Katalog

SAYFA ÎKh CUMHURÎYETÎ 19 1971 g aıanl ||||||l||l|fllllllllillftllllllltllIllllllM" llllllMaB *l TEŞEKKÜH A merfkan Bafftam m r a n g M Afustosta * » aldığı iktisadî, malî ve parasal kararla. n çok şömnllö, çeşitli cepheli oldnkları gibi, tkinci D&nya Harbinden beri devam edegelmiş olan dünya para nizamını değiştirme istikametindedir. Kararlann tarihçesi nedir, yakın ve nzak sebepleri ne olranstar, dünya iiterinde etkileri ne olabilecektir? Bn konn. lar bir incelemeve sığmıyacakları gibi bazı noktalar hakkında henüz teşbislerde bnlnnmak güçtür. Bnrada yapmaia çalışacagım sey Başkan NİYon'ı, münakaşa, hattâ siddetlî tenkitler nvandırmaları mnhakkak olan bn tedbirieri almaya sevketmis olan olavları gözden geçirmek, tedbirlerin mnhtemel etkileri üzerinde, hilhassa dünya para nizamı üzerindeki etkileri hakkında görüslerimi ifade etmekten ibaret olacak. Baıskan Nixon'ın kararlan. hem Amerikan ekonomisinin dahili seyrini. hem dıs âlemle iliskilerini ileilendirmekte, hattâ 1945' ten beri devam etmis olan dünya para nizamının r$aslarını deŞiştirmektedir. Tedbirler resitH sektörleri iljrilendirmekle beraber, müsterek bir hedefleri vardır, o da Amerikan ekonomisine güc ve istikrar kazandırmaktır. Amerikan ekonomisi, bilhasta son iki yılda, çfsitli problemlerle karsı karsıya kalmıştır: Dahilde fiyat ve ücretlerin hızlı artısı olmu<c. bn da enflâsyon problemini teskil etmistir. yine dahilde iki yıldır. emek fücünün «i 5 (ribi yöksek bir nispetinin issiı hnlnnmasi ve bn issiziik oranının bir türltt lndirilememe«i problemi devam etmistir. Nihavet, Amerikanın aran müddettir bir dış tediyeler ve dolar problemi vardır. 1960'larda hazinenin altın kayıpları «ddetlenmis ve dif âleme. hilhassa Batı Avrupava dolar akımı genislemiştir. öyle ki, Bretton . VToods pars sistemine töre, merkez bankalannın ihtiyatları. birbirivle serbestce değistirilmekte olan altın ve dolar nnsnrlarından ibaret olması lâ7im ırelirken. dolar hakkında avanan süpheler dolavısivle ecnebl merkez bankaları, son yıllarda ihtiyatlarını dolar neklinde tutmayarak. dolarlarını altına tahvil etmek istemislerdir. Son kararlar, bnflçproblemr. enflâsyon. İ5Mzlik ve tediye »çı$ı problemlerine. çesitli erphrlerden vönelen, Amerikan ekonomisinl güçlendirmevi hedef edinen kararlardır. Bn yazıda daha rivade. doların drvalöe edildlfi sâviasının ortaya cıkmasina sebep nlmos olan dolar . altın irtfbatının kesilme»i iizerinde dnrmakla heraber. Nixon tarafından alınan dijer tedbirleri ve bnnların çaveierini kısaca tartnmak istiyomm. Ç\ 0 tün zarfında ficret, fiyat ve kiralan •' donduran tedbirin maksadı. restni. ?aynresmi bntün ikazlara ragmen hızla artma J NİXON'UN KARARIARI OSMAN OKYAR ya devam eden ücretı ve firatlann yfkıel. mesin! frenlemektedir. Başkan Nixon simdlye kadar, fivatların jeçen yıl ' i 6 nisbetinde artraalarına, bn yıl buna yakın bir oran. da artmaları ihtimaline ve ücretlerin bn oranlardan daha yfiksek oranlarda yükselmis olmalarıns raimen, fiyat ve ücretlerin dondnrniması gibi tecrî her tedbiri almaktan çekinmemisti. Fiyat mekanizmasına inanan bir adama, fiyatları ve neretleri sıkı bir hnknki kalıp içinde dondurmak zor çelivordu. Ücretlerin yükselme temayülü tehlikesine baska türlü mânl olamıvara*ını anlamış olmalıdır ki. Nixon, bn sahaiarda 90 günlük dondnrma kararını almıstır. ütçedeki tasarrnf tedbirleri ve gumrük versilerinin hasılat artısının bir etkisi ekonomide toplam talebi indinnek olacaktır. Bifer yandan. özel sektör yattrımlsnnı tesvik etmek üzere, bir yıl için sınaî ya. tırımlara •'. 