Katalog

SAYFA DÖRT :CUMHURİYETi 30 Mart 1972 TURÎZMMASflLLveÖTES ve Fotoğroflor: ATİLLA DORSAY Günümüzde turizm, artık tam bir işbirliği konusudur Acentelerin turizmde önemli sonımluluğu vardır Gemi lurizmınin butün yununü. yetersiz Galata rıhtımı çeker. Blr kıs günü Galata'ya >anaşmış bir Ingiliz yolcu gemisi... •••URtSTIK lstanbultumuI I I zun, turızmle yakından ve" • ya doğrudan doğruya ijgıli sorunlanm, şu bırkaç yazıda anlatmaya çalıştık. Göninen koy. kılavuz istemez misâli, aslında bu sorunlann, ker.dı gundelik sonralarmm biraz dışma çıkıp ya;adığı kente biraz daha genış bir perspek tif ıçinde bakabılen herkes tarafın dan gdrülebileceğine inanıyoruz. Turizmin uzun süredir içinde o!yapılmasını önermiş ve ömek ola duğumuz için, bunları derleyıp to rak da. Suleymaniye civarının bir parlamak, belki bizim için biraz «eski Türk mimarisi korutna boldaha kolay oldu, o kadar. Ayrıca gesi», sürlarm veya Karıye/surlar/ bu sorunların, Türkiye çapında Tekfur sarayı ,'Blakernos kalıntılaturizm sorunlarrauz için de genel n bolgesınin bir •Bızıns sanatı bol çozum yolları getırebıleceğıne ina gesi» olarak ele alınması gereğınnıyoruz. Örneğın, tarihi değer ta den söz etmiştik. Bu yontem, elşıyan mahallelerm tumuyle «taribette ki bütün tarıhi atmosfer tahi'turisük merkez> olarak ılân şıyan kent ve merkezler için geedılip, mümkün mertebe korunraa çerhdir. Nitekim, sayın Turizm ve ları, onanmlan ve tanzimlerinın Tanıtma Bakanı, geçenlerde, önem li bir turistik merkez olarak el« ahnacak olan Antalya'nın ünlu ve eski Kale mahallesinın olduğu gıbi korunarak, yeni inşaatlarla karakterıni kaybetmesine izin verilmeyeceğıni beyan etmiştir. Tiirkıyede boyle bir korunmaya ihtiyaç gösteren bölgeler ve Istanbul, Bursa, Edirne. Kayseri, Antaiya gıbi tanhi kentlerdeki tipik mahal leler, muhskkak ki pek çoktur. îşte turisti şaşırtan göriintülerdcn mıdelerine gıi\enip, çöp vığınları önünde kızartılan köfteleri âfiyetle yiyen vatandaşlarumz .. Turizm Müdürlüğü, Turizm ve Ta nıtma Bakanlığı'nın îstanbul Bolge Müdurluğu .. Ve sonra, turizmi bılfıil yapan acentelerin, tercüman rehberlerin cemiyetleri.. Îşte bıitun bu kuruluşlarm varhğına rağmen, îstanbul turizminin hayati so runlan için bile yıllardır hiç bir şey yapümamıştır Yeşilköy ve Kapıkule faciaları, ancak kamuoyunun konuya bunca ciddiyetle eğilmesi sonucudur ki yavaş yavaş da olsa, düzeltilme yoluna girmiştır.. Ancak, yeni mev=ımin j'aklaştığı su günlerde, Galata liman kapısının ihtiyacın çok altında kalan karşılama kaDasitesi, veya or neğin Kariye müzesinin, yollan ve park imkânlarıyla yakından turizm mevsiminde ziyareti imkânsız hale getirecek olan yetersizliği, yine olduğu gıbi durmaktadır. Bunun gıbi daha düzinelerle çok önemli soruna ne resmî kuru luşlar çare aramışlar ne de bu yol dan para kazanmakta olan acenteler veya tercüman rehberler birliği, bu