Katalog

SAYFA tKÎ: =CUMHTJRİ •10 Agustos 1971 ürkivenin Çin Halk Çumhuriyetini tanıması, bazı çevrelerde kuskn nyandırmıs ve ba kannnnn Dısisleri Bakanının da da\etiy!e Parlamento kanatlannın Dısisleri kotnisyonlannda ıbrüsülmesi istenilmistir. l zun yıllardır siyasi varlıgı inkâr edilmis komünist bir ülkenin tanınması keyfivetinin, n ı n ı kalınaeagı «an »Innan mahıurlar bakımından bazı zihinlerde kuskn yaratması tabiidir. TaıVandaki Millivetçi Çin ile sn veya bu sekilde iliski kuranlar vcva onun mev endiyetine yılların alıskanhgı ve sahsi dost laklar ile sempati besliyenler icin belirli bir favda sağlanmadan Çin Halk Cumhnriyetini tanıma. yadırganan olagan bir sonnctnr. Ne varki. devletler arasındaki ilişkilerde hissin. sempati veya antipatinin roln yoktur. nr\let adamlan kisleriyle de|il. çerçeklerin dp^erlendirilmesiyle bereket etmeie tnerbnrdurlar. Komnnist Çin bagân iein rpddi miimkün olmayan siyasî bir varlık. çelpcek on M içmde dünya politikası iizerinde aİ frırlıjını daka knvvetle dnynraeak bir vakıadır. Türkiyp'nîn enttnüi tarihsel bansçı politika aeısından Millivetri Çin lle dostlagnnun bo7Uİmasını. onnn Birlpsmis Milletlerden çıkarılmasım hirbir zaman arza etmivc. crfci dü'Snnlmev bile fazla «lan hir hnsustnr. Bnnnnla beraber Komnnist Çini dün va üzerindeki veri itibarıvlp daha farla törmemezlikten eelmek de miimkün defildir. Cin. diğer bölünmüs mflletlprp benzemeyen asırı dengesir bir avırıma m a m kalmıstır. aivan adası fizerinde knrnlan 1? tnilTonlnk. kemünizm dâsmanı Millivetçi Çin Cnmhariyeti ile Asya kıtasının dörtte bl rine vakın ve takriben 14 miivon kilomrtrekarplik vasi bir bölümüne sahip vp iİ7»rindc 730 milvondan fazla hir insan toplnluin. rrnn vasadıjh Cin Halk Cnmhnriveti arasın. da hiçbir vânden denge knrmak kabil detildir. KomSnizmi kabnl etmemek için aTimle mnkavemet eden Millivetçi Çin irin, P.atı Almanva. Giinev Kore ve GBnev Vietnam'ın ni«betpn esit sartlar içindr diier varılarıvla birlevmek bakımından gelecek irin besledikleri Smitlerin kicbiri. ne yazık ki, barada vektar. Dijjer taraftan. Kvmânist Çinin yabaneı iilkelerlp vaptıklan miirakerelerdp katılık gösterdiii nokta krndisinin Çin halkının tek trmsilrisi olduiu. iki Çin formülüııti kabnl etmediiidir. Millivrtri Cin dr avnı politikayı izIpmekte \t Komnnist Çini tanıvan ülkelprle diplomatik iliskiierini kesmektedir. Bütün bnnlara rağmrn. Türkive'nin Komünist Cini tanıması zarnri hir hareket midır? Demirel kiikünietinin ic politika düsüntesiyle tesebbiis etmediri höv|p bir trmasa Crim hnknmeti neden Inzum ^örmüstür? Tnrkire'de fcornnnİ7m tphlifcesinin ciddî bir hal aldığı bevanları mavacehesindp \f kamnovnnnn bn vöndeki olavlarla mrscul oldnen bir sırada hSvle hir tanıma kevfiveti sartlara nvjun düser mi? Bunların cevabını bulahilmek irin Komünist Cinin düma ürprindp vakın «plecpkteki sivasi \t askeri etkisine bakmak gertklidir. 1 Komünisf Çin i lanırken Em. Amiral Sezaî ORKUNT ÎSTANBUL MİLLETVEKİLÎ •eTİyeye ulaşraamıstır. Komnnist Çin, Rns. ya lle olan ?0M millik ç»k azan stnır böl. relerinin batı, merke» ve knzey dojhı »ektörlerinde insan çficü bakımından eşit veya yer yer nstttn bir durnmda ise de tank mik tan ve ates füeü bakımından çok zarıftır. Uçaklarda da bv zaaflyet yan yarıyadır. Ba febepie. Rasya. Komünist Çine karsı bariz bir fistünlSte rahiptir. Bnnonla beraber. Komnnist Çin artan gücu ile Rusvanın (66) tümen. (13750) tank ve (41"5) nçaiını bn böl *eye bajlamakta. Avrnpa üzerhıdeki baskıyı da bir ölçüde hafinetmektedir. Çinin bn zaafiyerine karsılık en knvretli vanı tnn. azzam nöfns» ve arazisinin gen'sli^idir. Bu sartlarda Çin nnkleer darbe »lmadan mağ. lup edilecek bir devlet de*ildir. Nnkleer kabiliyete jeKnce. Komünist Çin bn sahada iki »üper devleti takipte aradaki mesafew söratle kapatabilmektedir ki asıl tehtike de bnradadır. Komünist Çin belki 1910lerin sonnna kadar Amerika Birlesik Devletlerinin, Sovyetler Birliiinin idamce çaltstıiı nflkleer esitlisi ve dolavısıyla