10 verçi indirimi tanınmıstır. Otomobil alımları ile iUili bir vergi tedbiri de, (•• 7 oranındaki alım verjisinin kaldırıl. ması) Amerikan otemobil Mnayünin imal&t ve satışlanm jreni<letmek maksadını gütmek. tedir. Bövleee verırl ve butçe tedbirleri, kam« »ektörünün ekonominin toplam talebi içindeki verini kiiciiltmeie. huna mnkabil, özel sektörün. istihlâk ve vatırım harcamalannı teni<ı letmete ve Amerikan ekonomisinde istihsali arttırıp, işsizüfi azaltıaaya mitnftnr. rinden miiteessir olacak başlıca ülkeler, Ame•' ,aya stnai raamfiller (tekstil. knndura, kimyevi madde, otomobil) ihraç eden Batı Avrupa devletleri ve Japonya olacaktır. Virmi senedir leht: kapanan dış ticaret bilânçnsunun da 1971 den itibaren açıkla neticelenmesi, 1971 birinci yansında ithalâtın ihracatın üzerine çıkması, dış tediyelerinin diğer kalemlerinde öteden beri açık veren Amerikayı kuskulandırmif ve muvakkaten ahndığı söylenen bir himaye tedbirine sevketmistir. İktisadi yardım toplatnmm '< 10 nisbetinde kesilmesi, daha ziyade sembolik mahiyette Sörünen ve dış .vardıralarm aleyhine dönmüf olan Konçre üyelerini tatmin etmek cayesi ile alınan bir tedbire benzer. tktisadî rardım tutarı son «enelerde 2 j milyar dolar etrafında sevrediyordn. Bıından "t 10 kesilmesinin nTfulanması kısmen dışarıda istihdam edilen personelin azaltılması şeklini alahilir. Her halde, bu kesinti. A.B.D. nin (relişen nlkelerde finanse ettijH büyük projeleri fazla sarsmıyacaktır. T~\ ış tedbirlerden en önenüi!<i, dolann, • ons'u 35 dolar fizerinden altın mukabl" *™ linde. ecncbi merkez bankalanna satışının rine muvakkaten durdurulması olmuştur. BrettonWoods°da ihdas edilmi? olan dünya para nisteminin ana dirrklerinden biri doların altma serbestçe, tahditsiz. muayyen bir fiyat nrerinden tahvil edilmesi kpyfivetl idl. Amerikan hazinesi bntın tekeffnl ediyor, böylece dolar • altın sistemi ismi verilen dnnya para nizamı ortara çıkmı? oluvor, merkez banka!ann ihtiyatlan kısmen altından, kısmen dolardan tejekkül ediyor ve milH paralar altın veya dolara sahit paritelerle bağlanmif oluyordn. Beynelmilel para nizamınm esaslannı teşkil eden altın • dolar baglantısinın 16 Agnstosta ortadan kaldınlmasının neticeleri mubtemelen şunlar olacaktır: 0 Merkez bankaları. ihtiyatiannın konv pozisyonnnu tâyin ederken takdirlerini kullanacaklar, otomatik olarak dolar ktıllanma yoInna gitmiyeceklerdir. Halen emirlerinde bulunan dolar mevcutlarun azaltmıyabilirler. fakat bunlar üzerinden kavba ntrararaklardır. # Millî paraların dolara sabit ilişkilen ortadan kalkacaktır, çünkü doların bu husu siyet! altına bağlı bnlunmasından ileri gcliyordu Henüz kesin olarak bilinmemekle beraber. dolar ile di|er paralar arasındaki bağlantı, ya yüıen rayiçler şeklinde olacak, yani arztalep kuvvetlerinin tesisi altında kalacak. veya Beynelmilel Para Fonunun tâyln edeceti yenl bir tarzda, mesçlâ paraların arasında muayyen marjlar tanınarak, rayiç bu marjtar içinde teşekknl edecektir. Vaziyetin ne olacaeı her halde önümüzdeki ay içinde mevdana çıkacak. Mubakkak olan husus, fimdive kadar devam etmiş olan sabit parite usuliine avdet i'dilmiyeceğidir. iennden ölümü İle bizlen dınrnez acı tçınde b'.rakan ailemizln bîrl g varhğı, Hürrıyet Gazetesı eskı yazar ve Yazı tşlerı Mudur • ğ AHMET IHSAN ın rahmetli Sonuc nömüzdeki rünlprde Batı Avrupa mer kezlerinde ve Japonyada kambiyo bor«aları açıldıjh zaman. dolann kıymeti bn borsaiarrfa milll paralara eöre taavyün edince. son aylarda dolara nazaran zaten • 6 nisbe« ' tind» vüküelmiş bulunan Alman markı miistesn. diğer baslıca dörizlerin kıvmetlerini Amerikan dolarına KÖre. belki de Farklı nUbetlerde ynkselecektir. Frtnsız franeı. .lapon yeni ve lnçilİ7 «terlini bn somıncıı dö%İ7lpr arasmda olacaktır. Bn sınai devletler. Amerikanın kararlanndan en çok müteessir olanlar meyanında olacaktır. Böylece, bn filkelerin d5v1zleri. farklı nishetlerde olsa dahi. Amerikan dolarına karşı kıymetlenmi? olacak, difer bir devişle. dolar bunlara nazaran devalüe edilmis olacaktır. Para kıvmetlerinde bu decisiktik. Amerikar.