durumların ciddiyet.nı sorumlu makamlara gereğı gıbi ha tırlatan ranorlar sunmuşlardır. yabancı gemner, sayısı gitgide fazlalaşmakta olan acentelerımızi za man zaman bırbirine düşurmekte, devamh olarak fijat kınlmakta, acentelerimiz bu gemilerin tenısil cılerı, hattâ bazan personeli karjı smda bile boyunlan kıldan ince bir duruma düşerek yapüan herşeyi sineye çekmektedirler. Bakan lığın turlar için bir «taban fiyat» tesbiti, bizim gördüğümüz kadtırıyla, bu baknıdan yararlı olmnş tur. Günün her saatinde ortalıkta gezincn, kimi zaman hayatını turistik eşya satarak kazanma\a çahşan kuçük çocuklar, Batıüyı şaşutır. sinden çıkan tuvaletll kadmlar, gün kalıp gidecek gemi turistinin ılerde uzun bir süre için gelmcsl fraklı beyler, gece turu dıye kaveya tanıdıklarını göndermesı için, ranlık, in cin geçmeyen Çamhca tepesine götürülmüşler, üstelık ko îstanbul'un Sirkeci ve Sultanahtü bir havada, o lâme veya rugan met'ten ibaret olduğunu sanma.rası, Dolmabahçesi, Boğazı, Taşlığı, pabuçlarıyla Asya çamuruna bala Taksımi, Beyoğlusuyla, modern, narak, sözüm ona Boğaz'uı ışıkia nnı seyretmişlerdi. Buyuk oir f\ temiz semtleri caddeleri, lüks otel leri de olduğunu görmesi gerekli yasko olan bu programı, gerçi ya dır. Çünkü turist, tanhi eser >abancı acente istemiştı.. ama kendi nında artık mutlaka Avrupai blr gerçeklerimizi, yetersizlıklerunızi konforurl da asgarî koşullannı ar» elbette ki daha iyi bilen bir acenmaktedır. Görüldüğü gibi, bir '.ur tenin boyle bir programı kabul et programı bile, turizm açısından memesi gerekirdi. Yine bazı gjnuzun vadede önem taşımakta v« dehk gemi turlannda, gemi geç acentelerin her türlü çalışmasui" kaldığmda (ki Yunan gemileri, daki önemi belirlemektedir... nedendir bilinmez, hep rötarlı gelırler), yapüması âdet olan BeyT A R I N : oğlu yakası turu iptal edılerek, sa dece tarihî Îstanbul yarımadasının ziyaretiyle yetinilmektedir. HalSabah gelen, akşam buki bu, yanlıştır. Niye? Çünkü, giden turist Istanbul'un önemli amtları gerçi îstanbul yakasındadır. ama.. bir • İŞBİRLİĞİ GEREĞİ UKİZM, aslında şüphe yok ki tam bir koordinasyonu, işbirliğini gerektiren bir konu olmuştur günümüzde... Turizmle ya kmdan uzaktan ilgili her türlü kurulu5 vcya şahsın, böyle bir işbirliği çarkının, görevini, fonksiyonunu ve sorurnunu bilen bir par çası olması gerekir. Ama bizde ne görevler. Ne de sorumluluklar bcl lidir. Ömeğin, yıkılmak üzere olan veya herkesin gözü önünde y.kılan bir eski eser (bu, soz geliml bir tarihl çeşmedir, bir eski ahşap ev veya yahdrr, bir tarihi ağaçtır) hakkmda bir müracaatta bulunsa nız, çok muhtemeldir ki bununla ilgilenecek bir makam bulamıyacaksınız.. Belediye sizi Vakıflara, Vakıflar, Eski Eserler Müdürlüğüne, orası da Anıtlar Yüksek Ku ruluna yollayabilir» Istanbul'un turizm sorunlarıyla ilgilenmesi ge reken bunca kuruluş vardır: Belediye, Beledıye'nin