Katalog

CUMHURİYET 1 Kasim 1972 Mebusan Meclisinde Kanunu tartışmaları «Tasarıyı görenler Basın Kanunu değil, Ceza Kanunu sandılar» ok üginç bir filmin aeyri sırasında, kordelanm flride blr kopması sizi tedirgin eder değü mi?.. Hiç kuskusuz BASIN'm bizdeki kader çızelgesi de. böylesine yüz yıllık bir geçmîşinden, ileriye doğru çağdaj uygarlık düzeyinde gidisi zaman zaman insam çileden çıkaran, kötümserliğe de götüren birçok kopmalar yapw!. Tabii, son günlerin gazete sütunlannda rastlanmıstır, yeni bir «BASIN KANUNU» yakında Meclıs kürsüsünde arzı endam edecek' Nitekım bummla ilgüi soylentıler de ayyuka çıktı: Maddelerin kapsachğl kısıtlamalar; gazete kapama, dergi kitap toplamalan ve konacak cezalann ağırhği. Tabıidir ki ba durum Basın çerçevesi içindküeri olduğu kadar, dolayısiyle basınla. ügili klşüerde de tedirgin edJd bir hava estirmektedir. Oysa, .geri kalmış toplumlann kaderinde, özeüikle basmda g5rer almı» aydınlarm daima tepelerinde aallanan bir «Demokle» Kıbcı*. endışcsi bizde öteden beri yeralagelmektedir!. Diyelim kî siz bir aydın olmanm ınancı içindesinir. Yasantının türdurduğünuz topluma karşı, bir basın mensubu olarak kendinizi, ba?ka meslek dallanndakılerden çok daha sprumlu dunımda görüyorsunuz. Çevrenızdekilere uygarlık problemlerini ve gelişme kojuİlarm^ basfn yoluyla aktarmayı istiyorsunuz. Ya bılimsel kitap yazımı, ya örnek deferde bir roman sevirisi veya aksayan toplıım dertlerini yansıtacak kertede çeşıtli konulan kapsayan: haber, fıkra, rcakale.. yanı sıra radyodan uyancı bir duyuru.. televizyonda Insanı çok etkileyecek aydınlatıcı bir görüntu «erisi verme çabastna gireceksiniz... Biçim ayrmülan belirli bütun bu yaratıcı güçler, tümü Ue ancak BASIN kapsammda değerlendirilebilir. Ama bir ulusun basın yaşantısmda gerçek özgürlük yoksa; yaratıcı güçler, sanatçılar anlamsız bir kısıtlama içindeyse: hele o toplumda geri kalmijlığın açık manzarasr böylece surdürulmek isteniyorsa, hiç şüpheniz olmasın ki, o toplum yöneticileri, bu durumlann baflıca sorumlusudurlar. Çünkü kendi yöneti yeteneksizliklerini, ancak zor kullanank saklama kaygıra içindedirler!. 1908 Basın Bizde Basm Özgürlüğü ve Kitap yasaklama C TURGUT ETİNGÜ 1808 line çetirmek isteyenlerle, bnna karşı çıkan baaın özgürlüğü tarafUrUnnı • tarihl celıede bir arada, förüyorsunm!^ Onun pesinden kfirsüy» gelen o dönem Basın Genel Müdürü de, Kethuda Ahmet Beyden geri kalmayan; mızahi gazete ve dergilerin çıkarümasını önleyıcı ju konusrnayı yapar: « Efendim mizah gazeteleri yersiz ve faydasu olduğu gibl, bunların zararlan da vardır'....» Fakat buna da gerekli karşılığı yine Vasflâki Bey şöylece verin «.. Bana bir devlet göstersinler ki, o devlette üerleme olduğu halde mizah gazeteleri zararlı görülmüştür. Mizah gazeteleri yalnız Kusya'da yasaklanmıstır! Ondan gayri