Katalog

i Temmuz 1971 CUMHURÎYET: 5AYFA BEŞ Cumhurivet Ekonomi Cumhuriyet Ekonomi Cumhuriyet Haftonın Yorumu Ekonomik Durum Prof. Gülten KAZGAN 1*71 ?ax başlangicı Türk ekonoınislni çetin ekonomik sorunlarla kar?ı kar«ııya bulmu?tur. Bir tarattan genellikle bu aylarda artışı, mevsimlik olarak duraklayan tiyatlar süratle artmaya devatn etraektedir. 1M071 Mayıs ayları •rasında fiyat artışı ' '• 16'a ulaşmıjtır. Bir Uraftan da 1970 de durgun olan ekonomi, dur« gunluğun daha da voğunjaştıjjına tanık olmakUdır. öcellikle büyük çapta ijçi,, masseden iaşaat sanani, ihracata yönelmesini bekledijiuniz dokuma sanayii, otomotiv sanaTii, turistik tesisler ve ya>m hayatı tn büyük dubeyi yiyw faaliyet kollarıdır. Türkiye Rtrçekte mâllyeti arttıran et. kenlerle politik nedenlerin yol aftığı baskıların ikiU .ftlçfsl altındadır. Durakla.;aır~sanayi kolları politik nedenlerin en belirgin fjbstergesi. duifunlukla fiyat artışlarmın b.ir arada Itidiyor olması bir mİIiyet eııflâsvonunun baş habercisidir.'ı Tabii öncmli faaiiyet kollarında başlavan durjunluk ve fi« yat »rtışları yarattıkları baskıtarU jayılmak eğiliminde» dir. Potttik nedfnlrrin etkisi çok açıktır. Bu jıl tlkbahar aylarında gelen tumt sayısınm azalması turistik faaliyet dallarını; ki» tap uzcrine girişilcn kampan5a, cv taramalan, yayın \t ki> tapçılık faaliyetini durdurrnuştur. Fakat bundan da dte, özel kesitn yatırımJannda gözlenen duraklam» Nis»n ayından iti> baren ihracatın azalışı. hiç «tmazM kısmen polltik kökenlidir. thracat >e ithalata konan konirol kayıtlan da bun» eklenmeliilir. Böylcce belirli ekonomik faaliyet dalları ve öıel yatırım lar politik nedenlerden doğrudaa dağruya etkilenmiftir. Bunlardan daha da önemlisi 1970 yaauıdan bu yan» olan dönemde ttrelim mâljpetinde bü >ük artışlarm orUja çıkmasına yolaçan nedenlerdir. ' «66,6 oramndaki dtvalüaıyon çeşitli dalaylı \e inşaatı bedet alan \trgileriit arttırılmam, tanm iırdnlert tiyatlarındaki attıj. bunlan izlcTfrek fktisadi Devlet Teşekkülleri (iyatlarına ya pıtan zam. tiplk bir raâltyete bağlı tiyat artııları olayi jraratmıstır. Bir tatafUıı öıel >atırımUrın karlıuğı azaldığı, bir taraftan da personel kanurıu dolajısirle kamu vatınm fonlari daraldığı için yatırımlar duraklamı^tır. Kapitalist ekonotninin i;Ieyi«indfki tn basit kural »udur: Para ı r a \t paranın dolanım sü rati veri Iken, daha >üksek bir mâliyet fiyat seviyesi ancak daha küçük bir üretim se\iyesi ile gerçrkleiftirilebilir. Diğer bir deyiîte mâlijet artışları ek harcama artışları; la karşılanmadıkça ekonominin fijat artışı ve durgmüuk siirecine girmesl ka(,ımlmaıdı. Her nekadar TUtki\e'de bu araca para aızı arlrr.nya devanı etmişsf de hu belirli keeinılerde yotunlaşan durjunUıt,u gidermeje Tetmemistir. Tiırk ekonomisinin bufünkti clirumtı 1958 de\ alüasj onundan sonra ortaya çıWan (19S41959 arasında •» 20 oranında j tiyat artı?