Katalog

DEVRİMLER TEPKİLERÎ (1924 1930) Atatürk İlkeleri'ni Açıklığa Kavusturan Kitap ' Mahmut Goloğlu Turhan Kitabevi: Kocabeyoğlu Pasajı, Kızılay Ankara (Cumhuriyet: 9159) ve . • 49.yıl,sayı: 17381 u m h u riyeı .;.• ^Kurucusu: l'UNUS. NADİ * \'••',\ • / Telgr^f ve rtektup adresi: ' Cutnhuriyet tstanbul Posta K u t u s u : îstanbul No. '246 T e 1 e f o n l a r : 22 42 90 22 42 36 22 42 97 . 22 42 98 22 42 99 Bütün plâkçılorda GRAF5ON..ÎH.Ü.Î4013 23 Aralık Cumartesi 1972 M aden Tasar ıs ı n ı n gör üşü I mesi Pazartesi gününe ertelendi* ^ • . • • » • • * 'SSKlş| Kazaları \ j T a h s i s ; •, • /. • • LİNYİT KÖMÜRÜNÜN KAMU TEKELİNE ALINMASINI ÖNGÖREN MADOEYİ DE GERİ ALAN KOMİSYON, ÇALI$MALARINl PAZARTESİ'NE KADAR BİTİRECEK KOMİSYON, MADEN ARAMALARINDA YABANCI SERMAYEYE TANINAN K O L A Y L I K L A R VE DİĞER BAZI MADDELERİ YENİDEN DÜZENLEYECEK Bor maddesi Yeni gerı Kubilay'lar aman ne çabuk akıp geçiyor. Hele ınsan yaşlan. dıkça yılların akışı tlaha ' da bir hızlamyor. Kubılav oldürüleli 42 yıl olmus. 42 yıl söylemesi dile kolay. Şimtlı sağ olsaydı 65 yaşında, belkı enıekli bir öğretmen olarak, kendindeıı soııra yetişen senç eğitimci kuşaklannm bugünkü acıklı halini izlvyecek, herhalde arada bir göz yaşlarını tutamayacaktı. Kubilay, Atatürk ilkelcri uğruna kellcsini vereu ılk de\rim şehidimizdir. 1930 yılı Aralık aymın gene böyle sisli, puslu biı gününde, yedek Rubaylığını yaptığı Mencmen'de oaş kaldıran yobazları yatıştırmak isterkcn güzü dönmüş cahillerin saldırısına uğramış, kafası kesilerck \ahşice öldürülmüştü. Körpe rejimin üzerine titreyen o zanunki hükümetin tepkisı çok sert olmuş, suçlular ânında diyebilecpğimtz en kısa bir süre içinde, en ağır cezalara çarptırılarak karşı devrim daiıa başlarken hemrn oracıkta bastırılınıştı. Ama başımızda Atatürk vardı 1330 larda. Atatürk, yılmadı ve durmadı. Bir yandan devriınieri korurken, bir yandan devrımlere yenilerini ekledi. Kısa ömrü boyunca başarabildiği muazzam efori genç kuşaklara emanet etmişti. özellikle öğretmenler orclusuna güveniyor, yannki (bugünkü) Türkiye'nin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmasında öğretmenlere düşen görevin bfiyüklüğünü her fırsatta tckrarlamaktaıı hıkmıyor, usaıımıyotdu. Kubilay, bu yoltla göze alacaKimız (edakârlıkların bir simgesi olmuştu. Bugün, Kubilay olavından 12 yıl sonra, öğretmenlerimizin çilesi dolmamış, başarmak zorunda oldukları norev rtaha da zorlasmıştır. Simdi Atatürk'çü öğretmeıüerien herbirini birer Kubilav sa.