ın rekabet sücünfı arttıracaktır. cünkn hövlece Amerikan mallan dnnya pivasalannda ve Avmna piya^alannda. Avrupa mallann» karsi ncuziamı? otacak. Amerikanın rakiplerinin mallan ise pahalıiasmıs olacaktır. y*x merika, dolann dünya için bir ihtivat * " parası teşkil etmesinden vazteçmi^, hn fedakârlığına mııkabit. dı; ticarette rakiplerine karsi rekabet eücünfl fazlalastırmıstır A merikanın bn karan »Iması, hrr halrtr Batı Avrupa ve Japonvadan senrieTden beri vapılmasını istedipi ve takat reddedilen hazı intibaklann yapılmasınt zorlamak arzusundan ileri gelmis olabilir. S5z konusn intibaklar. Avnıpa Ortak Pazannm fazla himaveci bir siyasetinden vazjreçmesi. Avnına dcvetleri İle Japor.yanın paralannm kıvmetlendirilmesine dopru adımiar atmalan ve askerî korumalar Tükönün Batt tarafından daha adilîne sekilde pavlaşılman idi. Başkan Nixon, müzakere ile temin edemedijp bu hedefleri gerçeklestirmek için ve Amerikan eknnomisini kııvvetlendirmek için. tek taraflı harekete «ecmis ve böyleee Batı devletleri arasında yeni bir müzakere lemint hanrl»ınış«tr tec(a%"isi sıralannda büj'ük Ihtimam gösteren Sosyal Sigortaiat tstanbul Hastahanesı Başhekimi Sayın Dr. Saim Aksan ne Hastahanenin değerlı uzmanlan DT. Nezihe Şeflek, Dr. Aztr Çul. Dr Semiha Bayramiçli Dr. Metın Erman Dr. Rıfat Çankat, Dr. Hatice Ateş. Dr Necıp Ateş. Dr Saide Tunç, Dr. Kema] Bakan. Dr Resa Aksoy Dr Turşrut Aksoy. Dr Nevın Toker. Dr. Semra ile Başhemşire Fikriye Kapakan, yardjmcılan Münire Telkovan Bedla Yavuzer. Belkis Kozlu. Hemşire tnct Göker. Süveyda Aral. Behice Koç. Sühevlâ ElbeİEin, lâborant Şaban Korkmaz masör Hasan Savaş'a, cenaze törenıne katılan ve çelenk gönderen meslek arkadaşlan ile dostlanmıza ^Szetelere. Sa\an Belediye Başkanı Fahri Atabey'e BasınYayin Genel Müdü^ lüÇtine. son srüne kadar rahmethden ve bizden maddl ve manev! ilgisini kesmıyen HÜRRİYET gazetesı sahip ve yöneticileri ile çalışma arkadaşlanna, bizzat gelerek veya telefon, telgraf ve mektupla acımızı paylaşan dostlanmıza candan teşekkürü bir borç biliriz. Eşi : ŞADİYE tHSAN Oğlu BLLENT İHSAN ••niHiiMiııııııııııiHiıııııııııı •ııııııııınııııımıS (Cnmhurivet: 7001) YEFAT Degerll varlıjımız, Hatice Darcan'ın eşı. Tekel Bas Md Muhsin Darcan. Muzaffer Dar. can. Suat Kabakcıoâiu. Av. Nıhat Darcan ve Sukran Dobnıcali'nın babası. Gmekli memur VEFAT Merhum Denlz Möstejan HOsanıettin Ülsel ve merhume Rıayet Ülsel'ın oeulları. Selma Ülsel'in esi. Elçın Tavtl'in babası, Refik Tavil'in kayınpederi. İstar Tavil'in dedesi. eski Istanbul Sehremıni merhum Dr. Cemil Topuzlu (Pasa> nıc damadı. Zıya Topuziu ve Dr. Cemalettin Topuzlu'run enljteleri. Vuslat Denizer. Haslet Hakdiyçn. Nermin Avman v* Mualla Göurün'ün teyzezadelerl Em. Dz. Ögretmen Albav IVIEHMET DARCAN 18.8.1S7] mınü ebedıyete Intl kal etmistir. CenazesJ 19J.19T1 KünO <BuEiın) ö*1e nama^ını müteakıp Koeamustafapasa HekimoBu Allo»»« e»miinden kaidmlaraK Silivrikapı mezaı lıjSına defnedilecektir AtlFSt ŞEHABETTİN ÜLSEL Hakkın rahmetine kavusmustur. Aziz na'$ı 19 Ağu?1os 1971 Persembe günü oğle namazını müteakıp Sisü caıniinden kal. dırılarak Zincirlıku>u mezarlıJına defnedileceklır. Mevlâ rahmet eyleye. Alleıi Cumhuriiet 7007 En önemlisi ı? tedbirlertn en önemllsf bnlnnan dolar . altın ilifkisine jelmeden evvel. ithal mallarının Rfimrük tarifesine •'• 10 Uiveden ve dif yardımının •'• 10 nisbetinde azaJtılmasından kısaca bahsedelitn. İthal malları jnimrfık tarifesine yapılan • 10 ilâve. esa» itibarivle, dışandan gelen m• nai malların ithalini ırüçlendirmer] ve Amerikada bu mallann daha pahalıya satılmalanm istihdaf etmektedir. Bövlece dolaylı bir çekilde Amerikadaki istih<al tesvik edilmektedir. Ham maddeier muaf oldutuna röre himare tedbi \ KIRALIK \ Kalorifcrli, parke, özel # depolu. konforlu daire Suadi ^ f yede kiralık. Müracaat: 55 21 17 ) Cumhuriyet 7009 Cumhurlyetf e ^w BUGUN YARIN Bir sohbetin öıeti Tvnlum olarak garip bir özellifimiı var. Birşeyden «ikâyetçimu ır**/l* sohbetlcrimizde bundan yakınınz. ama hiç bir teşebbüs vftnSum. Konn geneT bir dert ise, teşebbüsü daima baatotarından bekleriz. Batılı toplumlardan ayrüan en beUrsin yanınm bu olsa gerek... Geçen eün bir dostumuzu ziyarete Ritmlştik. Hnkümetin ekonomik politikasından çok tedir E indi. Dert yandı ve sordu: Bunlan söylemiyor musunuz? Anlamadım. Siz neden söylemiyonmnuz? Başbakan «nıf arkaılasınız. Eski bir huknkunuz var. Her zaman förüşüp konu?mak olanağına sahipsiniz. Zor tarafı da bu ya.. Sonra, siz diğerlerini de tamyorsunur.. Bu bir neden dejjil ya Böyle olsa bile, hatâlı gördüğiimüz birşey varsa, ya da kamn oyu'nun şikâyetçi olduğu, bizim görerimiz bunlan \azmaktir. Demek yazacaksınız? Göriiyornm cözleriniz parlıyor. Dostluklannız devam edecek, sikâyetieriniz yazılacak. Söylediklerinize içtenlik ile inanıyorsanız. Imnları açık açık ilgililere söylemelisiniz. Şikâyet ettiğiniı bir nolitika'nın. susarak doğru olduğu kanısım sürdürmekle, o poütika'nın drvamına katkıda bulunduğunuzu niçin düşünmuyo<su. mız? Çeşitli dnsüncelerin etkisinde kaiarak. inandıklarını söylemeyen va da söylevemeyen insanlar. bir toplumda etkili kişiler iseler. o toplum sıhhatlı bir gelişme çizgisi izleyemez. Söyledikleriniz de sunlar: \apılan zamlar orta tabakayı eritip. yok edecek. Oysa ki bir toplumun huzuru ve istikrarı, orta sınıfın jriderek genişleme«ine, ^aycınlaşmasına bağlı. Yapılan zamlar, taldp edilen ekonomik poiitika. memleketi iki tabakadan ibaret kılacak bir sonuç •»erelıilir. I'akirler ve zenginler. Orta tabakayı büyük ölçüde proleterleştirebilir. Cst gelir dilimlerinden ve alt gelir dilimlerinden orta tabakaya katılmayı sağlayacak bir vol izlenmelidir. Genel aıılamda ve bugiine desin izlenen klâsik metodlara röre vapılacak yatırımlara dayanan bir pelişme ve hattâ millî (telirdrki >eterli artıs, bizim sorunlanmızı çözümlemez. Her on senede bir içine düstüüümüz sosyal ve ekonomik bunalım da banm» en açık bir deliüdir. \T. telişmis bir ülke için vatırımlar bir amaç değil. bir araçtır. Asü amaç, bir milletin büviik çogunlusunun. mevcııt potansiyeli ile en yiıksek düzeyde millî ekonomiye katkıda bulunm*sım sağbmaktır. Diğ:er bir deyim ile: bir milletin kendi sornmluluklannın ve potansiyelinin bilincine vanşıdır. Bu neden ile, yatınmlarımızin bir kısmuıı sadece üretimi amac alarak değil, ayni zamanda \atanda«larımızın maddi ve manevi potansiyelini harekete uetirecek, geHştirecek bîr tahrik unsuru olarak düşünmemiz çcrekir. tlkemizin norrr.al bir ekonomik gelişmenin dışında, belli hir aşamaya ulaşmasının tek yolu budur. Yatınmların büvük bir kesimi, Devletin kısır olanakJarının tekelinde kalırsa ve vatandaşlarımızın • .701 yılın 3 '4 ünü boş oturarak geçirirse. değil çagdaş uyRarlığın nimetlerine ulaşmak. buçünkü durumumuzn bile sürdürmemiz şüphelidir. Bunlan. siz yazsanız ya da söyleseniz dostluklannız mı bozulur? Bu düşnncelerinizi uygulama alanına geçirmek için, hiç bir teşebbüs yapmaz iseniz, ülke sizin düşündüğünüz dinamik y o la nasıl eirer? Bu tutum ve davranışlar >üzünden ülkemiz yerinde s»Mp duruyor. Şikâyct etmeye hakkınız yok. Bize kalırsa ülkemiz durup dururken Vt Mart'a gelmedi. Bunda idare etlenler kadar, idare edilenler de sorumludur. Herkes, bana ne derse, va da çeşitli düşiinceler altında susarsa, ne denıokrasi isler. ne de özlediğimiz sry||a» lerc ulaşabiliriz. Meydan da ,ikâyet edilen kişilere, gruplar» ve evlemlerine açık kalır. undan önceki yazımızda durumlannı açıkladığınuz kamu iktisadî teşekküllerinin bir takım düzeltici tedbirlere muh B ç lardanberi