Katalog

SAYFA ALTI: :CÜMHURİYET: 19 Arahk 1971 40 YiL ONCE Göz var elifi mertek görür göz var şeşi beş görür YAZAN ÇİZEN 19 Arauk 1932 Cumhuriyet Türk Tarihi için yet tarafmdan getlrtilmiştir. Kitap, gelecek sene Ekim a . yında bıtmış olacaktır. Tanh Kongresı zabıtlannın da Dasılma isi gitmek üzeredlr. Baskısı bıter bitmez, kitap, tarih toplantısına katılan bütün üyelera dağıtılacaktır. m NKARA (Telefonla) Türk A Tarihi Tetkik Cemiyeti, büW yük Türk tarihının hazırlıklanna devam etmektedır. Bu iş için 140 tarihçı aralıksız ça. lışmaktadır. Yabancı dillerde Türklere ait şımdiye kadar yayınlanmış bütün eserler Ceml Dr. İhsan UNMJER 1 2 ^ 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18' Î nelerinde rahmetli hocamız Neşet Ömer Haftadan Adnan TAHİR dahiliye dersi vertrken hep ders saatini geçirirdi. Ondan sonra dersi olan göz hastalıklan hocası da dersane kapısında asistanlan Ue bekleşip dururdu. Hele Neşet hocanrn kulağına eğilip de vakti aştığını bildirmeyegöriin.. «Canım soğan kadar şeyin dersi mi olurrauş» diye lâf a tardı göz hocası için. Elbette ki bir organın önemi, cesameti ile ölçulmez ama şu en dteğerli orgammız olan gözü küçümseyen yalnız Neşet hoca mıydı? Göz bilgini meşhur HELMOTZ bile o kadar hatalı, o kadar bozuk bir organ olarak gdrmüstü gözü: «Eğer bana bir göz verseler, ona çok kötü bir fotograf makinesi di. ye fırlatır atardım» dıyordu. IP ÖĞRENİM se ~l ? Unutulmaz anılar lir. A7 meraklı, orta meraklı, çok meraklı. Arz küresinde ve Tanrıum tum kulları arasmda sanki ilk defa sizın başınızdan geçiyormuşcasma sizi etkileyen olaylar. Gönül serüvenleri yasamışsınızdır muhskkak .. Yakıp kavuran, deprem gibi sarsan ve unutulmaz. Önemıi kışıler tanımış, olağanüstu rastlantılarm kahramanı olmuşsunuzdur belki de.. Son derece komik ya da aksine acıklı anılar vardır kafanızın bir köşesinde. Hatırladıkça, kadıfeden bir tebessüm gibi dudaklarınızda ürperen, göz pınarlarınızdan taşarak yanaklarınızı ılık ılık ıslatan anılar. Hali, istikbali ikinci plâna düşürerek, şaşmaz bır ıntızamla sizi geriye doğru iten, mâziye sürükleyen çeşiUi ayrınüIar... Aile albümündeki fotoğraflarm rengi artık atmış, duvardaki gcnçlik portrebizin üstüne de zaman aşımının koyu gölgesi düşnviş olabüir. Ama, kafanızm gizli bir koşesindeki anılar taptazedir... Ve de pırıl pırıl. Fırsat buldukça bunlan, yakın bildiklerinize anlatmaktan kendinizi bir türlü alamıyorsunuz. Dilinizde, damağmızda isimsız bir meyvanm lezzetini duyaraktan aynı olayları tekrar tekrar yaşıyormuşcasma zevklenerek anîatıyorsunuz da anlatıyorsunuz. Özlemin. heyecanın, dayanümazlığın ötesınde bir zorunluk âdeta.. Bu, sizin için tadma doyulmaz bir şey olabilir. Ya karşınızdaki için?. Beş yüzüncü defadır aynı hikâyeyi dinleyen karşınızdaki?. Kıs kıs gülüyor, derinden derine de sövüyordur şüphesiz. Yaşıtınız da olsa, genç kuşaktan da olsa bu böyle. Ama şayet ilgi gösterir gibi davrananlar çıkıyorsa, iki sebepten ötürüdür sadece: 1 Aşırı nezaket 2 Aşırı çıkarcılık. Örneğin: 0 YENİ evli bir çift. Balayı, malayı, ?u, bu vesaire sonucu meteliğe kurşun ikisi de. Düsün düşün. bilmem nedir işin derken, erkek