Katalog

SATFADÖRT: ıCTJMHUKIYET Bugiînkii dünya ortamında "Bendeıı ısonra lııîaıı Sosyalfst ülkelerde, insan psikolojisi dikkate alınmaksızın yapılan sonuçlanıyor yoktur. Aslında kültür ihtilâli başladığı zaman, uzun yüriiyüşten bu yana Komünist Par tisinin başında dişe dokunur, niifuz sahibi beş kişi kalmıştı. Yazan: Cihad BABAH denemelerin tümü, fiyasko i I e mln akıbetinin ne olacağı haklı olarak sorulabilir; esasen Nıxon da kendl kendine bu soruyu sorduğu içindır kl, Çinle dostluk kurmak, ona yaklasmak üzere Pekin'e kadar gitmiştir. LNiN, şimdüik pek dikkati çekmeyen, fakat Çin eksperlerini düşündüren büyük bir problemi vardır. Gali ba, Mao da, 14 üncü Lui gibi, «benden sonra tufan!» demektedir. îhtilâl kendi evlâtlarını yemiş, ortada Mao ile ÇuEnLai'den başka kirase kalmamış tır. Oysa, Mao 78, ÇuEnLai de 73 yaşındadır ve görünürde bu ikisinden baska kimse C Aslında, Çın'deki komünist lktidar, çok kuvvetlı oturmuş ve nüfuzlu gibi göninliyorsa da, bugün mevcut olan iki kişıden blrinln ölmesiyle, bu memleketteki istikrar allak bullak olabilir, çün kü böyle bır anda kargaşalığı ön leyecek müesseseler Çin'de heMao, ÇuEnLai, Lln Piao,, Liunüz kurulmuş değildir, kalifiye SaoŞi ve Fekın'ın meşhur ve kııd insan unsurunun azlığı bakımınretli belediye başkanı PengŞen. dan müesseseler yoluyla İstikrar Külttir ihtilâü, LiuŞaoŞi ve kurmak da Çın içın henüz uzak PengSen'i de ortadan yok edıp bır hayaldir. Bizim dışandan gör saf dışı bıraktı. Bu tasfiye ope duğümüzU, Çın liderleri de içerirasyonunu Mao adına ve orduden görmektedirler. Mao'nun Anun başında yürüten Lln Pıao, merika İle anlaşmasınm, arka ihtılâlden sonra derhal ikınci aplândaki cıddi sebeplerinden bir dara mevkiine ulaştı. Fakat ge • tanesi, böyle bir kargaşalık anınçen Eylül ayında birdenbire o da karşısmda Amerıkayı ve onun da, tennzlendı, kimse ne olduğupeyklerini düşman olarak bulmanu bilmedi, ortada şimdı 78 lık mak düşüncesidir. Çin şimdl tecMao ile 73 lük ÇuEnLaı'den bas rid edilmiş olmaktan kurtulmaka kimse kalmadı. Bunlann ikısi nın raümkün mertebe çareslnl de yaşlı olduklarına gdre, rejiarıyor. Madem kl şimal komşu su lla iyl lllşkiler içinde geçın menin tarihsel sebepler dolayısiyle lmkanı yoktur. Madem ki, bugün bile, tarihsel sınır düşmanı, sosyal emperyalist Sovyet Rusya, Çine kan kusturmus olan Japonya ile anlaşarak ondan bir m:lyar dolar alarak Sibirya'dakl f pe rol kaynaklarını işletmekte sakınca görmemektedir, şu halde Mao da Amerika İle anlaşarak, kendi havalindekl bazı amaçlara ulaşabılir. Çin Halk Kurtuluş Orchısuna bağlı bir sanatçılar grubunutı gosterisi. Gruptaki kadın sanatçılar uıyfornıa giymek zorunda dcfillerdir. İkinci plânda görülen erkek orVestra mensupları ise resmi ünifortnalan içindedirler. «Çu, pırlanta gibi pınl pml parlayan bir zekâya sahip lnsandır. Hattâ kendisi için lüzumundan fazla zekl dahi denilebilir». Çu, mantığı İle hareket eden insanlardan birldir Son derece oruraklı, mlisamahasız olmak gerek tigrl yerde son derece katı ve merhametsız, fakat gerektıği zaman müthiş bir elâstikiyete sahip, derinllğine kurnaz bir ın sandır. Çin zekâsını, duygulannı belli etmeme marifetinl, uzun yıllar Avrupalarda bileye bileye inceletmiştir. Nixon'un seyahati dünyaya 1 lân edildiği