bilinen bir gerçektir. Ötedenberl düşünülen ıslâh tedbirlerini Erim Hükümeti dc perçinlemiş ve programında «Kamu tktisadî Teşebbüs lerinin kârhlık ve verimlilik ilkelerine ve modern işletmecilik ku rallanna uygun olarak çalışmaları esastır» prensibini benimsemiştir. Bu Inıruluşlann «iyasi baskıdan uzak, fakat etkin bir ekonomik ve mali denetlm altında çalışmaları, reorganızasyonlarının da kısa zamanda sonuçlandınlma. sı öngöriılmüştür. Gerçekten. Kamtı iktisadî Teşekküllerinin bazılannda karar or ganı ve yönetici kadro bezgin ha le getirilmiş veya bu işlerle ilgisi olmayan kişilerden kurulmuşTur; lüzumundan fazla memur ve i$çi ahnıp bir insan yıfınağı haline getirilmislerdir; sermayeleri yetersiz olduğtından işletme faaliyet lerini ve hattâ yatınmlannı v«bancı kaynakla yürütüp başardıklanndan ağır faiz yükü altında» dırlar; ürettikleri mal veva hizmetin fıatınj tâyin etmede serbest değillerdir; çalısmalan ekonomik kurallara uygun cereyan edememektedir ve netice itibariyle cikrtisadilik» vasıflannı kaybetme yolunda olduklan açık seçik görülmektedir. Duruma insaf ölçüleriyle bakıldığı taktirde bu sayılarüar. kamu iktisadi teşekküllerinin kendi bün. yelerinden gelen kusurlar değildir. Başta siyasî baskı olmak üze. re iktidarlartn tutumu, kunıluslan bu hale getirmiştir. Reform Kontisyonu rim Hükümeti tarafından Haziran 1971 başlannda «Kamu tktisadî Tesebbüsleri Reform Komisyonu» adı ile kunılup çalışmalannı sürdüren komisyon, kuruluslann müsterek konulannı ve derdlerini lncelemektedir. Varılacak sonuçlann demokratik ku. rallara uyularak kamu oyuna açıklanaeağına eminiz. Bu «rada yıllardır bu kuruluşlarla Hgili yerlerde çahşmış bir kisi olmam sebebiyle önemli gördiiğüm bashca konulara işaret etmeyi faydalı buldum. A Reorganizasyon konusunda çok evvelden hissedilen ihtiyaç üzerine ban kanunlar (23, 154, 440 gibh çıkanlmıs ve kalktnma plân ve programlannda da her yıl reor ganizasyonun sonuçlandınlması lüzumuna değinilmi? ise de, henüz bir karar ahnamamıstır. 154 ve 440 sayılı kanunlar gereğince kurulmus olan yeniden Düzenleme Komisyonlannın çalışmalann. dan siyasî îktidarlar gereSi Pfbi faydalanamamı?, hazırlaoan kanun tasanlan Yasama organlanna zamanmda gönderilemiyerek askıda kalmıştır. «Reform Komlsyonu» çalısmalannın da aynı akibete uğramaması icin çimdiden cid&\ tedbirlere ihtiyaç vardır. Hem zaman kaybmı önlemek, hem de kanunlarda farklı hükümlerin yer E ACI BİR K&YIP Bankamızın çeşitli kademelerinde uzun yıllar hizmet görmüş bulunan, Damşma Kurulumuz üyelerinden mümtaz ve asil insan YÜKSEK MÜHENDİS 17.8.1971 gunü vefat etmiş ve cenazesı aynı gün öfle na'mazıru müteakip Hacıbayram Camiinden kaldınlarak ebedi istirahatgâhına tevdi edilmiştir. Merhuma Tanndan rahmet, kederli aılesi ve yakınlanna başsağlıgı dileriz. İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜGÜ (Basın: 19699 . A 12764) 7008 personei atamalannda onemslz mevkiler için bile müdahale edil diği bir gerçektir Yönetim Kurul larınm tejkılinde ve kilit noktalar daki yürütücü kadronun atanmasındaki Isabetsizlikler. bunlann isbasında tutulma sürelerinin kısalığı, kuruluslar içinde yetişmiş ba aanlı personel sıra beMerken te•(ekkülün çahsma konusu ile üKüçüksyasofya Mahalleslnın Bardakçı Sokagı sâkinleriyiı. Eİsi olmayan kişilerin hâriçten Çevremizdekl bütun lokakların parke haline getirılmesıne rağ' âfanmalan glbl konularda pek çok njeıij sokağımızın unutulmuş olduğunu oğrendık ve çok u/ul« örnek göstermek kabildir Bu d&fc.* Biz.teV* di|eV sotafk sâkinlerinden f«»kımu ulm».gUâ.