yerlerde çıkar. Biz, Rusya gi bi mi hareket edeceğiz?.» Bu konusmalar, yukanda da bellrttigimiz gibl, 1908 yılında yaptlıyordu... Onu yine blr baskı pençesine ahrsa, Şu Avrupa öncelikle bizi taksım edecekf Ah o zaman ne taç, ne taht, ne Osmanb bayrağı, Ne de Vatan.. tCmü tumu gidecek! . MEHMET EMİN (TURDAKUL) M P P l İQİ M P R I I C A M I M n A B&yük tartısmalara sahne oUn ve Matbuat NiM t U L I b l M t b U b A N I N U A ı a m n a m e ! İ n i # î s l i D d 8 t reiimınia b t r A*y%mi h* Ne kadar yerinde bir yorum! Yüce şairlmizin, örellikle son mısralarında anlatmak istedikleri aynen çıktnadı mı?.. Bu güzelım yurt yoresini, somurgecK Avrupa devletlerl bölmek lstemediler mi? . İmparatorluğun taç ve tahtı gerçekten gitmedı mi? öylesin« ki, o mudze.elin tutması olmasaydı, bu vfttan ve o bayrak kalacak mıyrfı?.. BİR ŞİİR, BAZEN BİR BOMBADlR! BİRAZ DA BELGELER KONUŞSUN! Tarlhın «tbret Levhası»ında, koca Osmanlı tmparatorluğu var. Geri kalmıshğının nedenleri araştmlacak olursa, sadece şu MECELLE'nin uygulanmasıyla, çağının uygar devletlerinden en az 100 yıl geri kaldığım ispatlamak mümkündur. Tabii buna. ardı arası kesilmeraiş bir de «YASAKLAR ZİNClRt»nl «klemek gerekir!. öylesine ki. çağının kultur alıs • verişine sıkı bir ambargo koymuş! Sadece bol bol cArzı ubudiyet», «ömru çahaneye» dua ve jurnal edebiyatının (!) gelismesine biitün gücü ile destekçi bir baskı idaresı çıkar karşımıza... Oysa, her günün aydinlığı basladı mı. yayımlanan basın bir Transendental mjeditaşyon Bevın jlmnastigi yaptıracak bir etki nitellğinde olarak toplumun gbzleri önündedlr!. Eğer gerçek eğitici yazarlar, o sayfaların arasmda istenilen kertede düşünceierini, şu veya bu ceza korkusuyla yansıtamamıçsa, o gazetelerin toplum içindekı rolleri, sadece bir Ortaoyunu veya Karagbz ciddîyetinden öteye geçemez'. ŞÖR, BAZAN BtR BOMBADIR! Yanda, 1908de nyfuUnmak istenen MATBÜAT NİZAMNAMESt bnffflnün diliyle BASIN TASASI'na çıkan yfice salr Mehmet Emin (Tnrdaknl)'nn o tsribte, Musavver Muhit dergi sinde yayımlanmii bir bomba etkiri yapan •iiri... BtR 1908 yüı aydınlarınm, mUletveküleri ağzından o günün BASIN KANUNU*nu elestırileri yanı sıra, o çağ sairlarimizin de uygar cesaretine hayran olmamak elde değil!.. ljte, yüce Mehmet Emm (Yurdakul)'ın, 26 Şubat 1328 1908 tarihli «Müsavver Muhit» dergi «inde yayımlanan şiiri. bir bomba patlamasıyla, kısıtlayıct ağır hükümler getiren BASIN KANUNU'na karşı çıkmaktadır: MATBUAT NİZAMNAMESİ VEYA İLK HÜCUM TÜRKİYE'NİN ÖZGÜR ÇOCUKLARINA Meşrutiyet, bir de baskı. bu ne demek, nasıl hak? . Bugun de mi dusinceye, ağızlara kelepçe? Bugun de mi özgurluğe, adalete iskence? Bugun de mi eli kalem tutanlara zindanlar? Bugun de mi yapıtlara külhanlar? Demek Ulus bugün bile keyf« kurban olacak! Ulır Tann bize dahl vicdan, hukuk vennısken, Kotulukler, tehlikeler karsısında «Sus!