ıjoruz bu. Gerçi bunların kaası balta ile uçurulmuyor artık. Caten bıınun gereği de pek yok. yok partili yaşama geçişımizden ıu yana işbaşına gelen tutucu lükümetlerin vcrmekte hiçbir akınca görmediği ödünler viiünden devrim düşmanları ıvice tüçlenmişler,' Atatürkçülüğü eznenin daha ustaca, daha az cöc batıcı yöntemlerini bulmuşardır. Kafası kesilmeyen Kubılayların mgün iflâhı kesilmektedir. O»a&n oraya sürülmeler, iftira üzeine kovuşturmaya uğratılmalar, lakir görülmeler, sırasına göre övülmeler, sövülmeler, boynuna ular takılıp köy meydanında doıştırılmalar. vb. işlemler yeni iubilâyiarın hemen her giin göüsletnek zorunda kaldıkları salırılardır. Her öğretmenden bir Kubilay ;dakârlığını elbette bekleyemeiz. Boğaz tokluğu karşılıği bir kmck parasına sırf yurt ve mes• sevgisiyle göze alınan bu fek akârlığa herkes aynı sabır ve »saretle katlanamaz. Sabnn ve saretin de nihayet bir sınırı oluğu bilinen birşeydir. Dayanma gücünu yitirenler bi>r birer meslekten uzaklaşmakı, geçim olanaklarını başka alanırda aramayı jeğ tutmaktadır. eterince öğretmen bulamamanın kıntısını çektiğimiz son yıllarda lmanyaya işçi olarak çalışma» giden öğrettnenlerimizin onbii bulduğu söyleniyor. Düşündüicü, kaygı verici bir sayıdir bu. Ekonomik kalkınmanın, çağdaş rgarlığa yaklaşnıanın başlıcakoılu eğitim olduğu bilindiğine gö• bu gidişle geleceğimize nasıl ınut bağlayacağız? Ama umutsuz yaşanmaz derler, »ğrııdur. Biz de türlü eza ve cefaya rağen hâlâ ararrtızda. görev başını bulundukiarını bildiğimiz genç ubilâylara gönüldcn bağlıyız. nların ektiği totıumların er geç liılenraesini bekliyoruz. Atatürk Türkiye'si ilerlemenin, ığdaşlaşmanm, halkı tnutlu kılanın yolunu mutlaka bulacakr. Bu sadece bir umut değil, umut n öteye içimizi aydınlatan bir ançtır. Şervişmde I yölsuzluk yapıldığı saptandı . • İHTİYAÇ FAZLASI YÜKÜMLÜLER ARASINDA . KUR'AYI KAZANANLAR . ASKERLİK GÖREVLERİNİ KAMU HİZMETLERİNDE YERİNE ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) ' GETİREBİLECEKLER. . Sosyai Sigoıtalar Kurumu ın'i ! ; BUNLARIN GREVE . fetlişleri, Kurumun iş kazalarr tah KATILMASI YA DA sis servisinde yeni bir yolsnz'.ux iddiasına el koymuşlardtr Olav'a TEŞVİK ETMESİ ilgili olarak şimdiye kadar bir İSYAN SAYILACAK. memurun görevine son yerilmiştlr, Saptanan yeni yolsuzluk iddiası, ' iş kazası aiacağı olan bazı vatandişların uzun süre pu ralarını alamamaları' sonucu or;a ya «ıkımştır. Yapılan müracaat'ir üzerine' olaya el koyan ilgilüer paranın muhasebeden çıktığını ancak frlacaitlıların' eline ulaşma dtğını saptamişlardır Soruşturrna dcrinteştirılince paraların, iş kazası tahsis şubesince düzenje(Dcvamı Sa. 7, Sü. 1 de) Temel eğitimden sonra bedel ödeyen terhis , • edı/ecek * • İSTEYEN İSE BEDEL ÖDEYECEK. YÜKSEK ÖĞRENİM GÖRENLER HER AY ÎÇİN 2000, DİĞERLERİ 1000 LİRA VEREGEK ANKARA Silâhlı Kuvvetlerin ihtıyacından fazta qlan yüklunlUlerin askerlik görevlerini kamu hızmetlerinde yerine getirmelerini ve bu yükümlülerın istedikleri takdırde, temel eğitımden sonra, savunma gücüne malî katkıda bulunmak amacıyle arta kalan hizmet süreleri yerine bedel vererek terhis olmalannı sağlayan kanun tasarısı