dün. ya politikasında bnriin erisilmis olan has. sas denseyi bszacak hir srviTede olmavarak tır. Fakat, bn rahada telismMİni süratlendirecek bir kabüivptte bnlnndn|n soz Snünde bnlnndnrulursa lRM'ler irinde ikili drnteyi bozacaiı da siiphe cötarmez bir cerçektir. ia veya daha çok taraflı bir dençeyl «ornnla kılacak tartları baiz «lacaktır. lyasi bakımdan Komiinist Çin dnramnna her peçen yıl biraz daha knvvetlendirmektedir. Rnsya ile Çin arasındaki i. lifkiler, rejim esitlijine ve alunlararası k». raönizmin yayılmasındaki müsterek gayeye raimen dünya politikasında birlesilmesi zor menfaat ayrılıklan irinde fcesin sınırb ihtiUfbrla dolndar ve siyaıî rekabpt derindir. Komünist Çin. Balkanlarda Romanva ve Arnavutlakta ihmal edilemiyecek bir prestii ve etkiye uabintir. Tnçoslavya ile Idealoii farklılıkları itibariyle iflSI'den bpri otaslahatenzarlıkla ldarp edilen diplomatik iliskiler. 1970'de büvükelcilik sevivesine çıkarılmak sureti\lr düzeitilmistir. Ba snrpt|p adı çecen hn Ralkan iilkeleri Sovvptler BirHfinin ileridr kendilerine karsı röstermesi mnhtemel bir baskıva Kemünist Çin daatluin ile tnnkahple etmek yolnn* tat. maslardır. Bn faktör önemlidir. Cin Halk Cnmhnriyptinin Orta Datnda »prilla faali. yet'prine hafif silah yardimı ile destek olntafl. mahalli ihtilâlrî hareketlerl körflklemesi Roı politikasıvla catısmaktadır. S da yenl politikaların doSmasını Intaç ede. cektir. Ba defisikliklerin ba#mda Japonya'nın silâhlanması zarareti gelmektedir. BuSÜnkü Japon hükümeti. Japonyanın güvenli|i için Amerika ile dostluğun devamını, Pekin ile de diplomatik iliskilenn reddini önsören bir poiitikayı izlemektedir. Amerikanın Çine yaklasma bali, Basbakan Sato'nun Liberal Demokrat Partisi içinde ve i; adamlan arasında Komünist Çinin tanınması tansusunda ku\vetli bir haskının doğmasına yolaçmıstır. Ancak, Japon\a tarafından bn tanıma olsa bile. llerde Komünist Çinin nflkleer güç tehdidinin kacınılmaz tazyiki altında iki l>ak Do^u devleti arasında askerî bir varısmava eirisileceii ihtimali de çok knvvetlidir. Japonya, 167 milyar dolara yükselen millî çelirinden savunmasma en az pay ayıran (1.5 milvar dolar) bir devlettir. Bn baliyle vıiksek ekonomik çiicü ve meknnz savas endüstri potansiyeü itibariyle Ko münist Çine karsı bariz bir iistfinlüîü vardır. Amerikanın da destp{ini saflaması ha. linde kısa camanda niikleer bir devlet olacak kabiliyettedir. •7*ormoza ve Tainandakl Milliyetci Çin * hükümetine relince. AmeriUa Birlesik DevİPtlerinin hn hükümeti ihmal etmesi miimkün deeildir. Komünist Çini tanısa bile iki Çin formülfinde israr edecesi. Komünist Çinin Birlesmis Millrtlerr eirmesinde de bn sart üzrrinde dnracaih bpklrnen bir hnsnstur. Amerikanın Milliyetci Çini bırakması vpya onnn Birlesmis Milletlerden çıkarılmasına jöz vnmması ve fakat kendlsini Komünist Çine karsı desteklemeie devam etmesi tibi bir durumn benimspmesi, ic ve dıs politika bakımından olnmlu bir darranıs dejHldir. Formoza, Amerikanın 1leri savnnma. «mn Çin Denizindpki bir karakoln. bir dayanak noktasıdır. Rn adanın strateiik önemi Amerika ioin hüvnktür vp simdilik kendi ibtivarıvla bnradan vaztecmesi düsünülemiyerek hir meselpdir Görüliivorki Komünist Çin. siyasî ve askeri bakımdan artık ihmal edilecek bir knvvet olmaktan cıkmıstır. Bnnun dısında ekonomik hakımdan 800 milyona vakın nüfnsnvla batının sanavi mamulleri ioin fimit verici renis bir pazar oldurn da nnntnl. mamalıdır. Amprikan Parlamentosn. Komiinist ülkelere ibracatı onavlarkrn Çin ile ti. raretinin ıteleceğini pesinen düsünmektrdir. UNDEN UNE Sosyal vatanseverlik VHatırlayacaksıım Sovyet askerleri, bir tarihte Çekoslovakya'da ; cesaretsiz adımlarla geüşen özgürlük hareketlerini siddete başvnr rarak çizmeleri altında ezerlerken. Polonya'dan Cyrankiewcz'in se|? si yiiksolmişti. Bu scs. bir zamanlar Polonyada, Macaristanda bz* gürliik hareketlerini kan dökerek bastıran. Sovyet ordularından . korkarak bağiran bir sesti. Cjrankiewez. ellerini bir megafon gibi \ ağzının etrafında toplayarak söylc haykırmıştı: •Milletler srasmdaki ilişkileri, harıs andlaşmalan değil, o millçt*• lerin birbirine karşı ol?n kuvvetlerinin dengesl tanzim eder, Sos^; yalist memleketlenn eüvenliği bakımından Cekoslovakyanın hızava *?, getirilmesi lâTimdı, biz, Çekoslovakyamn içislerine burnumuzu sokf' mak istemedik. istemeyiz de. Fakat bu memleketin sınırlan içınde '. geüşen karsı ihtilâle de gözleriraizi yumsmazdık.» Gene o tarihlcrde nzun zaman Fransada So\yet Novosti Ajansının muhahirlifinl yapmıs olan Dadiyant isminde bir Ra» vazarının Batıdaki fikir ozeiirlii jiindcn yararlanarak. Paristeki Le Monde Eazctesine gönderdiği bir makalede Polonyalı Cyrankiewcz'in işledifti L temavı tekrarladığını gördük. Bu adam da «Evet diyor. Rus ordula|j rını Çekoslo\>akvaya hiç hir resrnî makam dâvet etmedi. fakat. M* ' oraya sosyalizmin telccecinl ve çıkarlarını gözetmek için cirdik.. Çünkü sosyalizm bnnyesi itibariyle millî sınırlan aşan internatio' , , nal bir hareket hir büriindür. Bi« Çekoslovakyada Sosyalizmin bıiM tüniinü koruduk|,' ttalyan Komiinist Partisi tıpki Fransız Komünist Partisinin yapi;! tıgı gibi. Çekoslorakya haskınını, bu baskınm sosyalist prensiplere p nymazlığı nedeniyle tasvip etmemisti. Sovyet tanklarından korktuiu S! icin Sovyetlerin yanında yer alan Polonva idarccilcri, İtalyan komü. s. nistlerinin ba tutumnnu siddetle vermis; ttalyan Knmünist Partisi» y nin kapitalist ve burjuva gazetelerle, onlarm radyol.ınnın etkisl i\ altmda kaldığını söylemişH. Sosvalist kesimde de tıpki kapitalist J kesimde oldnğu gibi partiler birbirlerine hürum etmeye ve bir» I: birlerini snçlamaya başiamjşlardı. Bn suçlamaya karsı ttalyaa V Komnnist Pnrtislnm onranı olan Ünrta su karsılıgı vermlstî: ; . "Biz yapılan tenkitler hosa girmeyince karşımızdakini hemen \rt bnrjuvalık ve kapitalist nşaklığı damgasmın vnrulması devrinin l j (reçtiğini sanıyorduk. Arada bir anlasmaziık çıktığı zaman karşı<f. mızdakilcrini. emperyalist uşaği veya isçl nnıfımn düsmanı ola**, rak tammlamayı kabal etmiyornz.» ^ «İKTtDAR. ona sahip olanı kendine esh eder^ diye bir sö* 'f; vardır. Napolyon feth ettlği ülkeleri kendisine bağlamak icin o ' iilkclerin basına kardeslerini ve kendisine baflı kumandanlarını y, getirmişti. Kısa sfire sonra bu kardes ve kumandanların kendi • 1 hegemonyalannı. onlara bu hesemonyayı temin eden Napolvong dan fazla benimsediklpri görüldü. Büyük tskenderin imparatorj luğu da. hâkim olduklan ülkeleri tskenderden fazla benimseven f,, büyük Imparatonm yarattıirı köeiik kralciklarm eliyle dağılnnstı. ^ Son örnek: Dupcek ve Svoboda. 1948'de Çekoslovakyayı Mosi, kovadan aldıkları emlrle Sovyet Rusya yörüngesine sokan l klmselerdl. aradan yirmi yıl geçtUtten sonra kendi iktidarlarına ft esir olarak Rusyanm nüfnznnn ortadan kaldırmaya veltendiler. ^ Gerri bn tutumUnnı Batı Inteligensiası çok takdir etti. yazarlar, t, sanatcılar, fikir adamlan Çeknslovakyanın lehine bildiriler yaP yınladılar. Sendikalar Sovyet Rusyavı kınayan ateşli ve hararetH toplantılar tertip etti. Cekoslovakyadaki ıstırapların ürerine haval fışekler gibi âvize âvixe renkll sempatiler vısıldı. Fakat biıtün j bunlann sonunda Chambprlain. Hitlere Münihte. Alman tmparatoru 4. Heıırinin Pnp» 7 Greguvara Kanosada yaptığı gihi | Dupçek de Moskovada Kosieine bovnn bfiktfi. ve tehlike biraz uzak! lasmra hütün dünva korkakhfm ferahlıŞı ile dprin bir nefes aldi. iDnpcek bu maceradan nfak bir memnrlak alarak ncnz knrtuldn. Bn arada komünizm de sosvolojik kannnlara nvarak kendi çelişmpleri lcindp belki de kendisine rağmen empervslist «luvcrdi. Ya 1 uncu yüzvılm Batı dflnvasma hâkim olan kapitnlizm? » Ontın gayrımesrn evlâdı emperyalizm? Kıvrana kıvrana kendi yn. valann» doğrn eekilmivorlar mı? Empervalizmin Ortadoğuda. Sakar>a kıvılannda Mnstnfa Kemalden yedifi silleden sonra hu emaervalizm millivetcfllk fikirleri ile nvanan milletlerin karfi smda büHin rabasma rağmen erimeğe baslamadı mı? Victnamdnki