ı ve ekonomik duıgunluğu hatırlatmaktadır. MSUyetlerdekî artışlann enflâsyona do'niı^mesine yoiaçan ne den, ekonomik durpınluk yarattı&ı tçin para arzını geniv letici baskı raratmasıdır. Türkije'de halen problem senel olmakıau çok belirli alanlarda ;oğunlaştıiı için tedblrltrin tle gcnet \t örel olarak alıntnasj gerekntektedir. Ayrıca, Cenişleme ile bir arada gidcn hafif bir entlâtvon hertaalde fiyat «rtı^lan ile bir arada giden yofun durgunluktan daha (ijidir). Kanımuc» bu aşamada ekonomi politikası şu tedblrlere jdnelmelidir: (a; îhracat için öıellikle dokuma \e benzeri bü. tün dallaıa her tiirlü kolayhk gösterümelidir. DurpuUuk dö nemleri Türkije'de sana>ii ihracata yuneUmek için en elıtrişli kojulları taşır. Bu aamada dö\!z katakçılıs ı n ^ d * göz jummaktan ba$ka çare yoktur. özel keslmlc kalkınmak istc>tn bir ülkc, bunun nıalljetinc de katlanmayı îöze almış deınektir. (b> TUrkije"ye turist cclbi için yoftun kam panja açılmalıdır. Ger<;i nevsim hiraz gcçmif, baftlantılar >apılmıştır ama, Sonbahar için iımit vardır. (c) Kitap okujan ve jaranlara yapılın baskı £ur dnrnlarak yayın faaUye» tekrar canlındınlraaüdır. id) Otomfitiv sanmyUndeki durgun luk iç pijaaaja ,;9re m n k»1 pasite senlvlcmesi \e buna eh olarak gctirilen \ergilerle tlEilidir. Bu alanda ck hiçbir izin \ermemek, UrU Afrika ültelerinde p» zar aramak bir çare »labiür. (t) Kamu jatırımlan tiimelidir. Soysal, sınaî mamullerdeki fiyat artışınin yüzde 20 olduğunu açıkladı Lîzüm, pamuk ve tütün BAZI İHRACÂTÇ1LAR TABAN FİYATIMN KALD1R1LMA. SİM İSTtYOR Hikmet ÇETÎNKAYA ÎZMtR Üzüm, pamuk. ve tutun gıbı ana ilıraç ürünlerimizin ihracatmda bir duraklama basgöstermiştir. Tıcaret Odası ıstatistiklerine göre, 1971 vılı Majis ayında ihracatımw 1970 yılının Mayıs ayına oranla 30 mılyon 691 bın 346 lıra dusuş göstermiştır. 588 mılyon 527 bın dolar tutan 1970 yılı ıhracatımızın vuzde 43 • 44 ü Izmır limanından yapıldığına güre. uzum. tutun ve pamuk pibi ana ıhrac urünlenmızın dış pazarları kaybedısı «lıonomimiz içm onarılması güç bunalımlara vo! açacağı belırtılme'steuır. 1971 yılt Mayıs a\n ıçtnde îzrmr limanından 63 mılyon 800 bın 907 r lıra uegennde 30 tnn ıK ton ıhracat yapılmıstır. 1970 yılı Mayıs avında yapılan îhracat ise 29 bın 503 ton olup 94 mılyon 492 bın 233 lıra değenndedir. Göstergelere gore ıss üç ana ıhraç urunumuzun gelişunı soyledır: 1971 MAYIS AYI: X? miİTOn 22U bin 827 lira değerinde 4U59 ton Vfkirdrksiz kuru üziim. 11 milyon 790 bin 37 lıra deterinde 1353 ton pamuk \t 10 milyon 387 bin 480 lira degerinde 1138 ton tütün. i ç ana üriinü ise incir, çümento. borasit cerberi. Inrtk tütün \e meyan balı izlemektedir. ltîo">UXIS \YV. 4194 tona kar$ıhk 11 milyon 642 bın *71 lira degennde cekırdeksız kuru üzüm 2550 tona karşılık 17 mıl>on 870 bm 115 lıra deâerınde tutun. 8582 tona karşılık 44 mılyon 66 bin 412 lıra dejerınde pamuk. Üç ana ürunu ıse ıncır, çımento vs. ızlemektedır. Gostergelere gore. Üzurn, tutun ( vç pamuk urunünde anormal bır ıg«rüem* \ardin İhracatçı <^*** 'lere' 0rt, ana* ıhraç urünleri mizdeki gerılemenin iki nedeni meveuttur. Bunlardan birisı, ıhraç urünlerimn ıç pıyasalarda artı$ kazanmasi. digeri ise «toklann enmesıdır. "Kemerlerin sıkılması görüşü doğru değildir» Türkiye'de enflâsyon tehlikesinin ortaya çiktığıyetkililer tarafından mübalâğah şekilde kamu oyuna yayümıştır. 