Katalog

CUMHURÎYET 29 Kasım 1972 H.TE BEYfEND'ıLER.! • Bİ2. Bü MÜİfcA ıCApı uy&UN 8ülüp < EOİ(tME VEf^pAÜ. J l190ÖLÎlU BcDELİLE I?.' 1 T E L i J P A F T E V ' •" ' • • ' • ' •"' ' ... M E M A l ı V i $AHAN£P£ İl^PEFATESıi t t N M E İ H Ü U Ü C J V E MÜTEHASSI!>I "VfEMENS. FA&^iKAJl MttU'il MfiBUJANI D£LÎLİ u ... 05MANU y ' ÂÜSı' &ATMAAAZ .'. % uTOMtfgîLE HAVlllP, r£LSı 2.TEL^AFA EVcEtT.'..' F £ VEftti FES'E HAVmft , AVüSTUftY^ ^ ^ EVEEET.'.. T£ İzmir'in içinde SAMİM KOCAGÖZ'ÜN ROMANI 115 Üniversiteye son günlerde pek gelıp giden, beni de dekanın yanında bırkaç kez goren bır komı ser, yanıma yaklaştı: «Hocam, siz bu ışe karışmayın'» dedı Ben de «karıştığım yok, oğrencılik damarlarım kabardı, seyredıyorura İşte Ama sız de karışmayın!» karşüığını verdım. Komıser Bey tfe, «Şimdılık bız de kanjmıyoruz ..» demez mı? O, «şıtndilik» sozune tepera attı araa, komıserle kapıştnamak ıçıa kendımi zor tuttum.» Cahit Demıroğlu, ofkelı ölkelı konuştu; «Kırdılar geçirdıler tstanbul'da çocuklan. Beyazıt Meydanında gençlenn üzerlne ateş açtılar. . Ümversıtenln bahçesinde oğrenci topluluğunun lçıne cıplerle daldılar. Çocuklan yarah yaralı yerlerde surukledıler. Üstune ustluk Sıdchk Sami Hocamızın da başını yardılar! Şımdılık karışmıyorlarrnış (')» Doktor, donup, dıkkath dıkkatlı yuzumuze bakarak, «Bereket versin ordu araya girdi de gençlerı kurtardı » dedı Sankı bu ıse ne dersınız? dıye soran bır hali vardı. Cahıt, şoyle bır başını kal(îırdı«Doğrusu arkadaslar, hıslerımlze kapılmadan, ofkelenmeden bu konuyu ıncelemelıyız: Ordu, geçen gece, polısin, tstanbul Ünlversıtesinın bahçesine sıkıştırdığı oğrencllerl, kızh erkekll pollsin ehnden alıp, askeri araçlara bindlrerek Davutpaşa Kışlasına götürmüj Çoğunu yolda, bır bölüğunu de kışladan evlerine salıvermiş Diyelim işler bojle surerse, Ordu; Üniversıteli gençlen, gazetecileri, >azarlan kurtardı Açıkçası, yonetime el koydu. Sonra ne olacak?» Bu soruva. kimse karşıhk veremlyordu. Çaresiımıs gıbi gorunuyorlardı Daha once edllen kadro filân sozlerı akıllanrva gehyordu olraalı. Babamın tutumu aklıma geldr «Aynı soruyu babam da dun bana sordu Cahıt,» deyıverdım. Hepsı heyecanla bana dondü: «Sen de bizım,;gibl sorunu» ;içınden çıkftmamışssındır Albav, blr asker Mftfak ne düşunövor merak ettim'» «Ordu, gençlen kurtardığı gibl. elinin terslyle bir vursa, Celâl'lnden Mentferes'ıne ve de çetesine dek hepsınl pe'isan eder, halkı da kurtanr; kurtanr ya korkarım hu kez partızanlsr Orduva karşı çıkar Bucijnku ko«.ullar, 1922'nın koşullarına benzemıyor . dıyor » Doktor Şahın Yıltnaz, «Albayım, yerden goge <*ek hakh » dedt •Ama ylne do Ordunun bu gidişe bır (furl demesı gerektiğinl söylüyor.» Bu kez Remzi ıle Cahlt, tasdık ettüer: • Albav, bu fıknnde de hakh > «Bana sorarsanız, halk Ordunun karşısına da çıksa, hıç olmazsa Ordn, iyiye dogru blr jol açmış olmaz mı?» «Bak Emre,» karşılıgını verdı Remıt, «bu fıknnde haklı da çıkablhrsln, haksız da . » «Haksız çıkabıleceğım yaka ne olabılır?» • Kuşkusuz, butun Orcfu, bır fikır yapısında değıl Hepsı, bu kotu yönetıme karşı olabılırler; bu yonetimı yıkmca, faşist bir yonaUmı duşunenler de ışbaşına gelebllır » cAman' agzınızdan yel alsın!» diye doktor, bssbajağı bağırdı Istemeye Istemeye guluştuk. Bır sure konuşmaya ara verdık Cahıt, uzaklardakı garsona tşaret ettı ça*ırdı Yenıden peynır, bira ısraarladı Garson, gıtti geldt; hepımızın bardaklarını doldurdu dıkkatle Uzaklastı Bız, bu arada batmakta olan guneşi seyrediyorduk Fızlkçı arkadaşımız Remzi, dış kbrfezdeki Uzunada'nın ardında yiten gunese baka baka bırşeyler duşünuyordu Sonunda bıze danup konuştu: «Burava bir nokta koyalım arkadaslar: Bana oyle geliyor kı, yavaş da olsa toplumurnuz, gelısı>or. Şu sıra onumuzdekı uçurum, hem genıs. hem de derın. Karşıya atlama olanağını goremlyorum Ne kı uçuruma yuvarlanmaja yuvarlanacağız, yuvarlanıyoruz da, iş uçurumun karsı jakasma, tırmanarak da olsa, atla\amadığımıza gore, çıkabllmekte Çok dıkkatli olmak gerek Benım blldifim Ordunun, orduların kıtabında eyleme geçıldı mı, gen>e çekılmek yoktur Taktık, stratejı başka, Ordu, hep ilerı\e gıtmek zorundatftr Bu da bızım içın bır teselhdir sanınm. Ben. bllım adamiMm. Üstelık de fızıkçıyim öyle fala fılân ınanmam Ne var kı, şımdi falcıların ağzını kullanabılırlm Bugun mü desem, yarın mı desem, bif hafta bir ay sonra. mı deıem birşe\ler olacak İşte ,ı^ .' J •*? •' ; Doktor Şahın, ıçini çekti: *•**»# • • tlericı, devnmcıler bir yana sağda bile tsmet Pasa'nın alternatıfı vok1 Buyurun Paça Hazretleri cenaze namazına!» «Ordunun patlaması, ne yonde oluraa olsun, ola ki bir ilericı kadronun olujmasına olanak hazırlavabılir » deyıvermışım. Üç arkacfaşım da hayretle dönup bana baktılar Cahıt cnbıık toparlanriı (Arltmm »ırl Ruslar biıim Heri hareketinüzi bir yerde karşı taaruzla ke* tıler ve 5 Ağustos 1915'te bızi çekllmeğe eorladüar. Bızim kuvvetlenmız 5 AğustosT;an 6 Eylül 1915'e kadar muharebeler vererek çekildiler. Kop • Kar». çoban Tahırkomu Mescıtlı Ketvan üzennden Hasankale dolaylarında Badıcıvan'a geldık. Bekır Sami hastalacdı. Erzurum'a, hastahaneye gitti. Bize Kurmay Yarbay Hakkı Murat Bey kumandan vetali olarak geldi. Bu geri çeküişımız de çok kanh olaylarla doludur. Bu