Katalog

5AYFADÖRT: sCUMHURİYET ı 9 Şubat 1972 RALİ TÜRK KAFASI OTELİ (Royal Turk's Head Hotel) ne Londra'dan İskoçya'ya çıkarken, New castle Upon Tyne şehrinde otel ararken rast ladık. Kentin en eski binalanndan biri ve en lüks oteli. K Kralî Türk Kafası deyimi in«anın aklına o kadar çok olanak getiriyor ki, otelin müdüriine bunun anlammı sormaktaa başka yol bulamadık. «Türk Kafası devimi bir gemici düğümfinfin şeklinden doğmuştur» dedı Müdur. «Gemiyi nhtundaki babaya tesbit ettiren arka tarafındaki balatın ucundaki geniş bir diiğümdür. Herhalde sanklı bir Türk kafasına benzediği için bu isim verilmiş olsa gerek. Eski otel ve hanların yeılerini belirten özel simjrelerin benflz kuUanılmaya başlanmadığı çağlarda bu otelin kapısının önünde, ucunda, Türk Kafası düğümü bulunan bir halat asılı dunırmuş. Otelin ismi bundan gelmiştir. Kralî deyimi ise. 1871 de Kembriç Dükü bu otelde geceleyince eklenmiştir.» İngiltere'de bir gemici düğümü, Bahama' da bir kaktüs, İtalya'da mızrak hedefi, Fransa'da her vesileyle tepesine tepesine vurulan kişi veya şey bir Türk içkisi yoktu. Herhalde bu da olsa olsa bizım kabahatimız. "Türk kafası,,nın her ülkede başka başka anlamiarı var Kafanızı dinlemek istiyorsanız likte bulunmuş bir Turk'e atfen ılk Avrupalı ayağının bastığı adalardan bınne Grand Türk ad.nın venldığı ıddıasım yalanlamak kolay olmayacaktır. Ancak dığer bir ıddiayı da yalanlamal; aynı derecede guç gorunüyor Bu ıkıncı ıddıaya gore, Turk Kafası deyimı bir bıtkıden, başında fes bulunan kışıyı andıran yerlı bir kaktusten ileri ge lıvormuş. Yuvarlak yeşıl bir altlığın uzennde küçük kırmızı şapka bıç:mli bir şişkinlık bu etkıyı yaratıyormus. însanlar tarafmdan rahatsız edılmeden yıllık ıznini geçirmek isteyenlere akıl veren bır turızm yazarı, ısmimizi taşıyan bu adacığı şöyle anlatıyor: «Büyük Türk a d « ı ekonomik yönden yoksuldur. Tek endustrileri olan tnz ve bir çeşit keneiir üretimi gittikçe düşmektedir. 1958'de ne tazyikli suyu, ne de elektriği vardı. Yabancılann tek kalabileceği yer lıukumetin raalı olan Turk's Head Hanı (Türk Kafası) Hanıdır. Dokuz kilometre tızunluk ve 2,5 kilometre genislikteki adada en çok görülen ünlü kaktüsudür. Kımetli bir rüzgâr durmaksızın eserek sıcak guneşin ctkisini azaltmaktadır. Adanın ha\asında tuz kokıısu hâkimdir. Adadaki cn ilginç hayvanlar eşeklerdir. Bunlar sokaklarda serbestçe dolaşmakta, her ycre burunlarını sokup yiyecek aratnaktadırlar. O kadar ki adanın tek açık hava sinemtsınıa şınıza bir yaz tatili geçirmek istiyorsanız size Büvük Türk'ü teklif edebilir miyim?» Türk kafası ENlZCl ulkelerın bu gorüşüne karşıhk Türkle dogrudan doğruya kara ve denızde karşı karşıya gelmiş, savaşmış yenmıs veya yenılrniş Avrupalılann Turk Kafası deyimını kullandıkları yerler tamamen farklıdır. Yüzyıllarca Turk korkusu ıle vaşamış olan Italyanlarda koku Orta Çağlara kadar uzanan Giostra oyununda Testa dî Tureo, at üzerındeki şövalyenın mızrağıyla vurmaga çahştığı hedeftır. Mızrağını buna tam isa bet ettiremedığı takdırde şovalye hedefın kolunu hem onden, hem de arkasından vücuduna yemektedir. Fransızlarda ise Tete de Turc her şeyde suçlu bulunacak, tepesine vurulacak kısı veya şeydir. Nitekim geçen yüz yılda fuar ve panayırlarda yumrukla kuvvet gbsterisi için kullanılan makınelerde sporcuların yumrukladık'arı şeklın adı Türk Kafasıydı. 