Katalog

5 Şubat 1C71 = : CUMHURİYET: ' VTA T.L'nin kısa tarihçesi Kurtuhış savaşmdan sonrakı yıllarda Turls Lırası. Amerikan Dolarindan daha değerliydi. 1931 yılına dek bir dolar Türkıye'de 90 kuruştan muamele görmekteydi.. 1931 yılında yapjlan devalüasyonla doların Türk Lirası karşıligı 130 Joıruş olmuştur. 40 yı) sonra, şirndi bir Amerikan dolannın karşılığı 15 liraya yükseltilmiştir ayarlaması yapıtamştır. 1931 devalüasyonunâan sonra, 7 Eylul 1946 kararlan ile 1 doların karşıhğı 2.80 T.L. olarak tesbit edilmistir. 4 Agustos 1958 de Türk Lirasımn değeri yeniden düşürülmüş ve doların karşılığı 9 lira olarak öngörülmüstür. Yandaki tabloda 10 Ağustos 1970 karanndan sonra Türk parasının bazı yabancı paralar kar şısındaki durumu görulmektedir. Şimdi 1.000 Türk Lirası ile 67.31 dolar alınabilrnektedir. 2,5 hranın karşılığı ise yalnızca 0.17 Amerikan dolandır. Devaluasyondan Tiirlc LircıSBnıtı d < BELCİKAFfAnk TİJRK Lİ/ZİSI TİİKK ELLI TÜRPi İ YUZ TÜ2K BEşyâ'z Ü LîRASi 167 334 37.12 4178 /67O 3.340 37i.fi? 1. zz •1.85 JZO9 J244 3.71 4.89 12.22. 24.44 18.56 "2O89 122.22 244.44 7.42 836 418 2.89 5/6 1.45 İÇİGÎLTER.L £ 2/9 AMERJKA.Pokr. 5.73 14.46 3.37 2o.8QO 4f.78O 2692 144.61 289.23 27i6/66 6.73 3 defa para âyarlaması yapıldı Türkıye'de Cumhuriyet devrinden bu yana 3 defa para ff/4 2.15/6 0.34 O.67 4.55 33.67 67.34 Hoftanın Gumhurîyet demelerine rağmen Ekonomi @§SS@ Cumhuriyet Ekonomi arttırmayacağız» zamlar uygulanıyor Cumhuriyel Yorumu Zamlar ve çahşanların açmazı Prof. Gülten KAZGAN Toplu sözleşmelerin devam ettiği şu günlerde, hem özel hem kamu kesiminde bellibaşlı sınaî mamullcr ve hizmet fiyatlarına zamlar serisi de süriip gitmektedir. Devalüasyonun arttırdığı sınaî hammadde ve yatırım malları fiyatlarına toplu 6Özleşmelerin getirdiği ücret artışları ve kamn kesiminde Personcl Kanununun getirdiği maaş artışları da eklenince, ekono mide kârlann ve yatırım jcücünün azalmasını kısıtlamanın tek çıkar yolu, para arzını genişletmek ve fiyat artışlarına göz yummak olmaktadır. Kamu kesiminde başlayan ve sürüp gidecejji anlaşılan zamlar yapılmazsa. kamu kesimi açıklarının bütçe acığını büyütmek yoluyla enflâsyonu körükleyeceği; oysa. zamlar sayesinde bütçe açıklarının azalacağı ve fiyat artışlanmn bir enflfisyona dönüşmesinin önleneceği söylenebilir. Ne var ki, ek satınalma gücü yaratılmadıkça, daha yüksek bir fiyat seviyesinde, daha az satış ve daha az iiretim gerçeklestirilebilecejfi düşiinülürse, zamlan izleyerek para arzı genişlemesini süraücpdirme baskıları nın da ortaya çıkacağı anlaşılır. Aynı baskı, zam kervanına katılan özel kesim tarafından da gelecektir. Böylece. 1970 sonunda, 1969'a oranla • ı 1012 kadar olan fiyat ar tışlarının, 1971'de en az ' • 15 'e varacağını söylemek, pek hatâlı bir öngörü olmamak irerekir. Batı ekonomilerinin içinde bulundufu iicretfiyat artışları ikilisine. ek etken lerin de kanşmasıyla, Türk ekonomisi de katılmak yolundadır. Bazı Bakanların «fiyatları Zam f uryası devam ediyor BÜLENT DİKMENER nın aksine özellikla köylüyü ve Kentteki dar gelirlı vatandaşı önemli derecede etkileyecek Sümerbank zamları yürürlüte konulmuş, kaput