Basın, Yayın ve I • PROGRAMLARIN TESBİTİ.. CENTELER, yapUkları herşeyi, en basit bir günlük tur programını bile, yurt çıkarları yörüngesine oturtmah, herşeyin en iyisini vermelıdirler. Örneğin, bir tarihte, lüks Renaissance gemı • DIŞ BÜROLAR URtZME daha genel bir açıdan baküdığı zaman, aynı İ|birh5i yine gerekli olacaktır. Artık önemli bir endüstri olan turizmin, dış tanıtma ve pazarlamasını yapacak olan dış bürolanmız, bu işbirliğinin ilk önemli halkasıdır. Bizde, bu büroların çahsması ve masraflan, tamamen Turizm Bakanlığınm sorumu ve butçesınin kapsamma girer. Halbukı turizınde ilerleyen ülkeler, bu soruna irfhD pratik çdzüm yollan geürmişlerdir. Örneğin Italyanın dış ulkelerdeki bürolan, İtalyan Resni Turizm Bürosunun denetimi altında, mahalli tunzm dernekleri ve seyahat acenteleri tarafmdan fı nanse edılmektedir. Isviçrede, ulke içi ulaşımda önemli bir yer tutan Demiryolları, Avusturj'a'da De miryolları'nm yanısıra Otelcıler Birliği, turizm alanında mükemmel bir isbirliğme gırmişlerdir. Bizde ise, TJJ.Y. veya Denizcılık Bankası gıbi ulusal ulaşım kuruluşlanyla işbirliği sağlanamadığı gıbi, oteller, seyahat acenteleri ve hattâ bazan turizme kenarından bucağından girmış şahıslar, kendi başlarına çalışır, kendi kendi'erıne gruplar getirmeğe kalkışır, birbirlerinden «muşteri çaiarak> kendi çıkafhurı ddğrultüsunda. ama sonuç olarak Türk turizmi aleyhinde bir politikayı uygularlar. Butun bu çalışmaların, Turizın Bakanlığı yonetimi ve kontrolunda bırleştirılmesi, dış pazarlamamı zı yapacak temsilcilıklerimizin Turizm Bakanlığı, TJI.Y, Denızyolları, seyahat acenteleri ve örneğin Tekel Idaresi gıbi resmi ku ruluşların işbirliğıyle kurulması, hem devletin dış bürolara yaptığı büyük masraflan azaltacak, hem de daha pratik ve etluli sonuçlar sağlayacaktu. D15 büroların bu şekilde teşkili konusunda Bjkanh ğm yakın zamanlarda aldığı bir karar, bu açıdan sevindiricidır T YAGMUR»» INCEDEN" »1 1 •••» Yoıon: AfsüT 22 Ondan sonra başlayacak Ijte. Ondan sonra önemll olacağız. Kaçamak yaşamıyornz hiç bir geyi ne güzel. Birazdan yanma uzanacağım. Ama neden şeciktırmek istnorum? Sankı biiyu bozulmasın istercesine. Kocaman bir gece, kalın, kapkahn. Kocaman bir kitap gibi. Ne olnrıun o bodalalıkları bırak romanında. Tok Anadolu'dan pelmiş de, yok dört çocnğn varmıs da, yok çocnklardan biri esrara alifnuş da, Ne diye cansız seyler seçersin. Tok, canlı aslında, ama sen canUndıramıyorsan. Tazmadan edemediİSin bir seyleri yazmalısın. Ne olursnn yapma, bn is zorlama kaldırmaz. Beni daha çok konnstnrma, elimden tnt, yatafıma götfir, yanıma nzan, saçlanmı okşa, ne olur yap dediğimi. Gün doğdn diyebilmek için sabahı beklemelisln.» XVI «Bir heykel toprakta avar (fibl yfiz yıl nynmak isterim göğsünde. Iki yüıyıl, ya da daha nzan bir zaman. Hiç uyanmadan, ama nyndnğu nvkanan bilincinde olarak.» «Isığı söndüreyim mi?» «Söndürme. Beni >atır dedim 4ma, oykara var demfdim.» . 