Katalog

svUMHüKlYET: 4 Mart 1972 Bugiînlcii dünya ortamında i Yazan: Cîhad BABAH Dünya ihtilâlini bir Troçki gibi emekçi sınıf namına değiL Çin halkı adına ister Mao'yu öteki Marksist liderlerle karıştırmamak lâzım M ao'yu diğer Marksist, komünıst liderleri lle kanştınnamak lâmmdır. Mao, Mıng hanedamnın kendıleri lçin yarattıklan haşmetli hayatı, bütün Çın halkına temin etmenln hayallyle yaşar. Çln komunizmi daha hayalperest devTİnl atlatmadığı lçin, Marks'ın (sürekli ihtilâl) ilkesıne çok baglıdır. Az geüşmiş memleketler silâhlı ihtılâllerle mılll rejimlerinl devirmeli ve o memlekette Marksizml tesis etmelidir. Lâtm Amerikada, Avrupada, Turkiyede gördüğümüz anarşik hareketler, işçiye dayanmıyan bir proleter anlayışının zor kullanarak netice almak istemesıdır. Mao'nun kurduğu ordunun adı (Halk Kurtuluş OTdusu) idı.. Türkıyedeki Mao'cular da bu lsimde bir ordu kurmak istediler. Ve Maonun şu direktıfine uydular: «Bir ihtilâlin bellibaşlı gorevi ve onun yüce şekli, iktidan silâh yoluyla fethetmektir. Bir başka de. yimle meseleleri savaş yoluyla halletmektir. Marksızm ve Leninizmin bu devrimci prensıpi Çın için olduğu kadar dlğer memleketler içın de geçerlidır. Bununla beraber prensip ayni olmakla beraber, komünist partiler değişik koşullar altmda, bu llkeyi değişilı şekilde tatbık edebilirler. Kapıtalist memleketlerde, o memleketlerin savaşta olduklan ve faşist idare altına düştüklerl z&manlar hesaba katılmıyac&k olursa şartlar şdyledir: Memleketin içinde feodal sistem tasfiye edilmiştir ama rejim burjuva demokrasisidir. Dış ilişkilerde bu memleketler milll baskılara tâbl otmazlar, aksine başka milletleri baskıları altına almak isterler. Kapitalist memleketlerin bu özelliği dolayısıyle, buradaki proleter partilerin görevl evvelâ işçiyi bilinçlendirmek, uzun süreli ve hatta uzatılarak yürütülecek meşnı btr mücadeleyi yönetmek ve böylece kapitaSpor; Çin yaş.antısının ayrılmaz bir parçasıdır. lizme kesln olarak yıkacağı darbeyı vurmak.. Uzun süreli mücadeleden de şunu kastedıyoruz: Parlamentonun kürsüsünü kabil olduğu kadar kullanmak, mümkün olduğu kadar ekonomik ve hatti politık genel grevleri tahrik etmek, sendikalara sokularak onlan ele geçırmektir. Memleketlerln savaş halindekl durumuna gelınce: Her komünist partinln görevi, kendi memleketinin yürüttügü emperyalist savaşlara kar?ı mücadele etmek ve onlan sabote etmektir. Eğer böyle bir savaş çıkacak olursa, komünist parti her çareye baş•nırarak o memleketin tutucu hukıimetini yıkmak zorunluğundadır. Komünist partilerin hazırlanacağı savaş iç savaştır. Fakat, burjuvazi kesın olarak çökertümedıkçe, proletarya büyük çoğunlufu ile ve gonül nzasiyle silâhlı bir ayaklanmaya yardım etmiyecek olursa, köylü kıtlesi, proletaryaya yine gönül rızasıyle katılacak halde değılseler, o zaman silâhlı bir ayaklanmaya ve iç savasa başvurmamak gerekir. Böyle bir savaş başladığı zaman ılk yapılacak iş şehirleri ele geçırmek ve sonra kbylere yönelmek, bunun aksini yapmak hatâ olur, Sovyet ihtilâlini çok yakmdan inceledıgi içın bu ihtüâle 1789 Fransız ihtılalinden fazla kıymet veriyordu. 