bezinın metresi 355, pazen 800, patiska 550 kuruşa çıtanıştır. Ulaştırma eslci Bakanı Menteşe'nin yine 14 Ağustosta «P.T.T. T.H.Y. ve Denizyolları tarifelerine zam yok» demesine rağmen, 1 Ocakta Denizyolları Akdeniz hattına büyük dlçüde zam yapılmış, daha sonra da P.T.T. tarifeleri yüzde 100 oranuıda yükseltilmiştir. P.T.T. zamları şimdilik geri alınmış, Şehir Hatlan vapurlarına zam yapılmasını öngoren kararname, uygulanmak üzere sıraya sokulmuştur. Bakanlar Kurulifflun 7 Ağustos 1970 tarihinde aldıgı «Devalüasyon» kararı 9 Ağustos günü saat 18.00 de resmen açıklanmış, ve «Türk ekonomisinin geleceğini» önemli derecede etkileyecek olan difcer tedbirlerle birlikte yürürlüğe konulmuştur. Buna göre Türk parasının değerı yüzde 66.66 oranında düşürülerek bir doların karşılığı 15 lira olarak tesbit edilmiştir. Ayni gun, hükümete gider vergüerini yüzde 100 e kadar arttırma yetkisini veren kanunun ilk uygulaması ile şeker ve akar yakıt fiyatlarına büyük 61çüde zam yapılmıştır. Bu kararlann yamsıra çesitli mal ve hizmetlerin fiyat ve ücretleri hemen her gun süratle jükselmeye devam etmiş, 15 Agustos 1970 de bir sçıklama yapan Başbakan Uevalüasyondan sonra suya da zam yapıldı. Fotoğraf: (Özgen ACAR) PTT zam kararı nasıl geri alındı ? Iktisadî Devlet Teşekkülleri, çerek per sonel politikalan, fferekse siyasal etkiler nedeniyle hemen her yıl zarar etmektedirler. Bu kuruluşlann açık • ları ya hizmet ve malIara zam yapılarak kapatılır veya hazine, bu borçlan devralır. 1971 yılı için. bazı tktisadi Devlet Teşekküllerinın açıklarının ne şekjlde kapatılacağı k o r.usunda Milletlerarası tktisadi Işbirligı Teşkilâtı ve Hazine Go rel Müdürlüğü Maliye Bakanlığından onay» almıştır. Buna göre tktisadi Devlet teşekkül'.ennln mamullerine zam yapılacaktır. Bakanlar Kurulu, çeşitli karamatnelerin yanı sıra PTT hizmet lerine 650 milyon lira ek gelır getirecek bir zam kararnamesı ' hazırlamıştır. Başbakanlık. kanunlar ve kararlar tetkik daıresi dökümanlarına go re 30 Kasım tarihü bu karann numarası 7/1643 tür. Bu kararlann ışığı altında 29 Ocak günü tüm PTT hizmetlerıne jüzde 100 oranında zam yapıldığı açıklanmıştır. Aynı gün tstanbul'da bulunan Ulaştırma Bakanı Orhan Tuğrul, w« U ulrn n t j w n » » O • .i « l n ı H«la» • • « • » «•" « « » • »* • ••» fktisadi Devlet Teşekküllerinin 1971 yılında yaparaklan zamla elde cdecekleri srelir miUtan Maliye Bakanlığının «onay» yazısında görülmekttılir personel ücretlerini karşılamak için bu kararm alındığını gazetecilere büdirmiştir. Ne var ki, Bakan acele olarak Ankara'ya çağırılmış ve Tuğrul. 17.30 uçağı ile Başkent'e gitmistır. den ahnarak DDY Yönetim Ku ruluna ataıuruştır. Bunun benzeri bir olay devalüasvon karannm açıklandığı gün tstanbul'da meydana gelmiş. Defterdar Hakkı Musaballı, şeker zammını basma açık'amıştı. Musaballı hakkmda da o tarihte soruşturma açılmış. fakat görevinden alınmasma lütum göriilmemiştır. Ancak. PTT zamlannm açılclanması. Başbakanı çok kızdırmıs olacak kı. PTT Genel Müdürü 3 gün içinde görevinder alınmış tır. Ağız değiştirdi Bakan, bu kez Ankara'ya gidince ağız değıştirmiş ve «Zam kararı haberim olmadan alınmıştır» demls ve zarnlaı durdurulmuştur. Bu gelişmelerden sonra «zammı açıkladı diye» PTT Genel Müdürü Necmi özgür, görevin milyon dolarlık lark azımsanmayacak bir miktardır. 