Katalog

SAYFA DÖRT: s CUMHURİYETs famaya karar Termi?, esirlik rfn. cirlerüıi ise taribte eşi göriilmemiş kahramaalıklarla parça parça etmiştir.» 24 Ağustos 1971 Janslar 24 Ağusto; fünü Mustafa Ke mal Paşanın Kasta. monu yönünde bir ge»ye çıktığuu yaydılar. Her yurt gezisi, ilkelerini halka anlatmak veya uygulamak için bir aracı ohıyordu. Bu defa da kuşku. suz öyle olacaktı. Gönderdiğimiz şapkalar Ankara'ya ulaştığı için bu gezi kıyafet devriminin bir başlangıcı olabilirdi. NHekim öyle oldu. Gazi, Ankara'dan sabah saat 5,30'da ayrılnuşta. Uğurlama töre. ni yapılmamasmı istediği için de hareketini kimse görmemişti. 25 Ağustos'ta Kastamonu Valisinden bir telgraf aldım. Gariye candan bağh ve olayları iyi değerlendirmesini bilen bir idare a. damıydı.  ^^m^,:^ h* sonra anlatmsTi tercih ede de hatırlanması gereken tarihl bir belgedır kanısındayım. rek, Gazinin înebolu'da yaptığı konusmanın şapka v« kıyafet dey nnsi Ue llgili bölümlerini bira» sadeleştirerek vermek istıyoarih 27 Agustos 1925 ve Garum. Çunku bu konuşma, aradan a , înebolu Türk Ocağmın yıllar geçmesıne rağmen bugün onünde toplanmış, heyecan Şapka aldık vet. Kastamonu Valisinin telgrafı; «Konunun önemi gözönünde tutularak Istanbul Emniyet Miidfirlnğüne yazılmıştır» cümlesi ile bitiyordu. Okumayı bitirir bitirmez hemen Üçüncü Şube MUdürumü yanıma alarak Kollaro Mağazasma gittim. Müdüriyete döndüğümüz zaman ikimizin de başmda şapka bulunuyordu. Bjzı şapkalı gören Istanbulun kahraman polisi de bir değişikl:k olduğunu anlamıştı. Polislerin iki saat içinde nasıl şapka tedarik edebildiklerine ise hftlft şaşarım. E •Antean: imafct. KorgMnrif EKREM BAYDAR Atatürk şapka giymişti, biz de giyecektik.. r« sevgıden baslaruıdaki İle konuçuyor: « Medeniyim diyen TürMye Cmnhurivetinin halkı aile havatı ile yasayış diizeni ile medeni oldagımıı göstermek mecburiyetinagba Gazinin konuşması nüeri, feslerl atmıs vatandasUui I dedir. Vrlhasıl medeniyim diyea Tiirkjyenin gerçekten medeni olan halkı başından aşağıya dı$ förünü?ti ile dahi medenî ve celişıniş insanlar olduğunu fiilen göstermek mecburiyelindedir. Bn son sörlerimi açıkça" ifade rtmeliyim ki bfrtün memleket Te dünva ne demek istediğimi kolaylıkla anlasın. Bu açıklamalanmı yüksek hevetinize umumi herete bir sorn ile Töneltmek ivHTOrum. Bizim kıyafetimis millî midir? (Hayır sesleri). Bizim kıyafetitntz meden! r e milletlerarasi bir kıyafet midir? (Hayır. hayır sesleri). Emir beklenmez akamıma Reçtikten sonrm ilk işim Vali Beyi aramak oldu. «Vali Bey? Gazi Harretleri K«s. tamonuda sapka giydiler. Ben ve arkadaşlarım. btitfin polis memurlan dahil kendisine oyduk. Siz de Istanbulun Valisi ola rak derbal kendinize bir sapka tedarik ediniz.» şeklindeki sözleri me Vali Süle'inan Sami Bey; «Aman nasıl otur. Bn hususta henüz emir almadık.» cevabmı verince davanamadım «Vali Bey» dedim «Biiyük Gazi yeni bir tarih yaratıyorlar. Kendileri şapka fiydikten sonra sizin de ona nymanız zaruridir. Tarih yaztlırken emir beklenmez.» Bu sözUm üzerîne fazla direnmedi. Akşam. Vilâyetten aynlırken elinde şapka vardı Haber sehre buvuk bir hızla