5 NGtLTERE'de kullanılan ingUtere'nın, özellikle Doğu Turk Kafası deyımırun, Avkıyılarmdaki lıman şebirlennde, rupa'dakılerin aksıne, yalnız bu duğume eskıden çok rastlanolmasının etdığından ayru ısmi taşıyan mey denizcıkkle ilgılı kısıni, Ingılız adalanndan bınhane, bar ve oteller hâlâ gonllerce kıloraetre uzakta Orta Alür. menka'da Bahama adalanndan Otelin yemek ve lçki lıstelebırı olan GRAND TURK (Buriyle de ılgüendim. Türk kahveyük Türk) adasında da aynı si ve Alaturka Omlet'i (tavuk isımde bir otele rastlamakla gocığeri, mantar, domates ve Marurüz. deira sosu üe yapılıyor). Turk Yeni Dünyarun en eski hariözellıği olarak müşterilerine artası olan Pıri Reisin Amenka, zetmesine karşılık içınde 161 çe haritasının efsanesi aydınlatılaşit aperatif ve ıçki hstesinde tek madıkça, Krıstof Kolombla bır D I sahiM, «fiUm ilinlanm gündüz vaktl duvarlara «fiamıyoruz, ejekler gtüp yiyorlar» demektedir. Yazar sonra ekliyor: «Kimse larafından rahatsız edilmeden ıssız sessiz bir adada kendi ba İnçiliz gemicilerinin cTürk Kafası» adını vcrdikleri ve bir zamanlar otel kapılarına da asılan düğümün şekli birinci klişede görulüyor. İkinci klişede «Kralî Türk Kafası Oteli» ne alt broşürün kapak kompozisyonu gorulmektedir. ÇALINAN TAÇ AYHAN BAŞOĞIU Türk gibi kuvvetli tKKAT edılecek husus, Turklerle daıma doğrudan savaşta olan ttalyanlann bu deyim içm. oyunda bıle hemen vurulacak, intıkam alınacak hedefi seçmelen, buna karşıhk Türkle daha dolaylı ıliskisi olan Fransızın ajTiı şekilde dolayb bır yolu benimsemelerıdir. Esasen Fransa'daki kulîamlış şekliyle Türk kafası son birik: juzyılın ışidır. Ondan önce «Fort Comme « a Turt = Türk" gibi kuvvetli» deyimi atalanmızı mtsleyen başlıca tekerlemeydı Kurtun kocayınca maskara olmasmın bir orneğı işte. Yazan: 103 FAİK BAYSAL D Konumuzla tam ilgili olmamakla birlikte yine de bu küçültucü. yermeli kullanışın ilginç bır drneginı burada nakletmeden duramayacağım. tkıuç yıl kadar once Parıs'te, Elıze Sara\ının tam karşısında asılı duran bır ılân levhasına sokaktan her geçışımde gozlerim takılır kalırdı Avrupalılar, Hunlann lideri Atıllâ'ya Fle»u de Dieu = Allahın Gazabı derler. Bundan esinlenerek bir ilâç fabrikası, hazırladıfı bdcek oldüren bır Uâca Attıla adını vermiştı. Levhada aynen şunlar okunuyordu: Attila, Farelerin, Böceklerin Gazabı. Fareleri yok etmek, mikroptan dezenfekte için kullanılır. Eğcr pansiyonunuzun elinizden alınacağı için korkuyorsanız yanılı>orsunuz Madame Irene. Sos>alizm komünizm değildir. Biz Muhafazakârlar kadar kotnünistlerin de düşmanı> ıı. Sosyalizmi zorla yutturulmaya çalışılan çiğ bir balık sanmakla kendi kendinizi aldatıyorsunuz. Koşarcasına not almakta dc\am eden profesbr Charles Brown son dcrece sofukkanlı bir şekilde ilk kez lâfa karıştı. E\et, Mr. Hudson haklı, dedi. Gelecek dünya sosyalistlerin dunyası olacak. Tarihi aşama>a göre ic boyle olması gerekir. Fakat onlar da bir gün yerlcrini başkalarına bırakacaklar. Siz sormadan nedenini ben soylcyeyim. Ne kadar iyi niyetli olurlarsa olsunlar sosyalistler de dünyay» barıjı getiremi\ecekler. Çüuku sa\aşı kaldırmak tnsanın ve dünyanın yaratılış