>nı,, « d'avrahıslaT, bîr yandart" yetişmiş nıyorduk. Demek Belediye yetkilileri biztm,,.pt>îrKîîir>rrnüWor"ve~istıKKâr"b'ekleyen personelin lar, bizi hemşehri saymıyorlar. Halbuki'dîğerv solcait'sâkınleri |evk ve gayretini kırarken, bir gibi bızler de vergi ödüyoruz. ' ' yandan da «nemelSzımcılık ve e y . Sokağımızın yapılmamasına ^ sramcılık»a yol açmakta, bu suretgerekçe olarak «çıkmaz» oluşule yaratıcı ruha sahip genç kadro tLGİLİLERE nu gösteriyorlarmış. Halbuki nıın dogmasını önlemektedir. sokağımızın birçok yol ile bağAÇIK MEKTUP Kuruluslann mal ve hizmet flre lantısı vardır. timınde büytik bir gelişme olmaSokağımıza kadar gelen pardığı halde 1967'de 323 bin clvarınke döseme faaliyeti hemen köda olan memur ve işçi sayısı 1968'seyi dönünce yarıda kalmış de 342 bin ve 1969'da 351 bin kişivaziyette. Tamir sırasında başye yükselmiştir Memur ve işçiler ka sokaklardan çıkan moloziçin yapılan harcamalar 1967'de lar da başka yer yokmuş gibi 4638 milyon lira iken 1368'de 5400 sokağımıza yığılıvor. tlgilileri milyona ve 1969'da 6100 milyona uyanyor ve sokağımızın da çıkmıştır. Artış. 1970 yılına kadar ayrıma uğramadan parke yadaha ziyade toplu iş sözlesmeleri Eğitimciler, bugün hayal kınkpılmasını istiyoruz. nin etkisi ile işçi ücretlerinde iken lığı içindedirler. Eğitimciler hırpalanmışlar, itham edilmişler v« 1970 yılında memur giderlerine sı Sokak «âkinleri adına bugün de bir kenara bırakılmısrayet etmistir Gerçi 1327 sayılı Hasan DAGLIOĞLU lardır. Bu kitle bu zehap içinde. kanunun uygıılanmasından böyle Yüksek Denetleme Kurulu Üyesi dir. Fakat bu kitle acı ve buruk bir sonucu beklemek olağan ise iimitlerle, bir vekâr. bir ciddıyet de. olağan dısı davranışlar da mev ve bir başka olgunluk içinde göcuthır Ömeğin ikramiye farklan revini yapmaktadır. içinde yapılmasını öngördüğü Mec nin yeni dereceler üzerinden öden almasına meydan vermemek ama. lis denetimi, btrkaç yülığı büıktl me=i. vevmiyeli teknik oersonelin cı ile reorganizasyon konusunda Gözlerinizi üzerlerine çevırdirılerek yapılagelmekte, bu da, intibaklan yapüıp 1970 yılı için bir çerçeve ve yetki kanur.u çığiniz zaman ne kadar haşmetli soıumluluklann kaybolmasına, hiç onlara da ikramiye verilmesi. faz karılması tercıh edilebilir. bir manzara göreceksiniz ve kim değilse bir çok hadiselerin ve Ia mesai ücretleri için yeni maaş A Bugün sayüan 120'yi asım bilir ne kadar duygulanacaksınız'ı usulsüzlüklerin müsamaha ile derecelerine eöre fark ödenmesi kuruluşlardan aynı alanda çalış Gazetenlzln 9.6.1971 gilnlO nü: Okul idarecilerinin durumuna karşılanmasına yol açmaktadır. gihi davranışlar. 1327 sayılı kanumaları 'çimento, tekstil. seker, hasında «Emeklilik hak ertüivo gelince: sağlık personeline. emYasama organlarmm 468 sayılı ka nun yol açtısh normal fark yabitkjsel yağ gibi) yerlileştirilmelL ama maaş almnmıyor» başlıgı niyet personeline öncelikle verllnuna göre yaptıklan ilk denetım, nında en az 250 milyon liralık bir dir. Seçim bölgelerinde şans kaaltında yayınlanan yaa tncelen mesi kararlaştırılan yan ödemeKamu İktisadi Teşebbüslerinin beş farka sebep olacaktır. PTTnin zanmak amacıyla pek küçük çapdi: lerin. 24 saatin. uvku zamam dıyıllık faaliyetlerıni kapsıyordu. 1971 başlanndaki malî sıkıntısının ta kurulmus olan ama aslında 1 Tahsls evrakı eksikslz şındaki kısmını Okulunda geçiBazılannda. örneğin Atatürk Orba'hca nedeni personel giderleri Devlet sermaye ve tekniği ile des gelen stgortalılann dosyası tht1 ren. mütemadıven uğraşan didiman Çiftüğinde on yıl. Maden farkı oldııâu dikkate alımrsa bu teklenmesine ihtiyaç buhınmayan varlık Şııbesince en kısa zaman nen. yorulan harabolan idareci» konularda çahsan şırketler tasfi Tetkik ve Arama Enstitüsünde 20 çeşit harcamalarrla ve iki yılda da Tahsis tşlerl Müdürlüsîüne ler için düşünülmemesi hangi ınyıllık hesaplar söz konusu idi. Bir bir yenilenmesi gelenek haline ye edilmeli. bu mümkün olmazsa, saf ölçülerine sığar? tntikâl ettirilmektedir bakıma 23 sayılı kanunun gereken gelmiş bulunan toplu is sözlesen uygun