yayıldı. Halk. şapka a!mak için dlikkânlara hücum edıyordu. tzdıhamı onlemek için tedbir almak zorunda kaldık. Şapka buMustafa Kemal Paja, elinde japkası tneboluya jirerken lamayanlar, baslarına birer kasket geçırmişlerdi. Dukkanlardaki fesler, yerlerini kısa sure içinde şapkalara bıraktılar. Fes kalıpçılan da kalıplannı şapka kalıpları Ue değıştirmıslerdi. YARIN:. M Altı kaval üstü şişhane lce katıIiToram. Tibiriml mazur görüniiz. Altı kaval üstü şişhane diye ifade olnnabilecek bir kıyafet ne millîdir; ne de milletlerarasıdır. O halde kıyafet5iz tnillet olur mu arkadaşlar? CHayır. havır katiyven sesleri > Çok degerll hir cevheri çamurla sıvavarak diinvantn önüııe çıkannakta mânâ var mıdır? Ve bu çamurun Içinde cevher gizlidir fakat anlavamiTor«îunuz demek u> eun mudur? Cerheri eösterebîl mek için çamurn atmak fereklidir. tabüdir. Cevherin kornnması için bir mahfaza yapmak rerekirsc onn altindan reva nlâtinrien yapmak icap etmez mi? Bu kadar açık bir gercek kar?ısmda tereddüt caiı midir? Bizi tereddüdp se\k edenler varsa onların aptallık VP hudalalıcına hSkmetmekte hâl* mı tereddnt edeceğiz? S Telgrafta, «Gazfnln Kastanona•a girerken kendine «evsi göst*v risinde bulunan halka elindekl nanama tipi şapka ile selâm verii^ini, halkm da basından feslerini çikararak krndisini «elamlalıgını» büdiriyordu. Mustafa Kemal Paşa 27 Ağusos'ta Inebolu'da Türkocağında (aptığı konusmada ise ilk defa japka kelımesmi kullamyordu. Kastamonu Valisinin telgraiım »Idıktan sonra yaptıklanmızı da TEKKELERİN KAPATILIŞI Gazi, İneboln Türkocağında tarihi koauşmayı yapıyor GUNAHKAR KRALIÇE uuurra vareürar.Çatı oMik Turan kıyafeti ııran kıvafetini arastınp yer.iden diriltme^e lÜ7iım voktur. Medeni ve milletleraran kıyafet bizim için çnk cevherli. miUetimize lâyık bir kivafettir. Onu eivineceğiz. *vakta 1v karpin veya fotin. bacakta pantolon. yelek. gömlek, kravat. vakalı çeket re tabiidir ki bunlan tamamlayarak olan başta rüne? siperli baslık. Bunu açık sövlemek isterim. Bu başlifin adına sapka denir. Redinçot eihi. bonjur tibi. «imokin tibi. frak tibi™ Nte şapkamıı divenler vardır. Onlara dİTevim ki çok gafilsiniı re çok cahilsiniı ve onlara «ormak isterim ki: Ytınan baslığı olan fe^i (rirmek caiz olur da sapkavı enmek neden olmaz? Ve vine onlara. bütnn millete hatırlatmak isterim ki. Bİ7ar.5 papazlarının Te Yahudi hahamlannın özel kıvafetl olan cüppevi ne vakit. ne için ve nasıl ısivdiler? Bu eöriis noktasi il» ileili söVlerimi bitirmeden önce birkaç kelime daha sö>Iemek isterim. ez Tahsin BERKAND 87 Halukla geçen son ayları tekrar hatırlamavs çalıstım. Içimde bir tiksintiden başka bir şey kaunadığını acı acı duydum. Bana karşı bu derece çirkin bir komediyi nasıl oynayabilmis ve bunda ne kadar basarı cöstermişti! Fakat ben, ben niçin ona inanmıs, saf bir kızeafız gibi oyuna gelmistim? Bn oyunun bütün perdelerini birer birer açarken de onu hiç bir zaman sevmemi; olduğuma kesin olarak inandım. Durumu tam bir serinkanlılıkla iclemeye çalıştım. Onuııia ilk tanıstığım zaman çocukluk günlerimin tesiri altında idim. Onda çocukluğuman Halukunu bulmak