10 Ağustosta Maliye Bakanı Mesut Erez, «Suni fiyat artışı l yapanlara cezai müeyyidelerin I uygulanacafını» açıklamıştır. Bugüne kadar cezai müeyyıde mekanizması işletilmediğine gö re Bakanın bu sözünün ışığı altında işlerin yolunda gittiği, fı İLÂÇ ZAMMI yatlarda önemsenecek artışlaı olmadığı sonucuna varmak gerekır. NASIL YAPILDI? «»»ıtlHİ'j Ancak, Erezin Kabihe arkadaşı Gürhan Titrek. 18 AğusDevalüasyonun halkın geçim tosta gazetecilere şu demeci olanaklarını zorlayan etkisi şidvermişti: detini süTdürürken, il&ç imalat«Sanayici ve tüccar gelişi güçılan Sağlık Bakarüjğına başvuDevalüasyon kararının açıklanzel fiyat artışlannda bulunmazrarak yüzde 20 zam isteminde masmdan itibaren başlayan fiyat sa tek kur sistemine bemen gibulunmuşlardır. artışları ve zamlar hâlen devam dilir.» Devalüasyonvm ilinı tarihinden etmektedir. hemen bir kaç gün sonra kamu. 10 Ağustostan bu yana bazı mal oyunun dikkatini başka konulave hizmetlere yapılan zamları şöy ra yöneltmek için «Türkiyenia le özetlemek mümkündür. kolera tehlikesiyle karsı karsıya 10 Ağustos: Şekere 60 kuru?, olduğn» haberini ortaya atan akaryakıta yüzde 3040 zam yaSağlık ve Sosyal Yardım Bakanı pıldı. Vedat Âli Özkan, ilâç zam istekSAGLIK BAKANI 12 Ağustos: Meyva, sebze ve itÇahşanların ücretmaaş artışlerine sert tepki göstermiş ve <İlâca '«20 zam istetini çok hal mallan fiyatian yüzde 1060 larını zamların getirdiği fi 17 Ağustosta şu demeci vermişbuldu. '• 41.4 zarrunı kabul etti) yükseldi. yat artışlannın silip götür tir: mesi olgusu. çahşanların ıçin Süleyman Demirel «Devalüasyon 13 Ağustos: Özel bira v e ko'.alı «tlâç imalcilerinin yüzde 20 de bulunduğu açmazı göster zam furyasını gerektirmez» demeşrubat fiyatı arttı. Yurt dı«ı zam isteği, bizira maliyet sismektedir. Personel Kanunu PTT hizmetlerine zam yapıldı. miştir. temi ile fiyat düzenlemesini alve toplu sözleşmeler. çalışanAncak bugüne kadarki uygulalak bullak eder. Bu sebeple böy 22 Ağustos: Şişe ve cama yüzlara, refahlarını etkileyecek ma ve gözlemler Başbakanı hakle bir şey olamaz.» de 14 zam yapıldı. Durdunıian bir tek değişgen üzerinde BÖZ h çıkarmamış, hemen her sekAnlaşılan yüzde 20 nin üzezamlar bir süre sonra tekrar yüsahibi olma olanağını verir; törde tam anlamiyle •zam fur. rindekı zam talepleri maliyet rürlüğe konuldu. Tuzla porselen bu da. nakdi olarak maaş yası» devam etmiştir. sistemine uygun düşmüş, îlâç fsbrikası, mâmuUerine yüzde 10 veya ücrettir. Kontrol edefirmaları ile Sağlık Bakanlığı zam yaptı. Lâstik fiatlan yükselmedikleri değişgenler ise, geBAKANLAR arasmda 2 ay sürdürülen pazardi. nel fiyat seviyesi ve çalışanNAHtT MENTEŞE Vk sonucunda 22 Aralık 1970 v 29 Ağustos: Okul malzemesi fiların sayısıdır. Nakdi ücret (Beyanlarının aksine, tarihinde ilâç fiyatlarına ortaÇELİŞKIYE yatları yüzde 30 arttı. Motosikiet maaş artışları, peşinden pa lama yüzde 41,4 oranında zam yapıldı) ve Anadol fiyatları arttı. ra arzı artışı ve fiyat artışıyapılmıştır. Yent uygulamaya