1917 Bus ihtilâli Fransız ihtilâli gibi milll değil. evrenseldır. Rus ihtilâlınin enternasyonalci oluşu, Çinın mılll hasretlerıni tahakkıık ettirmeye yanyacak, Li'nin hayatta ıken görmek istediği Çin kalkınmasına, dış etkılerle hizmet edecekti. Li'ye gdre Rus toplumu Doğu ile Batı arasındaki rabıtayı kuraoak; yannın banşçı büyük dünya sentezinde, Çin, Rusyanın açtığı yoldan giderek kendisine batı toplumu içinde aynlan atlas koltuğa oturacaktır. Aradan uzun yıllar geçtikten sonra, o zaman yapılan tahminlerle, bugünkü sonuçlan karşılaştırdığımız zaman insanlann ne kadar aldandıklannı görmek zor değildir. Ama ne olursa olsun Li'nin bu düşüncelerini açıklama sından kırk yıl sonra, bu fikırlere Mao'nun yazılannda yine de rastgeleceğız. Mao, Lı'den aldığından şuphe edemiyeceğimiz şu fikirleri savunmaktadır: «Çinin llerlemesi çok kolay olacaktır. Gerçi Çin fakır kalmıştır ama, dönülmesi lâzım gelen yanlış bir adım da atmamıştır. Sosyalizmin tatbikatında bız yalnız ileri gidecegiz.. başka milletler kapitalist kademelere ulaştık tan sonra geri dönüp sosyalist hedeflere yönelecekler.. bizim avantajımız budur.» Mao kütüphanede yerleri süpürürken Li'nin «Bolşevizmin zaferi» isımli makalesini okuyor. Li bu zaferden memnundur, çünkü 1917 ihtilâlinin emperyalizme tekme atacagını railliyetçi bir duygu ile sezmektedir. Yine bu tanhlerde fgençlik ve köylerimiz) makalesiyle Li bugün Çinde re• ça olan bir nazariyenin temeva t lini atıyor. Zamanla Mao, proleter işçi fikri yerine köylünün proleterliğini llân edecektir. Mao, emperyalizmin darbeslnl y»» miş ezik bır millet anlayışından hareket etmektedir. Stalm, komünizmin dünyaya vayılması kavgasında, Sovyet Ru« >ada elde edilen neticeleri sağlama bağlama f ıkrini savunurken, artık Sovyet Rusvaya güvenemiyen Mao tecrübe edilmekten korktuğu lçin sürekll ihtilâl metoduyla, komünizmin dünyaya ya yılmasını bir milll savunma tedbiri olarak teşvik etmektedir. Onun içindir ki StaUnin BIUmür.den sonra, komünist dünya. nın liderlik tahtı tartışma konusu olunca, Avrupanm Troçkistleri, bu tahta Çinin büyük hft. kimi Mao, yoldaşı aday olarale seçmişler, o da bu seçimi çok benimseyerek bundan gurur duymuştur. Düşünceler arasındaki farklar Mao; 1949 ibtilâlinln 5. yıldonümünde halkı selâmlıyor ÎARIN: Niifus çokluğu MALKOÇOCLU ÇALINAN TAÇ Yaxan ve çiirtMr; AytfAN BAŞOĞLÜ S örülüyor a , Troçky'nin, Lenin'in işçi sınıfı anlayışından hız alan düşünceleri yerine, Çin'de koşullar başka in'de ıse koşullar çok başkadır. Çın, bagımsız, demokratık bir ülke hıç bir zaman olmaıruştır. O 1949 ihtılâllne kadar yan sömürge ve yarı feodal bir sisteme Ubi idl. Dış llışkıleruıde mılll bağımsızlık haklarını kullanamıyordu. Aksine emperyalizmin boyundurugu altına düs mtlştu. Çinde parlamento yoktu ki komlinfet partiler onun kUrsttsunden istifade etsinler, yine par lamento olmadıgı için işçtlere grev hakkı tanıyan kanunlar da çıkmamıştı. Onun için burjuva demokrasılerindeki metodlar bizde kullanılamaz, bizim için uzun süren meşru dedığimiz bir mücadele tarzı yoktur. Onun gibi evvelâ şehirleri, sonra köyleri ele geçtrmek problemi de tnevcut degıldir. Çın komünist partisi için dâva şudur: ESnperyalıst kuvvetler tarafından Çıne karşı silâhlı tecavüz yoksa, o zaman Çm komünist partisi, halk ihtılâli yapmak mecburiyetindedir. Bu ihtılâli burjuvazıyi yedeğe alarak emperyalizmin uşaklan olan militaristlere karşı yönetmeliyiz! 