mütalaalan alınmak üzere ilgili bakanlıklara gön derilmiştir. ANKARA, (Cumhuriyet BfiroM) Madencilik Refprmu Kannn Tasansuıın linyit ve bor madenlerinin kamu tekeline alınmaKOMİSYON, TASARIYI sı hakkındâki ek raaddelerl de KABUL ETTt komisyonca' geri alınmıştır. Tasanrun geri alınarı maddeleri komisyonca yeniden düzenlenecek ve hazırlanacak' metinler Pazartesi günu Gehel Kurulda eie ahnacaktır. Ktadencilik Reformu Kanun | Tasansuıın anlaşmazlıklara yol açan dört maddesi önceki günkü HİKMET ÇETİNKAY görüşmeler sırasında Komisyon tarafından geri alınmıştı. Bua ' lar, «Arama ruhsatnamesi alabi! lecek kişiler» başlıklı 13. madde ile «Tekaddüm hakkı aidiyetinin tesbitinde tercih ve kura» baş' lıklı 23., Işletme ruhsatı ile ilgili 62. ve Işletme imtiyazı ala ; bilecek kişiler hakkındaki 64. j maddelerdi. Bunlardan 13. madde, Hükumet tasarısında, yabancı sermayeyi kesin olarak maden alaru dışında bırakıyor, 23. mad de Kamu mıruluşlarn» öncelik veriyor, 62 ve 64. maddeler ise, 13. maddeye paralel olarak tşlet1 me ruhsatı ile aramalar konu ! sunda da yabancı sermayenin ' maden alanına girmesini önleyici hükümler getiriyordu. Geçici ' "'Türkiye Cumhuriyeti yedl ya çevreler îzmir, Balıkesİr ve MaKomisyonun bu önemli maddelenisa yöresinde yayılıp örgütlenANKARA, (Cumhuriyrt Bürosu) şmdaydı. Gazı MustaM Kemal ri bütünüyle değiştirerek yabanTürkiyesi dış düşmanlardan arıame olanağı bulmaya başladıla1. cı sermayeye olanak tanıması, Üniversiteler reformu kanun ta mış, sapka devrimi yapılmış, ka1930 Menemen olayı Divam . (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) sansuıın görüşülmesi Millet Mec dın kara çarşaftan kurtarılmi;Harp tutanaklarına göre ' uygun lisi Millî Eğitim Komısyonunda ortamın hazırlandığını sanan Nak tamamlanmış ve tasan bazı de tı. Tekkeler ve zaviyeler fcapatılşibendiciler tarafından yapılmışğişikliklerle kabul edılmiştir. mış; şeyhlik, dervişlik, üfürükCHP'li komisyon üyelerı tasarı çültik, muskacılık, seyitlik, de fir. Eylem ilk bakışta basit bir delik, babalık gifai çağ dişı görüî irtica olayı olarak görülmüştür. ya karşı çıkmışlar ve red oyu ler 5'ikılmıştı. Tekkelerıtı ve med Esrardan başı dönmüş bîr kaç vermışlerdir. Bu arada CHP'li reselerin yerinı Cumhuriyet ilk zavallının bu eylemi gerçekleştirİbrahim Öktem de bir önerge veokulları almış. halkm. kendi ka mek istendifi söylenmiştir. Oysa rerek tasannın yeniden komisyon olay bilinçli bir şekilde örgütleda ıncelenmesini ıstemışse de bu derine inançhğından uzaklaştırılıp, insanca yaşama düzeyine unerek hazırlanmıştır. Üstelik önerga reddedilmiştir. Türkiye Cumhuriyetine v» AtaMilli Eğitim Komısyonu Baş laştırılması için aydınlık bir yol seçilmişti... türk devrimlerine yönelik bir kanı AP İstanbul Milletvekılı Nakşibendi eylemidir. 