19T1 devalüasyonu, ve onu izliyen Personel Kanunu, toplu pazarlıklar ve hazırlanmakta olan emekli aylıklan ile piyasadaki para dengesinin bozulduğu bir gerçektir. Fakat, eoflâsyonist akışın hızlandığı ve kemerlerin sıküması konusunda yapılan teUdn ve karamser gorüşler doğru değildir. Devalüasyondan sonra luks tüketimi vergilendiren kararlar aUnmış ve Turk Vergi sistemıni Batıdakı moâellere uyduracsls rnodern uygulamalara adım atıiaı\<ı. (LiiVs in^aat, Isletnte \e Gider Verrileri'tibi). Bu tedbırler enflasyonu körukle>:cı degıl aksme sıhh«tH bir vergi sistemi ile fazla parayı çekici duzendır. Turk ekonomisinın dar boğazı olan dovıa kazanrnayı gerçekjeşurecek yoi, Batılı ulkelerm ujguladıklarınm üstunde teşvık tedbır» lerıni Türk sanayl ıhracstçılaruıa uygulamaktan geçer. liuenmız B&kanlıga sunulmuştur. ihracatı durakladı ERTtGBÜL bOÎSAL (Istanbul Sanayı Odası Vonetım Kurulu Ba.şkam) Reformlarm başarısı • Son sorunuz ekonomik reformlann baçanya ula$ma şansıdiT. Stnaytciler, Hükumet programmda belırtılen reformlarm tumünü olumlu karşüamışlardır. Almacak tedbırlenn başan şansı bunlann hıslerden ve ideolojık görüşlerden stynlmış olarak ele ahnabılmesı ve karardan ev\el, Seittorumuzle danışılmss: şartına baglıdır. Bu;;un inkâr edılmez bir ekonomik potansıyele varmış olan Ozel Sektör Sanayımı doktrıner duşüncelenn esirJ ve aksıyan i?lerın sorumlusu saymama lıyız. ünutmamalıyız W, tutuculuk v« kompleksler yalnız Sektbrumuze dejil, tüm ekonomıye zarar vermeKtedır. 1970 ten ben sanayıde beklenen tstıhdam j'aratılamadıâı gıbı, mercut fabrikalardan bazılarının ısçl tasfıyelen, üzerinde ıbretle durulması gereken bır problemdır. Sonbtmara do»m reformlar» başlanacaguu ve aanayı sektorumüzU kamçılayacüc üretim, ihracat ve yatınm tedbirlerinln yürürlüge konacağmı ummaktayız. Ulke hepımlzindır. Birbinmızi sermeh, ve ekonomik aeferberligımlzde her \>atandaşunıa gücünden yararlanmtlıyız. Dış ekonomik ilişkiler • Dış Ekonomik İlişkiler Bakanüğının Ithalât ve İbracattaki f yeni tedbırlerinın dejerlendırü>Devlet personelı maaşlânnda ya pılan ve brüt 8 rmlyar, net 6 nul mesine gelince. Ben. şahsen, ıtnâl naükı oir yar bdeme yükünu hazineje getımukif&t olmaja devam etükçe ren ayarlamalaıla yılda 3 milyaıthâl lisanslarıyle, geçmı; yıllarrı bulacagı tahnıın edılen toplu da ö'denen vergılcr arasında bır sdzleşmeler ve 2 nulyarlık emekU ••'Orlayıcı ilişki kurulmasını savuzanaları şuphe yok kı piytssva bir aiış gucü geürmeitt»d»r. Ma sanaj icilerden, Ithalât ve îhracat sırasında son o yılda odediklen rıfet zaten herşeye ihtıyna olan nurum. Bu btkımdan, Bakarilıgın tuketicıyı ehne geçen zamlau vergilerı sorup, aramasitu olumharcamamaya tejvık dejll, satın alınacak mallan arttırarâjs reka lu karşılıyorum. Bunun dışında muıacaat sırasında pıoforma abetı sağlamak ve fiat artışlanm bnlemektir. Yoksa, panmurt htr ranmasına. anlaşmalı nıemleket> caniayın telkınlen ekonomik ge lerle ticaretın Bakanlık kontro nışlemeyi değil, tutuculuğu g,eu lüne geçmesine kar«ı degılım. Bakanlığın aidığı kararlarda rır. 1850 yıllanna kadar ve lSbO tan sonra bir sure Türk toplu aıhhatle yürütülmesi imkânsız omuna dcvamlı olarak kemer sık lan Ithalât ve thracatm fiyat tes ma tavsıje edilmiştır. Mılletler cıl mekanizmasKhr. Bu ışte, ışar&sı ekonomi anlayışında bu go leri aksatmayacak bir duzen butrüş çoktan geçerliliğıni kaybet maya Bakanlık 70runlu<Jur. Bu konularda ayrmtılı goruş ve tekmişür. Ödeme yükü CUMHURİYETtN SORULARI fc Turkije'de enflâsvon tehlikesinin ortaja rıktıîı jerek BaşbaUn, Rcrekse >lali>e Bakanı Urafuıdan açıklanmıjtır. Bu tehlikenin bnlenmesi için ne gibi tedbirler alınmalıdu? % De\letin ekonomik ha>ı«a mudahalesl fiyat arti}lar»l •nlejebitir mi? t Öıcl sektör kuıulu^laruıa bu konuda diıgen görevler ae> | lerdir? Ne gibi tedbirler duşünulmektedlr? | (?