1924 • 27 arası Sun Yatsen komünist partisiyle birlikte işçi ve köylülerin de yardımını temın ederek Kanton'da tngiliz emperyalistlerinin desteğini gören esnaf milislerini mağlüp etmişti. Kuzey ayaklanmalannda köylü ve küçük burjuvazi ile birleşen komünist partisi, toprak sahipleri ile kompradorlara karşı savaşa girdi.. ama eğer emperyalistler bize savaş açmışlarsa o zaman hiç bir iç savaş düşüncesine kapılmadan dış düşmana karşı elbirliği ile harb etmek gerekir. Japon istilâcılanna karşı yaptığınuz savaş birlik ve beraberlik halinde oluşumuzım bir ömeğidir.» C Yazan: 125 FAİK BAYSAL DİŞI BOND Fikirler değişik 6 TİFFANY JONES ördüğünüs gibi Mao'nun bu fikirleri başka memleketlerin komünist liderlerinden daha değişiktir, ve bu fikirleri öğrenince, dünyada son zamanlarda olup bitenleri anlamak daha kolaylaşmaktadır. Mao, 1917 Sovyet devrimlni benimsemlştir. Fakat, dünya ihtilftlini bir Troçky gibi, emekçi sıruf namına değil, Çin halkı adına ister. Hürriyetçi Mao ao'nun bıyograflsini yazanlar, şu olaylan da anlatırlar: Mao kUtUphanede çalışıp, ortalığı süpürilrken, yukanda söylediğimiz gibi L ve Şen'e karşı d hayranlık duymaktadır. Çünkü Şen Avrupalı anlamiyle hilrriyetçilik dâvası güdüyordu. Şen o na Batı anlamı ile özgürlügün ne olduğunu öğretmişti, ona positivizmi anlatnuş tekniğin Avrupa mllletlerlnl ne kadar yücelttiğinl öğretmiş, emperyalizm lle tek nige hâkimiyet arasmdaM ilişkiler Uzerine dikkatini çekmişti. Mao'yu asıl Şen'e hayran kılan sebepler, Şen'in batü lnançlara karşı açmış olduğu mücadele idi.. Mao o zamanlar bu kavgayı vadırgadığmı itiraf ediyor, çünkü batıl itikatlar, Çin halkının vüreginde ne kadar gedik salrnıssa, Mao'nun da vüreginde o kadar gedik salmış bulunuyordu. Onun kalbinden bu batıl inançlan bir ustura darbesiyle söklip atan Şen, ilk defa Mao'nun gözünun önündeki mistik perdeyi yırtmasını bildi. M GARTH N ao'nun kendısinl yetlştinnesmde etkili olan dlğer arkadaşı Li'ye gelince, o teknık lle Şen kadar UgUenmiyor, fakat Çocuklar gittikten sonra ne d!ye meyTalannı vereceklerdi? Sıcaklığını hâlâ yüreklerinde duvdnklan bu ellerin, kendilerinden bir kere daha kopan bu ellerin hiçbir kötfilüğtinü çörmemislerdi. öyleyse durup dnrurken kendi. lerini bırakıp eidecek ne vardı? Acaba kimden kaçıvorlardı? Herbirisi bir çocnk kadar snçsnıdn. Onlara meyva vermiş olraaktan başka hiç. bir eünahları yoktn. Afaç olarak dünyaya gel. diklerinden beri flk defa agaç olmanın acısını dnvmnslardı. tnsanlar fibi ayaklan olmamanın acısıydı bo. Dofmak, büyümek, veryüzünde bir adım atamadan Slmek, sevilrn insanlann arkasından bakakalmak. dayanılır sev degildir. Ni. çin «idivorlardı? Nive hiçbir sev söylememislerdi? Anlamıvorlardı. hiçbir zaman da anlayamıvacaklardı. Talnız birtakım insanlar böyle olraasını istemisti. Bn çSzyasları onların daha çok hosuna eidiyorda. Dfınva dedlîin böyle olmalıvdı. tnsan insanı öldürmeli, öldüremese bile vürefini vakmalıvdı. Kimine mSslBman. kimine hıristivan, kimine Türk, kimine de Sırn denmelivdi. Aralannda siirüo fîden bir avnlık olmalıvdı. Rnnnn da adına diinva denmelivdi. Bnynrnn, sn kSseve otnrnn papaz efendl. Peder Tnvan eösterilen yere geç«, »onra Şevvala'va tesekkflr etli. Gltmeseniı de olnrdn bence Madam Selmanovic. Her « T savasın yakında sona erece. ğini eöslerİTOr. Şevrala karsı köseye otnrmnştn. Ben bn savasın 5vle kolay kolay bitecetini hic sanmıvornm papaz efendi. Haklısımz. ama