Katalog

SAYFA DÖRT ;UMHURfTfflTs 19 Temmuz 1972 Bulmaca 1 2 3 45 MALKOCOĞLU yazan ve çizen:Ayhan BAŞOĞLU ÇELİK HANÇER Oğuz B. NAYMAN ;. Bozkır Amerika'dan yazıyor ^ •• * •. ' «. • SOLDAN SAĞÂ: ., dışında kalanların buluşması 1968 seçim yılı Amerika'da bir bakıma karanlık bir yıldı. O yüın Mayısmda Amerikab karaların ve yoksul azınlıklann önderi ve sözcüsü doktor Martin Luther King, Memphis'te, çöpçülerin grevine yardım ederken kaldığı otelin balkonunda ak bir ırkçı tarafından öldüriUdü. olmak üzere, Demofcrat Partl patronlarındaft bır bblümü, Kennedy'lerden sağ kalan Massachussetts Senatörü Edward Ken nedy'yi Kurultaya baskı yaparak aday seçtirmek ıstedıler tma genç Kennedy iki kardeşınin blumunden sonra başkanlık politıkasınm tehlıkeli yoluna gırmek istemjyordu. • AK VE KARA İU h <C Ünıversıte&inın ka İ W Ü U p ı s l n a dikilerBk bır kara kız öğrencinin. okula kabulune karşı olan Alabama eyaleti Valisi George VVallace, Amerikanın Güney eyaletlerındekı 1 ak ırkçılar arasında yaygın olan adını bü kez Doğu, Batı, Orta \e Kuzey Amerika eyalettermcleki ak ırkçılar arasinda da tanıtmış oldu. Birkaç gün süreyle bu oAZİRAN ayında, Rofeert kul Olayı yüzunden televızyon Kennedy, başkanlık adaykameralannın karşısına çıkan adaylığı için Calıfornia e Wallace, «Haikın kendi kendini yaletinde katıldığı yoklama se yönetmesi», «Federal hükümetin çimlerini kazandığı gece, Los eyalet okullannı kara • ak karıAngeles kentinde, Ambassador şımına zorladığı», «Ana • babaotelinin salonunda yardımcılanların çocuklannı Istedikleri bina teşekkür ederken Sirhan Eis çimde okutmaya hakları olduhara Sirhan'in tabancasmdan çığunu» tekrar tekrar haykırdı. ka kursunlarla yere serildi ve Memleketın dört köseslne yayıdaha sonra götürüldüğü hastalan adını ve siyasal tutumunu nede öldü. başkanlık yanşında kullanmayı Yoklama seçimleri baslad'ktan amaç edınen Wallace, 1968 soçjm kısa bir süre sonra Baskan Lynlermde Demokrat Partıden badon Baines Johnson, televizyonğıtnsız »dayadayı olarak seçim dan yayınladığı bir konuşmayla kampanyasına katıldı. Güney eikind bır dönem için adaylığını yaletlennin çoğunda ve Dazı kukoymayacağmı ve partilıler ztıfzey evaletlerinde delege toplalasa bıle adaylığı kabul etmıyeyan George Wallace'ın amacı ceğini bildiröi. Çoğu kimse pohGüneyli ve Kuzeyli ak îrkçılar tık hayattaki eşsiz düzenbazhğı yaranna Kurultayda partl ileri ve tılki kurnazlığıyla tanınmıs gelenleriyle pa2»rlığa oturmaktı. Johnson'm btı demecini yeni bır oyun olarak kabul etti • BULUŞMA vern'ın adayhk için'oylar verilirken, fîumphrey'le, McCarthy »• rasında koprü kurarak jRobert. Kennedy'den devrplunap üç y ü s delegeyi Hubert Huroprey'a yaK laştıracağını duşündü ve umdü. Ama bütun bu yorurn ve umutları Geçrge McGgvern bır gazetecıye verdîğj kısa bır 'demeçle boşa çıkardı. Eugene McCarthy ıle, kendısı arasmda görüş va anlayış bakımından bır fark olup plrnadığını