> Mali>e Bakanhğınca haıırlanan «Ekonomik Rapot«da 19V1 >ılında 2.4 mıljar îıralık deflâsj onlst açığın olujabıleceği ön«orulmuştur. Bu aıads ekoaonntdekı durgunluğun giderümesi içia alınması gereken tedbirler neler olmalıdır? A Ckonomik «ostergeler 197» Mİuıda \e 1971'in Uk aylarında ozel ^cktrit yatuımlannuı artış hııvnın geriledigini MpUmaktadır. Ozelliklc konut yatırımlanndaki gcrileme %e otomoMv a». naylindrkl istikrarsulık işsizliği arttırtnaktadır. Buaun nedenlcri \e alınması zorunlu tedbirler ne olmalıdır? (î) Yenı kurulan Dw Ekonomik tlişkiler Bakanlığmın ithalât ve ihracst işlemleuyle ügılı olarak aldığı kararlann uygulamadaki olumlu >a da olumsuı etkıleri nelerdir? % Hükümetin ma'i \e ekonomik refon»lar«n» bajarıva ulaşmasuıın koşulları »Uce neicrdir? treticl 1963 de üıümünü kllosu Z'% kuruşa satıyordu. Şimdi fiyat dsha da dü?ük nm yapılmamasını istemeırt««iırler. Taban tıyatlannın kaıüırılm* st ile, thracatımızın «eli$ece£i tebinın sa\unulması ıse. Turis fcoyPamuk Ihracatçılan Bırlıgi lüsunün daha da yokstıl duşec^gt Ba^kanı Omer Şaklr Ataman da n;n Ranıtı olarak ekonomlstı^r yenı ıhraç yonetmeligının yUziaıafından ortaya atılmaktadır. de â'ler ıle ılgılı hukmünun kalKkonomıs'lenn bu konudakı godırılmaiinı, kaidınlmadığı sureoe tu^ıeri ıse şöyle: slivre satışlanmn yapılmayacağı«Tariş tanmsal ürunü ürclııını Öne süruyor. Ataman m göruden alacak ve aynı şekilde ihrat,ü soyle. catcıya satacak. thracatei dep», ııakliye ve personel masratmdan kurtulacak. Eğer bu olnıazsa, ıııikümet taban fiyatı llân etmiyect'k drstekleme rapmıyacak. Yanı ürft'c» daha da aömürukvfk. Mal ucuz alınacak, böylrce dif pazarlarda rekabet etme olanajrı docduğundan ihracatımız çcUşecrk. Bunun altında yatan ferçek, ltW'.'W) kişinin îentin olması, ko> lünün ve buna paralel olarak ev konomimizin hataklıjta «aplanma v *«dır. BütOn bu, knranıslaj^hü"" ümetin bu kbnujTi kaA rajıgj du ruına müdahale etmesidır ihracat .Tönetmelifinin değişmesı, devletin ihracatı kendisinin yapmak tstemesi, bunu doğurmnştur. Artık devlet anlajjmalı Ülkelere ihracatı kendisi yapacakttr. th> • acat fleteri 31t milyon dolardır. Ithalât defiri de 210 milyon dolardır. Böylecp ihracatçıva «e ithalatçıya bunılan pay verilmeyecektir. Şimdi korku devletin d>ğer ülkelere de ibracat yapmayı planlamı? olmasindan dotmakt» dır.» ZP ve ibracatumza telafisi güç »ararlar \erir» derruşür. Pamuk ihracatçıları I Fıyatların arttşını onlemek ıçın Devletin mudahalesine gelince; Once pijts&d» hanEi iıyatlarm arttığını tesbıt etmeüyiz. Vatanoaşı tedirgın eden ve geçım sıkıntısı doğuran başlıca arnşlar gıda ıaadıdelerinded;r. Buna kiralar ve hiznıet sektoriı takıp etmektedir. Memnunıyetle belırtmeliyız ki sanayı mamuHerindekı fiyat artışları devalüasyon çızgısınde yanı ' o 20 ortalamada