j, Amerik» niifuzıınu. Sen . Domlniane miidahütesinl. biitiin dünva s, kınamadı mı? Dünyıınm en kanHalist iilkelerinde sermave verinl l teknokratlara devretme hazıriığı iclnde dpjil nıi? 1» ııncu vüz K yılm sonnyla. ylrmlncl vüz vılm hasmda «osvallzmin zafpri diye f tanımlanan reformlar. pazar tâtillpri. kiicük cornklarm ealtstınli maması. gehe kadınlara iieretH Izin verilmesl gibl haklar. buvfln r katı kaDİtalist memleketlerde bile iizerindp konusulmavarak k». , dar eskimiş ve tabiilesmif nlan haklar hallne gelmedi mi? Kapitalist Frnnsada Isd. tesebhiisün kânna ortak ^ t n f ı . hu sis***. komiınizmi hırpalar dive komünîstler hn nrtaklıea hlıtsî srhpplerİe fe ,r?l?h.^f*WZ* |ıaslafl»«dll«r mı? Ne var ki kapitalist dc halkının S refnbmdan ve nafakasmdan avtrdtfi paralarla atom bomhası yaİ jly°w eitmeye hazırlanıyor, sosvalist de tanasınm girtlajhnI ?f".. k e s e r e k b u T a n s » k»Wıy»r. sosyalist olmus. kapitalist olmus. oldurme hevesinde. aynı arzıı aym henzerlik (töze çarpıyor Bu ^ sebepten dolayıdır ki. tkinci Dünya Savnsından sonra. bu savasın gcrcekleri ile karsı karsıya kalan her millettcn insanlar İyi niyetle yeni bir vol aramaga hasladılar. Dünya bn kaos icinde hem mihveri. hem de gfinesin etrafında Insanlann çektiklerine metelik vermeden dönüvor. bu dün^a dd fl nuyor. bn dönem dünya vüriinde çok az insan hiç dtğilse kendi mensup oldugu nlusu. müsamaha tanımayan fikir tartısmalarm«an. doktnnlerin korlüğünden. cahil fakat ozgiir kisilerin hn «eurlukleri toplum alevhine kullanmıılan tehlikesinden fakiri çok fakır. zensini çok zençin eden adaletsizliklerden korumak icin çaba sarfediyor. *«JirlVafilla"ı^!if ?*°nleı' s o s : ( a l valanseverlik duvguları lcinüedjrler. Oznrluklen yok etmedcn. milli sınırlar icindp sn«vn| adalet ve güvenliei her vönde gelistirme ga.vretlcrıne „ tanseverlik) Ismini verelhn.. bu \0 eğilimde hlrleşecek ivi nivetli ' imanların çok olacağinı saıııyo l ^ K t î '$ rnm. J T Komünist Çinin askerî gücü ,\ük bir4«bdit değildir. Rasya ile aralannda tuıj;iin& kadar 2000 civarında hnrfııt ihtilâfı olrnuş. bjç biri vahim bir sonuç dofnracak klâsik K nraSnist Çin.Ru>yayaknvvetler bakımın dan Asvada karsı simdilik bü termonükleer denrmelerle harp bashkları i. çin çerekli tfknik safhaları hasarı ile asraıstır. Bnnun vanında Sevyetler BirlU' ve Amerika Birlesik Devletleri icin önem ar. zeden fnreler ve wvk «»tcmleri de gelişti rilmFktedir. 1979 Nisanında 113 kiUrramlık bir nvdn. ya frzaya basan ile göndermeleri. takriben İSW mil mesafeli veya orta menziili bir fn. ze tipini hazır bir bale getirdiklerine bir dr. lildir. Kıtalararası füzelerin celistirilmesi hnsnsandaki çalısmalar henüz gavesine ala« mamıs ise de bn sahadaki ç.ayrftlerin cok ilrri bir «afhada oldntu da biiinmektedir. Amerika Milli Savonma Bakanı Mr. Laird'in iniO.1971 Milli Savnnma hiitresi münasfbetirle Senata Milli Savnnma ve Biitre komicvonlarına <nndııjn raporda. Komöni't Çinin strateiik £İic prosramlarında taarruri vp tpdafiii «iiâhlarda trrakki saçladıiı. hali hazırda havadan nüklrpr darbe tehdidinin mahdat oldnjn anrak orta menzilli bali«tik füzeleri hprhanei bir zamanda mevzilerine sokabilpceklerini. kıtalararası ffizpler (tCBM) itibariyle de banların 1973 ile 1A75 arannda hizmete girebilereSini ifade etmi» ve bn hal de 1970'lerin Mnnna do^ru Amerika'nın bu tphdidr karsı föze<iavar füzplerle a^eari Blcüde de olsa bir kornnma aiı teskilinin rerekli olacaîını belirtmistir. Aynca. Komiini«t Çinin Sovvetier Rirli'i *rta bomhardıman nçakları kopvp edprek imal pttikierl n. raklarla 15M millik hir mrnzil icindeki hedefleri niikleer bomha ilr tekdit altına al,ma imkânlan mcvruttnr Drmek plnvj^ ki. 1180'Tprin basında vp <nnrasınd« Kwm«wi«* Çin ikili nökleer drnepvi detiştirpcpk ve üç K omnnist Çin 19C4 yılında ilk atom drnrmfini vapmıs ve mnteakip vıllarda Afrikida Tsanda. Kenva. Zambiva ve her iki Koncoda ve kıtanın diğer Terlerindpki hafım.sırhk hareketlprinc destek «Ima hnsuslarında Rıısva fle Cin