avucunu alnında şaklatıyor birdenbire: «Ben, bizim amca beye kadar bir uzanayım..» Gidiyor ve cebinde bir tomar para ile dönüyor iki saatin sonunda. «Nasd yaptm kumrnîj. diyor genç kadın. «Hani dmrinin binydi amca bey?.» Erkek gülüyor: .Anlatırken kendinden geçtiği bir ilk aşkı vardır amcanın. Ben ona bu konuyu açtım, o da bana kesenia ağzmı açö.» 0 ASLİYE Hukuk Mahkemelerinden birinde bir durusma. Taraflardan biri kadın, diğeri erkek. Yargıç erkeğe soruyor: •Niçin aynlmak istiyorsunuı kannızdaıı?..» Adam sapsarı ve bitkin.. Çok çekmiş besbelli. •Karım» diyor «tlk gençliğinde bir defa nasılsa sahneye çıkmıs.. Önemlice bir rol oynamış Evlendiğimizden beri soluk almaksızm bunu anlatıyor.. Yemekte bu, yatakta bu.. On yıldır evliyiz.. Hesabmı siz yapın liitfen.. On çarpı iiç yüz altmıs bes...» % YINE bir duruşma.. Ağırcezada.. Sanık, orta yaşlı bir kadın. Bira şışesini indirdiği gibi kocasının beynini dağıtmış. Yargıç soruyor: «Nıye işlediniz bu cinayeti?..» Kadının artık ağlayacak hali bile yok. Gozyaşlan kurumuş. Kısık bir sesle konuşuyor: «Kocam. yıllar öncesi bir trafik kazası sebebiyle iiç aya mahkum olmuştu. Hapise girdi, cfzasını bitirdi, çıktı. Artık evde, hapishane hayatuıdan başka lâf etmiyordu. Gündüz hapishane, gece hapishane. Sinema demiyor, tiyaiıo demiyor kulağıma eğiletekten hep hapishane anılannı anlntıyordu. Sokakta da öyle, misafîrlikte de.. Bir akşam yemekte bira istedi. Büyük boy şişelerden bir tane açıp önüne koydum.. Önce uzun uzun baktı.. Sonra uzun uzun göğüs geçirdi. "Ah..." dedi damdan düşercesiııe. "Hapishanede olsaydı, bir biraya bin kâğıt verirdim." Kocar.ım hikâyesi bu sayın yargıç Şişenin hikâyesini zaten biliyorsunuz. | I I | I I I | I | I | I I . I | I | I I ı I I • I I . I I . I ı | I I I • ( ' I j ı I B ÜTÜN bir ömür boyunca başuuzdan neler neler geçmişür kimbi • Id VET, göz var ehfi mertek görür. Göz var, şeşi beş görür. Göz var ikiyi sekiz görür. Gözün bu hatalı oluşu yüzundendir ki, hani: «Hake E E1VGEL me gözlfik, eline de baston» dl. ye bağırmıyor muyuz maçlar. da? Mevlânâ bir şiirınde ne di. yor: «Kör'ün ayağına bir engel t a . kıldı. Kör: «Halıyı yayan iyi yaymamış» dedi. Yaygıyı ya. yan ise: «A kör..» dedi. «Kimse. ye suç yükleme. Sen tnttuğun yolu görmüyorsnn.» SENECA da LUCİANUS'a yazdığı bir raektupta, deli hizmetçisinden nasıl yakınıyor «Kör bir hizmetçim var. Ama kör oldağunu bilmiyor da e t . rafı karanlık sanmakta ısrar ediyor» diye. Amma gözümu. zün bu hatah yapılışı olmasaydı bugün ne televizyon, ne de sinema diye bir jeyi bilemiye. cektik. yemeyip cîe tabağın kenarına koyduğumuz bır zar var ya, ışte retına dediğimız bu gozun en iç tabakası sayesinde bız her şeyın fotoğrafını çekıp gormekteyız. Tıpkı foto şipşak Hüsamettın'in sehpalı makınesındeki tstanl^ul hâtırası gıbl. Amma dıştaM cısmin hayalı retınanın san leke fovea lutea dediğimiz çok kuçük bir gbrme noktasına duşmesi sart. Onun içindır kı, ınsan sadece gözunü yonelttiği şeyi iyi görür. Yan taraftakileri ise yarım görur. Bu vuzden: «Yıldız arayıp göfete nice tnrfa möneccim / Gaflet ile çör. mez kuyuyu reb güzerinde» demiş ozan. • ŞtPŞAK