kalmıştır ve bugüne ksdnr mamullenmizde yokluk hıssedıUnemışiır. Rekabot canlanmiîty. îhtiyaç maddelerinln biiyüK ttir kısnu esasen devlet monopolundadır. Endustn maHermda fabrika fıjatlaruıı devletm kontrolü fayda saglanHiz. Aksine, îa^rikalan a ralarırtöa boğuşacak reicabete ıt mehdır. Kıraların kontrolü geç mış yıllarm aoi tecıHlbCİeri ile bı. lıyoruz Kı olumlu sonuç vermez. Butun cıoblem gıda Hıaddelen nın tüketioije arzınâa ciddî ted bırler ılmak ve perakende tıcaretı kontrol etmek, meoburî satış lısne bajlamaktır. Bütün Avru> par.ın uya^ladvgj böyle bir düzen perakende ticarett* kaçan versı vı devletu) fonlanna aktaracaitır. Ozel Sektör kurulu?lannca dusünülen tedbirler ımtlitı, satışlaıı ve ıhracstı arttırmalttan ibaıettır. Devalüasyondan sonra hızlanan haın nıadde ıkmalının son aylarda sıkışması ve bau sanayı kollarında alârmın çalması iyi alâmetler değildir. îkmalde gecıkme \e ıhıacatı onleme bütun eiconorm;.ı patlatır. Devlet müdahalesi politik çekişmelerdeo vaz^eçilmesioi istedi Odalar Birtigi Başkanı Raif Ongcr lbracat ve ithalâtta fiyat kontrolünun dış ticareti durdurduğunu sojledi Tariş'in durumu Durgunluğun giderilmesi 9 Ekononude bir durgunluk vardır. Pohuk olaylsr, rejım problemlerı, yenı Hükümetçe ele alumn rsformlann nasıl gell$ecegınin biîinm«nesl ve Mart, Nısan, Mayıs aylannda ddenen Ctlır ve Kurum vergüen ile devJetin muteaiılıitlere olan takriben Enflâsyonu durdurucu veya 2 müyarlık borcumı odeyeînenneyavaçlatıcı çarelerın baçlıcala. st durgunlufun nedenierı olarak rının, talebi kısıcı versı ve kra. soylenebıhr. Buna bır de Ozel di tedbirleri ıle uretımı, ıtha!aSektoru teşvik tedbırlerinın durtı ve ıhracatt arttıneı tedbirler durulma^ı vs Kamu Sektorünun clduğu malumıJur. Şimdıye kamüzmınleâmiş dertien kaulmalıdar alınan vergi ve kredı teJdır. bırlorı azamî derecads tatbıl: Durgunlugun gıderümesl yatıedılmi", bu yuzden ekonomik rım ve uretim çalışmalarınm hızha; atta durgunluk başlamış oll&nmasına baghdır. 1971 butçesınmasına rağmen enflâsyonist de Devlet Sektbrıi yatınralan sıbaskmm devam etmekte olmanırlı kalüığına gore, Ozel Sektosı carz> eksıklığını, yani ıtharu yatınmlara ve ihracata itmek lât ve uretim mıktarının gerekten başks çare düşünemıyorum. lı seM\e\e jukseltılemediğm 1970 ten beri Ozel Sektör rnuveva kamu harcamalanmn sıhtesebblslermde gonilen çekıngen hatlı ka\naklardan fınanse Cdı. hıc ve bıkkınlığ*» • gıdenlmesı lemedığinı gdstcrmektedir. şarttır. Ozel Sektbr yatınaıcılftrı Bu girfışı durdurmak ıçın en aşağı eski rejun kadar teşvık 5,euek bır vergi reformu Fa>oedümelidır. Teşvıklenn hedıye esınde kamu gehrgıder derge. dılen para. bahşı^ ve ulufe gıbı sinın kuıulması, ıvı ve sürat'1 vakı^tırınalarla ilgısı yoktur. Teş«ekııde i'leyen bir dı? tıcarei vıkı bütün dunya yapmakta ve polıtikrf^ı ıle pı>asada mal artoplum istıhdamla, vergi ile rnu zının aksatılmadan devam ettikâlatını almaktadır. rılmesı, çok yönlu bır sana\ı u tanm politıkası ıle de uıelırr.,> aıttınlnidsı lâzım gelmektedır a) özel sektör, devletin etto• Vatınmlarda artış tıızının nomik bayata müdahalcsinin azaidığı gerçektir. Plânlama ve bugün'iü devlet ve iktisat anla. Dış Ekonomıls IllskUer Bakanlı VIM olcüsünfi asmamaııns