1930'larda tüm buntar olurken, Mehmet Yardımcı bugün bir bahâlâ eskisinin özlemini çeken sm toplantısı yaparak «ÜniversiOlayın hazırlanışı teler Reformu Kanun Tasarısı» hakkmda bilgı verecektir. CHP' Menemen olayı Nakşibendi tali komisyon üyelerinin de ayn rikatımn lıderi Şeyh Esat tarabir basm toplantısı ile tasarıya fından hazırlanmıştır "Şeyh Esat karşı çıkışlannin nedenlerini oğlu Mehmet Ali ile birlikte o SANTtTAGO 13 Ekim'de > açıklayacakları öğrenilmiştir. yıllar Erer.köy'de Şevki Paşa Montevideo'dan Santiyago'ya giköşkünde vaşamakta ve geniş bir (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) derken And dağlan üzerinde çevresi buiunmsktadır. Abdülhakaybolan bir Uruguay askeri mît, Meşrutiyet ve Cumhuriyetin uçağının iki yolcusu, dür. Santiilk yıllarlnda egemenliğini sadeyago'nun 150 kilorpetre güneyin ; ce cahil halkın, kara tekkecilerin deki dağhk bölgede köylüler • üzerinde değil, kültürlii kişilerin tarafından bulunmuş ve bu iki ] üzerinde de kurmuştur. İşte egeyolçunun, düşen uçakta daha 14 | menliğini kurduğu.bu çevreler kişinin hayatta olduğunu söylekendisini Kutbüllaktap Kutuplar meleri üzerine ' uçağın enkazı IfutOu olarak anmaktadır. içinde 70 gündür yaşayan 14 kişiden 6'sı, helikopterlerle kurtaŞeyh Esat'ıc of lu Mehmet Ali rılmıştır. Diğer 8 kişi için de j ise bu çevrelerde Şeyhzade olahelikopterlerle çeşitK yiyecek rak tanınmaktadır. Esat'm en öve yardım malzemesi atılmıştır. > nemli adamlanndan biri ise MeHava şartları üygun blursa, (Devamı Sa. 7, Sü. S de) bunlar da bugün kurtarılacaktır. Genç yaşta yobazlar taraftndan And dağlarında donmak üzeşehit edilen KUBİLAY reyken çevre köylüleri tarafından bulunan Roberto Canessa vs çevreler vardı. Din maskesine bü ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Fernando Dolgaj, Şilı makamrünmüş bu çıkarcı çevreler Türlanna uçak düştüğü anda içinde Millet Meclisi Maliye Komis : kiye Cumhuriyetini temelinden bulunan 45 kişiden 36'sının kuıyıkmak için sinsi brr çalışma iyonu, işçilerin ve tüm kamu IZ11ÎR 23 Aralık 1933 çünü tulduğunu, buhlardan 20'sinln çine girmişlerdi. Şeyhler. mü gerici bir grup tarafuıdan, Mepersonelinin aylıkları rfışında ise daha sonrs soğ^k ve açlıkritler yavaş yavaş ortaya çıkma nemen'de vatanî görevini yaptığı aldıkları fazla mesai ve benzeri • (Devamı Sa. 7. Sü. 3 de) istihkakların maaş bordrosuna ya başlamışlardı. Şapka giymeyi hır sırada şehit edilen öğıftmen kâfirlik olarak yorumlayan, edahil edilmeyerek ödenmesini Kubilay, bugün törenlerle anığitilmemiş halk yığınlannı «Din öngören kanun teklifini, kabul lacaktır. etmiştir. . ' • ' • ' . elden gjdiyor... Şeriat isteriz...» Törenlerde, Kubilay'ın kişiliği (Devamı Sa. 7, Sfi. 3 de). diye ayalclandırmaya çalışan bu ve yaptıgı işler anlatılacaktir. CHP'ye göre Uniyersite Tasarısı, bilimsel özerkfiüi tüı Şeyh Esat ve 1930 Menemen Olayı