zaman, bu haberin kaleme almmayan arka tarafı da ÇuEnLai'nin ön plâna geçmesi ve enternasyonal sahnede bırinci plânda ver aima'idır. Amerika Cumhurbaşkanının sejahatinin llân edildiS güne kadar, Lin Piao'nun Çin'de Ikinci adam oldugu zannediliyordu. Fakat o sırada, yani geçen Ağus • tos ve Eylül aylannda Çin'de büyük bir tasfive daha oldu Kim se öldü mü. bilinmivor? Fakat, mevki ve makam sahibi sayısız insanların birdenbıre ortadan çekümış oldukları da. herkesin i • şaret parmaklannı dudaklarına gdtürerek bu konuda birbirıne sus dediği pözunden kaçmadı. Bugünün tasfiyeleriyle dünkü kültür illtüali. Çin komünizmınin 20 yıl evvehne göre «avunma halınde olduğunu göstermekte • dir. dan istıfade eden LluŞaoSi, Mao nun üzenne gölge dü şürdü. Ve başladı prım, üretımm artması halinde, proletere yenı haklar tanınması gibi, Mao tarafından revızıor.ıst telâkkı edilen gBruşler doğrnağa.. LıuŞaoSı'je göre Marksızm, insandakı hevesı refaha kavuşma. çocuklarmın ge leceğinl temınat altına alma gibi unsurlan hiç hesaba katmamıştı. Bu teorinın, yani maksızmın psıkolojik tarafı noksandj însanı robot telâkkı edıyordu Ve ne raıştı.. Tıpkı Sovyet Rusya'dakf tanm mahsullerini artırma dâva» sı gibi.. V A K I N: iaman sosyalist ülkelerde ınsanın Geriye tepen bir psikolojık tarafı hesaba katılnte silâh dan tecrubeler yapümışsa o tecrubeler hep fiyasko ile neticelen Pırıl pırıl bir zekâ SLINDA bu ince hesaplan şımdi ÇuEnLai, telc başına yapmaktadır. ÇUnkU kış oldu mu; Mao, sıhhî durumu dolayısiyle Pekin'i terketmekte ve Hangchow'a çekilerek günlük polîtıkadan uzakta yaşarr.aktadır. Merkezıyetçi Ç.nde şimdı bütün iş ÇuEnLai'nin omuzundaâır. Bütün batı, ÇuEnLai'yi yakından tanır ve takdir eder. Bır îngiliz yazarının ifadesine gore A YAĞMURs» Yazan: ••'/vi ••II •••• Timucin TOfc(|çoÇLÜ; ÇALINAN TAÇ Yöx0ii ye Ütetıi A YHÂN SA$OĞiV Idealist gençler AO'NUN rejıml. 1949 u 1S50 ye bağlayan günlerde en guçlü ve en sempatık devrini yaşadı. Bu .şoradar Mac^ .kendisin den sonra Çini idare etmek iızere idealUt> gpnçlerden njurekkep bır ekıp kurmak istedl. Zannetti ki, boyle bir ekıp kuracak olursa, on!ar uzermdeki kayıt<;ız şartsız nüfuzu devam edecektır. Oysa, kısa süre sonra, bu gençlerin şımardıklarını, asıp kesmege başladıklannı, nasıhatlere, tavsıyelere kulak asmadıklarını, parti disipllnini kendi arzulanna göre yorumladıklannı gördü, Mao'nun elindeki Umit Ciçekleri birdenbire solmuştu. Üsteîik memleket kamuovunda, Mao da zor duruma düştü. Çünkü Mao bu lyi niyetll projesm • de aldanmıştı Bılhassa az gelismiş memleketlerin ruh halini hiç hesaba katmamanın cezasını çekmişti. Çahil toplumlarda sivrilttığinız insanlar, ya bır gün ele avuca sığmaz hale gelırse, va kafalarına \"urdugunuz zaman köpekleşirler bunun ıkisinın ortası olmaz. Her toplumda kuvvet, şişmeğe, kabından taşmağa, gazlar gibi hacımlerinı alabıldiğine büyütmeğe müsaittir. Oysa bu Erenişlerne uygar toplumlarda göze çarpmaz. Çünkü. uygar toplum demek, gazlar gibi gelişmeğe müsait kudrete kültürü ile, ekonomik bzgürlüğü ile baraj kurabilen toplum demektir. Bdylece Mao ihtilfili ayakta tutacak, kendisine halef yetiştirme işinde başansızhğa uğrayınca bu işin arkasııu ümitsizllk içinde bıraktı N Istanbuldan Yalovaya gitmekte olan vapurnıı ait