tarat gı Ekonomideki hedeflerı belirttardır. Bn miıdahalenin an» hat. mede ve teşvik tedbirleriru ujg ları ıse piân ve proeramlarls lamada daha da gecıkirse, durçbılroektedır. gıinluğun giuerilmesi ve gelışBazı Inzttmlu Belediye ted. meyı t«mm miıruitun olnıayacakhırleri i«tisna edilir.se. iruıbatı ur. loliardan flyat artiRİarının on. Teşvik derance, plânın belır Icnemeyeeeğ» b*rke»çe bilineö tccegı sanayı kollarında ve bot bır gerçcktır. gelerde y«tınm ındinmı ve krecli kolaylıklaıı jıbi mueaseselerle ozellıkle mamul ihracına getinleb) Enflasıonıst gidışın ve cclc kolaylıklar akla gçlmeUdır. ekonomik kalkınmayı aksatan # Tuıkı\ede enflasjon tchlıkesinm varlığının lıukutnet mensupları tarafmdan bejan edılmeBte Olması, devalüasyondan beklenen olumlu sonuçlar. dan bır k»smınm gerçekleşmedığinı gostermektedır. Çunku, cıevalutbyonun gerekçesl arasında, ıç fıyatların ıhracatı engsliej ecek sekılde \ ukselmesırı or.lemek zorunluğundan s.cz edılmekte ıdı. Şımdı anla^Umaktadır kı taiebı kısıcı mahıyette alınan verSi tedbırlerıncîcn beklenılen sonuçlar elde eaılemedıâı ıçın fiyat artı^ları hızlanmıstır. Vukarda sozu geçen kanunlann ka bulunde ozel sektorun müta1*asmın alınmamış oldufunu bu arada kaydetmek gerekır. Devalüasyondan beklenen olumlu sonuç gerçekleşmedi,, hut.us.tann ülurolu yone çe\ rılnıesı ıçın, ozel sektorün zır. e kumlu^u olan bırlığımuce dJsunıilen tedbırlerden baslıcaları sunlardır: (\) tktisadî \c snasi hayatiıı istikrar» kavusturulması içnı her türlii politik rekışmelerııı, grup \e sınıf menfaatlerinın bir tarafa bırakılması suretiylc milletçe clete verilerek memleketm içinde bnlnnduğu bunalımın at. latılmasına çalısılmalıdır. ı^) Ithjlata bağlüık derece ne gore, butun eisonomık sevtorleıde de\^luai\Onun meyduna getırdisı serçek malıyet aıtıslaur.ı hafıfletmelc uzeıe, taro kapasıte ıle çal"=mayı sağîasacak ve Droduktıvitevı arttıracak malî ve ekonomik tedbırlere oncelik verılmehdır. Şımd1.hk bu ıstıkamette gelismedığt gorulen vergı politıkası ile devlet ısle'melerının urettıklerı ana madde ve nakliye polıtıkalarımn bu yonde defcişt.rılmelen lvzumludur. (2) lnçilere tanınmış haklarm bir ba^kı vasıtası olarak malıretlere yapacağı tesiri makul hadler irinde. yanı verım artısı ile orantılı olçiide tutabilmeU ıcin özel sektör. ısçi ve tarırala iljili meslekî zirve kuralv^ları vetkililerinin hiikfimet tfmsilcisi ile birlikte «fnel ekonomi konntarım mürakfre etmelerinı «aflayacak millî se\ire<le uzla*. tırıçı bir bevetin kurnlraası laydalı olacaktır. nuııun malî ytikü altında ezılen kamn sektörünün >atırımlatı gtrcUtiçi se\iyede remıyecejti anla«ıldıtına O7el sekt5rfin yatırım yapmasını saglayacak teş\ik tedbirleri olumlo sekilde ele alınarak bir an once vurürliige konttlaıaUdır. ü.'cl sektör butun bu hususlarda hükümetçe ıstenılecek herturlu yardımı yapmaja se hızmete âmâdedır. Vergi ve kredi tedbirleri Huzur ve îstikrar # Ekonomideki bu durgun. lusuıı giderilmesi için memlekftiıı sıhhatli bır ekonominin gerektirdiği sartlara kavnstu. rulması ıcabetmektedir. Bu sartların basında buzur ve istikrar gelmektedır. Buna ılâveten. para ve kredi bacminin, $enısleven ekonomik faaliyetlerirı \e mevsimltk hareketlerin gerektirdiŞi