soran bit r "gazeteciye Senator McGovertı' şöyle cevap verdı: «Eugene gerçekte cumbarbaşksıtı olmak istenuyor, bense bu konuda iliklerlma kadar ciddivim.» '• Amertkan politikasını büjuk ölçüde etkileyen .Kennedy kardeşler. Spldan sağa d«ğru: Edward Keonedj, Jühn Kennedy ve Robert Kennedy bir armda. ' • • • • KÎMLİĞİ 1 Bıtkılerde; hayvanlarda yâsamak için luzumlı» ve faydalı bır vazifesi bulunan bir TUçut p'arçası ile Ugili (Yabancı dilden), 2 'Bır toplum içinde riayet edilen hıırmet ve oezaket kaideleri; yahut, bir canhyı maksada gore üzerin. de işleyerek eğitmek. 3 Yurmırta biçimi .Komşı» bir devlet. 4 TERSÎ. sularda saşaVân tek' hücreli bir hayvan Bır okut derecesi. 5 Kjmyada strorüsyumun sımgesı Ani gelip ;iddetU' gceen hastalık nobell: tehîikelf du* rum. 6 Bır silâh Bir. nota. 7 Bir maden Bir nota.. R Alaturka musikide bir makam TEHSt kamer. 9 Eskl Türkler. de kral .r Farkında olmayarak murtatab) 4ırıcı s$z jeya. hareket * . * ' f N S H tKAGO RuvvfltaV'ında boı; kır eyaleti Ûüney Dpkota Senatoru George Ştanley Mc Govern, kimsenin tantmadığı, dostu az, yalnız bizde âşıklara, gurbetçilere, kimsesİ2İere verilan ad gıbi, «Aşık Garip.»dostsui anlanı na gelen tanmmamış biriydL Mc Govern'nın bütün garipliğine rağmen içinde bir amaca kendini ada mış âşıklar gıbi bir ateş yanıyordu: Amerika'da köklü, küçuk adama, yoksula, kapınra dışmda bı rakılmışlara yararlı, büyuk parti kuruluşlarmı (Sikago'daki Daley' nin politlk makinası gibi), büyük kartelleri sınırlayıcı değışiklıkler yapmak, savaşa yönelmiş ekonomı>i memleket yaranna çevirmek, hukumet kurumlarını büyük kartellerin baskısınçlan kurtarmak, kı saca Amerıka'yı insanların, ağaçların, ırmakların, kuşların, ve bü tün canlı yaratıklarm yaşamasına elverişli bir ulke durmnuna getirmek, C GOVERN, Amerikanm bozkır eyaletlerinaen .Güney Dakota'da, altı bın rfüfuslu Mitc. hell kasabasında bundan kçrk dbkuz yıl önce doğdu. Babası, bu kasabanın Methodıst Kilisesınde papazdı. Lise öğrenimi Sirasında genç Mc Govern açık' oturumlara merak sarnnş, okulun bilhnsel tar tıçma takımmın başkanlığına seçılmişti. laseyi bitirdiğı sırada 2. Dünya Sava?ı patladı ve Mc Govern savaşa bombardıman pilotu olarak katıldı. Mc Govem savaş sı rasında karşüaştığı insan acıların dsn etkilenerek savaştan daha ol gun ve ciddi düşünceli bir genç olarak döndü. •'.' AVAŞ sonTasının •ük 'yıllarında, McGovern once babasının mesleğıni ızleyerek pa paz olmak istetiı. Ama kısa bır sure ıçınde papa2İığın insanlık yaranndaki çok'sınırh yerını gorerek fikrmi değiştırdl ve tarıh öğrenimine başladi. Tarib konusunda doktora yapan George McGovern'nm tezi, Colorado eyaletinde, 1913 14 yıllannda grev yapan madencılerın, eşlerı, çocuklarıyla bırlikte maden tşletenler ve hlıkumet kuvvetlerı tarafından boâazlanması üzerineydi (*t. Amerikan emekçi t a . rıhinde «Ludlow Boğazlanması» dıye anılan bu kanlı olayı doktora tezi