kamarasır.da 3 yolcu vardır: Cçü de sıkıntılı; genç bir kadın, genç bir erkek ve renkli baskılı gazetelerden birini okuyan 45'lik bir akşamcı. Hüsevin adındaki genç erkek, karşısmdaki genç kadına kaçamak bakışlarla durmadan bakar. Nereden tanıdığını hatırlamaya çalışır. Yalovaya doğru «akşamcı» tipli adam salondan çıkıp gidince Avşe kalkar, Hüseyin'in yanına gider. «Hüseyin değil misir.iz?» der. O da Ayşe'yi tanır. Fakülte yıllanndan tanırlar birbirlerini. İkisi de yarıda bırakmışlar eğitirni. On vıl geçmiş aradan. Ortaklaşa anılarına dönerler. Bir gün yağmurda birlikte yürümüslerdir. Ayşe «Yağmur inceden rağar» demiş o çün. Oğrencilik yılları, ar.il.arı.. Bir anda duygularla dolu bir ortam doğmuş, geçen on >ılın karanlık ve çaresizliklerle dolu olriupuııu birbirlerine anlatırlar. îalova>a varmışlardır. İkisi de crtcsi günü >ine ts. tanbul'a donccektir. Huseyin, Ayşc>e gazetecilik yaptığım sdylcr, telefonunn vcrir, huluşmak üzere sözlejtrler. Bizler böyleyiı iştc: ycnikliğimizl dııyunca er. demli sayıyoruz kendimizi. Yenikllğinıizin bilinoindeyiz; öyleyse yuceyfa, deierliyit, en azından herhangi bir şeyiz, oyle rai? Ben romancı olacaktım. bu \uzden uzaklaşımştım her şeyden. Romancı olmayı tasarladığım gün. fakülteyle bağlarım iyiden iyiye koptu. O günden beri kaç sayfa roman yazdını, yazdığımın kaç sayfasım beğendim, kaç sayfasına inandım. Hiç. dcğil mi? Kocaman bir hiç. Biz EKMEK KARTJ VERİLMİSTtR diye damL galananlar, biz böyleyiz, boynnmuzu bükerek ken. dlmizi kendimiıe ve başkalarına hoş göstermeye bakıyoruz. Sanki bütun bombalar o süt çocukrarım değil de bizim ruhumuzu Öldürdü Kendime bir cekidiiren vermeliydim. Tam dört yıldır bu diizcııin. belki de bu yalanın pe;indeydim. Bir gün toparlayacaktım kendiml. Ama ne zaman Bugunden yanna, varından öbürgüne. öbiir. günden daha öbürgüne bir şeyler geçip gidiyordu. Kendi kcndimin seyirclsi gibiydim. Koskoca bir yalandım sanki. kendime inaııır gibi yapmakla oynujordum oyunumu. Hepimiz böyle yaptık. Ayşe de, ben dc, öbürler) de. Hep kendine >alan söjleyen birini oynadık. Onlar nerededir, ne yapat ne ederler bilmiyorum, ama ben tlingin değilira işte, sıkı;mıs kalmışım. Yıllık iznimi alacak. bir süre evden çıkmayacaktım. Gerçekten, bir diizen getirecektim jaşayı Çıkan kısmın özeti : şıma. Hiç değilse kendime jalan sö> lemeyecektira artık. Ya yeniden otur»caktım roman tnüsvcddelerinin basına, ya da hepsini sobaya atacaktım. Evet; >apacaktım bunu, kendimle yeniden anlaşabilmck için, hiç değilse kendime yalan söylemj>orum diycbilmek için yapacaktım bunu. Bir süre evden çıkmayacaktun. belki bütün gıın yatacak, tavanı gözleyccektim, belki delilcr gibi susacak, bütün katışıksız yalnızlar gibi ne yaptığımı şaşıraraktım. Ama kendimle başbaşa kalacaktım. baştaa sona gözden geçireccktim kendimi. Onbeş gün yc«ccek mijdi bana Belki beş çun de, belki boylesino >alın bir duruş içinde beş dafcika da veteçekti. Birdenbire kendimi çörcccktim. Kendimde imkânsıı bir romancoı gorccektim Yerimden doğrulacaktım, dos.Nalarımın başına geçecektim. sobayı romanlanmla jakacaktım. romaniarımla, yıllardıt sürdürdüğüm yalanlarımla ısınacaktım. Sonra belki de bir intihar kahramanı gibi dayacaktım kendimi. Belki dc «yaşamayı bilmeyenler işte bovle