talebe uvgun sekilde avarlanması \e bu yapıbrken de mali politikanın reel miili basıla ile münatebetlerinin daima gbz önünde tutulması > nihayet ekonsminin ihtiyan «. lan itbal mallarıyia iç iiretim tnallamıın kesıntisız olarak ve yeteri kudar satlaııabilmesi için dıs tıcaret mekanizmaıının serbestce islemesinın temin edilmesi, özcllikle sınai iç ürrtimin tes\ikı çcreklidir. # Itlıal edılen yatırım ma<1deları ıle lıam maddeleun lı>atlaıırda dp\alua^'on dolavısı\le meydana gelen aıtışlar. hem uretimı yavaşlatmış, hem de yatırımların hızını ketmi;tır. Bu olumsuz durumu degıştır. mek ıçın ılk akla gelen tedbır. ler sunlar olabılır(T) Vergi sistemınde yapıla. cak dejisikliklerle ham ve >an mamOI mallar dzerındekı \ttfi yüktt nihai mallar \e tUketim mallarına kaydırılmalıdır. (?) Vatınm ındınm) ve gumruk muafıvetı gıbı tes\ık unsurlarının etkili bir bıcimcie ıh(Arkası 7 incı sa^lada) Ekonomıstler ozellıkle Tarıs'm alımlara katümasımn bazı saluncalar doğurabileceğini beürtmekte ve hükümetin de bu konuda aynı görüş içinde olduğunu söylemektedirler. Ekonomıstlerin görüşü öıetle şöyledir: «Tariş'in tarımsal üriir.leri iireticiden alması, komisyoncuyu ve boraa ajanını ortadan kaldıracaktır. Yani, oreticinin alın terine aracı ortak olmayacaktır. Araa, bu böyle olnrken, Tari? örünü Orcticiden aldığı fivatl» ibfacatçıja sa.tmiT«caktır. SatUği •dre> ce müyarlarea lira hacineden çıkataktır. Yıllardan beri Tari$'in uyguladın şudur: treticiden pamuk. ürüm, incir ve lertinyatı «lır. Örneğin iizümâ 300 knn»tan alnmtır fireticiden. Nakliye, depolama ve personel maarafı girince bu rakam 515 kuruşa çıkmifttr. Tariş, ihracat mevismi üzümü 200 kuruştan vermiştir ihracatçıya. Boy lece bazine milvonlarca lira **• rara girmiştir. Niçin aramamıştır ihracat elanatı. Son ytllarda ihracat Tapmışhr ama önemsizdir. Tarif depolanr.da çürüyen üzümler ve 40 milyonn aşan zarar. Sirasal iktidarların sömürü mekaninnası olmuştur Tariş, binierce kilo üzüm satılamadığından çürümüstür. Bir kısmı anlaşmalı ülkelere zararına ihraç edilmi%. gerıye kalani H . 1W kuU ( rustan Tekel Oenel Müdarlüğüne alkol »anayiuıde kullanılsın dijf «atümiftır. Çöruyen ütümleri Tariş 20U kuruştan almıştlr üreticiden. Zarar ise vukanda beUrtildiği gibi 40 milyondur. Tariş alım vaptıgi tarnntal ürü. nüne, maırafını, kâ'ını kojacak v öyle aatacak ihracatçıya. Hat. tâ stok ürunlerin ihracını feendısi vapacak. İ«te o zaman ekor.omitniz dar boiazdan kurtulacaktır..» Utetıcuıın durumu ıse ner gun kotuve gıtrnektedır. Yedı yıllııt ıstatısttklere gore uzum uretıcısınm urununâen elde ettıgı ortalama tıyat hep 175200 kuruş arasında kalrnıştır. Tutun ureticısının ıse S.57,5 lira arasındadıı. Salt pajnuls üretıcisının durumu bıraa ıyıya gıtıniştır. Bugün pamuk tarımı ile uğraşanlar Ise 5 U 100 cionüm arasmda topragı olan Torbalı'nuı llortuna kojundeki lardır. Uttun ureticileri, «Artık alın >aYanda rotokoptsınl gördüğunüa cunız detişsin» diyorlar.. pusula hayll llgtnçtir A Cevgın U 333 kilo üzümünu 1963 yılmda ki «Bîzler ttyat kontroluna kar.fl değiliz. Ancak yüzde 5 ler kaldı IOÎU 270 kuruştan satmışin Demeıc kı, ayru üretıcı bugün üzürılmalı ve alivre satışlara olanab munü aynı degerden