EGERLİ okuyucum, gelelım sorunuza.. Hani koyun başı yerken gözdeki sımsi. yah küçük bir torba şeklinde • IŞILDAR PPtANUS'un anlattığma gore bir firart mahkum tanınmamak için kendinı tek gözlü göstermiş. Uzun zaman sonra diğer gözüne yapıştırdıgı flaşteri çıkarınca da gözünün sahîden körleştigini görmüş. Gerçekten uzun süre kullanılmayan gözler, görme yeteneğini kaybetmektedir. Zira görme siniri dumura uğramakta da ondan. Şaşılarda da dıştaki görülmesi gecaken şeyin hayali tam o retinadaki sarı leke dentien görme merkezine isabet etmediği için bazan bu türlü körlük belirmektedir. Tecfavi olarak gftze jimnastik yaptırarak hayalin o noktaya da düşmesini sağlar göz hekimleri. Rahmetli Neyzen Tevfik de yasamınm sonunda bir gözünü kaybetmişti, amma o teşhisinı kendi koyuyor: Hekimin hikmetine kim kansırsa eıilir / Sekiz on tek rakı misvanmı menfor etti. / HER ŞEYÎ GÖRME diye, bak beni ahkâmı felek / Gözü. mün bir tekini yommaya mecbnr etti. Mitolojideki, alnının ortasında bir tek gözü olan meşhur canavar KİKLOPS'la evlenen Afrodit'in kardeşi ısp «O canavarla evlendim, çünkü 0 tek jözüyîe yalnız beni çörüyor» demişti. PLtNUS'un anlattığma gore adamm biri rüyasında kör olcTuğunu görmüs ve hiç hastalığı olmadığı halde de sabah sahiden kör olarak uyanmış. Gerçekten görme yetisini kaybettiği için belki de rüyasına girmiş bu kötü âkıbet de on. dan. Ruhsal bir nedenle de ba karsınız bazen adamın gözlerı birdenbire körleşiverır. Zamlı, fırlamış fiyat etiketlerini gösterirsiniz görmez. Isterık bir nedenle olan körlüktür bu. Kendini kör değil de etrafı k a . raniık sanır. Ama hekim, ba. geti eline ahp rfa «BU KAÇ?» diye sorunca, gozlerını riort açıp «AMAN AMAN ON İKİ» diye cevap verir. D A Y A Z I S I Z Bir de dilin olsaydı yanmıştın Seni de benim gibi oknia gönderirlerdi .. GUNUN KITAPLARI AMERİKAN NEŞRİYATI BÜROSUNUN îndirimli satış kısmını gördünüz mü? Çok kısa bir müddet için devam edecek bu satışlardan siz de istifade ediniz. tlk bakısta anlasılıyor za. ten .. Bn düpedfiz tehdit mektnbu .. •nutukmahinası •nı gittîfc bîl. VI 9İttİk yayınevi ÎÂRiK nzız nEsın EN GÜZEL HEDİYE KİTAPTIR İstiklâl Cd. No: 387 miclıel zevaco n^ a e v eseri metne sadık.güçlü bir çeviri Büyük Eseri iNAT'tn İ Ü KÜLTÜR ÂHİİK türü, Türkluk şuuru, rürkluk gururu, Türk din ve ahlâkırun seçkın üstuniüJslerı bu eserdedır Her aycunımızın cnutlâka ofeuması • kıtapiıgmaa bulundurması, dostlarına, öfretmenlenn özellıkle gençlere okutması gerekır 25ü sayfa Düyük boy 30 lira Sıparış adresı: MINNETOCLU KITABEVİ Cağaloğlu Meydanı • tstanbul Çağlar 001111108 Türk kül 4OCİLDÎÇIKTI seçkin kitabevi RK.1362 ist. (<^) oluş yayınevi 27 99 89 babıali cad. no 54 cağaloğlu' istanbu 1 Istanbul'u semt • temt ele alarak yuzyıUarca geçirdiji değişiklikleri gösteren ve tarih. te ilk defa yapılan bir çalışma yaymlanmaya baslandı: SOLDAN SAGA: 1 11. asırda yaşamış, aruz vezni ve Çağatay öncesi olan Hakanıye lehçesıyle yazdığı felsefı ve içtımai eseri Kutadgu Büik iie ünlü, Türk medenivet tarıhinia büyük kişilerinden düşünür bır şair Mevlevilerin dönerek yaptığı âyın. 2 16. asırda yaşamış Barbaros ile Turşrut Reıs'in yetiştırmesi olup neticesi garip bir deniz savaşı olan Leponta'da Kendi canahına isabet eden Haçlı d o nanmasınj penşan etrr.iş ve hattâ yedeğe aldıgı gemılerle Istanbul'a varmış, bu basarısı ile ünvanı İkinci Seliro tarafından Kılıç'a çevrilmiş büyük bir Kaptarumız Mertebe, derece. rütbe (yeni dil) Kalabalık hayvan sürüsü. 