dünvada bitmeyen Wcbir sava<t voktnr. Bir eün mntlaka barıs olacak. Bnnda da sasılacak hichir sev vok. Benlm bütün istfdiHm hansın «flrekli olmasıdır. Bövle olmasını heoimiz Istiyornı. Ama olmnvor Iste papaz efendi tnsanlar vnrtrp kırmaktan hoslanıvor. Onnn icin vann ne olacajı belli olmaz. Drina ölülerden eeçilmlvor. Mihallovic'in »on bir baskın dahs vapaeatı ve hepimizi SldfirecelH s5v1enivor. Bu nedenle daha fa«la dnramazdık. Toksa evinden barkından olmavı kim ister? Qâ ma bivrrenis papaı efendi. Hem de hir vakit ceçirmeden. Avişa kendi evinin bnlnndnğn yere bıkıyordn. Evet, Şevvala'nın dediH fîM hemen kacmamız gerek. Yalnıı bn »Bzlerim ranlif ani»sılmasin papaz efendl. Biı korktnSiımTiı k«n kaçmıvonız. Biıim vassmaraıı wrek. Hem de her zamandan daha füçlü rasamamı* gerek. Çfinku bn kötülüklerin hesabım onlardan sora. eafız bir fiin. Onon Için kaçıyomı. Tasamak. intikam aîabilmek icin kanyomı. Bir rfn vine bnrava dönecek, ama artık «evmek fdn deSîl hî» (ÎP ölflıirmpV i("nflönefeSİT.Onlann hizim rfbi evlerin! touraklannı bırakıp rittîklerinj rörmek lcin döneceiHz. Osmank'e vaptıklan «ihl ben de onlann srBzflnfl ovaeaiim. D3ve döve kırmadık v^rlerin! hırakmıvaeaSım onlann. Os. maniç'in ölfl«fi irimden kalkmeava kadar elimden «elpn kötüirı*" vapacajım ben de onlara. Mnammera kızdı. Sns anne. papaz efendi bir sey sByleyecek galiha. Peder Tnvan nvknsnnda jülümseyen bîr çocnk kadar saklndl. Çok haklısınız. Aı bHe «»vlflyomımıı. Fakat zaman her sevl dözeltir. Zaman rtrfll rüriil akan bir m dbidir. Delice akan bn tnynn önfinde en a£ır baslar bile eünün blrinde nasıl sürfîklenip giderse. zaman da en nnntnlmavacak sandıSimız acılan övle alm çötilrfir. O xaman insan daha ivi jSrmrve. daha Ivi dBsün. meve baslar. Bir veri vanan insanın 5nce hafir. man kadar do{a! olan bir «ev voktnr. Sis de simdi Svlesiniz. Aidıdnız vara daha kanıvor. Ama bn r»ra rönnn birinde vavas vava^ kabnh baSlıvacak. Terinde en kücük bir 1ı bile kat. mıvacak. O zaman bnçün Bldflrmek lstedl(inİ7 insanlann vardımına herkesten Bnee ılıin kosam'HniTdsn cminim. Bir «ars.nfı oldn oltianndaH nekif tekeTİeh hlrden dünmerp hasladı. Neılr her sevl Ineedrn incevr diinfmmiistii. Pavton rerine Otmanle'tn iki vfık araba«ını aTarak birhirîne ba*1amt«. lelne minderler ve kilimler kovmm. O«tBnO de fcalın mnsamhavla ivire kapatmıHi. Araba ha. reket eder etmez hfltiin "tonns lar kesilmfs. herkes arkalarından hızla nzaklaşan mahalleden gözlerini ayıramaz olmuşta. KSşeyl döndükten sonra da evler ve ağaçlar birden kaybolmnş, at. lann nalları tenis bir asfaltı dövmeye bsslamıştı. Tolnn so) tarafına dev tanklar «ırılan. mısiı. On adım aralıkla bölgeyi tntmuş çelik migferli Alman askerleri kax adımlanyla bir asagi bir ynkarı dolasıyorlardı. Yolun sajt ya. nında nfacık bir park vardı. Ağaçların altın. daki kanapeler bomboştn. Parkın arkasındakl bir blnaya iskele knralrans, bir işçi damdan a . sağiva moloz döküvordn. Uznn ince minareli caminin önfinden jeçerken yirmi metre soldaki kilisenin knlesinde çanlar çalmaya baslamıstı. Bn kilise hemen istavroz cıkarmava baglavan Peder Tnvan'm kilisesivdi. Kilisenin arkasında yüzlerce sedir atacı vardı. Camî knbbesinin knr şnnlan simsivahtı. tepesine bembevaz bir f ö . rercin konmnstn. Sokaklarda askerlerden bagka bemen hemen hiç