7, , w <«KaUsn» üstüne y«t, gözltrtal kapa. Bak gana ne anlatacağım.» «Ne olnrsun bir şey anlat bana.» «Bak sana ne anlatacağim. Blrgün, köçflcük bir kus evinl sasırmıs. Tafmnr da Indirmişj» «tnceden mi yıfmıs yajmur?» «tnceden inceden yafmaya başlamış. Sonra hızlanmış. Sonra bardaktan bosanırcasına. Knş ıslanmıs. Gözlcri. avakları, tüyleri sn içinde. Ağlamıs. Tafmnr duymamıs bile knsun jözyaçını. Biraz sonra, bir ışık belirmis uzaktaj» «Avışığı mı?» «Lâmba ışıgı Ayşe'm, lâmba ısıtı. Kns var gâcfiyle haykırm». Dnynramamış. Sesi yağmora karısıp çitmis. Ruş nçmaya yeltenmiş, nçamamıs. Ağlamış.» «Rüzgâr çıkmamış mı?» «Birden bir rüzgâr çıkmış. Knça açnrmnş. Kaşo lâmba ısıgına dofra nçurmnş^ «Isık yanan yer bir knlübe miymis?» «Knlübfymis.» «Kuşu sötürmü? mfl rüzgâr knlübenln kapısına.» Timucin MAfcKÜÇOĞLU ÇÂLİNAN TAÇ AYHAN • DİĞER HALKALAR.. IŞ BÜROLARIN ilk halkasmı teşkıl ettiği işbirliğinin dığer halkaları, acenteler, konaklama tesıslerı, turistle teması olan resmi memur ve makamlar, tercüman rehberler, taksi joförleri, turistik çarşı efradı ve nihayet, turisün çeşitli fırsat ve durumlarda karşılaşacağı halktır. Turizm politıkasınm başarıya ulaşması içın, bütun bu kuruluş ve zümrelerın, turistle en yakın ve devamh teması olanlardan başlayarak, turizm politikası açısından eğıtilmeleri ve herbırinin genel bir tu rizm politikası içindeki yerini ve gorevini eksiksız yapması şartbr. Örneğin, konaklama tesislerimizde yatak sayısının gitgide artmasına karşılık, gerekli personelin yoklu ğu veya eksikliği, kendıni gıttikça duyuran bir önemli boşluktur. Açılmış olan birkaç Turizm ve Otel cilik okulunun ilk mezunlarını vermiş olması, bu konuda şimdilik bir ümit getirmektedir. Gümrük, pasaport, kambiyo, danışma gibi yerlerde görevli personelin de özellikle büyük bir dikkat ve özen le seçilmeleri sarttır. Büyuk kent lerdeki taksi şoförlerinin de, turizmle direkt iliskisi olan bir zütnre olarak, gerekli eğitim ve kontro la tabi tutulmalan ise, önemi bir türlü anlaşümamıs bir dığer konudur.. D «Knşn rüzgâr kalübenin kapısına kadar götürmüş, sonra geriye dönmü«j» «Kuş ne görmiiş knlübede?» «Yata|ına nzanmakta olan bir kız görmiif» «Vzanma» demis, «beni kurula, gidemiyomm, kaldım burada:» Kızcağız kusu kurulamış. Kıa rüzgârı bu. Bir daha esmis. Kuşu korkutmuf. Ama. kuş gıtmekte kararlıytnış.» «Uzak mıymıs gidecegi yer* «Yuvası çok azaktaymı^. Tam ikl gfin Iki gece uzaktaymıs. Kız, burada kal demiş kuşa. Çünkü, çünkü kusa vnrulmnş k ı u «Ama çitmek zorunda* «Evet eitrack zornnda. «Gidecefim, şltme. Iiyim, yagmnr beni ıslatsa da, gökler beni korkntsa da. uzaklık beni yorsa da, rüzgâr beni fırlatsa da gideceğim!» drmi«.» '«Niye bu kadar çabnk titmek Istiyormuşj «Bn soruyu sormuş kız. Knş demiş ki: «Kim •eve sövleme. Ben sevdijimi kaybettim. Çobanım