olarak seçen McGovern' nin, Lud1ow olayından ellı dört yıl sonra Şikago Kurultayı'nda Daley polisinin kapının dışında bırakılsnları kana bulamasını gorüp başını Humphrey, Muskıe, Wallace ve dığer ılerı gelen Demokrat Partı polıtikacıları gibi öteye çevirmesi imkânsızdı. tşte burada, Şikago K u rultayı'rda Bozkır Halkçısı S e nator George S McGoveru'la, kapının dışında bırakılanlar arasında o anlatılması imkânsız, vurekten yüreğe, candan cana, dosttan dosta kurulan bağ kuruldu. Kapının dışında bırakılanlar yeni bir önder bulmuştu. (*) Time, 8 Mayıs 1972 fUKARjbAN AKAÖIYA. . . S 1 Ölıtm .sebebınl anlamak lcin cesedi açmak Işl • Bır acf nidası. 2 Okttl: kışla gıbi yerlerde ayak uatu tedavı yapılan kuçuk hastane TERSİ su akıtmak içın ycrde açılad kuçük kanal. 3 Ağıriık birırnlerınden Resmi bır erkek gı^ınu. 4 Yuvarlak ve değirrrJ yuz Goçebe çadır ahaliıl. 5 Kimyada. jııkellrı «üngesi Bır edebi tart ve çeşit. 6 Başkasına yararlı olan hareketler. 7 Çirk:f; lâğım mânasına (Eskı dıl). 8 . K(myada arse. "niğin simgesi Elmas taşiarını daha parlak gosterrnek ı Cin altlarına konulan madeni yaprak. 9 Bır c ğ . lence yerı Suçu bağıs • lama. Dunku bulmacanın halledilmiş şekli 89 • ARADAKİ FARK • GAYRETLER S EÇÎM kampanyasımn başmdan, Kurultaya kadar salt Vıetnam savaşına aykmlığıyla un yapan bir başka adayadayı Minnesota Senatorü Eugene McCarthy, Amerikan halkının çoğımluk bahçelievlerindfi yaşayan orta sosyal • ekonormk kesünıne seslenebılıyor, karaların, dıger azınlıklann. ve ak yoksullann gonlüne ve kaîasma erışemıyordu. Ote yandan. Demokrat Partl güçlülen, Sfinator McCarthy'yi iktidardaki Derockrat Partı Başkanına karşı çıktığı içın tutmuyor, adaylığmı desteklemiyorlardı. Aralarında Rıchard baiey de S IKAGCDA Demokrat Pfrti Kurultayı başlamadan ıkı hafta once, 10 ağustos 1968 tanhınde Amerikao başkanlık seçimlerine yenl bir ad daha katıldı: Güney Dakota Senatorü George McGovern. Olü Senatör Ro bert Kennedy'nin çob yakm aostu olan McGovern'm yardımına bir anda Kennedy'nin arkadaşlan koştu Pıerre Salinger, Prank Mankıevucz ve diğerleri. Bırtakrnı Kennedy taraftarlan Mc Govern'ın, Edward Kennedy adaylığım ılân edinceye kadar deiegeleri tuttuğuna inandı. Humphrey taraftarlan. Eugene McCarthy gibl Vıetnam savaşına kesın olarak karşı olan McGo C OK SEVDtĞI dostu Robert Kennedy, bu gereksinmeyi hayatının son ydlarında içten olarak kavramış ve babasmın parası, öldürülen ağabeyi John F. Kennedy'nin bıraküğı polifik organızasyonla bu amaca doğru gidi yordu. Bıhnmiyen bir kader ve bır anlamda bilınmeyen guçler Ro bert Kenıjedy'yi daha Şikago Kurultayı'na varmadan tütn olarak ortadan kaldırdı. Mc Govern, dos tu Kennedy'nin başlayıp kan ve ca nını verdiği bu hareketi sürdür mek ateşıyle yanıyordu. Gene bu yuzden Eugene Mc Carthy'le, ken di arasındaki farkı soran gazetecıye Cumhurbaşkanlığı konusunda iliklerine kadar ciddi olduğunu çekınmeden