karallarma ajkın bir ;e>dir. Dunyaya barışı gclirnıek ancak insanı dün >adan kaldırmakla mümkun olabilir. Yalnız boyle boyle insanm mutluluğuna j aklasılabilir. Bence yapılacak en iyi şey gerçekte hiç bir işe yaramayan rejimlcri \ e siyasct adamlarını ortadan kal dırmak, milletlerin jönetimini kadmlarıa eline vermektir. Erkekler istemese de bu er veya gcç olacaktır. Geleceğin dün>ası gerçekte ne Muhafa zakârların, ne demokratlann ne de sosyalistlerindir. Gclecefin dun\ası kadınlarm dünyasıdır. Böy le bir dünyada şiradikinden çok daha mutlu olacağız. Başunızda da boyle bombaların patladığını gorme>eceğiz. Bombaların yağdığı bir gece olmasaydı profesöru butun kadmlar çılgınca alkışlayabilirdi. Fa kat sığınaktakilerin hepsi nuluk dinlemek değil, daha cok can derdine duşmıişlerdi. Uçak sesleri biraz hafiflcmişti ama şehiri tarayan mitralyöz ses leri du\arlan sarsıyordu. Mr. Hudson değirmenlere saldıran bir Donkişot gibi hâlâ hizını alamamış, hiç kimse dinlemediği halde kendi kendine konuşmaya devam edi>ordu. Sonra birden akluia gelmiş gibi proffire yaklaştı, izin isteyerek kolundaki saate baktı. Çok hakliMiıız .Mr. Charles Brown, çok hak lısınız, dedi. Geleceğin dünyası fcadınların dünyası olacak. Evet. bu dünyanın sosyalist kadınların Hunvası olacağını sdylemeyi ı^nuttunuz. Profesör de saatine baktı. Yirmi dakikadan beri tartışıyoruz, dedi. Sürcsi >irmi dakikajı aşan bir konuşmanın yararsız olduğuııa inananlardanım. Çunkü insan beyııinin bir fikir tartışmasına bundan fazla dayanabildiği henüz görülmüş değildir. Yirmi dakikadan sonra insan tartışma yerine kavga etmeye baş lar. Çok teşekkür ederim Mr. Hudson. Hemen başını kâğitlarına eğdi, yeniden not almaya başladı. Mr. Hudson dona kalmıştı. Madame Irene durumdan memnun olmakla beraber durmadan takma dişlerini gıcırdatıyordu. Bazılan hâlâ ıstavroz çıkanyor, her bomba patlavışın da ne yapacaklarmı şaşırmış bir halde bir köseden öbür köşeye koşuyorlardı. Madame İrene'i hiç sevmeyen Mary soğuktao titremeye basjamıştı. Şunun suratına bak Allahım. tnsan baktık ça iğreniyor. Kaduı değil, Cardiff komür maden lerinde çalışan bir işcinin hafta sonunda eline sıkı;tınlan ve akşam üstu meyhanecinin önüne attıgı buruşuk ve kirli bir sterlinge benziyor tıpkı. Ne de Inatçı bir kadınmış. Burama geldi, kendiml zor tuttum. Sen soyle Dündar Selmanoviç. Akşam içtiğfmiz çorba zehir gibi tuzlu değil miydi? Dündar Selmanoviç'ın incecik terliklerinin altından geçen soğnk çıplak ayaklarının tabanlırını acsyip bir şekilde yakmaya başlaraıstı. Evet, çok tuzluydu bem de. Ama iki a y . Iık kirasınt vercmediğim için ben de sesimi hiç çıkarmadım. Nefret ediyornm sn kadından. öncelerl Fransızları çok severdim. Ama şn Madame İrene'i tanıdıktan sonra onlardan da buz gibi soğndnm. Bekârlık onun sinirlerini adamakıllı bozmns Mary. Gazetelere ilân versin bari. Eğer yeni satın aldığı çiftliğini de verece|ini bildirirse bir değil, bir kaç koca bile bulabilir. Yani Madame trene'e koca olarak gelecek erkefin onun çiftlifiyle mi evleneceğini söylemek istiyorsun? Elbette ya. Madame trene de bir erkeğin sevgisini bundan daha ucnza alamaz. Dündar Selmanoviç arkasım dayadığı d u . vardan hemen çeri çekildi. Yeşilimsi bir suyun sızdığı betonun soğnğu