görıUecek Kamu tktiHer külfetin bir nimeti olması açıklığı haiz olmaması ve uygula melerinde Bakanlıklara yetki tasadi Teşekkülü bünyesine alınma 2 Evrakta eksiklifc mObnye madaki gecikmenin etkisi ile bu nmması gerekeceği düşünülmelilıdır. net vesaire gi?M yazışmayı icap lâzım geldiği unutuluyor mu? dönem belki mâzur görülebilırdi. Tahammül gücünün sınırlanna dir. ettiren durumun tesbitt halinde Çeşitli kanunlara dayanılarak ve siffortalı mevcut balg?!prine gelindiği bilinmelidir. Bu sınır1968'de ikinci deneüm görevl döner sermaye i!e iktisadî alanda göre tahsis yapılmasma miiste dan sonra. angaryanın. işkencenin 1964, 1965 ve 1968 yılları hesap ve faaliyet gösteren büvük çantaki hak Börilldügil takdirde kendi ve ezümenin başladığmı hisseder devlet isletmeleri 'Devlet Uret islemleri olmak üzere üç ydhktı. sine veteri kadar avans veril insan. me Çiftlikleri, Haralar, Gemi in Şimdi de Kamu tktisadi Tesebmekte, yazışma uzarsa avans «büsleri Karma Komisyonu 1967, sa tezgâhları.Hava Meydanları İşMesleğin şeref ve haysiyetinl demeleri tekrar t*krar yapılmak çeşitli tasallutlardan konımak hu 1968 ve 1969 yıllarını kapsayan üç letmeciliği, Orman ve Tekel tşlet tadır. jnllık işlemler üzerinde yoğun bir meleri gibi) Kamu İktisadi Teşek. sıısunda en önde çöğsünü sıper çahşma ıçindedir. Ams Karma külleri haline getirilmelidir. 3 Siijortalı tşten aynMıktan eden. her çesit nskin Içinde buO Dikkatten uzak tutulmamaKomisyon raponınun Senato ve Tarım sektöriindeki isletmelerin sı gereken bir nokta da 440 ve sonra vazılı olarak Kunjmum'jz lunan okul idarecilerini düşünMillet Meclisine ne zaman sunu kâr gayesi gütmelcten ziyade çıft dan tahsis talebinde bulıınulma menizi candan arzııluvoruz 468 sayılı kanunlardaki tktisadî lacağını kestirmek güçtür. Dikkaçiyi himaye amacı ile çahştırılası 506 sayılı Kanun hükmü tcaYaz tâtılinde olduklan şu günler* Devlet Teşekkülü sayılma prencakları gözönünde tutulmahdır. ti çeken bir diğer husus da Karbıdır. de. bu voreun insanlar hangi ol» sibindeki sermaye farklandır. ma Komisyonun Sdeta üç yıllık Cünkü tanmsal üretim. artık her naklarla dmleneceklerdir? Ders 440 sayılı kanun «sermayenin mevzuata göre. hesaplan biriktirmeyi alıskanhk ülkede halkın iyi beslenmesi ve ücretlerınin dahi 4 avdır ödenmehaline getirdiğı veya buna mecbıu *'n 50'den fa7İa« olmasını esas alac kaîmamp«ını sağlıyaeak şekilde tşten aynlmacian yapılan tnh diğini hilmemeniz mümkün dedıgı halde. 468 sayılı kanun «öden s ı s kaldığıdır. Aslında ibra yetkisidüzenlenmektedir. Ortak Pazar ül ^ e b i Üzerine tşlem yapıl cildir Öeretmenlerin en büyük miş sermayenin • 5fl'si> kriterini ' » nin Yüksek Denetleme Kuruluna keleri bile. sanayi alanında belli ması mümkün gönjlmemelttedır. desteği olan bu ücretlerin öd*nkabul etmiş: aynca kendî Genel bırakılması ve onun tarafından prensiplerde anlasmıs. fakat taKeyfiyetten bllgı ed:nılmesinı mesi hiç bir zaman bu kadar ee Kurullan olanîar İçin «bilgiye vapılacak ibra veya ademi ibra'ya nmsal üretimde her ülke «erbest ve kamuoyu ile şikâvefçiye du cikmemiştir ve hiç bir açıklam» sunma» formülünu öngörmüşfir. bir itiraz olursa bu hususun yasa. kalmayı tercih etmistir. yurulmasmı rica ederiz. da yapümamaktadır ma organınca incelenmesi formü Bu durum yasama denetimi dışın» Tarım islermelerini ve çiftçiyi SSK r.ENRl. çıkmak isteyenlere. nominal ser timl Sakh lünün. konuya bir çözüm yolu gegereği gibi derteklemiyen ülkemayeyi artrrmak yolunu açmış ler, arazi ve iklim şartlan ne de tirecefi öngörülebilir. »••••••••••••»•• ve bu çeşit uygulamalara rastlan *•»•»•»••»•••»•»•»•••+••••• rece uygun olursa olsun. halkmı Otuzüç yıldan beri Kamu tkti mıstır. kasınm temsil edilmesı gibi) Yövan vatırımlar ekseriva mall yebesliyememekte; buna karşılık liesadî Teşebbüslerine