olaylar ortasında ben çok başan eostermış, kumandanm gozunde yukselmiştim. Ve b#nım terfiımı ıstemişti. Gene bu muharebelerde küçuk ablam Emine'nın eşi Ahmet Bey, başlangıçta makınelıtüîek bölük korautanıydı O tanht« otuz beş yaşında bultman Ahmet Bey herkesin gozünde cesur bir asker olarak beürdi. Herkesin dllifvde kahraman bir adam olarak konuîulmaya başladı. Yedı sekiî defa yaralandı Sonunda kendismi Tabur Komutanı yaptüar Ağustos 1915 sonlanna doğru da Kurmay Başkanımız Basri Bey bınbaşılığa terfi eta Yüzbaşı Selâhattin'in RomarM) Ayrılık ve gözyaşları Kurmay Başkaıu senlnle , gdrüşmek istiyor, çabuk Hasaukaleye gel. Ne> var? ' * Birşey yok.. Dönüp Hüseyın Rahmfye: Basri bey beni çagınyormuş, müaaade edersenU gideceRahml cevap verdi: tşto emır: Kolordu da Irak'a gıdıyornauş ve yann sa bah hareket edlyormuj, bizi ordu erorine veriyorlâr Basn seni Kolorduya almak için çafiınyor. Gıdersen ve Başrinin teklıfıni kabul edersen, senl arkada şını yolda bırakmış bir namussuz tanıron. Böyle birşeyden • habcrim yok, dediro, slmdi de birşey sdyhyecek durumda degUım. Yaln» ıtaatkir olmıyan. oesur olmıyan, kıymetlı olmıjan bır arka das sıze daıma yük olur ve size de bu yukü yüklemeyi iste gun. •Eniştesi ve Selâhattin birbirlerlne veda edçrlerken, blr daha belki de hiç görüşemiyeceklerini düşünerek derin bir üzüntüye kaptınyorlar kendilerini. Cemal ise onların bu haline gül> mekten kendini alamıyor. rum'a gıttiler, karargâh yarm sabah Ketvan yoluyla Hırus'a gıdecek Onîar ^a Hınıs'ta,Tumen e katüaoaklar Basri Vall' nın evmde sent telefonda bekU yof. Haydi görüjelün. Basn'yi teleTonda bulduk. Dedi ki: Blzimle Irak'a gider mlsinT diye kumandan sorusor. Hazınm Telefonu Emin AH'ye ver Emın Ali telefonu aldı ve »u emn yazdıBaflicivan'da 52'inc» Tfimen Kumandanlığina. Esasen Koiordupun emir Cabiti olan ve Tümenm giisterdiği luzum ve ihtiyaca bi naen Tümeninize verilnıiş Olan te^men Selâhattin efen. di 9 Ekira 1915 ubahı Irak'a hareket edecek olan Kolordn Kararcihına tayin ohınmu». tur. Kenrii»ini karartiha ıl> tlbsk ettiriniı. Kolordu Kumandanı HaUl Ben bu emrl derhal TUmeno telefonlı yazdırdım Tekrar Ka> rmrgâha geldlğim zaman seceyansı olmuştu Huseytn Rahmı'ye gittim. üyumus Dyandırdım ve hareket edecegimi soyiedim. Hayır, dedi Tümen Kumandanı vermıyor, gıderaezsın. PeU. dım. Gerekli muaroelemi yaptırdım. Gun de ağarmaya başlamıştı. Rahraıye gıttım Allahaısmarladıts. dedun. Rahmı uyku sersemi Şimdı emir verecegım, Feni hapsettireceğım, seni hapsettıreeeğıra, bır yere gıdemezsın. Güldum Atı alan Osküdan geçti. bü tün münasebetsizliklerine rajmen sana