yapıskan bir soenktu. Bir saniye içinde battaniyeyi geçip kemiklerine kadar islemisti. Dısarıda çarpışma devam ediyordn. Arasıra cankurtaranların keskin s e . sine benzer bir ses kursun sesleriyle birlikte sığınağın içine kadar geliyordu. Içerdeki ha\a da epeyi ağırlaşmıstı. Hiç bir yerde aspiratör bulunmadıgından yirmiye yakın insanın nefesi birbirine kanşmıştı. Mr. Hudson'un bu çok ö . nemli noksanlıja nasıl olnp da sesini çıkar. madıçı sasılacak bir sevdi. l'facık basını D ü n . dar Selmanoviç'in omazuna dayamıs olan Marv lâmbada yansıyan, duvarlarda ve insanların üzerinde acayip sekiller çizen sarap kokuln bir pipo tütününün boslukta vüzen örümcek ağlanna benzeyen dumanlarına dalmıstı. Biliyor mnsun aklıma ne geldi şimdi Dündar Selmanoviç? Her halde yine erkeklerin kadınlan anlıyamadıklarından söz edeceksin. Havır havır, aklıma birden Hyde Park' ta afaçların altında kolkola dolastıîımız o s o n . hahar çünleri geldi. Bana Mary'm divorsun hep. Gözlerimin içine. tâ içine bakıyorsun. Motlu. luktan konusamıyorum. Sonra çimenlerin üstüne 'nzanıyoruz. Çağdas sairlerden sevei s i . irteri oknvornm sana. Simdiki gibi ölümü düşünmüyoruz hiç. (Arks<o Y ARi N: OİSI BOND l UEBN6VS6 BO&V€B •glMDİ • ' Avrupa. korkudan, Tüık'ü hem yüceltmiş, hera de yermiştir i t • Diğer vasıta kullananlara karşı müsamahakâr olunu2. PAKAUA IDTUM ZAMAINUA IVITJ1H: roPLUivi. • •''•••" TİFFANY JONES Avrupa Limanlarına TURİŞTİK SERGİ GEZİSİ OTEL, HASTA.NE, FABRİKA VE TEStS İŞLETMELERİNİN D t K K A T t N E £n sert kıreçlı suların kırecını temızleyıp sertüğı düşüren verim arası 4 dakika reıenereye tâbi olan cıhazlanmız 5 sene garantili krlstal gibi saf ve temız su verır 5/10/15 tonluklar 3/b/9 bın lıradır. SU TASFİYE CİHAZ VE İLÂÇLARI Imal veya tamırıne luzum görülen buhar ve kalonfer fcazanlannız yennde imal ve tamir edılerek senelerce garantı edilir. Fabrika: Galata Arap Caml Sarı Zeybek Sok. No: 36 Goncıyan Tel: 44 43 72 Büro : Üsküdar, Ahçıbaşı Mektep Sok. N o : 1 . Tel: 33 1685 BTJHAR KAZAN SENAl'l Cumhuriyet 918 GARTH B I R I N C I G E Z I Hareket 27.6 72 Donuş 12 7 72 Istantu1 Reggıo rMesınc Boçazında) Napoli (Pompeı Harabtlen Capı Aacsj Ajacıa (Ko~vka Adasında Fransız Lımanı) • Nıs (Honîtkarlo, ICannes Co'ta ZUT gcz I BarMlona (Ispanyol Lımanı) Palma (Chopci'm Evı Gece Kul^bu) Tunus (Kartaca Harabclcr.) • Syracuse (Sictıyz AianTıda) Rodos Marmans Istanbul FIATIAR:Turistik255O,Iklnci4O5O,Birincl655O islonbul Valiliğinden îstanbul lli Özel İdaresince Kartal Maltepe'de inşa edılen Huzurevı hizmete açılmak üzeredir. Ücretli olan bu müessesede kalmak ıstıyenlenn gerekli şartlan öğrenmek üzere İî Sağhk ve Sosyal Yardım Müdürlüğüne müracaat etmelen duyurulur. (Basın: 10920/919) IKINCI GEZI Harcke 13 72Donu? 28 7 72 Istanbul Mantıan* Kodos ıŞelur gtznı Gece Kulı.bu) Mesına (S cı j,i Adasında) Cezaır ıKazbah'ar) PaİTia Barselona Nıs (Moniekarlo, Caines, Cotta ZUT gelılerj Gerova (Mezarr.k) Katan\a fSıalya Adasında/ İstanbJİ FIATIARıTunstıK2353,Ikıncı4050#Birinci6550 D A M A F A Z L A I Z A H A T V E Y Broşur I s t e y ı n i z . i IÇIN MUKACAAT TELEFON Tl BİNASI KAT ::MH 1 CA6AL0CLU ISTANBUt GAZCTECILER CEMITE E« AVHTMAIC Yaşayan Türkçehin döstu" AVLIK FİKİH WE SANAT DERCİSİ HISAR