satamamaktamnmalıdır. Aksi halde abcılari tadır. üzüm üretlclsinın yasamı kaybederiz». seisız yıl once daha tyi koşullar ıçınüeymış. Vertlere gore, paniulc ve ınclr üreücısının de durumu aynı... Uzüm, tütün ve pamukta başla îhracatçılar tum tarımsal ürun yan dış satıs duraklaması, talenn Tariş tarafından alınmazını nm ürünleruun Iç pıyasalarda ısterlerken, aracılar ve ajanıaı, «Devletçiliğe gidiliyor» şesJ:u; a tıyat yükselmesınden ve stoklaınn enmesinden değıl, şimdıye de konuş;v.aktadırlar. Bunun venı s»ğın ış başına gelen sıyasal ıktıra. yenı üıraoat rejimı ise ıhrac&tçılar taratından «Karma cU> darîann, olumsuz tutumlanndan nominin zedelencceği» fjeklınüe oturü. Omegin. Tarişin üreticıden aldığı ürünü aynı fiyatla sat V^nımlanmaktadı r. ması, tendı ıhraç olanağı aıama\ıne bazı ihra<.atçılar, tanm yıp, bugunkü bunalımı yaratmaoıunlerınden taban [ıyaUuın kalsı.. dııılmasını, destekleme aUmli'rı Üretici ne alemde Yeni ihracat yönetmeliği Fransızca veya İngilizce Bilir Bayan Memur Alınacaktır Başmüdürlügüniüzcle boş ve boşalacak lısan bıln memur kadrolanmn doldurulmasını temvnen 5/7/1971 günü saat 14.30 da yapılacak sınavla aşagıdalcl ^artlara haız olanlar arasmda vcterı kadar lısan büır baysn memur alınacaktır. Sınava katılacaklaın nufus cuzdanı, dıploma ve bırer adet fotogratla bırhkte engeç 3/7/1971 günu mesaî bitimine kadar Başmüdurlüğümüz Personsl Amırlıgıne şahsen möracaatlan ilân olunur. ISTANBfL TELEFON BAŞMtDtKLLGÜ 8ARTLAR1 Enaz Ortaokul mezunu olmak; 2 Fransızca veya İngilizce bılmek; 3 18 yaşından küçük; 35 yaşmdan büyük olmamak. (Basın: 1653Ö/3506 > Üzüm ihracatçıları Uzum Ihracatçılan Bırlıgı Baş kanı Hasan Güven lss, ıhraç u rvmlerımızm ana maddesi üzum bakkmda su gorüşü savunuyor: «197172 sezomına eakl »toklar la birlikte 1 U bin tonluk miktar X la gireceğir Dünya rtkollesimıı (aılalı|ını hesap ederek bir uzüm pnlitikası çiznıek zorundayız. Bu Künkü şartlar altında üretidnı.ı tanan fiyatı ile ihracat (iyallannı birbirinden arrı Torumlam»* rekabetin sailanabilmeai icin kaçınılmaz ihtiyaçtır. Bununla lıeval«r veni ihraç rCjiminin |«lır(hçi dondurulmus firat kontroin « • uyjtıılama şeklı, hali bazırdy • ıhracatta »arattıtı guçlüklcrle dc ı ı m ettırilecek mursa pazarları mır.ı karbettirm« rolunda varai» ıart zararlar büTÖk ola<al(tır> Cge Boîg«S) üsnayı Odası BB^ Kanı Şınas) Eıtan ıse stoklani! devlet taratın'îajı ihrac; edllmeâin« kaıçı çıkmıstır Ertan bu koa, «Bu tutıun üzumculufumu Yattrımların azalması Özel Sektorün teşviki (İ) tktısadı Devlet Tepekkulleıının faaliyetlenni, verjı tnukellefıne yuk Olmaktan ve..a Merkez Bankası kaynaklanna basvurularak ekonomıjı enflâ«\onıst baskıisra suruklemekten alakoyacak jone çevırecek tedbırlenn bıran once gerçeklestı. ulmesı lâzım selmekiedır Bu kuruluşlann hukunıet procı«nıınd* benımsendığı uze.e holdırjler halınde toplanmaii hd. nusu ı\ıce etud edılmeden u i (S) Devlet Memurları Kanıı Gerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanlığından: Fakültemızc asiılan ahnması için yabancı dıl vs bılım dalı ımtıh?nlannın 13 ve 20 Temmuz Salı gütılerı yapılacagı ılan edilmıştı. İc hastahklnp dahnda da ıkt tcadro açıldı ımtıhanın bu dalda da ^apılacağı Uân olnnur. Milletçe el ele