Yükürnlüler, temel eğitimden sonra, askerlik ödevini kamu hizmetlerinde yerine getirirken, çalıştıkları yerlerde grev yapamıj'acaklar veya greve katılamıyacaklardır. Tasannın bununla ilgili maddesinde, «grev, greve teşvik veya ıştirak isyan sayılır.» denilmektedir. Bu kanun kapsamına giren yükümlülerden yüksek öğrenım gör müş olanlar, temel askerî eğitim den sonra, istedikleri tekdirde, gerı kalan yükümlülük süresinin her ayı ıçir 2 bin, diğerleri de 1000 lira verecekler ve böylece yükümlülüklerini yerine getirmiş savılacaklardır. Tasanda Silâhlı Kuvvetlerin ıhtiyaç fazlası olarak bu kanun kapsamına frtrecekler şöyle sıralanmaktadır: «a) Askere alınacaklann miktarmm fazla olması halınde, kur'a ile tesbit edılecek ihtiyaçtan fazla olanlar: (Devarı Sa. 7. Sü. 1 de) Kubilay Olayını Nakşibendiler THKO Davasında Askerî Şavcı, 5 saniKiçin kaldırdı ^' * cezası isted ı ANKARA Türkiye Halk Kur tuluş Ordusu davasına dün de Sıkıyönetim 1 Numaralı Mahkemesinde devam olunmuş ve esas hakkındaki mütalaasını okuyan Askerî Savcı Yüzbaşı Demir Akarsu, sanıklardan 5'i tjakkında ölüm cezası verümesinı talep etmiştir: Aşkerl Savcı Akarsu, 37 sayfalık . mütalaasmın ilk bölümünde, duruşma sırasmda sanıkların sorguları ve ikame edilen delıllerden edinilen kanaate göre. faillerm füllerinde ön=mli bir değişiklik ol'madığını belirtmış va gizlı örgüt başlıklı bölümünde ise Devrimcı Gençlik Teşkilatının kurulu.şunu. bu örgüt içindeki bazı kişilerin kendilerine özgü ısimlerle ortaya çıktıklarını anlatmıştır. Askeri Savcı aynca, öğrenci hareketlerinin 1969 yılında jasal yoldan saptığını, öğ(Devamı Sa. 7, SU. 1 de) And dağlarında düşen uçaktan kurtulan 16 \ kişi, 70 gün sonra bulundu MENEMEN'DEKt KUBİLAY AN1T1 Fazla mesailcrin maas bordrosuna alınmadan öngören ödenmesini tasarı, înandılar, doguştuler ve öldüler. Kemal ÜSTÜN (KUBİLAYIN ARKADAŞI) 23 Aralık 1930 ^ Öğretmen Kubilay, Bekçı Hasan, Bekçı Şevki birer devrim şehidi olarak anıtlaşmışlardır; gönüllerimizde ve Türk Devrim Tarihinde... 27 Aralık 1930'da Gazi Mustafa Kemal, Genelkurmay Başkanına gönderdiğı bir mektupta: «... Büyük Ordunun kahraman genç zabiti (subayı) ve Cumhuriyetin mefkureci muallim (öğretmen) heyetinin kıymetli uzvu Kubilay Bey temiz kanıyle Cumhuriyetin hayatiyetinı tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır» diye sesleniyordu... Aradan 42 yıl geçmiş bulunuyor... «Cumhuriyetin hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş» olan Kubilay, devrim uğruna şehit' doştüğünde Türkiye Cumhuriyeti | henüz,7 yaşındaydı. Bugün Cumhuriyetin 50. yılındayız. 