Allahaısmarladıa diyonım Beni yan yolda Dırakan, bana verdlği sozu tutmayar ada ma ben arkadaş demem Cehenneme kadar yolun var Ve arkasını döndü, yattı Dedim Ki Arkada? çocuk ruhla ve şımank bir tutumla Idare edilmez Sajmadın ve saygı gorma dın Bu sana bir ders olsunl Cevabını beklemeden çıktım. OLAYLAR mem. •. . % BAĞDAT'A DOĞRU Hasankale'ye geldığıro zaman karargâh hareKet edıjordu Ben de katıldım Dört aydır süregelen üztlntülenm durmuş yerini sevınç doldurmuştu YürüyUse ^eçtıgımızın üçtlncü guntl Cemal'i, dordürcU sunü Ahmet beyı bulduk Ahmet bey yenlden dUnyava gplmiş gibı oldu Hınıs a vardığımız gece Ahmet bey yaniTna geidi: SÖlihatUo, decU. îarumda yÜ2 lıradan (azla para var Ben taburdayım Olursem bu para kaybolur. Bunlan sana verevım sakla' Olursem kardeştne gonderirsın. Paralan bir kemerle belıme bağladım. Hıms ta Kolordu Kumandanı ve Kurmay Başkanı geldıler. Basri bey oenl Haiil Oeyın yanına grttUrdü Halll bey Senl çok sevdıŞın arkadaşın Rdhmı'den ayırdık Fakat çok se*ılenler sonradan ÇOK sevılmiyenler olur, sanırım hata etmedik. >*'•, MALKOCOĞLU yazan veçızen:Ayhan BAŞOĞLU ÇELİK HANÇER Badıcıvan'a gelınceye kadar >, H Rahmi ile 'aramızda bu çok olaylar geçtı Bekır Samının Ge6e yatsı ezanı okunıırken «SakalU bebek» dedıft sevgıli Hasankale'ye 'geldım Emın Ali arkadaşımla çalışmak imkâm bekUyormuşkalmadığını arüıyordüm Pakat Kumandan ve Basri Erzubir kere kendı isteğimle buraya gelmiştlm. Herkes' de beni Rahmı'rdn en yakın arkadaşı dıye billyordu. Bir gün bır muharebe ortaeınd» Bjin Ue ksrşılaştıgınnı iâftHh Vaha. defli kf • Sanıyorum ki Beklr Sami' ELGRAD, 28 (Arkadasıımı nın yanında pek memnun degilDoğan Nadi blldıriyor) sin? • Yugoslavya Başvekıli Mllan Evet, diye cevap Terdim. Frşhıt, bugun berji kabui ed« Sabırh ol! rek Cumhurıyet'te yayımlsnBen başımdan geçen olayları mak uzere « ı demejfte bulundu X Kolordu Karargâhındaki Enırn «MılleUerjmız arâsında karsıAlı'ye anlatıyordum. Emın All lıklı emnıyete dayarian samimf de Yüzbaşı Basri'nm yakın ardosthık munasebetleri zaten kadaşıydı. Herhalde bu nedenle mtyçuttu. Haklkaten 1925 seBasri durumu bılıyordu nesinde yenı ve genç Turklye1 6 Ekım 1915'te beni teletona nin merkezı olan Ankara'da çağırdılar. ımzalanan anlaşmadan sonra bu Arapkırli Cemal. eranıyet yava? yava? devamlı Çabuk gel, gelmezsen gorübır susette bUyüdü, ve ı?te şımşemeyiz.. dayordu. dı Befgrat'ta yenı ımzalanan mişjik ıle daha (Ja kuvvetlendi. . MÜSAADE Bu dostluk hijlerını duyan bu1tun yugoslav mılleti, Devlet Henüz dargın oldugumus Huseyuı Rahmı'ye gıttım. Bıze üç saat uzaklıkta bir koyde bulunan •uî Bırıncı