecevit'le MGP Genel Baş özellikle işçi igveren ilişkilerini raki kısımda Senato ve Meclis kanı Turhan Feyzioğlu'nun bukapsayan görüşmemizde, Demirel Başkanları ile eşleri, Ba;bakan (Devanu Sa. 7, Sü. 1 de) bugünkü siyasî duruma da değinmiştir. AP. Genel Başkanı, Ecevit'in «Teşvik Tedbirleri» tasansı ve diğer konular üzerindeki eleştirilerine karp, JU görii|leri ilerı «ürmügtür: € CHP'nin hükümette Bakan bulundurmaması, onun muhalefette olması anlamına gelmez. Çünkü iktidar ve muhalefet kavramları, ancak partiler demokrasisi içinde geçerlidir. Şimdiki durumda. Türkiye'de partiler üstü bir hükümet vardır. îktidar, ya da muhalefet yoktur. Türkiye'de du rum olağanüstü değildir ama, ola ğandışıdır. Bir eleştiride bulunurken, «olan bitenden kim sorumlu?> şeklinde arama yapılmalıdır. Herkes yap tığından sorumludur. AP'nin hükümette Bakan bulundurması, partiyi ilzam ehnez. Hükümetin hiç bir icraatına angaje değiliz. AP, hükümete Bakan vermedi. Hü kümet AP'den Bakan aldı. belki bu kuyruklarda yıllardır çektikleri sıkıntıyı unutacaklar Bu durum. Teşvik Tedbirleri i(Fotoğraf Selçuk AYBATAR) çin de böyledir. Teşvik Tedbirlerı simdi komisyondadır. Buradan Meclislere gelecektir. Eğer felsefemize aykırı bir durum görürsek, buna karşı çıkacak, itiraz edeceğiz. Henüz bir proje halinde olan Teşvik Tedbirlerini tenkit etmek için, vakit erkendir. Demokratik sistemde, partiler icraatı murakabe eder. Türkiye'de bugün «Ben olsaydım şöyle yapardım» diyecek ortam yoktur Bazı meseleler, zemin ve zamanında tartışılmalıdır. önce sistem çalışır hale gelmelidir. Ecevit, elestirilerinde. kimi kime şikâyet etmektedir? Hükümıştır. Bu yatınmlann dış pamet halka karşı sorumlu değilra geregı 229.264,000 dolar tutdir. Partiler üstüdür Seçmen önümaktadır. Fakat Kasım ayı bane çıkmayacaktır şına kadar Ticaret Bakanlığına Mevcut hukümetin sorumlulubaşvurarak gerekli ithalâtı yapğu, sadece vıcdanldır Eğer siyamak için döviz isteyen proje sasi sistemlerde vicdanî sorumluluk Başbakan ferıt Melen'ın bayısı yalnızca 17'dır. Bu 17 projeyetseydi, başka teminatlar aran sın teşekküllerınin hükümetlâ nin talep ettiği ciöviz miktan ıse mazdı.» müşterek çalışmalar yapmasj 25 milyon dolardır. AP Genel Başkanı. günümüzün hususundakı çağrısı tizenne ' aktüel sorunlarından biri hahne Aynı rapor genel yatınm kota Türkiye Gazetecıler Sendıkası , sının da kullanılmadığını goster Genel Başkanı Sadullah Usumı, mektedir Bilindiği gibi 1972 yı bır açıklama yapmıştır. lında 250 milyon dolarlık bır j~aUsumı. bu açıklamasında şuntırım kotası ılân edılmiştı. Yı ları söylemıştir: lın onuncu ayının sonuna kadar «Sayın Başbakan Kerıt Melen bu kotadan sadece yaklaşık olarak 78 milyon dolarlık tahsıs ın basımn bugun ıçınde bulunduğu güçlük ve sıkıntılann önyapılmıştır. lenmesı için basın teşekküllerıYatınm kotalan ve kullanılan nin hükümetle müşterek çalışmıkt&rlar aşağıdakı tabloda gö malar yapması hususundakı çağ rulmektedır: rısına katılmak görevimızdır. (Devamı Sa. 7, Sü. i de) Kota Yıl Miktan ($) Kullanılan ($) 1968 40.162.022 37.951.561 1969 21.288.690 18.712.580 1970 43.716 618 40.566 383 , 1971 51.500 000 48 428 795 1972 250.000 000 77 751.737 (x) (x) 31 10.1972 tarihi itihariyle Adıyaman'da Teksife üye 586 Sümerbank isçisij açlık grevine ba&ladı • MANİSA TEKSTÎL FASRÎKASI'NDA DA 1200 İŞÇÎ Y E M E K BOVKOTUNA GlRİŞTt ADIYAMAN Malatya'da önceki gün başlatılan Sümerbank Tekstil