> demek, Bfcdm birer mezartası olmamızı istemek, Ruhumuzda haykıran o hamiyete hakaret, Bizl tutsak etmekliğe cesaret.. Böyle bir hak size kimden verilmistir, neredenT Bu basmda taşkınlık var. dedikodu kalkmalıl Eğer amaç bu olsaydı, pılân böyle olmazdı. Özgürlüğü oldürecek malldelerle dolmazdı! Hayır.. bunlar birer maske, birer kötü bahanel Asıl sizin saldınnız, su talihsiz, ravallı Meşrutiyet yapıtının ustüne!... Ama bunu bülnlz ki şu Türkiye toprağı Meşrutiyet hukukundan eğer yokıua kalırsa. • OSMANLI MÇCLİSİNDE MİLLETVEKİLİ VASİLÂKİ BEY KONUŞUYOR. 1908*!n Osmanlı Meclis'l Mebusan'ındayız. Yeni Matbuat Kanunu tasarısının maddeleri görüçuliıyor.. Matbaa açrna, gazete çtkanna; bunlarla ilgili «îzin Belgesi» alma konusu tartışılırken, toprağı bol olsun Milletvekih Vasilftki B«y, küreüde ş3yle dıyor: < Basın Kanunu bağımsız olmalıdır. Bu tasan ise, bize geldiği zaman görenler bunu Bas\n Kanunu değıl, Ceza Kanunu sandılar'.. tçinde para aezasından, hapisten bajka birşey yok!. Oysa bizirn Oza Kanu numuz var Kötü yazdıklan zaman o Kanuna basvurulur. Baıuı özgür olmalıdır.' Amerika'mn bu kadar ileriye gidişine herkes hayret ediyor. Orası yeni bir memlekef; fakat hayret edenler bilmiyorlar ki, iki Amerikalı bir yerde bulunursa yanlarında bir matbaa, bir gazete de bulunur! Biz elbet Amerıkalılar gibl olarojyız; çünkü biz henOz bu i;lere yeni basladtk. Amma, ba?lamakja beraber bu benzeri tasanlarda da Szgürlük olmalı...» Daha sonra, tstanbul Milletvekili Astrfrcılar Kethudası Anmet Be yfaı söz aldığı görülür. Dar duşüncenin zavalluığj içinde, kürsüden şöyle bağırır: « Bizim eğitimimiz gazetelerc kaldıysa yay halimize!.. Biz, gaz«te eğitimi iatemeyi»!» . * .' BİR TARİH ÖRNEĞİ VERELİM Mİ? ' ' Bilırsiniz, paratoner 1752'de, Batı keieresince bulunrr.ustur! Üzerinden d e tam >üz yıl geçmiş olmasma ragmen, 1852 vılında " Sultan Mecine, aydın Sadrazamı arasında. camılere paratoner konup konmaması açısmdan bir tartışma çıkar. Sonuç olarak da, Sultan Mecit. şerıatçı korkusundan bu aracın mınare tepelerıne takılmasmı sakincalı bulur' . Biz derlz ki o donemde, gerçek anlamda bir basın özgCrlüğü uygulanmakta olsaydı; böylesine akıl dişı bir davranış her halde kolay kolay tatbik sahasına giremezdi. Nitekım, llk Sansur Kararnamen'nin aeırinden (187S) bu yana, geçen süre içinde düşünce ve basın özgürlüğü aşağı yukarı on yılda bir budanmış gBrülür!. YARIN BELGELERE GÖRE SANSÜR Sİt " )•> ı '•,% Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünün Burs Yardımlârma Ilişkin Ilânı Kurumumuz öğrend Yardım Yönetmelıği g«re|iDc« 1972 • 1973 öğretim yılı lçin aşağıdaki öğrenim dallarmın birinde okumakta olan veya okumak ttzere kesin kayduu yaptırmıs buluıtan v t 2. maddede yazıfl nitelikjeri taşıyan öğrencılere burı yırdımı yapılacaktır: ^ v ' I) Bnra