arasındaki re. kabrt ve hnvumpt fazladır. Tanzanvada Çin etki^inin daha ilerl hir dnmmda oldn*u re T)arulisl£m yakınında bir drniı Bıwrı ima ettikleri ve Tanıanva ile Zambiva arasındaki demiryolu proiesini des teklediei hilinmektrdir. Hint Okvannsanda zavıf bir deniz knvveti meveattnr. Bn knvvetin askeri re v«li. tik Ptkisi kabili ihmaldir. Asvada Çin Hindinde Amerika ve Rn«. ya ile Komünist Çin arasında ncifi bir m i . cadcle \ardir. Günev Asvada Rnsva. Hin. distan ve Do*u Pakistanı deMeklemekte, Bnrnnfü k»r«r «trak rlır<nısl»r')« Cin e t . kisini azaltmava cavret gSstermektedir. Komünist Cin. Hindistan PakisUn ihtilifm. dan fardalanarak ve batının kestiği aıkeri tardımların trlâfisi ncdcnivlp kendisine yak lasan Pakistan nfıkümetiyle îiHkilcrini de. vam ettirmpktrdir. 1I> irlrsmis MilİPtlerde İse hrr reçen yıl •* Komünist Çin lehine bir inkitaf vardır. Birkar istisnası ile NATO ittifakı lyele. rivle Çin Halk Cnmhuriyrti arasında «« veya bu sekilde iliskiler knrulmustnr. Geren yıl Birleomis Milletlprde Î5 çpkimıere karsı 51> 4 l nvla ^.::«oi h;T .Lcprivet Mt< lanmıs ise de ücte iki çoinnlnk bolanmadı. jh için iivpliğp kahul edilmemistir. Aneak. Amerika Rirlpcik Dpvlptlprinin Asya poli. tikasında «örülmpvp haslıvan esneklik ve Raskan Ni\on'un 1972 Mavısına kadar Pekini zivaret pdpcrjini arıklaması vp Birlesmis Milletlerdp Komünist Çinin birlite kabaln yolunda miishpt hareket pdecefini beHrt. mesi. bn saharta veni ve Snrmli gelismelere yjol aracak mahi^pltpdir. M . . »**<»i'>»n kahulfi valnız Birlesmis »Hlletlerde bir vrnilik varatmıyacak, Uzak Dojhıda Snnıtc omünist Çin zannedildiei kadar Türklveden nzak deiildir. Afeanistan ve Pa kistanla sınır komsnsn olan hu ülke CENTO ittifakının da pck vakınındadır. Siyasî etki»i Balkanlarda. tnaddi dpsteği Orta Dotudadır. Mensnp oldugumnz hatı ittifakının ço. gnnlnfnnnn muhtelif ölcülerde tanıdıjı. tiearî iliskiler knrmak istpdiji Komünist Çini. yukarda özetlenen askerî ve siyasî yönleriyle gelecekte tanımak bir mecbnriyet olacaksa. bucünden hükiimetin insiyatifini knllanarak hesaplı bir iliski knrması mn. hakkak ki nzak eSrıislfi bir harpkettir. B»yle oldueunu Amerikanın hazırladıfı yeni sartlar da röstermektedir. Millî snnrnna. eelenek ve cöreneklerine aykın olan yabancı doktrinlere esir bir avuç Tiirk ıpncinin Mao havranlıfcı. Mark. sist Leninist IMaoist do^rnltnda eylemle. rr rirismpleri de Komiinist Çinln tanınmasi ile yeni bir destek bulacak degildir. Komünizm. bit vakıadır. Buna dnvgnsal sebeplerle;sırt çevîrmpkle Türkiyeyi kornmak imkânşısdo S AP Oenel Ba^kanı Sayın Uemirrl, Hukumet'in 809 milvon niıfusJu Çin'i tanımasını saşırtıcı bulmakta ve bunun ne yararı oltlutunu sormaktadır. Sayın Demirenn bSyle bir çıkısını, biz kendJ vönümnzden hiç jasırtıcı bulmadık. baba bes av öncesine kadar Basbakan olan ^avııı ripmirclin bu bc\anatında, ülkemizin hazin dramı yatnor. Bir >önüyle, sorumlulnk duyçusundan uzak, iç politika'da Tanatik duyfular üstüne. ucuz politika vapmanın örnpjini veren bu beyanat. diser vönfivle. Dünva kamuovu önünde. Türkire vi idare rtmiş olanlann. Oiinya'da olup hitenlerden, hattâ kendi lıukümpti zamamnda. hükümetinin politikasımıı vönü hikkında. ne kariar realitelerden uzak bilçilere sahip olduklarını ortava kn\maktadır. Türkne'n 12 Marfa setiren nedenler: işte bu çil)i. dcılet sorunlarını, ciddi%etle baRdasmayan. demagoji vc ucuz politika fösterileriyle Reçistirme ve Dün>a'nın soruııîiın hakkıuda \elerli bilçidpıı vokstın olan kisilerin Clkemizi senelerce riinetmis olmalarıdır. Birim ?a?etenin dünkü sayısında. kendı hükümetinin politikasrıı ortava kovan. Pemirel'in Dısisleri Bakanı Sayın Cağlavaneilin. bu Bakanlığm resmî vayım «Belleten» de vayinlanmıs. Cumhuıivct Senatosıında vaptıgı konusma ver almaktavdı. Bu bevanat. Demirel hükümetinin (,'in'i tanıma hazırlıçı içine eirdiiini, acık seçik ortava koymaktad'r. Savın Çaclavancirin sözn eeçen konusmasının bir kesımi şudıır: «Çin Hsîk Cumhuriyetı ile ılışkıler