Fabrikasmdaki açlık gre^ne dün Adıyaman'da bulunan 586 Sümerbank işçisi de katılmıştır. Sümerbank ile Teksif Sendikası arasında 1.8.1972 tarıhinde imzalanan toplu sözleşmenin yerine getirilmemesini protesto amacı ile başlatılan açlık grevinin 24 saat süreceği bildirilmek'edir. Teksif Sendikası Adıyaman Su besi Başkanı Abdülvakur Eroğlu'nun vcrdiği bilgiye grire, isçiler öğle yemeğinde makinaları durdurup açlık grevine başlamışlardır. Toplu sözleşmenin (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) • TGS: "Melen'in çağrısını iyiniyetin başlangıcı sayıyoruz,, Demir Döküm grevi, 99. qünde anlasma ile sona erdi Türk Demir Döküm Fabrikasında 99 gunden beri devam eden Rrev, tarafların anlaşmaları İle dün sona ermıştlr DtSK'e baglı Madenlş tarafından surdurulen grev, ışverenlerın tatmın ecfıci şartlar teklıf etmeleri üzerine anlasma ile sonuçlandı(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) CHP Başkanı: 12 Marftan sonra, ii iisveren isçi dengesi isçi aleyhine bozuldıı Dağıtım aksaklığı, kalorifer ydhıtı darlığı yaratıyor Şehnmizin en az iki aylık ihtiyacmı karşılayacak miktarda kalorifer y&kıtuun Ambarlı depolarında bulunmasına ragmen, dagltım aksaklığı nedeni ile suni bir sıkıntı j'aratılmaktadır. Bazı fırmalar, ihtiyaç sahipleri ile yaptıklan anlaşmalan, ellerındeki tasıtlann yetersizliği (Devaını Sa. 7, SS. 8 de) GERÇEK Metternissingeı kacıdır. Fransız Devrimiyle yogunlasan liberal ve cumhuriyetçi fikirier lSOOlerde halk kitlelerini sarmaya ve tahtları sarsmaya başiamıştı. Metternich, kralları yeni akımlara karsı birleşmeye çafırıvordo. Devrimci özgürlük Ukelerine karşı tutncu krallan antlasmalarla ortak stratejiye baglamak Mettemich politikasının esasıdır. Böylelikle Almanya, ltalya, tspanya'da bir süre için liberal akımlar bastınlabildi. Ama tngiltere ve Fransa'da ilerici akımlar giderek güçleniyordu. Metternich'in tntucu planlaması ne denli nsta olursa olsun yürümedi. Cumhuriyptçiliji bcs liyen akımların yayılması önlenemiyordu. Yeni tikirler Avrupa'yı etkiledi, dünyayı kapsadı. tşte bazı Batılı yazarlar, geçen yüzyılın bn ilginç diplomatıns bakarak Kissinger'i nitelemeye çalısıvorlar ve büsbütün haksız bir kıyaslama yapraıs ol••* (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Y NADtR NADİ azının baslıfı. geçen yüzyılın unlü devlet adamı Metternich'le çünümüzün garip diplomatı Kissinger'in karmasından doğmustur. Dünya basınında bu konuda ilgi çekici yorumlara rastlanmaktadır. Birlesik Devlstler Başkanı Nixon' ın başdanısmanı Kissinger'i çafımızın Mettemich'i diye niteleyenler az değüdir. Metternich, 19'uncn yüzyılm baslannda Avrupa'yı saran ileri akımlara karsı ustalıklı duvarlar ören Avusturyalı politi ANKARA. (Cumhurivet Bürosa) Bülent Ecevit Metaltş Pederasyonu Genel Sekreten ile 200 kadar işçinin CHF'ye geçışi nedeniyle düzenlenen törende yapYOLCULAR DEDEKTÖRLE ARANIYOR tığı konuşmada «Yakın zamana kadar. CHP'nin İktidar a gelmeUçak yolcııları, Yeşilköy h:ı\a limanında hassas dedektörlerl si hayâl gibi görünmekteydi. Ar aranmakladır. tngiltrreden gptirtiln 3 dedektorden birisi ic, birisi dv tık halka dayanmış olan CHP' birisi de Charter» terminalinde kullamlmaktadır. Tanesi 5 bin llra olar nin kısa zamanda iktidara gelece dedektorlerin arama işlemlerine hız kazandırdığı ilgililerce belirtilmek(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) tedir. Fotografta bir yolcu, dedektorle aranırken..