1923"ler j de, 1930'larda doğan çocuklar, j yaşamlarının yandan çoğıuıu gerilerde bırakmış sayılırlar. Yasa' yardann yürekleri o yılların atı i limlı hareketlerı, umutlan ve ı anılarıyle çarpmaktadır. Çünkü i o yıllar Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK sesleniyordu hepimize; övünçle, inancla ve onurla... (Devamı Sa. 7. Sü. 4 dc)i Komisyonda \ kabul edildi Kubilay anılıyor Töre, Bahadır ve 16 arkadaşınm yargılanmasına yeniden başlandı istanbul 1 Numarah Sıkıyönet:m Mahkemesi tarafından çeşitll hapis cezalanna çarptınlan Osman Bahadır, Nahit Töre ve 16 arkadaşı, haklarında 8 ay önce verilen kararın, Askeri Yargıtay tarafından bozulması üzerine, dün yeniden vargılanmışlardır. Sanıkların dııruşması, kendîlerini daha önce yargılamış bulunan 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesinin ilga edilmiş olma sı nedeniyle 3 Numarah Sıkıyöne tim Mahkemesi tarafından yapıl mıştır. (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) Meclis Başkanlık Oivanı Kâtibi, «Türk Sporunun İçinde Bulunduğu Durum» raporunu okurken gülme krizine tutuldu REFORM, KALKINMA NADİR NADİ ANKARA Başkanhk Divan kâtiplerinden Kayseri AP Milletvekili Şevket Doğan, Millei Meclisi'nin dihıkü toplantısında Muğla AP Milletvekili Ahmei Buldanlı'nın ttTürk sporunun içinde bulunduğu durum» hakkında bir Meclis araştırması açılmasını isteyen önergesindelu «Somun pehlivanı» deyimini okur ken, sinirlerine hakim olamamış ve kahkahalarla gülmeye başlafnıştır. Şevket Doğan, gülmesine hakim olamadığı için, önergenin diğer bölümlerini okuyamamıştır. Bunun üzerine, Başkan(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Japonya Örneğı ve Türkiye MEHMET BARLAS TOPRAK VE TARIM REFORMUNU AMERİKAN ORDUSU YAPTI Hudson Enstitüsü Başkanı Herman Kshn'ın geleceğe dönük hesaplarma göre, 2000 yılında Japonya. dünyanm en güçlü üçüncü eko nomisi olacaktır. Aslmda Japon en düstrisinin bugünkü durumuna bakmak bile, karışık hesaplara gir meden ajnı sonuca varmayı sağlar. Japonya modernleşme ve endüst rileşmesinin başlangıcında, daha önce de belirttiğimiz gibi dış kay naklar yerine tarım kesiminden kaynak bulraa yolunu seçmişti. Dikkati çeken husus, bu işlemin bir tarım reforrnıı şeklinde olma yışıdır. Japonya'da tarım reformu, ancak II. Dünya Savaşı son (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Üç öğretmen, yatacak Ver yıl 8'er ay hapis ANKARA Sıkıyönetim 1 Numaralı Mahkefnesinde dün THKO mensuplarından Zafeı Kutlu'yu încirli'deki evinde sak lamaktan sanık öğretmen Gül sen Atilâ ile arkadaşları öğret men Cemil Çakır ve Abdullah Uyanrker'e l'er yıl 8'er ay ha pis cezapı verılmiştir. Sanıklar dan öğretmen Sabri Keskin ise bcraat etmiştir. Zafer Kutlu, halen idam ta lebiyle yargılanmaktadır. (THA: Çocuğunun cesedi ilişki kurdnğu kadıoın evi ! önünde bulundn Zeytinburnu Yeşiltepe Mahalle«i Taşacakları yöresind'eki bir eVde oturan Bülbül ailesinin bir hafta ör.ce kaybolan 2 yaşındaki çocuklarının cesedi. önceki gün, (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) i TARLADA ÇALIŞAN JAPON KÖYLÜLERÎ..