verilecek Strenlm data TIP DOKTORl) j (Tıp Fakultesı) ECZACILIK t (Fakülte veya yüktek okul) DİYETETİK : TEŞEKKÜR Cok kıytnetil varlı£ımıx Yuk. Miroar Günün kitapları MUSTAFA . AYAŞLIOĞLU ' nun ânl vefatı dolayısiyle eenaze merasimlne Istlrak eden, çelenk gonderen, • teleraf, telefon, mektupla «e blzzat bizleri ziyaret ederek buyuk acımıll paylasmak lutfunda bulvpan akraba, dost, tanıdıklara ve mesai arkadaslarına mlnnet ve sukranlanmızı arzederiz Esl, Evlatlan, GeünJeri ve Damadı Cumhuriyet 7858 Aiet Bnr» verilecek Bğrenrinin dah • ' Adet 10 ' 10.' S 5 S S 415 15 (Fakulte veya yüksek dereceli okuH»nn mfinhanraa Beslenme ve Diyetelık bölümleri) lt LÂBORANTUK i (Orta ve yuksek dereceli okulların münhafjran L4bcrantlık bolumil • Sağlık hJzmetUrind» • ) 50 HEMŞİRELtK : (Orta ve yüksek dereceli okullınn munhınrm B«a>. şırelık bolumu) EBELÎK : (Orta ve yüksek dereceli okullann mCnhtnrut) 8AGLIK iDARESt : (Sa5hk tdaresı Yüksek Okulu İle fakülte veyt yük• sek dereceh okullann taglık 'terislerlnt ySneticı ele> man yetıştiren bölümleri) ' PtZYOtERAPÎ REHABtLİTASYOff : (Orta ve yüksek dereceh okul ve fakültelerin münhasıran Fizyoterapı ve Rehabilitasyon bölümü) ss ş<t TEKNİSYEN VE TEKNtKERLtK : "" (Teknısyen ve Tekniker Okullan ile San'at En*titülerının Kımya. Elektrik. Makina bölümleri) ELEKTRONtK : (OrU ve yuksek dereceli okul veya fakültelerin tnflnhasıran Elektronık bölümleri Üe Elektnk Muhendı* lığı daiında zayıf akım oğrenlmi yapanlar) İKTtSAT VE ISLETMECtLtK : (îktısat ve fşletme Fakülteleri vey» Ekonoml • tşletme oSrenimi yapan fakülte, yCksek okul ve «Brtitüler ile fakülte ve yüksek dereceli okullann Ekonomi .. • ve îsletnıe vey» ODT.Ü Ekonoml • tıtatUtik Bölümleri) İKTİSADÎ VE TİCARİ tLİMLER : (lktısadi ve Tıcari llimler Fakültesi, akademısi veya yuksek okulu) 15 İDARt tLtMLER : (Sıvasal Bılgıler Fakülteji ve OJJ.T.Ü Kamu tdarasi ile Sevk ve tdare Bölümleri) 15 SOSYAL BÎLtMLER : (Sosyal Hizmetler Akademitl, H. 0 . Soayal Bilimler Enstıtusunun Sosyal Çalısma Bölümü) lSTATtSTİK VE AKTÜERLİK u (Fakülte ve yuksek dereceli okullann Matematik bBlumlen ile bu okullann irtatistikle ilgüi bSlümleri) EGİTİM tDARBSt : u (Eğıtım Fakültesi, H. ü. Sosyal Büımler Enıütüsu ve O D T Ü Eğitim bölümlert) ' HTIKUK : (Hukuk Fakültesi) •KtTtlPHANECÎLÎK : • ' (Fakulte ve yuksek dereceli okullann Kütüphtnecitik Bölümleri) GAZETECİLİK : (Fakulte, yuksek oku) veya enttitülerin GantociUk Bölümleri) KtMYAGERLtR • KtMYA MÜHKNDtS VB Y. MÜHENDİSLİGI : ((Fakalte ve yüksek dereceli okullann Kitnya B5tumlen) MAKfNK MÜHENDtS VE Y. MÜHENDlŞLlĞt : ' .