ölmeli, ö'lme\i tıilmcli. diyecektim. Çünkü. romancılığıma karşı da ikiyüzlü kalmıştım hep. On yıldır kırk savfayı bulur mu yazdığım? Romanın acısını çekmeden . Evet, vakacaktını Belki de yakmavacaktım. O sayfalarda romancılığım için kosko. oaman umut kmlcımları bnlacaktım. Havaya sıçra> acaktım sevincten. Ama bunu yapacaktım. kcndime bir çare bulacaktım >ani. Kendimle haşbaja kalacaktım. Sonuclardan hiçbiri Ozmeyecekti bcni. çünkü kendime yalan söylememis olacaktım, BaîBrdığmı (çörmek kadar güzel olmalı bajaramadı. ğını «örmek Yöremdeki kişilcr benden tızaktı. HlçMrl bcndcn bir parça gibi değildi. Herbiri apayrı bir yala« nın dünyasını tüketiyordu. O anlamda ben de onlardan blriydim. Dün akşam. bile bile yalan sbyledim, anlamsiz bir bicimde direnmemek için On* lar da yalan soyledilcr. ben de söyledim lstavritler, nar gibi kızarmış iştavritler kadar bile gerçek değildik hiçbirimiz. Üstclik nasıl da biliyorduk birbirimize yalanlar okudueumımı. Sonra. sonra ntanmadan romanlanmı övdüler. daha bir sayfasını bile görmedikleri rnmnnlarımı. Dün gece, kocaman bir yalan karjolasında uyodum sanki. Gitmek. gitmek istcdim. uzaklara. Hangi uzaklara? L'zaktar da bir yalandan başka bir şey değildi. Uzakları düj leyerek su gibi akıp gitmiş ne çok insan tanıdım! tstanbul'a gelene kadar hep dışarıyı seyrettim, daha doğru su kendi içimi. düpedüz kendiml seyrettim. Kendimi buldukça korkuyordum kendimden. Mallarme'nin dcvişivle, tüylü bir şapka giymij bir cüre iskeletl gibiydim. Bizim gibi cücelerden soytarı olur ancak. Ouu bunu ve kendimizi eğlendirmek için. (Arkası var) tdeolojik kontrol j İKTİDARA geldigl sıral l a r d a idi; (ileriye dog™ ru Iırlama) Bond en avant dediği teşebbtis de başanlı olmadı. 1959 da başlayan ve 1962 de iflâsı resmen ilftn edilen (iieriye doğru yapılan hamle) nin arkasından açlık başgösterdi. Halk, yaru kaçabılen halk Kanton, Hong • Kong ve Macao'ya doğru hicret etmeğe basladı. Aslında Çinli topragını, evinl ancak aç kaldığı zaman terke • den bir mızaca sahip olduğu 1çin, dışandaki gözlemciler, bu hicreti gördükleri zaman Çinin içinde bir takım olağanüstü o laylann cereyan ettiğinl derhal anladılar. zaten bu devreye ait bılgi de ancak bu insanlardan elde edilebildi. O zaman öğrenildi kl, köylünün eltaden tüm olarak ahnan toprağın bir kısmı, kendl yiyeceğini tedarık etsın ve fazlasını serbestçe satsm diye tekrar köylüve iade edildi. Bu karar komün politıkasınm iflâsı olüu. Biraz sonra öğrenildi kı (ılenye fırlama) politıkasınm altına bır (son!) çizgisi çizildikten sonra, vani 1963 den ıtibaren tanm ürünlerinde artma başlamıştı t deolojik kontrolü temin etrr.ek tçin komünlerde kurulan çahş • ma bölükleri metodu 19B6 da kül tür ihtilâli başla\nncaya kadar terkedildi. Ama. eerek kadro vetıştirmek çabası gerek (ılenye fırlama 1 eavretı fıvasko ile net) • celenince, Mao. ıktidarinm ilk vrllarında zor auruma düştü Bu hatalar Mao'va yüklendl Ve yenl lhtlraslan ayaga kaldırdı Bun Yazan: BILL NAUGHTON ta yıkayıp asışını, köpeği bahceye salışını, kö§e başı kahvesinde «Geçirtirclim, yaratılısım müsait sportoto oynayışını filân görür Evlerinde bahçe olsaydı,» diye cevap verdim. Sa gibi olurum mimiydim de! Aslında şu dün varsa gül yetiştirmeğe de merakyaya neden gelmişiz? birbiri lı olur böyleleri. Clepham istasyonunda arabayı mize yardım etmek için. Yani demek istediğira. pek imkânsız ol durdurdum «Buyur bakalım; buraya kadar.» madıktan sonra insan olan elin«Trene kadar geçirtniyecek miden geleni yapmalı. «Hep kendini düşOnmek olmaz. kızcağızım,> sin beni.?