nı getirmezse, çahşanların 12 Eylül: Türkiye Tüccar ve DÜŞÜYOR Aradan 5 ay geçmesine raggore. zam oranı bazı ilâçlarda gerçek satınalma ffüçleri yük Sanayiciler Derneğinin raporuna men «Farklı kur uygulaması» yüzde 100un üzerine kadar çıkselmekte, fakat, bu kere de gore toptan fiyatlarda yüzde 560 sürdürülmekte, genellikle ürünü •naktadır. Zam kararlannm birbirini izğil çalışanların sayısım art 12 dolar üzerinden alınan tanm artış oldu. Kırtasiye malzemesi lediğı günlerde bazı Bakanların, tırmak, işsizlik artmakudır YANILTICI fiyatları yüzde 80 zam gördü. Ev ureticileri bu durumu zarnan za bir kısım mallarvn {iyatlarmvn En iyimser tahminle işsizlik kiraları yüzde 20 yükseldi. man protesto etmektedir. oranı faal nüf usun ' • 10 yükselmiyeceğine dair verdikleri 1 Ekim: Linyite yüzde 10 zam Sanayi Bakanı SeUhattin KıBEYANLAR unun aitına düşraediği Türsözler, bir süre sonra dogru çıltyapıldı. lıç ile Ulaştırma Bakanı Nahit kiye'de, bunun yaratacaği cid mamıştır. î Ekim: Tekstü ınâmuUerinin Menteşe, 20 Ağustos'ta «Fırsatdî toplumsalekonomik soVerilen bu blrkaç örnekten 14 Ağustosta tzmirde gazeteçılık şeklinde fiyat artışları var» fiypU yüzde 10 yükseltUdi. runlar açıktır. Bn halde, ça cilerle konuşan Sanayi Bakanı de anlaşılacağı üzere devalüasdemekle aynı kabinedeki üyele9 Ekim: Dişçilik malzemesi ve hşanların gerçek satınalma yon öncesi ve sonrası yapılan Salâhattin Kılıç ile ulaştırma rin tutarsız sozlerimn yeni bir mezar taşı fiyatlarına yüzde 50 gücündeki artış işeiz kalanhesaplar dogru çıkmamış, hüBakanı Nahit Menteşe «Sanayi örneğini vermışlerdir. zam yapıldı. ların sırtından ödeniyor dekümetin sorumlu üyeleri, kamu mamullerine ve ulaştırma tarimektir. Zamlarpara arzı ge oyuna sık sık yamltıcı beyan11 Ekim: Fiyat artışları Meclifelerine zam yapılmıyacaktır» EKONOMİ DAR nişlemesifiyat artışları zincilarda bulunmuşlardır. se de trirdi. Çay 20. Kahve 40 t u demişlerdir. ri, nakdi maaşücret artışlan ruş oldu. Sanaj'i Bakanı sözlerini şu nın önemlice kısımlarını siBOGAZIN 13 Kasun: Margarin fiyatı 75 ku 1 cümle ile pekiştirmiştir: lip götürürken, özel ve ka ruş arttı. «Sümerbank malları ile çimenmu kesiminde kârlar ve ya 23 Kasım: Gümrük tarife cetvel toya zam yapümıyacaktır. Biz EŞİĞİNDE tırım gücü de azalmayacağı lerinde yer alan 326 kadar târiıe şimdilik zam yok demiyoruz, hattâ yükselmiş olacağı için, pozisvonuna yüzde 50 zam yapılzam yapmıyacağız diyoruzj işçi çıkarılmaları önlenmekte dı. Halkın geçim olanaklannı öişsizlcre yeni iş alanları açSanayi Bakanımn bu açıklanemli derecede etkileyen deva23 Aralık: tlâçlara ortalama ma olanağı ortaya çıkmakta masından 5 ay kadar sonra çilüasyon karan ve fiyat yükseyüzde 4 1 ^ zam yapıldı. Eektrik dır. Montaj sanayii gibi bazı mento ve Sümerbank mamullelişleri enflâsyonist baskıyı artmalzemesinin jüzde 60. yağlıboalaniarda toplu işçi çıkarma rine büyük ölçüde zam gelmiştırmış, Türk ekonomisini yine yanın fiyatının yüzde 25 oranınlannın başladığı bu giinlertir. Çimento zarnmı 25 Aralıkta «Dar bofaz» ın e;iğine getirmişda arttığı açıklandı. dc, çalışanların açmazı çok uygulanmaya başlamıştır. Buna tü. 24 