Konusunda ıl^ o srak Eözonür.de bulunduruiması gereken husus 80» mılyon nutusa sahip bir uîkenin mevcudıyetın; bılmemezlikten gelmemn ısat*th ve müoafaası kabil bir ı« olmadığıdır. Uerçekten Kıt'a Çin ı buguı mılletlerarası polrıka alanında bir reaütedir ve taehemehal h?saba katılması gereken bır (aktör halme gelmıs durumdadır (,'ın Hallt Cumhunvetı gün geçtıkçe birlık kuzanmakta ve varhğını hıssettırmektsdir Bu ttor.u ile ügilı oiara'r: Kıfa Cîn'mın Bırîeımıs Mılletlere kabulu konusundskı tutum'jrrıuaa esas teşkıl eden prensro iszerırıde dıkkaîıe durmak ?ereferr.ektedır Turk;»e Bir!e?mış Mille'lenn rrıMetlerarası bar^ ı» gvivenlısın sag!anma<=!naa iikılı bır va«!ta olab'.îmesmın, aıjer bazı fak'ori?1" n'evarnnda. fpk.ılâtın evrensel b;r nıteliğe kavutmasma baglı oldusu knnaaMnded;r » Türk Hükümetinin Çin'i tanıma«ının nedenlerinı. Sayın ÇaJlavanjril. çok aoik ve iyi bicimde ortava o beyanatıyla ko\mııs bulunHvor Çin'i tanunamız. Birlesmis Milletlerde o'mın teskilâta kabulü lehinde ov kullanacağımızın ilânıdır. Kendisini tanı madaıı bu ox kullanma işi çok nicimsiz olacaktı. Kaldı ki. ;eccn vıl Birlesmis Milletlerde yapılan oylamada. oyların çoîiınluğ^ı Çin'iıı teşkilâta kabulü lehinde belirmisti. Bnnn önlemek artık miimkün derildi Türkiye bir realiteyi kabul ederek, politikasmı bu rcaliteve, dünva eerceklprine göre düzenlemekıedir. Kaldı ki. liirlesmiş Milletler. hütün Dünva milletlerini kapsaırına alan kollektif bir güvenlik organıılır. Bu organın amacı. Dünva sıılhürn korumaktır. K 0 milyonluk bir toplulufun bn 0 orçaıvn dı«ırria tutarak. o'nıı etkili bir sulhii saîlama aracı vapmanız miimkün dejcildir Çünkü. Asva Kıt'asında Çin'in iradesi hesaba natılmadan bir sıılh saclanması miimkün deeildir Nitekim Amerika Birlesik Dpvletleri üısişleri Bakanı VVîIliam P. Ko;crs'in Kıt'a Çini'nin, Birlesmis Milletlere kabnlü lehinde oy kullanacaklarını açıklavan beıanatmda. isıret ettiji eerçek de ay ni gercektir. Roş;pr«: «Ameriks Birıeşık DevVetler:n;n pozısyonu sudur Eğer Bir le«nış Mılletler sulhti korurus ro'mnde başanya ulaşacak ısa, içınde >açBdıfımız Dünyanın realiteleriyle ilişkili olmalı. onları kabul etmehair.» (1). llerhalde. Türk siyaset adamlanndan. hükümetin bn karan konıısumla beklenecek arıklamalar. tanıyıp tammama tartışması degil, bunun anlamı ve Dünya'nın bu adımdan sonra nasıl «ekil leneceği l.omısunda geleceğe vönelmiş düsünceler olmabydı. Dış Dünva'da bu konuda vapılan vayınlara eöre. çok kısa bir çelecpkte. bes süper nükleer guç «ekillenecek. Amenka \e Rusya'nuı djsinda. Avnıpa birlifi, Japonva ve Kıt'a Çini Kıt'a Çini'nin ticaret pazarı olarak snndnŞn potansiyel inkâr edilemez. Ancak. tanunada bu oazarın rol ovnamadıçı belirtilmektedir. Zaten Çin'in iç ve dıs ticareti butün çok fa'fcli bir yapıdadır. Ancak, Japonya'nın nllık bu ülkeye ihracatı «00 milTon. Batı Atmanya'nın i»e ÎO« "nilvcn dolar bulunmaktadır. Gelpnpkte «İFPİIıkle teknoloji açlıfı vJn'ı daha r.:nis tîcaret imkin )»rı varatmava gürüklevecrktır. Bu rta Çin'in ihtilâlci karaktr rim Hah* da silecektir (1) WU;ıam Roger^ 'fııi HPraıd 1 T'bune BUGUN YARIN tartışması Çin illî Eğitim Bakanlığının her yıl ar tan ve ağırlaşan görevlerini gereğince başarabilme, Türk çocuğnna yaşama yolunda bil gi ve beceri kazandır ma, yurdumuzu kafası işleyenler ülkesi düzeyine yükseltme işi, bu sıralarda gerek • kamu oyunun. gerekse devlet adamlarının karşısına dikilmiş çok önemli bir konudur. M Kültür Bakanlığı üstüne lerinl yok edıp, aralıksız, yoruımak bilrneyen, dırençll bir tutumla amaca yönelmeliyiz. tşte böyle ham taş yontula, çoıaklaşmış tarlaJar işlene işlene çag dışı kalmışhktan kurtulmak söy le dursun bugün bakımsız. cansız durumuvla yürekler acısı ama gerçekte eskı uygarlıklann gomüsü olan ülkemız. yeni kültürun somut Uriinleriyîe ölümsüzlü^e kavusur. Bu ölümsüzlüğü kısaca anlatahm Doğru çız gılerle. güneşın. rüzgârın, kapanmaz yeşıl güzel gnrüntüniın, usta bir teknik. oisun bir zevkle elenerek yayıldığı, varatıcı