ben, yoksul bir çobanım ben. Sevgiliml anyornm. Yürüyerek (telemtzdim. Ruş oldunu Sc\dijimi bnlmadan insan olamam. Arıyorum. Salıver beni. Gidevim, arayayım levdigimi.» «Kız, ne deraiş?» . «Anlatmannı istemis, kimdl sevgiliri, adı neydi? Meğer ku o cobankus'nn ievgilisiymi». «Beni sevip sevmeditini anlamak için kaçtım» demi? kız. burava trldim. bn knlübeye yerlestim. Nasıl da sevindim ama» Mejrer, kızeagıı, günlerdir, avlardır iki gözü iki çeşme aglıyorrnns, gelmedi sevditim dive.» «Kıx o gece bıraktnamıs degil ml knşuT» «Kns birden insan kılıfina girmis, ne ki. Iığına girmesi, insanmıs, insan olmnş.» «Bir daha hiç aynlmamış mı sevgilisinden?» «Avrılmamış. her gece saçlarını okşamıs onnn.» •Hep o knlübede mi kalmışlar?» «Hep o knlübede kalmışlar, dönmtmisler geldikleri vere. Dönmemisler, çünkü o ülkede çobanlar prenseslerle evlenemezmisj «Ne kötü!» «Ne kötü oldujhı için üzüldün mü?» «rzülmedim. Yanımdasın.» «Kns için?* «Ne dive Szüleyim. varacagı yere vardı.» «tste bövle. Böyle vanlıyor. tnsanken Ua] olarak, ıslanarak.» ^ ^ (Arkası var) DİŞİ BOND BUMUAP ÇESlTU DERINLIK. Jr^KDEKJ ALINMIŞ Zamane Çocuğu , Yazcm: BILL NAUGHTOH bi ne olablür?. Ama: «Benimle görüşecek ne var?» «Evet, berşeyı blllyor,» dlye diye sordum. «Bana bağu değilsin ki sen!.» cevap verdi. Gilda «Malcolm'un bir babaya Herşeyi biliyonnuş! Sankl James Bond. Olup olacağı bir şe lhtiyacı var» dedi. Şu kaltağın yediğl naneye bak. hir Hatlan kontrol memuru yaTam da o kadar para sayıp 1yı hu!. «Peü, ne dedl,» dlye sordum. bebek aldığım sırada!. «Ya ben neci oluyorum öyley«Malooltn'a iyi bir baba olse?? dlye sordum tnaga çalısacagıru söyledJ.» Gilda «Sadece hafta sonlarrn «Lâf, nasıl baba olabiUyormus ona? Çocugun babası benlm. Ça d<> değil doğru dürüst babaya ihtivacı var,» dedl lışmakla olacak şey degil bu.» «Orasına bakarsan hep'.mlzin «Bunu o da biliyor ama pek o kadar önemli olduğuna lnan fhtiyacı var doğru dürüst babaya dogru dürüst analara da mıyor.» «Ya. Onca Onemll olan ney ihtiyacımız var. aslıru ararsan. Ama btı gîbi çeylerin neslt tümiş öyleyse?j> Gilda cevap vennezden önce kenmlşe benzlyor. Otıun İçin bu Ififı fcesellm en lylsl.» blr an düşündü' «Alfle, her peçen gün biraz tHumphrey suna inamyor k' baba olmak sadece anneyle daha yaslanıvorum.» beraber kalmıs olmak demek «Ne o, basta mı yapmaÇa kaldeğildir. Daha çok çocuğa bak Inyorsun sen bana yoksa?.» mak, yetlstlrmelt meselesidlr!.» «Hiç blr sey yapmağa kalmıLâfa bak. hizaya gel! Kim ne vorum.» derse desin çocugun babası ba«Kes artık bu bahsl.» dedlm. badır işte.. «Zira senln ne edip, tşlediğin Gilda, tBlr de sevmekjı dedl. vız geliyor bana..» «Aslmda onu tam manasıyla Kendi kendime, eğer sahiden böyleyse ortabkta baba a y e sevmiyorum. Alfie. senl sevdlfarfa bir sey yok demektlr. dl ğlrn gibl..» ye düşündüm. Zira bizim evli «Sevmekten bahsetme bana. ahbablann