istrmiştim. Halamın ve ondan gelen telkinlerte Ancclanm bütün sözleri o za< man beni kayıtsız bırakmıstı. Hattâ vaktiyle Halukla halam arasında geçen o korkunç «özler ilk anda beni titizlendirdiği balde zaman geçince. e giinler uzaklasınea. vine çocukluğumun Halukn bana vaklaşmıştı. Nihavet. ben İtalyadan ayrılıp tstanbula yerlestikten sonra ona rastladığım zaman da bep o eski Haluku buldum sanmış, ona inanmış ve kanmıştım. O sırada akrabalanma, kendi kanımdan olan insanlara övlesine ihtiyaçım vardı ki Haluk da verviizünde benim biricik yakınım olthısu için ondan avnlamadım. Doğanm artık benden nzaklasrığtnı hi«=settifim zamanlar da o zamanlardır. Kabahat kimindi? Her halde ber.inıdi ama onıın da beni anlamaü, Halukla olan amca çocukları durumıımu çörmpsi lâzım gelirdi. O günler ne kadar yalnızdım! Havatımı dolduran iki erkek arasınrta, daha doğrusu iki kalb arasında kalmıştım. Bn kalblerin hangisi benimdi? Hayır. daha önemlisi, benim kalbim hançisinindi? Hic şüphesiz Doğanın. Fakat o artık ber.i sevmivordu. Onun Avlini vardı. Ben de bir dereceye kadar tesellimi Halukta bu!m3Ta çalıştım ama onn sevmek için ayni ıamanda ona karşı bir saygı duvmam gerekirdi. Halbuki onnn kötü hnylan gfin geçtikçe daha kuvvetle karşıma dikiliyor. tnyleriml arnertiyor, beni korkutuyordn. Gerçekten. bana hikim olan hep bn korkn olmuştu, tâ sonuna kadar. Şimdi onu düşünmek biie içimt tiksir.ti veriyor. Benim akrabam vok artık. Eğer yakın bir insanın hâtırasına bağlanmak ihtiyacını duyarsam en biıyiık dostlarım. daha doğrusn ana babam olan sevjili Albertn ile Ancela'yı ve zavallı balacığımı düşünmek bana yetecektir. Şimdi dinlenmek. oyumak tstivorum Kalbimin ki : bağlı olduğunu kesin olarak anlamaktan gelen bir huzur içinde uvuvabilirim. Doğanı sevivorum. Onu her zaman «pvmiş olduğiımu bili\orum artık. En kararüiz RÜnlerim. de bile onu düşiinmekle rahatladığımı. benim dümensiz bir getni oldnğumu ve onun bu gemi için sığınscak tek liman olduğunu itiraf ederken bütün varlıtım hevecanla titriyor. "' Sevgili Doğan, dost Doğan. varsın bent sevmesin! O serdifi kadınla mutlu vıllar ^asarken benim kalbim, son nefesime kadar, onun için çarpacaktır. b+a* soma Tmra nekri Î fÇtNCC BÖLtM Amerikaya gidecek uçak \'e$ilköy alanından havalanınea Ooğan Dikmen arkasından uzun uzun baktı. Son dakikada bir şeyler olacak. uçak geri dünecek ve Haluk tekrar tstanbul toprapına aiak basacak diye endişe edoordu. Büjük kuş ıırukta kaybolnnca bu garip endHesine eiilümseverek alar.dan uzaklaşli Omuzlan üzerinden ağır bir \uk kalkmış gıhi vücjdünde bir lıafiflık duvmakta idı. Son eünler gerçekten çok vorucu olmuştu. Kendi işl' ri dısinda bir düziye Haluka aıt alacak vereçek meselelerirle uğrasmıstı Fakat onun için en yorucu ve bıktıncı saatler Halukla karşı karşıva bulunmak zorunda kaldığı zamanlar olmuştu. Gerçekten onun hakkında MİIardan beri çok şeyler işitmişti ama onun bu derece asağılık fciı insan olabilecejrinı »e serefını. ha>siyetini ayaklar altma alacak kadar alçalacağını bir an için bile tasarvur edememi^ti Bir kaç hafta tvrel hir gecc kulübünde vanır.dakılere bol