3 TERSt daha aşagı derece (eski dil) Asya'da bir devlet Bınek hayvanlannda oturacak yer TERSİ L'luslararası trafilrta îran ışareti. 4 TERSİ ilkel kavımlerin kullanması yasak o lan şey TERSİ erkek sesinde bır perdq GeüiMs geçmiş keman virtüozlarının en bUyilğü. 5 ,r, £atı rnu^Sindp senfo nı gibi 3, 4 kısunlı olup telc (Daha (azla da oluyor) çalgı için yazılmıs eser Insanm öz benliğı Vazıfe Kimyada molibden. 6 TERSİ kimyada radon TERSİ 22 Aralıkla başlayan 45 günlük kış devresi Seda. 7 TERSt bir temsilin resmî toyafetle gidılen ilk gösterisi Kemanî nam olup zamanında pıyasada arandığı gıbı 61 parça da beste bırakmış Ermeni asıllı bir Türk bestecısı ve vırtüoz Efendı TERSİ bır yazının anlatmak istediği şey. 8 Georges ön adı olup. tıpta okuyarak 1. Dünya Savaşına doktor olarak katılmış, harpten mülhem romanlar vermış, tiyatro konusunu ıncelemiş, «Salavin"in Hayatı» roman serısini yazmış her konuda ve fazla sayıda eser Dirakmış Fransız edibı ön adı Maunce de olup kendi kendini yetiştirmış, bir ara Derain ile fovızmde görülmüş, sonralan Van Gogh, Cezanne etkisınde de kalmış, sert ve koyu renkler içinde ışıga, harekete, Iırtmalı manzara resımlenne sevgı Eostermış bir Fransız ressamı. 9 Tersi Jdmyada nikelın sımgesi Italya yanmadası üe Si cılya arasındakı boğaz Tuna' nın bır kolu. 10 Hekimoglu nam olup 1. Mahmut ve 3. Osman devırlennde valilikleri, seferlerdekı başanları (Avusturya, Iran) Anadolu eşkıyasını bastırmaktakı ustahğı, sadrazamlığj ile gozüpek bır vezır vaka TERSİ kıyaîetli içtalı, müzıkli, danslı gece eğlencesı. 11 Bir çeşıt atlı araba Sofu'nun sonu Bır akar su Kımyada selenyum. 12 Namazın kı sımlanndan Verdı'nın Hidıv Ismail Paşa'nın ısmarlamasıyla yazdığı Suveyş'in açüışında Kahire'de o\Tianan bir operası TERSİ namluda bulunur. 13 Güzeüık (eskı dil) Danımarka'da bır şehir Fridtjof ön adı olup gezılerınden tetkik eserlen vermış, sıyasi hayatta rol almış, Norveçli Kutup kâşifı. 14 SU Arap devleti Fatimiler hesabına tran'da ilk tsmaili devletini kurmuş Alamut kalesinde şeyhliginı ilân ederek sıyasi cinayetlere (Nizamülmülk'ün öldürülüşü) karışmış, afyon âlemleriyle tebasmı kötülüğe yöneltmış bir kişı Gıda maddelenne bele diyenin koyduğu fiyat. 15 Belli bir işi vapmaya yarayan âlet Pierre Charles ön adı olup aşm realizm sevgisi ve büyük hassasıyetı. lçlıligi ile 6lümsüz şürler yaratmış bir Fransız şairi. 16 Eski Yunan'm büyük kanun yapıcısı Gericilik, z a m a n a uymayan mazl yaşantüannı tekrar geriye getirmek isteği Ürdün'ün başkenti. YVKAR1DAN AŞAGlYA: 1 Galatasaray ve hukuk tahsilinden sonra 20 yaşında MalCtmat'ta yazarlığa başlamış, istibdada karşı tutumu Ue Midilliye sürgün yemiş, 1908 lnkılâbiyle yurda dönerek tkdam'da, Tasviri Efkâr'da çahşmıs, 1918 de Yeni Gün'ü kunnuş, mütarekede matbaasiyle Ankaraya geçerek Atatürkün yanında bağımsızlık savaşuıa hizmet etrniş ve şu anda elini2de bulunan gazeteyi kurmuş büyük yazarımız Büyük blr Alman bestecisl. 