KuvveiSeferıyye'ye (£.111 bırıncı TUraen) gıdecegunl söyledlm DIŞI BOND Ben kanşmam, gıt kumandana sot.. dedı. Kumandana gıltms. MUsaade etü. ^ırınoi KUV\*EÎ Sefenyye'ye varıp Cemal'i gordüm. Ortalıkta müthıj bır hamijıhvardj. Sebebıru oğrendim Tiimen 7 Ekım 19İ5 sabahı Irak'a bareket edayormuş. O geceyı eskı bırlıgimde geçırdım. Eru^tem Ahmet bey de geldi. Gece epey üzuntıilUydUk. Ertesi sabau Tumen Jıareket ettı. Arkadaşlan Ketvan köyune kadar uğurladnn. Ahmet beyle aynlmamız ÇOK hazin oldu. Epeyı gözyaşı doktuk. KımbıUr belkı bır daha karşılaşmıyacak idık. Cemal bızım bu halimizi gbrünce kahkahayı atarakJ. Daha onçe nangisrnln ölecegi bilinmeyen' bu âdamlann birbırıne ağlaması ne garip diyorTİFFANY JONES du Tumen 8 Ekım 1915 sabahı Sakaltutan dağlarına tırmanarak gozden kayboldu Ben de bırhğune yönekllra. . * BtR TEKLİF ATI ALAN Çadınma geldim, eşyalanrm topladım ErleTİmi ve eşyamı Hasankale'ye doğru yola çıkardım Karargih kitibinl kaldır 4 0 yıl örice Cümhııriyet TÜRK ^UGOSLAV 29.11.1933 B ANLAŞMASI • » vetli cumhuriyetınlzın 10 uncu yıldonumünü teslt sevıneine taBaşkanınız Mustafa Kemal Hazretleri ile muhterem arka miml blr »ekilde i«tlrak etml» daşlarının ıyl nıyet ve sariakat bulunuyoruı.» ıle ıdare ettıklen genç v« kuvKIHTIM Şırketı, imtiyıı ve teıiMtı ıçın 70 mılyon istemeicte, hükümetimiz ise aneak üç milyon I(ra teklıf etıaektedir. Nasıl anlaşılabılecegı merakla beklenmektefiir SÜMERBANK fabrıkalarında halk için UCUJ elbise jtapılmasına bajltnmıştır. .Bu elhUeltr beş lirsya satılacaktır. tfftîfLtZLER haVa kuvvetlerinl çolaltmak için on bın tane ııçalı yapmak Utemektedirler. YARIN: BAĞDAT'TÂ YENİ BİR ORDU v (• • ' I O SIPADA KUL&KIÎR 3/Î2 TE£5f2 OPASI O M R l t r KUİ , lÛA1Üh4DE ^ \ r ^ S k CC>r &SAZ. ] S1LLÛW\ 1 KE.O UZE&^OE. • ÖFKE öğla üzeri Karargâna geldiğım zaman emırenm, Kurmay Başkanının bem çağırdıgını soyledı Gittun. Rahml, abus ve çatık bir çehreyle bana: Neje kumandandan izta aldıktan sonra bana haber vermedın? Askerlık de kalmadı mı? Ulzum gormemışîım Bunun uzenne çok ofkelenen Rahml: Artık başka yere gitjnen umudu da kalmadı. İşte Slicci Tumen da Irak'a yollandı. Aklını başını al, doğru çaüş' Hiç cevap vermeden ayrüdım. Akşamustü Hüseyın Rahmı be m yenıden çağırtmış Karargâh arkadaşlanyla bir yerde oturuyorlardı Gıttim Bana yer gösterdi. Oturmamı soyledı Oturdum. Herkesle çok neşell olan Rahmi, bana çok ciddi dayranıyordu. Ben de sessız sedasız oturuyordum Gılneş batıyordu. Hazın bır akşamdı Selâhattin efendıyi Koiordudan ıstiyorlar. Ve elındekı kâğıdı Kurmay Başkanına verdı Ben telefona gittım. Emın Ali idi. GARTH