bol rîski dağitan kibar tavırlı ariam şimdi karşısındakinden para dilenen «dam mı idi? Erkeklerin hodbinliği fendıler, Sosyal havatm baîlantncı aile hayatıdır. Aile. açıklanuiia. hacet yoktur ki. kadın ve erkekten meydana gelmistir. Kadmlanmız üzerinde erkeklerimia üzerinde söz sö\ledİKİm kadar fazla açıklamada buhınmayacapım. Bu nice varlığı bilhassa hnzurlarınızda mü«amaha ile geçemenı. trin verilirse bir iki kelime sövlereceğim ve siz söylemek istediklerimi kolavlıkla anlayacaksınız. Tolculutum sırasmda köylerde dejil. hilhassa ka«aba ve şehirlerde kadın arkadaşlarımızm vüzlerinl ve eözlerini itina ile kapatmakta olduklarını cördüm. Bilhassa bn sıcak mevsimde bn tarz givinisin kendileri için mutlaka azap ve ıstırap verici olducnnu tahmin etli'iorum. Erkek arkada«lar. bu bizim hodbinlieimirin eseridir. Cok afif ve dikkatli olusumımm icabıdır. Fakat muhterem arkadaslar. kadınlanmız da hizim Rİbi anlarıslı. dnşünceii insanlardır. Onlara kutsal ablâk esaslarını telkîn etmek, millî ahlâkımm anlatmak ve onların dima^lartnı nur ile tetnizlikle techiz etmek esası fizerinde olunduktan sonra fazla ftndbinliğe liizum kalmaz. Onlar yözlerini çihana eöstersfnler. Ve Rözleri ile cihanı dikkatle görebiHinler. Rundan korkulacak birşey yok. rnr. E DİŞİ BOND ÖLCÜÜfc C&YBE DEKUEİ2 VIZ <3OMEZ,G»ECE VIEM I DUB.VIU6 eöce 60 «Nemours'a gıtmek için arahalardan hangısıni alacağız?» Jabeke'nln bu sorusunu V a . loti cevaplandırdı: «Benim "Cadillac" bu 1* lçm en uygurudur her halde» Geni«lik bakımından.. » «Cesedı vuklerken bizi bir goren olursa bütun etneklerimiz bosa gidecek tfemektir. Çok dikkatlı olmak mecburi« A?afı yukarı . Tek başına yetind'evız » tndırebılecek mısin? ..» « Geçenin bu saatinde sokak« Ister istemez ındirecefim .. lar boştur...> diye Valoti mınl» Araba pek uzakta değı] bereket dandı • Arabavı biraz ötede bı» vefin . » rakmıştım. Gidip alayım. kapının Jabeke kosarak önce kapıyı Snüne çekeyim.. Bu arada siz ce açtı sonra da asansörü çağırdı. sedi yüklenin. aşağıya indirin v e « Senin. arabayı kapı rinüne benim vereceğim isareti bekleçekmen ortalama kaç dakika sü yin. tşaret vermedikçe kapıdan rer? . » dısan adımımzı atmazsınız.. Bl « En çoğundan beş dakika .. rileri var demektir çevrede .. AJIAsağıda. kaldınm kenanna park lasıldı mı?...» etmiş baska arabalar varss «aBerikiler başlarını, evet anlavet. ıkınci sıraya çekerim .. Tamına gelen bir ifadeyle sallamısmam n>ı? ..» lardı « Tamam . Bız asağıda holClavet. Valoti'den vana dönede «enm içaret vermeni bekleverek bir sual daha sordu: ceği7 . t=te asansör de gelöı... « Paoli'nin ceplerinde hiç Havdi bakalım . » bir sey bırakmsdm değil mi?... Jabeke. arkadasırt) uâurladıkInsan hali bu . tlerde cesedi butan sonra tekrar daireden lçeri Iurlarsa kime ait olduğunu kimBirmisti. Clavet ile birlikte cesese anlamamalı...» di çıkıs kapısına vakm bir vere « Bu noktaya bilhassa dikkat siirüklediler Arkasından bürün ettim... Bütün ceDİerini teker te apartıman katmı bir kere dsha ker yolîladım . En ufak bir «ey pözden gecirdiler... Isıklan $önbile bırskmsdım Hem ikinizi de dürdüler. temîn