kimse yoktn. Daha ileride dev bir eaml knbbesini andıran sanmsı tepeler nzanıyordn. Tol aradan ddivordn. O tepelerin arkası Drina'vdı. Gündüzleri masmavi, artık vaz fecelerindeki eibi eümfisten, ısıl ısıl defildi artık Drina. Balıklar âtitt. simdi Insanlar yfizüyordn Drina'nın dibinde. Günahsız. snçsnz, yaşamaya dovamamıs insanlar DTİna'nın dibinde birbirlerine sarılmıslardı. tnsanlar Drina'nın dibinde defcil, Drina artık onlann kindeydl. Zaten oldam olası birbirlerini severler. dl. Artık hir daha avnlmamak Bzere bnlns. mnşlardı. En çok bjlıklar saşa kalmıstı bn Işe. Bn yeni balıklara bir türlö alısamamıslar. onlann hiç biriyle çok çalıştıklan halde vakın arkadas* lık knramamışlardı Drina'ya eitfikçe venl yenl balıklar reliyordu. Bn ddişle asıl balıklara ver kalmıvacaktı. Mihailoviç dnrraadan saldınyordu. Biko. Türk Divisia ve Partizaniar birçok noktada Drina'>T eeçerck eetniklere ajır kayiplar verdiriyordu. Drina bngüne kadar savasin bSylesini pörmemisti Vrdeni )Wce hilinmeven Mr masal «eruna Insanlar birbirlerini ekin blçer gibi bicivor. Drina dnrmadan kabanyordn. Sevvala dua edivordu. tnşallah basımıza blrşey gelmeden sınıra ulasınz. Peder Tnvan haçını Bptfl. tsa sizlnle beraber olsnn. Tarkiye*ye saj •alim varmanız için elimden eelenl yapacagım. Çok tanmet ediyorsnnnz papaz efendl. Ne zahzneti? GBrevimi yapıyonun ben. tki kilometreden fazla bir yolu hemen hemen hiç konnsrnadan ırittiler. Sehir iylce Berilerde kalmıştı. Drina bovnna vaklaştıkça hav» daha da iohımuş. önlerinde nzayıp piden Hremit sırtı sibi kambnrnmsu çırçıplak topraklar bazı yerde olulerin kanı bnlasmı? dW kınmzılaşnııştı. Arasıra yanlanndan kupkonj ataçlar teçivordn. Atjann nal seslerinden korkuva kapılan bir Iki kns üzerine kondnklan daüardan hemen havalanıvor. arabanm cevırsinde kocanran bir dalre çizdikten sonra ufnk cizeisinde mavi bir dnvar eiW vükselen sıra daglara dngrn toprafa sürtünürcesine nçnp rldivorlardi. Her verde. en nfak bir tas parcasında bile acavip htr dnr?nnlnk, sanya çalan bir sessîzlik vardı. Bn arabanm içîndeMleri bir tntam afyonnn nvusnklnfn sibl saran. dinledikçe daha da dnvnlan. İnsanın fliMerine Mnlerce aq kannca eibl fisüşen hir «iPSsİTİilrtl Tıkilan vnvalar, birhirinden kopan İnsanlar. dünvavı fanımadan ölüp ridiveren hinlerce cocnk. Mrden kabaran bir nehrin «ahahlann hlrinde vavas vava» çekilen bulanık snlanndan arta kalan sapsan fcnma benzer mnl mnl «mlar. Bziin«i«anden sacinı başını vol»n bir toprak. bir daha dönememenin varattıfı bıcak keskinlleindeH mo«înior rflzln korkn, cok nzaklarda beMeven rizliliklerle dolu venl bır dnnva. Bn sessizligin içindp btmlar vard» fste. Belkı blraz «onra her sev korlrnnc hlr karanltfa r"mfilecek. verinniy hlr toprafa dfisen tohmnlar eıW kinler de vfireklerin karanlıŞmda vesermeve vakit hulamadan knrnvnp kalacaktı. Tppedpki tünes bile çazı Mimph r,7erp nlan hlr lâmbanm titrek alpvi P^ «ınfuktn Çnk aleakta dnrnmrdn. hir 518 eRzfl elbl pan<nzdı Batı kmarmı kanavan rtaflann karh tenelerini a*ahnı»ceP1 çok «BnheliTdf. Tol ırünesln İ7İndf rMivnrdn R n octa Drina'nın kan kirmızı renrl »RknİTfiTif vırrtnmrtn Harvanlar vnrnlmava bnslamısTarrtı Fakat. ne olnrsa nlsnn. eünes o fcarli tepelerden Mrine takılmadan bazı erlerf camla kaplıymıs ırfbi pvrlayan ovavı asmalan çerekti. ' f Arka» »w1