hepsJtek dflekleri slz kan tasmınm afzınızda eeçoluk çocuktan uzakla?mak!. veleylp durdugunu? clnsten sev<tYa sen ne sövledin?» dlye glnin ne demek olduğunu bümiyorum ben. Ask. aşk, ask! BiGilda'ya sordum. «Hiçbir şev söylemedlm,» dl lis* kalkın «Sretmesevdi slz de bilmevecekftni» va, bu Iftfın ne ye cevap verdl. «Hiçbir şey söylemeden olur manaya eeldlgini!» ZDI" canrm?.» Gilda, «Am« ong saveıro var,» «Önce seninle gOrüsmemin ge dedl. rektffinl sövledlm.» Bunu der demer tepem attı. ö y l e ya? Nesl var bunun? Bu Bu benlm agzıma bile almadı1 l? benlmle konusmasından ta ğım blr kelimedlr. Hattft buÇevı'ren: NIHAL YEĞINOBAL1 nun ne manaya geldığlnı bile btlmem ben. Yani bilirim tabıi, ama ömriî havatımds bclmseye saygı beslememlşimdir. Bizim türîü yasayaniann duvup vaptlğı birşey degildır bu Herhalde kendim de hiç kimse tarafmdan sayümadan «lüp eldeppŞim. Ülsun «aygısır da vapar 1n«:an. Zatı dünyanm ner vaka^ınrla npsli tükenmekte olan htr nesne bu savgı Ama su kadınm tam çu sırada tutup sunu vtınıme vurması vok mu? Sandalvenin arkasında asılı duran ceketlmi aldım »e sırtıma peçirdim Gtlda bütün Hevfiml kaçırmışü Parktakl 2P7ir»i »e dığımiz yeme& hersey oerbat oluvermisti \vı hehpoık tvle «övlevse Humphrev'clgınif ev le.ı de kurtul.» dedim «Ne olsa oglam dilsünmelî înru' riasın. Genp afirüsürü7 Bplkt » Tam Ssnıvs vaMı*ım vr^tia onun kapısmın anahtannH' nl19 cebimdp durriuöunu hatırl»d:m ve dcinÜD ma<!anm üzpnne kovdum «Al anahtan» dedlm . «Belk' Humphrev"e Iftzım olur • Sonra dışan çıktım ve Kapıyı arkamdan Malcolm'u uvandirma mak için ucıloa kapadım Yapılacak sey onun beni ifcri çağırmasıvdı Çağırsaydı gıtmeyecektim Ama çafiırmari> «f hu da dokundu bana Boenzım» Mr yumru tıkandı sanki Beni çagırmak m s dflşerdi Ov?» k o > herhalde Malcolm'un minıK 1^vaplannı katlamakta devam ediyordu. (Arkam »ar) 24 TIFFANY JONES AT7UKJ 8 t e TAS POL&U JİPG • REHBERLER VE ACENTELER LKtZMLE yakından ilgili diğer kuruluş ve zümrelerin başmda, tercüman rehberler ve acenteler gelir. Bakanlığın, bu kuruluşları yıllardır bir hayli ba$ı boş bıraktıktan sonra sorunlarma eğilmeğe başlamış olması, umut verici olmuştur. Örneğin, tercüman rehberler, yıllardır beklenen bir yönetmeliğe nihayet kavuşmuş lardor. (Burada, sırası gelmişken. birçoğunu yakmdan tanıdığım bu arkadaşlann, Avrupa'da rartlanan raeslekdaşlanyla kıyas kabul etmeyecek kadar yüksek düzeyde bir kültür ve bügi sahibi olduklannı söylemeliyim). Aynı biçimde, bir «acenteler kanunu» da uzun yıllar bekledikten sonra, iîittiğimize göre, bugünlerde çıkmak üze redir. Bu kanun, »centelerin çalışmasma herhalde gerek kendi ve gerek yurt çıkarları doğrultusunda ban kayıtlar getirecektir Zira acentelerin gözettikleri kendi çıkarları, her zaman ve mutlaka yurt çıkarları doğrultusunda olma maktadır. Ömeğm, düzenli oltrak Türkiyeye turi«t getlrea baa Î GARTH