ml marlanmızın eliyle yeniden kurulacak <=ehirlerimi7de mutlu vaşamak: içinde bilgınin. sanat ve spor eğıfımm'n een kalma7 bır =aat eibı isiedığı okullarımızı. iimit ve neşe ile doğanın ve topUımun ufuklanna açık bir fonksi yonu olmak gerekçesiyle yeniden kurmak, Hyafrolanmızda konservahırar akadeTii ve filrr.l(>nm:z de gerçek sanatın yüce co«kusu tçine atılarak ruhumuzu besiemek. iliillll TARTIŞMA kısır döngüyâ parçalayamayacak ve ne razık ki, önümüzdeki yıllar, kısır döngünün dislilerinden kurtulmak ve bu aziz vatanı Atatürk doğTultusuna eötürmek için veni müdahalelere Cebe olacaktır Sorumluiuk mcvkiinde bulnnanlann. fiınlük olavların etkisiyle ivedi kararlar venneleri detil. bu sosval cerçekleri. cesaretle ve göz kirpmadan törmeleri. hastalığın derinıne knkenine tnerek halkı refah ve huzura hasret bırakan etkenlerın. basta Anayasa olmak üzere kâğıt üzerine vazılmıs kıırallar olmavıp onların uvgulavıcılan olduğanıı bıitün halk ve dünva karsısında ispat etmelerı eerekır: taa kı bir daha hiçbir ıktidar kendı aczinın sorumlaluğunu Anaya.sa yüklemeve cesaret edemesin ve kısır dönrfi. bir daha. bir daba dönmemecesine parcalansm! Kanımızca bugünün vünetich lerıne duşen görev budur.» Bızler Anayasamız] savunma volunda verdigl savaşta değerll Prof'u ytlrekten destekliyor ve aklın müsbet Uimin. her şeye ragmen bu savaçı da feazana cajjma mamvoruz Bu yolda uğradığı ıftira ve hakaretler bızce sayın profesönin vatanseverliğiru gerçekçlliğını, herşeyden öte. lnsanlıgını belgelemekten baska deger taşı yamavacaklardır. Başta değerlı orotesÖT olmaK Uzere. bütün nukuk ve oilim « damlarımızı bu tarıhsel görev lerınde desteklemek ber vatanda sın odpvı olmalıdır. Nuran X. KARAUtMZLl Bebek tst. Reformcu bir bihnçle lş başına gelen şımdıki kabıne, bu k o nuya ıçtenlikle eğilmiş görüniivor. Kültür Bakanhğının kurulusu bızce bu gdrünüşün değen soz gbtürmez, elle tutuîur örneğıdır. Artık yurdumuzda külrtir tşleri ek ve yan işler planından kurtarılarak yeni ve bağımsız bir devlet kurulusu olmak katma vükselmış oluvor. Kültür Bakanhğı, MilH Eğıtim BakanHğını, altmdan kalkılması çok güçleşen yukünün bir kesıminden kurtaracağına göre bu çileli Bakan'.ık bundan böyle rahat soluk alma olanağına kavuşup daha enerjık ve daha sıstemlı ve reformcu bir çalısma yoluna gırmevi kolaylıkla plânlayabılecektir. Yeni kurulan Kültür Bakanhgmın amacı vurttaşlanmıza tarihin. caeımızın ve gelecek çağlarm kültür ürünlerinl anlama. değerlendirme. hatta kendi yapıcı eüçleri oranmda bunlara katkıda bulunma v'eteneğl kazandırmak. toplumurrnızu da ilerive donuk. insana, insanın eserine bans için çahsma ^sprisjne ve bütün gerceklerine açık, ÖZSÜT düşünceye saygılı, iyiye, güzele. '»rdeme tutkım bir düzeve yükseltmek olraalı, böyie bir amaca varmak kolay olmalı, böyle bir amaca varmak kolav olmaz. sanınz. editorier, tıim yapıcılan, yüksek öğretim gençliğı v.b. meslek kuruluşlan şuraya sunacaklan bildirileriyle oldukça karmaşık bır kavram olan «kültür» anlayışlarını değişik açılardan tanımlama ve yorumlamalanyle Kültür Bakanhğına ve onun ugraşı alanına kamu oyunun ügisini uyantııracak. undan başka Kültür Bakanhğının Millî Eğitim Bakanhgı ile vapması gereKlı en uygun Iş bölümünü re öteki Bakanlıklarla koordme çalış ma ilkelerınin saptanması dolayısivle yeni Bakanlığm çalışma aianı sınırlnn çızilmış olacak, ay rıca kurulus vasası üstünde dılek ve düsünceler tartışılacaktır kı bu çalısmalardan elde edilecek genel sonuç yeni hizmete giren Kültür Bakanlığı vönetım kadrosundakı görevlilerın başansına ilk destek olacaktır. • Merhum Halit Sun ve merhume Halıde Sun'un kızı, merhum Niyazi özdoğru'Dun kıymetlı eşi, Nuvit özdoğru. Furuzan özdoğru ve Berna özdoğru'nun çok sevgılı annelen, Dorothy Özdogru'nun biricik kayınvalıdesi. B Zahide ÖZDOGRU Hakkın rahmetıre kavuşmuştur Cena^esl öugunku İ A*u«U tos 1971 Salı günü öğle namazını mıiteakıp Şlşlı Camunden kaldırılarak Zincırlıkuyudakı aile mezarlığına tevdı edılecektır AtLLSİ (Cumhıırl'et 