« «Öıtiyatsızlığa ne lüzum var? dedim. Belki bir gören olur.» «Bizim sirketin partisi ne ohı«Parti ne olacak?» yor?> diye sordu. «Ben sana şirkete tclcfon ede«Ne oluyonnuş.?» rim.» «Gelmiyor musun? Bilet aldraı •ŞLrkete pek telefon etmesen Eana.» daha iyi.» «Kocan da geliyor mu?» «Öyleyse Pazartesi gecesi evde «Tabii geliyor ama senin kim ararıra seni. Pazartesi kocanın aolduğunu nerden bilecek? Bera nasma gittiği gece değil mi?» ber bir dansederiz, sonra sizi ta «Eve. tstediğin zaman telefon nıştınrım. Tanışmanızı istiyo edebilirsin. Evde olduğum zarum.» man hep ben eevap veririm, naSiddie, dedim içimden; henuz sılsa » haberin yok ama, hesabın kapan «Pazartesi gecesi. kocan anasımak üzere senin. cicim Çoktan na gidince telefon ederim» dedır bekliyordum bunu zaten; e dim. «Hadi. iyi geceler.» ninde sonunda adamı ille kccala «îyi geceler, Alfie.» nyla tanıştırmak isterler Huyum «Unutma hâ. güler yuz gSstere kurusun ben de bir kere koca ceksin ona. Bir dahaki haftaya sıyla tanışhm mı kansmdan so bu daracık eteği giyme sakın.» ğurum nedenye. Diyeceğim, ka Siddie. «Giymem,» diye cevap dının kocası ölüm döşeğinde bile verdi «Pantolonumu giyerim O olsa, görmedimse aklıma gelmez; daha dar.» ama bir kere tanışıp konuştum Onun kosarak tstasyona girişini mu, cok zaman heriften hoşlanır seyrettim Bir dahaki hafta diye sm. Nedendir bilmem, ama bu bir şey yok artık. dive dfisünücins kocalar çoğu zaman zarar vordum Evli kadınlar fazlaca lcı sız, efendi adamlardır Dokunur ?ıçmaŞa ,baçladı mı . Havayı sobana . Duygulandırır yani Ka Sutmsnın «nrasi eeldi demektir dmîa tam* mercimefi fınna verir voksa basmı derde sokarlar sda ken gözümün önüne kocası gelir; mın, ki de&mez' Zavsllı fukara naylon frenk gömlefini musluk kocacıV! div« düsilndfim Amı Çevirenr NİHAL YEĞINOBALl dbur taraftan da; göz görmeyınce, gönül katlamr, dememisler mi? 5 TIFFANY JONES pCjUırOIİOU ZAT6M ^ n Siddie'yi geçirdikten sonra Gil da diye bir başka piliçle randevum vardı Nedendir bilmem tek pilıçle geçen gece vanm kalmış yemek gibi gelir bana P3tatesle eti yemışsın de tatlıya sıra gelmemiş gibi. Ne olsa değişiklik haya tın çeşnisidir değil mı ya? tşin aslını ararsan öç pihcım olsun isterim ben, yani her üçü de aynı zamanda demek istemiyorum, ama bir kenarda elimın alhnda üç tanesi bulunma!' vesselâm' Sonra çeşit severim piliçlerimde: biri za\nf biri tombul, biri de orta karar olmalı vs da biri gprç biri çeçkincene öbürü de ikisimn arası BÖVIP "Ç ta nesini ayarlsdm mı hemer hemen her ihtivacma karşılık buldun sa\nlır. Hâ. şunu söyliyevim. bu pılıçten çıkıp ara vermeden öbürüne gitmeyi sevmem ben Bir kere hoş kaçmaz, ikincisi de inssn bi raz hava değistirmek istivo? ku zum B : r iki shhaplp ikî «;atır lâf etmek filan gibi Böylece srkariaşlanmdan bir kaçınm devam ettiği biı meyhaneye vollandım Hic bir «rfçilde kesin o'ân kurmasını sevmem ben Rasgele içimden geldiğı gibi yaşanm isterim (Arkam var) 7 =TÜMy CAH SilL'Ct DAIJ KUZ.7UL GARTH