bildırmişti. ¥ A R I N: Ümitsizler için yeni bir ümit DİŞİ BOND Gosterdiği adama baktım. lhti>arlamasına rağmen bakışlan canlılıgını kaybetmemiş. ancak kanburu haflfce bellnniş, burnu b!ra« kı\rık, çenesi ileri doğru çıkık bir adamdı. Bu adam bana benziyor mujdu? Benimle ne alâkâsı vardı bu adarnın? Eğer Ali dayı onu değil de şu yanındaki adamı gosterseydi benim için çok buyuk bir fark olacak mı>dı? O adama karşı bir kin dnymuyordum; tanımıyordum o adamı Ali da>ı için benden daha muhimdi. Belki kdyün ağası ikııı oııdan borç almış. \erememiş, sıkıntıya girmiştij lıalbuU ben ilk defa gorüyordum kendislni n . Hayır! Hayır! Bu adam belki de butün sıkıntılarımın, heyecanlarımm, kısa süren sevinçlerimin sebebivdi... Fakat >ine de o >anındaki adamdan farksızdı Bizi ana ve babamıza bağlıyan muhakkak ki hatıralanmız, beraber geçirdiğimiz havatta ister istcmcz lizerimlzde bıraktıkları tesirlerdi. Bu adamla ortak hir bir şe\imiz >ok(u. Ali dayı dalgınlığımı gözden kaçırmamıştı: Ne duşunüyorsun bey? Borç bcnirn de, dert scııin mi? Hiç Ali da>ı dalmışım.. Yakup ağa bi/im tarafa gclijordu. Ali dayı onun kendisini görmcsiııc sc\inmişti: Gormeyecek sandım küfredeceğidim ncrdejse... Bazıları gasabaja. şehre uc%i inince insanı gozu görmüvor.. Hoş bunun da gozünu kor ettilerdi bi ara; birimizi de görmüyodu. FakİTİaşınca eski dostlarını hatırladı gine... Dunyanın düzeni böyleydi Ali dayı. Kızmaya hakkıma yoktu; paramız olsaydı belki biz de goreceklerimizi gorurduk sade. i'akup ağa masamıza elini koyarak dikildi: Hoş gelmişin koca Ali. Bey misafir mi? Hoş gclmişin beyefendi. Ho; bulduk dedik ikimiz de. Ellerimizi sıktı. O da koyüne gelcn >abancıyı merak edijordu hcrhalde. Birbirimize dikkatli dlkkatli baktık. Kojdc ne \ar? Ne >ok? Koy hep bildiğin gibi Vakup ağa. Ağalar birbiriynen depişip durujo.. Allah ağa eylesin hepsini de. Sona bildiğin gibi parta meselcmclcri aldı yurüdu. Hacı Osman oldü lıabctin vardır belki.. Dime yahu Hacı Osman da göçü\erdi dimek Allah rahmet c\lcsin iyi adamıdı. Ölümün kendisine >aklaşmasından korkuyordu hcrhalde. Mahkeme işi ne oldu? Sorma, olduğu olacağı yok. Zorlu abukat para<n \criyoz. Mahkeme meselesini biliyordum. Sarıçiftllk koyü Ile koyleri arasinda senelerden beri süren bir mera davasıydı bu. Muhtara b« ışten ellerine bir şey geçmcyeceğini sarfettikleri paranın bu toprağın mallyet fiyatından fazla olduğunu anlatmaya çalışmış. muvaffak olamamıjtım. Şeref mnctesi'haline gvtirmişlcrdi bnisi. Her^*k*y^ %enede bir boz topraklar için ya karşı köyden ya kendi kojlcrinden bir ikl kişi öliıyoı yahut haplshaneye giriyordu Kel Hüseyinin yüzü gulerek Içeri girdi: Eh ben işi hallettim... Merhaba Yakup ağa. lyisın j a Aldın mı? Maşallah iyi mal.. Yakup a|a: Husüyün, bizim topal oralardaymış gine. Şuna göz kulak oluver. Gine kunrar mı oynuyodur, karı mı oynatıyodur; başına bi hal gelir... Ölse acımam terese. Bir