(Fakülte ve yuksek dereceh okullann bu branşla ilgili bölümleri) ELEKTRtK MÜHENDtS VE Y. MÜHENDtSLtöl : (Fakülte ve yüksek dereceli okullann bu branşla ilgilı bölümleri) r # BİLGİSAYAR (COMPUTER) UZMAN1 : . (Fen ve Mühendislik Fakülteleri ile yüksek derecell okullann bu branşla İlgüi bölümleri) İNGİLÎZ DtLI : . (Fakülte ve yüksek dereceli okullann Ingiliz Dili bölümü) FRANSIZ D i l i : ^ (Fakülte ve yuksek dereceli okullann Fransız *Dili bölümü) • ALMAN DİLİ : (Fakülte ve yuksek dereceli okullann Alman Dili bölumü) Yekun i •• • • • • • • • •• » • • • • • • • • » Beyoğlu Vergı Dairesince Şirketimız adına duzenlenmiş olan, aşağıda tarih ve numaralan ile ihtıva ettiklerı meblâğlar yazılı tasarruf bonosu kesintısine ilışkin makbuzlann kaybolduğu, ilgüilere ve 3'üncü »a* hıslara duyurulur MAKBUZUN : tbtiva ettifi meblâğ Tarihi No. TL. 14.4.1971 752866 1^30, KAYIP İLÂNI 1972 Türk Dil Kurumu ^ tiyatro eserleri ödülü «BU sersem kocanın kıırnaz karısı keşanlı ali destanı HALDUN TANER İSYAN 25 milyonluk dev satıs sırurını aşan Traven'in UnlU rotnanı... 15 Lira... HABORA KtTABEVl 6, Beya&t Istanbul I I D) Aranacak Niteükler: a) TUrkiye Cumhuriyeü uyruğu olmak; b) Askerlikle ilişigi bulunmBrnak veya ögrenim süresince tedlli olmak; e) Evü olmamak; d) Ahlâkça mazbut olmak; e) Baaka bir örgüt adına burslu, kredili, mecburl hizmetli veya berhangl bir okulda parasız yatılı öğrend olrnaınak (Başka bir örgüt adına okuyanlann mecburi hızmetleri devralınabüır.) f) Yardım talebinde bulunulan tarihte yurt içinde veya kendileri ile Sosyal GUvenlık Anlaşması akdedilen Ulkelerde sıgortalı olarak çaüşmakta olup Kuruma en az 1800 gUıı malullUk, yasülık, ölüm sıgortası prımı ödemi; bulunan sıgortaUnın çoeugu olmak; Yahut Kurumdan malullük veya yaşlılık aylıgı yahut Is kazası, meslek hastalığı sonucu surekU ış goremezlık gelin almakta olan kimsenln çocuğu olmak; Veyahut slgortaiı baba veya anasının ölümü nedenıyle kendisıne ölüm sigortası aylığı veya ölüm gelirt bağıanmıs ölmak; g) Yardım talebinde bulunulan tarıiıten genye doğru bir yıl içinde aılenın yülık'brüt gelirlen toplamının aıle bıreylen sayısına bölunmeei halınde bir kışıye düşeo pay 6480, liradan fazla olmamak; h) Bu yardımlardan yararlanmakta olan başka kardeşl bulunmamak. (Ilkokul dahıl oğrenime devara eden bes çocugu bulunan ailenin aynı nıtelikleri taşıyan ikLnci çocuğu da bu yardımlardan faydalanabılir); III) Ebe ve Hemşire Okullarmda okuyan öğrencllerde yukandaki 2. maddenln yalnıs (a), (c), (d) ve (e) fıkralannda yazüı nitelikler aranır. IV) Ebe ve hemşırelerden yatısız okullarda okuyanlara ayda 500, Bra yatılı okullarda okuyanlara yatüılık Ucretlerl dışında ayda 150, lira, dığer öğrencilere ayda 450, tira burs verilır ve bütün Bğrencılere burs yardımı d'^rtfİB laruri masratlan karsüığı yılda 1000 lira ödenir. V) Yukandakl şartlan taşıyan lstekJılenn 13J1J972 tarüıinden itibaren her hangi bir Kurum Subesine baş vurmalan ve bu Şubeden alacaklan bılgılere gore düzenleyecekleri aday kaydı belgelertni en geç 30.12.1972 tarihıne