Aralık: Suyun metreküpüne açıktır. Ekonominin karsıgöre, bir torba çimentonun fab10 Ağustos'tan bu yana özelyüzde 20 zam yapıldı. laştığı seçim, daha fazla yarika teslim fiyatı 795 kuruştan likle büyük sehirlerde kiralar Bunu izleyen tarihlerde de zam tırım, daha fazla çalışan, fa 935 kuruşa çıkanlmıstır. Çimenyüzde 20 oranında artmış, gıda furyası devam etti. Sinema bilet kat, artan fiyatlann bugün toya uygulanan zam oranı yüzde maddeleri fiyatlannda olağanüsfiyatı arttı Çimento ve Sümerynkselttiği nakdi maaş ve üc 1620 arasındadır. tü artışlar, aileleri mutbak masSElAHATrtN KILIÇ bank mâmullerinin fiyatları yük retlerin gerçek satınalma güraflannı kısmaya zorlamıştır. seldi. Bunlann dışında halkın zo (Sümerbank mallan ile çimencünü yükseltmesini önlemekYanlış hesaplamalar yüzünrunlu giyim ve gıda maddelori NE DEMİŞLERDİ, toya zam yapmayacağız. demişti) le, daha az yatırım ve iireden meraur maaşlarının bütçeye fiyatlan da hızla artmaya devam tim, daha az sayıda çausanın yüklenimi tahminlerin üzerinde etti. Ekonomik tedbir ve tahmindaha yüksek bir gerçek satıNE OLDU? gerçekleşmiş. bunun sonucu ola lerin rutarsızlığı, iktidarm başı nalma gücüne kavusması ararak da cari masraflar arttığınBaşbakan Süleyman Demirel ta sındadır. Yöneticilerin terci27 Ocak 1971 tarihinde Südan yatınmlann kısılması zoraîından yapılan açıklamalarda hi, kuşkusuz, birinci alternamerbank mamullerine yüzde runluğu ortaya çıkmıştır. da görülmektedir. Bunların en tifin 6eçimi yolundadır. Para 20 50 oranında zam yapıldığı Ayrıca, ithal malı ham madbelirgini 1970 ithalât tahminiarzı genişlemesi ve artan fiaçıklanmıştır. Oysa, 7 Ekim 1970 de fiyatlannın artması, ve topdir. yatlar, bir süre, ekonomiyc tarihinde Sanayi Bakanlığı, SaCamhuriyet 13150 132 lu sözleşrnelerle ücretlerin yük15 Ağustos'ta Başbakanlığın suni nefes alma olanağı ve nayi Dairesi Başkanı Mehmet Reşat 313 J15 selmesi maliyetleri etkileyerek önünde gazetecilerin çeşitli sorecektir. Golhan «Sümerbank mamulleriHamit 180 182 «zam furyasını» kamçılamıştır. rulannı cevaplandıran Demirel, Ne var ki, ekonomi, bn yolla an ne zam yapılmıyacağını» kamuönümüzdeki günlerde yürürlü Aziz 150 155 «1970 de 1 milyar dolarlık ithacak 1912 sonuna kadar nefes oyuna müjdelemeleri için gazeteğe konulacak yeni zam kararlât yapılmış olaeaktır» demiştir. Napolyon 130 13S alabilecek gibi gözükmektecilere bildirmişti. nameleri ve gider vergileriyle Oysa 1970 yılında gerçekleştidir. Oevalüasyonu izleyerek 24 i ; u kalçe 1».98 20 halkın geçinmesi daha da zorGerek Bakanın, gerekse Sanarilen i t h a l â t m i k t a n 935 uç yıl için alındığı bildirile laşacaktır. yi Dairesi Başkanının beyanlanmilyon dolardır. A r a d a k i 85 ek kredUer tükenip. olağaı Hilton karşısında dıs ya'rdıma kalındığında, fiyat artışları, darlaşan döviz HAFTANIN FILMI KİRALIK KATLAR : darboğazında bir ekonomi Büro ve muayenehane için bırakacaktır. Bunun anlamı, kaloriferli katlar kiralıktır artmayan yatırım. artan iş Cumhuriyet Cad. 187 »izlik ve süratlenen fiyat a: tıçıdır. 