2 îspartada llçe Boğa RÜreşl yapılan yer. 3 Afrikads bir devlet Anadoluda tarihi esnal lonca teşkilâtı Göl taşıtı. 4 Bir şeyin en kenan Afrikada Kongo ile Hint Okyanusu arasındakı bir devlet Teleton l&fı. 5 Afrikada bir devlet daha Kimyada titan Baza bitkilerde bulunan buruşturucu madde 6 TERSİ banş TERSİ traş edılmış elmasın yüzlennden her bın Madun. 7 TERSt operada tek kışinin okuduğu uzun dramatik parça Annın işi Şairler. 8 ön adı Jacques olup Roma mükâfatı alıp güneyı dolaşmış ve sonralan Roma mükafatı müzik okulunun müdürlügunü de yapmış bir Fransız bestecisi Su Haber verme bildirme (eski dil). 9 Iranda halkı Türk olan bir şehir Sakaryada ilçe TERSt üzaK Dofuda yaygın bir dinin kurucusu. lü TERSİ bestelı yükseit sahne eseri TERSİ Avrupada bır başkenl Sinirli. 11 Kimyada bakı. ruı simgesi Temelli özlü anlamına tslâmın şartlanndan 12 Bursada ilçe Muayyer zamanlarda gelen kısa süren ya nrn başağnsı TERSÎ kimya da altının sımgesı. 13 Anrm TERSt yuınuşak huylu, ıta atkâr Güney Amerikada sıra dağ. 14 Rir kımsenın başka sına yapmakla, ödemekle borç lu oldugu şeyi gösteren ımzal yazılı kâğıt Kimyada sod yum TERSt Antalyada ilçe 15 TERSÎ henuz mıkrop'.ar bulunmamış hastahkların amı' lerine verilen isım TERS kimyada klor Bir sılâh TERSÎ tavlada mağlublyet şefe 11. 16 Yıgit Çirkın (esi dil) Olmıyacak bir şeyin ol: cagını sanma kötülügünü bel leme. 17 Prosper ön adı v «Etrüsk vazosu, Colombo, Cai men..» gibi eserlen ile bır Fra siz yazarı TERSÎ bır ay Kimyada radyutnun simgesi 1 TERSt yapmak (eskı dil) Cağımız öncesi son büyük Tür tmparatorluğunun kurulmasın imkân veren devietın kurucus olup Anadolu Selçuklannın uı bevı babasının öiümü ile üzer ne aldıŞı Başbuglugu yüruim' büyük bir Bey Japon paras Bnlmacanın Çözfimü Bcşinci Sayfamızdadır Çelik Gülersoy IVIIÇHEL ile SAİNT PIERRE ROMANBBILGI YAYINEVİ ÇAGLAR BOYUNCA Deniz Eğitim Komutanlığından Istanbul Beylerbeyi Deniz Astsubay Okulu Komutanlığınd^ münhal bulunan aşağıda yazüı kadrolara; 6571327 sayılı kanunların ilgıli hükümleri müvacehesınde askerliğıni yapmıj (Erkekler içm) bay veya bayan öğretmen alınacak ve belirtılen kodrolar dahilinde müktesep hakların gore ıstihdam ettirileceklerdir. Münhal kadrolara uygun vasıftaki istekliîerin en geç 1 Ocak 1972 tarihine kadar adı geçen Komutarüığa, tahsil belgesi, nüfus cüzdanı sureti, üç adet fotoğraf ve askerlik durum belgeleriyle (Erkekler için) müracaat etmelerini, postada vâki gecikmelerin dikkate alınmıyacağı ilân olunur. 1 Yedinci derece kadroya: Bir kimya öğretmeni 2 Onuncu derece kadroya: îki Ingilızce öğretmeni. (Basm: 25243/10333) İSTANSUL GÖRÜNÜMLERİ En esk! eravflrler, renkll ve ender yaghboya tablolaı eskl fotoğraflar ve Dueunku durum Ele ahnan semtlerın tarihi de yazılmıştıı ve don lisandadıı. Birinci cild Köpnı ve KaraköJ Lüks baskı burük boy, 140 sa>fa. 60. I X . Çok memnnn kalacaksınız . Yemek pisiriyor, bnlasık yıkıyor, ortalık temizliyor, istenmeyen misafirlere de: «Evde kimse yok.. » diyor.