halt ctse Yakup ağanın oğlu diyolar Korkuyordu, ismlnin lekelenmesinden korkuyordu Bana müsaade dedim. siz beni burada bekleyln. varım saatin içinde gelirim Oradan çıkıp. karakola glttira. Karakol etrafı kavaklarla çevrlll bir bahçenin içindeydi Erlerden biri kuyunun başına aynasmı koyffluş traş oluyor, iki tanesi du\ann dibinde güneşliyorlardı Komutan yazılı odanın önüne gelince elimde olmadan heyeeanlandım Kapıyı çalıp içerl girdiğim zaman Üstegmen bir kâğit okuvordu: gbrme. mişti beni; Mahmuttu bu! Senelcrdir gormediğim arkadaşım benim. Ne istediniz? Celâl! Sen ha! Ne işin var buralarda? Kucaklaştık. Senelerce sonra bdyle blr yerde böyle bir sıfatla görcceğimi nerden bilirdim. Aynı yatılı okulda yaz ve kış hiitün zamanımız beraber geçmişti O da bendleyin yer>üzünde tek başına sayılabileceklerden biriydL Ne iş yaptığımı. nerde bulunduğumu, ııasıl bir tesirle buralara geldiğimi anlattım Sozüm iş sahiplerinin girip çıkmasıyla yarun kalıyordu; pazara inen köylü kasabaya ait bütün işleriııi o güne bırakır: gelen giden eksik olmuyordu bu >üzden. Çaylarımm içerken Mahmut: Demek bahsettikieri yabancı sensin. Nerdeyse aratacaktım seni. Akıllı işi defil benlmki.. Fakat bazen insan hareketterini ak. lıyla kontrol edemlyor. Senden ricaro kün olduğumu soranlara Yakup a | a ile otan rabıtamdan bahsetmemen, nerede bulnnduğumu ne İ5 yaptığımı söylemende bir mahzur yok. Zaten çekip çidecejim. Bu arada Taşlıevlekii ikl köylü komutanın yanında oturdugumn şormüşlerdi. Komutanın odasında oturmak. onun çayını içmek onlar için çok mühim birşey olmalıydı: bakışlarında hayrei okunuyordu. Mahmut bana Işlerinin coklnğundan, bicani denilen heriflerin kendilerini cok uğraştırdıjından bahsediyordu Ben AB dayıyı, Kel Huseyini fazla bekleltiğimin farkına varmiştım Tekrar ötekl meseleden kimseye bahsetmemesini tica edip müsaadesini tstedim. sfkic2LEKI B U S U N L E O SAVAKJ MODesrv ÖLDÛdUKJÜ O 6 OYLE. SAGTCT . BUCALAOA SSUI+ Bununla Dirlıkte, inanmış! &VL onun, her yanda baskaldırı goren vesveselı karakterınj bümektesınız Ve sonra, med ve cezır konusunda kendısıyle yaptığınız tartışma esnasında sıze karşı savunduğu karutı, Sımphcio'nun ağzına Koyan sizsınız... GaUle'nın soluğu kesılmışü... Duşmınlan, şeytansal bır beceriklüikle öevuımekteydıler! Yırmı yüdır aradığı sılâhlan, kendısıne karşı kullanabilmişlerdı Yavaşça ıçmı çektı ve Kendi kendine mırıldandı: Kaybettım' .. O gece Galile uyumamıştı Dostu Sagredo'nun mektubu, bır kez daha anısma geldı Peyganv berâneydl Eğer Padua da kalmış olsaydı «Bo»nun en gözde bır profesoru olacak ve Enkı zışyon da kendisine birşey yapamayacaktı; zıra «Serennıssıma>, azızlik Ile anlasrraş olmasına rağmen, Pra Paolo Sarpı tarafından temsil edilen bağınV sızlık prensfbınden ayrılmamış tı. KendTSiyse şimdı, Enkızısjon'un salt egemenımn, papanin, hımmetıne kalmıştı; onun bir tek tşareti ıle ölümü boylayabılırdı Bu korkunç