kadar (bu tarih dahil) okuDanna en yakın Kurum Şubesme verroeleri duyurulur. •••••••••••••»••»•••• (Cumhunyet: 7848) 18.5.1971 749025 26.5.1971 744570 1.220, 22 61971 780800 16.8.1971 782336 1^20, 3.91971 783134 1^20,13.10571 784247 1220,2.11.1971 785183 A220, 30.11571 786177 6.121971 .786416 1^20,THE SHELL COMPANY OF TURKEY LIMITED Türkiye Şnbesi Merkeıi Londra'da I I NESİLLERÖTOKUDUĞU VB ŞİMDt HERKESİN BİRBİRİNE SORDUGU DEV MACERA BOMANl PAKDAYANLAB MİCHK1, ZEVACCmUN EN ONU) ESEBt. PARDAT1NLA1 SOLUÖUNÜZ KESÎIJ31EK OKtJYACAĞLVIZ ON OLTIJK DEV BOMAN PARDAYANLAB ?AYINEVtHÎ2CE TAMAMtANAN BU 10 CtLTLÎK ESEB OKUYUCUlARMEIN TALEPLEBUa ABZEDtLDL rAROATANLAB L 2. S. 4. î. & 7. 5. 9L I». PARDAYANLAR 20. AŞK DESTAHI ».FAUSTA M PADSTA TZNtUYOR 20.PARDAYAN VE FAÜSTA l i CHİCONtrs AŞKLARI » PARDAYAN'IN OCLU ıs. FAUSTA7İM HAZİNES1 15 PARDAYAN'IN SONU li~rAUSTATSIJ» SOKU 1S. YASIMI TUTACAKSIN Dünyada ve Türkıye'de yılın lutabı. 2 üra. U PAYEL YAY1NEVİ P.K. 889 ÎSTANBUL kitabı okumamış olmak, gerçek bir kayıpürs Rauf Mutluay (Cumhuriyet) «Okurkeo ınsar.ı ailak bullak eden Otr eser.» Fethl Naci (Yeni Dergi) DOMİNİ«tE LAPtERRE / LARRT COLLİNS • X • ••••••••»•• • • • • • • • •• • Opr. Ürolog DOK T O R J o • VETOE SADıK. EKSÎKS12 ÇFV1. RL. BOTÜN KITAPÇıLARDA ARAYINIZ. BABIALt CADDES1 NO : 54 GAGA1OGU0 İSTABSUb X Sıraselrfler 602 • TVIft 44 57 «4 • TAKSİM ••••••••••••••••••••• l Süreyya ATAMAL • Hava Kuvvetleri Komutanlığı Adına Öğrenci Alınacaktır 1. 137273 eğrenln yıtoıda 1 0 . Trp FakORMl fÇap»Cerrahpasa); A.O. Tıp Fakültesi; A.O. Trp Fak. Dls HekimUgi Yuksek Okulu; A. O. Cczaeılık Fakültesi; OJ5.T.O. Mühendlslik Fakültesi Makina ve Elektrik BölümO; 1.T.0 MaküA (Makina ve Oçak Bölümü), Maden (Metalurjl) ve Elektrik (Elektrik ve Elektronik Bölümleri) Fakülteleri bütün sunflanndan Hava Kuvvetleri Komutanlığı adına Askeri Öğrend alınacaktır. 2. MUracaatlann 13 Kasıra 1973 tarihtne kadar Hava Kuvvetleri Komutanlığında (ANKARA) bulundurulmacı gerekmektedlr. 8. Daha geniı bflgj alabilmek Için ilgüi Pakulte Sekreterliklertne veya Hava Kuvvetlert Komutanlığına müraeaat edllecektlr. (Basın: 23099 • A. 15591/7844) tstanbul Jandarma Satınalma Komisyon Baskanlığından Jandarms MrUkleri thtlyaci içto 650.000 desönetre kare sOmükrcm vldala fcapah zart usnlü Ue satma alınacaktır. Tahmini bedeli 1.105^00 lira olup geçlet temlnatj 46500 üradır. Evsat ve şartnamesl tstanbul, Ankan ve tantr Ege Jandanna OenU Bölge Komutanlığı, Saün Alma KomlsyonJan ile Erzumm ve Bolu İl J. Alay K. uklarda görüleblllr. Ekslltmesi 13 Kasıra 1972 Pazartesl günfl saat 1İJ0O d« SlrkeclDemlrkapı'dakl Komisyonds yapılacattır. TaUplerin teklü* mektuplannı Ihale saaönden Mr sast evvel Komisyona vermeleri sartbr. Postsdakı eedtaneler kabul edllmea. GENEL MÜDÜRLÜK (Basın: 23465) 7849 (Basın: 22995/7845)