6786) VEFAT Merhum Hacı Mehmet Oursun ve Hatı £elıh<ı nın eviâtları, Sıdıka Tuğlu'nun kıymetlı esı Sacıt Tuçlu ve Güner Bilsel'in sevglll babalan. Samime i'uğlu ve Dt Alb. Sait Bilsel'in kavmpederlerı BClent ve Ce/mı Bıu sel, Ceyda ve Ali TuSlu'nun dedeleri. Kolçak Ongurlu Erkartal, Ertag ve YüzbasıoŞlu Aılelerinm davılan, tstanbnl Tüccarlanndan Ziya ARIKAN (X) Bk. Cumhuriyet: 1 Ekım 1967 Kültnr Müsteşarlıgının cörevleri. Iusumu7un varlığırn kendi alanında gtiven altına alacagı açıkça belll olan ölümsüzlük dediğimiz bu çağdaş lasma. kültürleşme Işinln tam verimli olmaa için söyliyecekleriUltürün kaynağı öilgidlr; miz işte: devletin politikası ile çlKültür Bakanhğının henüs kuzilen programlara bağlı rulus yasası yok, işin yeniligi. resmî klâsik öğretime de. kişiiriçlüğil, sağlıvacagı millt yarann nin kendi eirişimiyle Bzgür vol eeniş öneml, eksik ve yanlışiıkdan edinflen bilgiye de fcültülann doŞuracağı a»ır sorumlurümüzün özfl, mayası gözü ile luk yetkili görevlilert çok titiz bakıyonız. Bilgi kazanmanın bu ve uyanık olmava çağınyo''. belH başh iki yolundan baska Kültür Bakanhğının fcuruhış yayollan eTbet < e vardır. Böyle sası gerçekçi ve tutarlı bir yasa J tiirlü yollarla edindigimtz bıl olarak ortaya çıkartılmalıdır gilennv'benliğimizde eleştiri piBu yenl Bakanlığın kurucu Bacüne dönüşerek çevremize ve kanı sayın Halman. seçkin aykendlnıize yararlı bir çaba bi dın kişiliğlyle enine boyuna olCimi almasiyle kültürün basla gun bir düzen kurabilir. Ama dıfı düşünülünce amaca varmabövle tarihî serefi kadar sonım nın gflçlügü daha çok belirir. luluğu da büyük olacagı kanı fTele ulusumuzun sosyal erginsivle bir «Külttir Sörasj» topligine, sa» duyusuna ters dü lanmasım Bneririz. (X). sen, az gellşmlşliğin baskısı al«Kültür Şurası» yararh olur tmda ezik yaşamaj'a torlanması Cünkü çagın ya da tetekleriyîe nedeniyle çofunlukla okuma «ı'ırava katılacak olan profesör vazmadan yoteun dunımda bu ler. yazar, şalr, ressam, müzi» tunduğurnuzs före, çetin zorven, heviteltraç. her türtlen ar lukların. sıra sıra engellertn vo tistler. fijjrptmen avukat. dok tumuzu fcesecegin) büerek tce tor. mlihpndi?. mimar gibi avdın ba;lamaiı, gerıye dönü» köprü meslek adamlarlyle Basın, TET, u Kültür Şurası Kısır döngii ayın Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu'nun 20.6.1971 tarihh Cumhurlyette çıkan yazısını okudum Sayın Prof. «Kısır Döngü» adlı vazısındaki satırlan tle biaim de düşüncemlze terctiman olmuştur, bu nedenle vazının son kısmını oldugu eibi aktanyoruz: «12 Mart mnhtırasıvla biı «Muhtırayı radyodan dinlerken Atatürk'ün sesini venlden duyar eibi olduk» dive vazdık Ba bizim her zaman ilerici olan Türk Ordusuna vapabilece£imiz en bü rük övtrn idi. Günümiizün «ahte medhivecile ri o tarihte bozulmuslar ve sııs pus olmnslardı. Simdi onlarm tn tumuna bakmak. eo'ren tözler için. veni bir tnsır dnntrBve girmek fizere oldorumpnın ilk belirtilerirtir: Cünkü Anavasanm kendi doirultularında değistirilecetine inanmaktadırbiT EJer hu cerçekten böylr olursa. n zaman Nihat F,rim hiikü metinden yapacağı reformlar ba Abdülkadir 1UGLU K S 8 Agustos günü Hakın rahmetıne kavuşmuştur Cerıa/e. sı, 10 Ağustos Salı günü (bugün) öğle namazını muie. akip Şi?h Camıinden kalchrılarak Ferıköy Aile Kabııstanına defnedilecektir. Tann rahmet evle«ln. NOT: C^lenk eönrierılmpme^i rica olunur Atl^vl ( Y e n l Ajans: 24bU 6783) AL| BJUiE'mn doîumlar<nı skraba ve dntUarımıza du NA5İT SELÇITK 8 8.1971 Ankar AVOI.N lle T.C. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakan''cjı Florence Nightinçjale Hemsirelik Yüksek Okulu Müdürlüğünden I Okulumuz 1971 • I9T2 Akademik yıb tçin aday ogrenci K v a dma baslamıstır. Llse ve Sağlık Kolejt mezunu vatıh re vatısu «az öğrenp' Kabul edillr. Gitis «ınavı 15 Eylül 197Î Çarçamba (rünö saat 10 00 rt» Mülâkat : 16 Eylü! 1971 Persembe eüni) ssa» m nr H<. o^Tilda raDilaeaktır. Adres: Abıdeı Hurnyet caddesi 3ısllîstanbuı reıpj. • • ı n (Basm: 18626/6779) Cumhurijrtt S788