vön veren ra netim Kunıllanna temsilci jeçteneksizlikten vanda kalmış ö»Kendi Genel Kurullannda İbri ülkeler düzenli bir himaye po porlan ile onlann çalışmalanna mek hakkı tanınmak sma ibra telik vabancı kavnak kullanıldıra edilip yasama denetimi sırasınlitikası sayesinde sağladıkları üre ışık tutan Yüksek Denetleme Ku vetkisini vasama organına vereından ağır faiz vüküne yol « C da netice he'aplsn bilglye sunııtim fazlası i!e «halkı iyi beslene rulunun bir ihtisas topluluğu olmek tercih edilmelidir Bu sirmı«tır Zarar eden isletmelerin co lanlar ise. Kamu tktisadî Tesebmiyen ülkelere» yardım imkânını duğu dikkate alınarak. knruluı ketlerdeki murakıphk mfıesseseSunda faizın etkisi vardır Erim büsleri arasında çöze batacak sabulmaktadırlar. kanunu bir an evvel çıkarılmabsinden de resmî sektör ortaklıeıHükümetinin bu konudakl Htiıvıdadır. Genel Kurullarda serma. dır. Bu arada YDK'nın çalışmanm meırnjplarma ek kazanç telisi umut verıci olmakla beraber ve üstünlüsü bakımmdan resmi lannda hiç olmazsa Sayıstay kamin etmekten başka bir fayda «aâ isin bir prensibe baelanması. drsektör hâkim bulunmakta ve bu dar tarafsız ve serbest olmasını lanamamaktadır Zira azınlıkta nesin parlamenterlerin kaynnk sektörü. milletin vekilleri (parsağlayacak tedbirler düşünülmeli o!an özel sektör sermavesi kendi Bn^termeden masraf srtırıeı teklamenterler'» de»ıl memurlar tem O Kamu îktisadî Te?ebbüsleri ve her halde blr Anayasa müesses'ni du\uracak murakıp seçme lifte bulunmalannı önleven hüksil etmektedir. Böylece memurlanin Yasama organı tarafından yasesesi haline getirılmelidir. 1970 şansını ekseriva bularrıamakta ve me benzer bir tedbirin düşünülme nn ibra ettiei Devlet sermave'd. pılan denetimi hiç olmazsa Bütee yılmda olduğu gibi. üyelerin bir Genel Kunılda do »zınlıkt» kalsi uygun olur. vasama oreanında bileive sunulKanunlan gibl veya Türk Ticsret kısmını budama ve geri kalanladığı için Ticaret Kanununun SirKsnunun ?irketler hakkmdaki ra gözdagı verme amscmı güden ketler hakkmdaki hükümleri ışhiikümlerine benzer sekilde her tasarrufların önlenmesi tedbiri için daha Snemlisi. milyan sslevememektedir yıl, lamanında yapılmalıdır. Kakm devlet sermave=ini kullanan unutulmamahdtr. mu tktisadî Tesebbüslerinin gersirketierd? genel po'ifiVanm muO Kamu tktisadî Kuruluşlanukanda başlıealan b«lirtfl«n cek sahibl vergi mükellefi vatanessir sekilde izlenmesi ekseriys nın kârlık ve verimlilik ilkelerikonulara çözüm yolu bulundaştır ve denetimin onun adına kabi] olamamakta, hele denetimin ne ters etki vapan bir gnemli noV dtığu takdirde diğer engellerin temsilcileri olan parlamenterler ta eeç yanılmasi ve Ulpmlerin sata da. kavnak temin eHilmeden tesekkütler bürrvesinde giderilecerafından yapılması. Anayasamn O 40 sayılı kanunda Kamu tk dffce bilgivç sun'ilmakla yetinilme birtakım yatırımlara sirişmeye ei ve bugün Için «Gayn tktisadî «î. sorumlululclann kaybolmasına emredici nükmüdür. Simdi 468 s« tisadî Teşekküllerinin «Özerk» mecbur rııtulmalandır 1970 vılıKunıluslar. dive adlandınlan Ka vol açmaktadır. yüı kanuns göre yapılmakta olnn oldukları saptandığı halde siyasî na kada bu çeşit davranıslara mu tktisadî Tesekküllerinin zadenetimrîen beMenen favdar.Tn müdahale ve baskmın devam edeait örnpkler oek c"ki"r Büviîlc manla düzel»v>eti beklenlr. sağlandıği şüphelidir Cünkü bu geldiği. en yetkili kişiler tarafınicin Ö7el sektöre helli ölçfıler <îaölcüde mn^raflara mal olan tantakanunun her yıl, belli bir süra dan belirtilmektedir. Özellikle SON hilinde (Şeker Şirketinde ts Ban nalı açıhs merasimleri ile bajla lkiisadi devlet Minıııliirıııııı YAZANKâmuran ARDIÇ B/z hemşehri değil miyiz? (öziimlenıııesi 'Eğitimciler hayâl kınklığı içinde,, Işten avrılmadan emekülik maası Prensipfefri farklılık Denelim Sonuc özerklik Y