düşuncelerden kendınl sıyırmak ıstı yor, fakat başaramıyordu. Sabahlev.n kalktı ve. Enkızıs yon'un kendi. işıne bakmakla görevlendirdiğı, per Boccabella' ya mülâki olmak üzere gıymdı Elçl bu rahıbi tanımakta ve hakkında söylenecek tek şejın mı&mm Yazan; Zsolt HARSANY Çeviren: Tank ÖZBİLGEN yararun dokunabüirdl. Fakat ra hat olunuz, raerdivenlertmız sızi herhalde bayU yormuştur! Sıze halefimı prezante edeceğim. Fırenzuola adında bın olan nalei bambaşka bır adamdı So guk ve çekilmez b» tarzda bılgıne şöyle bır baJruktan sonra dosvasını kanştırmaya koyuımustu: Galileo Galilei. tşte. Herşeyden önce size şunu bıidirmem gerek kı. tedbır oiarak konacagınız ver, seçılmls bulunmaktadır. Nakpni2 yapılıncaya kadar. Toskana elçüiğindekj bugünkü kontıtunuzu terketmendz yasaktır. Hapse mı sonuluyorumT Tastamam Dava süresınce bu vapıda tutulacaksımz Bir' manpus gıbı Kapatılacak mıyım? Bu asla söz konusu edılmemısti Tartışma vararsız Bu arada evinize dönünüz ve emlrlerl mızJ bekleyiniz. Rahip, göruşmenln bittiğini belirten oir lşaret yaprnış ve Galile sılrunerekten tahtırevanına voiîanmısu Klçı t'nmzısvon'un sararım öğrenır ^grenmez' sekreterını, papanın fcuçuk Karoeşı KardınaJ Barbenm've sondercu ve on dan ertesı »unü ıcın bıı sabulüntı ıstemipdı tfttıvar ancatı sabana sarşı uvuvabılmış ve ıkı saat Kadar bıı dlnlerumden sonra soı KOlunaa şıddetiı bıı agn dnvumlavaraktan uvanraıştı Bır eKlemsel romatızma Krızınm Ken dısini vakalamakta oldugunuo kanıtıvdı bu Eğer onu bu durumda Enklzisvon sezsevne nakledecek olurıarsa flurumu feci olurdu Fakat elçı kendisine Kardınal Barbenni'nın azızofısin kaıarıann' tartısmalı mu tad olmamasına raSmen ıse «9 nşaraSı srtrvprısmrtp oııhınrluSu ou öildırd) Uın artamı hastanın hicbır nahane HP zıvarptçi feabu) ptmpmpsını evrten çıkmamasını ve sadere ev sahıpleriyle görüşmesinl eklemişti. (Arkası rarV ıjılık olduğunu deyımlemekteydı Sevımlı ve lyı bir msan olup güç durumdaki bır bayh kimseye tyilık yapmıştı. Yam, sorgu ile onun yukumlendırilmiş oluşu, Tanrı'nın bir lu^ fuydu. Henüz uykusuz gecenln sersemlığı geçmeden bilgin, Enkızısyon japılannın oraya kadar gelmıştı. Taşıyıcılarına gıdec?klen yonü bildirirken sesı, boğazında düyumlenmış ve tahtırevandan Sgnta Maria supra Mı nerva gorununce de, solugunu yıtirmış; yerinden kaJkabılmesı içın, tüm gücünü toplaması gerekrmştı. Din Okulunan kondorlan, sâkin bir görünüm içın deydr; haç, ışkenceye giden mahkumlan düşündürmüyordu. Galıle, ağlamakh, kendini sürüyüp duruyordu. Sorar"aktan monsenyör Boccobella'rim odasını buldu. Rahıp onu çok \ş\ karşılarnış; Galile kenfflsini, bir ıyiliij somutlasımı karşısında gıbı du yumlamıştı Kalbi ürkek bir sevınç ile dolmuşf fakat ne ya zık ki bu sevınç, rnuhatabı tarafından söylenen Uk sözcüğe ka dar sürrnüştu. Siz buraya gelmek üzere yolda iken ben görev değıştirdim, diyordu. Bundan son derece üzgünüm; zira, belki sıze