ederirn. ce«:et kıvamete ka« Va paltosu ile şapkası? ,.» dar gfimdüjflmüz rerde Valscak« Diğer öteberisi Ue bavul* tır... Hcm ?id<?bilirİ7 srtik. Kavbedecek vaktimiz yok .. Ben ba« Cok lyi ... alm iniyorum Anahtar « înebüiriz artık... Asansör de calısma masasmın fistündp Cıkarkpn sokak kapısını Diz eöVereV cesedi ensejinded kil'*1emevi unutmayın.» ve belindc?n kavTadilar doyrultBövle sövledikten sonra f W h« ruiar. Paoli gim^l nvalrt» durur viılu ve el cpntasını yüklendia sribivdi »m». ean«ı? oldu&ıt ilk h» gibi yıirümüsHÎ. kısta vine d* «nls«iliTordu. (382 « Vav canma . Amm» da aŞır süne do5ru Hüsen basi v e dSçeıne bunTar boyle?... Ne yaptıni7.?... •i yaiayaraVbın sürüVlenen »y»k v Sefîn nesi var nesi yokîa doldur» lan fle »rkada?lsnnın yardımın» dunuz galfba? ..» rnuhtaç durutn» diismüf bir «ar» Türkçesi : Şehbal AYGEM TİFFANY JONES î l \ SO*IRA ^ GUV,SU ÖÛZ.Eii1 K pı v!â OMLI 1 < \ \ ^> i MOCCU 6STBB"P6j GARTH i n Arkadaslar! Gereeği araştırarak söyluyortım. Knrkmavir.ız. bu (ridi; zaruridir. Bu zaruret bizi vük^ek TC önemli bir sonuc» ulaştınvor. tsterseniz bildireTim ki, bn kadar viiksek ve önemli bir sonnea ula? mak için eerekirse bazı kurbanlar da verelim. Bunun önemi yok tur. Önemli olarak ?unu ihtar ederim ki. bu halin muhafazasında inat ve taassup. hepimizi her an knrbanlık kovun olmak istidadından kurtaramaz. Hanım re bey «rkada^lanm, Size bildifinıV bir çerçegi kisa bir cSmle lle tekrar arıedececim. beni mazur sörünnz. Medenlretin coykun *eH karsisrnda dlrenmek bevhudedir. Ve o. eafit ve itaatüizler hakkinda çnk amansırdır. Dağları delen. semalarda nç>an. eöze eörünmeyen terrelerden rı)di7İara kadar her sevl jören. avdınlatan. araştıran medenivetin kndret ve viiçelİCT kar«ısmda ortaçae tamnda zihnivetlerle. ilkel hnrafelerle Tfirümeee ç»bsar milletler mahvolmav» rtvx hic oimarsa esir ve celii olmaya mahlriımriııriar. Halbnlri TürHve r«mhıırÎTPtl halkı. veni ve *eli§mi? bir kitle olarak ilele >ed ya hoîtan zıyad* zorla ayağa kaldırılmış bir cenaze olduğunu aı lamak için iki kere bakmaes luzum yoktu Sonra önemli öır nokta dah« vardı . Kibar bir çevreycll bu rası .. Para babalannm ve asıl lenn tercib ettıö bir muhit . Semt sâkınlerınden bir tekının bile karga fulumba tıale selecelı kadar kafavı cekıp kendınden seçtıgi sörülmemiştı şımdıve ks dar Gprçı ıçen ıstediâı kadaı Içıyordu ama netieerie evme gtrerkpn cie cıkarken de bu 1?ler1 kendi avaklan fle oPkSIS vap»' bıhvordu Su nalde Paolı'rt bn tek Allahın kuluna griçtermeksi7in arabava atmak zerekrordu. Hole çıkar cıkma? Jabp^p lcapıyı çektı sonra da anahtarla kilitledl Gin? katına ındlklerind? « • sanshrden çıktılar 8ımd1 Korldorda flerlivorlaırlj ASıt n»ırHedef snkak kapısıvdı Yan?ı camb büvük demır kapı Kanat kapalivdı . Valoti de sorunürde voktu Bu durumrta kaldınms CiKmsk sop dprprp tphHkeli olabilirdi Merduenin sa» tara^na rastlavan bir eır'nttvp vöneldiler. Arkadaşlan eelinceve ka> dar burada beklemek her bakımdan çok daha uvsun oiacaktı. Dısandan fcarariastınlan 1sa> ret ırelmedlkçe oldufclan yerda kiuîrdamaksıınn durmak a> rundaydılar. Mrkaa nr)