1972 yılı sonunu şim Telefon 48 47 44 ÖZEN FÎLM ' didrn düsünmekte olan aca ca kaç ki^i \ardır? Cumhuriyet: 1058 İlâncıhk: 2059/1083 DEVALUASYON SONRASI NELERE ZAM EKONOMİK 1 RESAP AOI A) Merkez Bankasınca verilen avans ve krediler (NET) Hazineye Kamu ekonomik kesimine Bankacıhk sistemine B) Hazinenin tahkirn edümls borçlan C) Net altın re döviı D) Net aktif kalıntısı T op 1a m •••IIIIMIIIIIIMIIIMIIIMI DURUM Son cetvele göre Î3/1 '1971 GÖSTERGESİ Bir natta öncesi 16'1/1971 u • Milyon TL *hrrak miktan *• ^ ı r yıl öncesi 24/1/1970 Artı* «eya. azalış Bir v l P Bir hafta finceve önceye KöTe göre 1 111 • 11 • 11111111M U1111MJAU1 • 1 • • < * 1IIIIII>IIIIIIIİIIIIIIII1*|Uİ< • 1 I I I I M I I I I •1 l l l l l l l l l t l l l l l l l l l l l l l l l l l M I I M I I I I I t l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l IllllllllllllMIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIHIIIIIIIIIIMMIIIIIl 3 737 3 316 5 243 5 386 1 765 19 447 12 825 4 458 1 774 390 19 447 3 178 3 305 5 271 5 388 45 17 187 10 432 3 754 2 626 375 17 187 4 092 3 322 5 280 559 11 28 355 6 37 208 19(1 llllllllllll A) Tedavüldeki banknotlar B) Mevduat karşılıklan C) Çeşitli nitelikte depozitolar D) Ket pasil kalınüs T o p 1 a m llllllll IIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIMMIIm 5 388 2 1 557 1 720 19 637 2 26(1 ıııııtııııııııımıııııııııııı 13 067 2 393 4 459 704 1 857 852 254 15 19 637 2 260 242 1 83 136 190 Hafta İçinde Merkez Bankasının «Haıineye Kısa Vadeli Avans» hesabmda 367 milyon Uralık bir azalma olmuştur An. cak Hazine, Merkez Bankasındakı mevduaUndan 12 milyon lira çektiğinden, net ılişkilerde 355 milyon liralılc bir eksıüs görülmektedir. Hazine. aybajlannda ıhtiyacı olsn parayı ay sonlannda bınktirmekte oldu. gundan bu azalma olağandır. Emisyon artış. Bütçeden sonra hızlanocak Hazırlayan: ZİYA KAYLA tüklerini söylemek dur. mümkün 4PEA.LTIN I ATLAS ve KONAK Sinemalarında ı TAN Rİ BEN I M L E D I R . azalma aybaşında ödenecek aylık ve başka giderlerin karsılanmaaı ıçın yapılan bir hazırNET ALTIN VE lıktan ileri ge.mektedir. önümüzdeki haftalarda Hazinenıo BANKACILIK DÖVİZ bankaya olan borcunun yeniden Net altın ve konvertibl döartması beklenilmelıdır. Yeni SİSTEMİNE viz hesabında 256 milyon lira bütçenın yürürlüğe ginnesinBankacılık tıstemlne verilen lık, (Muhtelif) bölümündeki den sonra da borçianma hızla döviz borç ve alacaklan da he ırtacaktır. kredilerde, öu hafta sadece 37 saba katıhrsa, toplam net altın milyon liralık blr azahş vardiT. Bu haftaki vazıyet eetvelinın ve döviz hesabında 208 milyon Ancak, hesabjn ayrıntılanna jeçen hafta cetveliyle karşılaşliralık bir artış olmuştur. Gegirildiğl tamın oldukça ilginç ırılması, resmi bankalann sıkıçen yıl aynı tarihte 169.9 milzonuçlara »«nlmaktadır. jık bir duruma düştüklennı yon dolar olan net altın ve kon »östermistir. Dığer bankalar Ticart kredilerde 101 milyon vertibl dSviz miktan 23/1/1971 Merkez Bankasına olan borçlaliralık bir azalış olurken, tanm gününde 424.7 milvon dolara rını ödeyıp, bu bankada bulusenetlerl üzerine açılanlar 96 çıkmıştır nan mevduatlan arttırılırken. milyon liralık bir «rtış gösterresmî bankalann ters bir eğıtoiştir. Tahvil üzerine avanstaki TEDAVÜLDEKİ lim içtnde bulunmalan anlaşılçoğahs 32 milyon liralıktır. ması güç bir durumdur. Merkez Böylece, bankalara açılan kreBANKNOTLAR Bankası Başkanının 3 Eylül 1970 dilerde bir azaliş değil, 27 milBu hafta görülen 242 milyon ?ünü' Çumhurivet gazetesınde yon liralık bir artıs olmuştur. liralık azalış, ay ıçindeki dalcayınlanan demeclnde; Ziraat Bankalar Merkez Bankasındaki galanmanın olağan bîr sonucuBankasının, Tarım Kredi Koope mevduat hesaplanna bu hafta dur. Geçen yıl aynı tarihteki ratifleri kredilerinden ve tahvil içinde 64 milyon lira daha yamiktara göre yılhk emisyon jzerine avans kredilerinden tırmış olduklanndan net llişkl artışı 2 milyar 393 milyon lira iagladıgı imkâhla, 110 milyon 37 milyon liralık bir eksilişe döolup yılhk artış oranı V 22,9 n liralık plasman bonosu satın alnüsmüştür. dur. Bu oran geçen hafta tesdığı açıklanraıştı. Bu nedenle. Özel bankalarla resmî bankapit edilen oranın 0,1 üstündecfaha fki hafta önce, tahvil üzelar ayrı ayn incelendiği zadir. Emisyondaki azalışın 127 rine aldıkları avanslan Merkez man durum daha da ilgi çekici milyon lirasının. aynntılan belBankasına tamamiyle ödemis olmaktadır. Tanm senetleri üli olmayan (Sair Hesaplar) m olan resmî bankalann yeniden zerine açılan kredilerdeki 96 net aktif kalmtısındaki eksilme bu yola başvurmuş olmalanrcilyon üralık artış Ziraat Banden ileri gelmeiM dikkati çektn. plasman bonosu satın alakasına açılan kredilerö*edir. Tah mektedir rak Hazineye kavnak sağlamak vil üzerine avansta, özel bankaiçin vapmış olmalan ihtimali ların aldıklan miktar 5 milyon MEVDUAT ortava çıkmaktadır. */a 11 faiz, lira azahrken. resmî bankalabanka ve siaorta muameleleri KARŞILIKLARI rın. aldıklan avans 37 milyon vergisi ve komi«yonla '.'o 15'e va lira artmıştır. Diğer yönden, Hafta ıçınde bu hesapta çok kın bir maliyetle alınan paralaözel bankalar bu hafta lçrnde küçük bir düşüş görülmüstür. rın «a 9 faiz / eetirmekte olan Merkez Bankasındaki mevduatGeçen yıla Eöre artıs •» 18,8 ora/ plasman bonolanna yatınlması lannı 87 milyon lira çoğaltmı?nında 704 milyon liradır 25/1/ ise çok vanlış bir davranıs olalar, buna karşıhk resmî banka196924/1/1970 tarihleri arasıneaktır. Bankalann plasman bolar 24 milyon lira azaltmışlardır. daki artış ",'<, 25.4 oranında 761 nolannı vük«k fairle saSladıkBütün bu bilgilere dayanarak; milyon İira. 20/1/196825/1/1969 lan kaynaklarla degil. likidite hafta içinde. özel bankaların tarihleri arasındaki artış ise imkânlan musaft olduSu zaman Merkez Bankasına olan borçla•i 45 oranmda 934 milyon lira satın almalan Eerekir nnı ödeyecek ve bu batıkad»idi. Bu karşılastırma. mevduat ki mevduatlannı çoğaltacak kaartn hızının bu jnl, geçen yı!Emisvonda bu hafta cörülen dar iyi durumda olduklan hallardan çok daha düşük seviyedüsüse ragmen. vıllık »rtış hızı de, Resmi bankalann Merkez de olduğunu anlatmaktarfır. n22.8'den •'. 22 9'a çıVmıstır. Bankasına olan borçlanm artÇok yüksek olan bu oranm tıracak ve bu bankadaki mevSONUÇ veni biHcenin uvculanmasınHan duat hesaplarından para çeksrek Hazinenin Merke7 Barıkasına *nnra daha da artması beklenekadar sıkışık bir duruma düsolan borçlanmalarmda görülen bilir.