Katalog

SAYFA DÖRT: sCüMHURÎYET: İS Kasım 1971 anıdığım Mustafa Kemal Bey, arkadaşlarma karşı, çob müşfik, çalışanı çok se vcr, işlerinde ciddi, emirlerinde kat'î, vazif ede hiç şakayı tanımaz, kimseye karşı hustnnet beslemez, affedici, karakterde bir zat idi... Hususî sohbetleri, çekici ve manyetize edercesine insanı dinlemeye mecbur edecek nitelikte idi... T MIISTflFfl KEMAL'LE DERNE'DE A n 1a t a n : a zan EmekliTuğbay Ethem Şevki KEPENEK SaitArifTERZİOĞLU Tath fakat kısa konusur. karçısmdakıni şaka da olsa sozlerine inandırır, bir ruhta idi Tanıdığım Mustafa Kemal, Onunla kı^a raman da ol«a bir kaç kelıme konuşan herhangı bir sahsın O'nu sevmemesıne lmkân yoktu. Bu kadar sprıtüe! ve ruha hıtabeden bir hususıyeti vardı Mustafa Kemal'in. Kendıne has ses tonu ıle soylediğı sozler ır.sanm kafasında yer eder TB ıçıne işlerdı. Bu zatta gördüğüm yüksek vasıfların. benrte vaptıSı sınırsız etki ıledır ki. Birinci Cıhan Harbinde. SaTikamıs muharebp«ınde sol bacagım kırılarak dumana esir olduktan ve aradan birkaç sene geçtiktpn sotıra b'r eun, Rus ga7etelennde Mustafa Kemal'in ia* kanattaki tkıncı Ordu Komutanlığma getirildıgi haberini okuyunca ben sahsen bayram vapmı«tım. Ve arkadaşlarıma «tste simdi, tkinci Ordn'dan ba7i umnlmayan hareketler heklenebilir. Çünkü. benim cok ivi tanıdıtım Mnstafa Kemal Pasa, bn ordunttn komutanhğma getirilmistir» tfemıştım. Harbıje Nazınnın musaadesnu alıp Derne ye gelen Enver Bey daha once Araplarla ve ılerı ge. lenlenyle temas edıp duşman k?r$ısında bir karşı kovma eep Mustafa Kemal'in kararı ve Enver Bey'in direnişi he«ı kurma işinı başarmıstı. Enver Paşa, Araplar nezdınde Sultanlara mensubiyetı sebebıyle çok itıbar gormekteydı. Aıabın, kuçugu bihuğu. «Nasıbi Sultan. Enver Pasa » di. \erek ona bayağı taparlardı. Bu tapış haikın, padısaha olan bağhlığı dolayısivledır. Mustafa Kemal, Enver Pa«a' tfan sonra Derne'ye geldı. Ve, Enver Beyle Rumehde eşkıya takıbatı sırasında aralaunda gecmıs olduğu ı^ıtılen bazı tat• z olavlar yuzunden pek samı> ı raı olmsdıkları goze çarpmak. ta\dı. Fakat, bırbırıne bağlı olms\ ısın barız bir mısahnı hıç bir taraf hıç bir zaman açığa koynıad'.lar. Enver Bev, Mustafa Kemal hakkında daıma oğucü bir dıUe konu<=u\orau Fakat, doğnxsu, kım^eden çekınmez halıyle Mustafa Kemal. Enver Beyın tedbır \e tertıplerınt pek ısabetlı gormezrfı. Nıtekim. bazı kararlarda Enver Beje ruuarız olan Mustafa Kemal Beyın fıkirlerımn doğru çıktığma şahıd olmuşumdur. Bununla beraber, o da hiç bir raman Enver Beyı aşikâr surette acı bır dille hiç bir yer. de jermemış, ve yekdiğerlerına karşı dış goriinüşte sevişır tutumlannı muhafaza etmıştır. Ayrılış IKARDA bır kısım açıklamasını japtıeımız Tımıskıt mııhaıebesınden sonra, ıkl tardf «essizük ı e durgurlui: saatlerı yasama« a başiadılar. Ne bızım taraftan, ne onlar t?rafmdan ilerı karakolda ve". A baska Mperlerde gunlerce tek 1 bır tufek atılmdd !. Bu bizim ıçın normal olajlara benzemeyen bır durumdu. Anlamını kım^e açıklayamı\ordu Bır gun, şıfre subajı, En ver Beıın çok sevdıği bır ar. kadasından gızlıce şunu oğrenmıs: Hnkümrt, Italyanlarla Lozanda salh >apmıs ve Har. bhe Nezaretinden gelen emirde. Balkan devletlerine harp il^i ediidiği bildinlmis. «Derne'de i«ıi bitmiş *subiylardan Balkan Harbine gönüllü olarak katılmak istevenleri serbest bırakın» dive bir teljraf emri alınmıs. Enver Bey. bn emrin giıli tutulmasını sövlemis. Y Mustafa Kemal. guvendiği kımselcrı de >anına alarak her fırsatta uzun gezıler «apı>or, >atanda^ın nabzını ^okluyor, ülkeyi kapalı duvarlar arasında oturarak değil. olajları >erinde izleierek idare edıvordu. mat vermıi, bu arkada«lar, \ollaıını kescn Aıaplarla çatı^mı lar. Araplann bazıları da ark^daslarımızın birkaç tanesml so\rruş, \f boylece hoşa gıtmez Ola>lar meydana çıkmıs Bırçolt değerlı arkadasların oradan avrıldığını goren ve mahdut bır kaç arkadaşla nıç bır şey japamıjacagını anlay^n Enver Bejın de bızden bır ay «opra. Derne'dekı karargâhmı bo^oltarak Istanbul un \olunu tutmuş olduğunu duyduk... so\ Yazan: 25 FAIK BAYSAL Enver Paşa | TALTA'nın, Trablus Vuâ. I yetımize saldırmasından az • 7aman sonra, Berlin Atasemilıteri iken Istanbul'a gelerek GazJ Mustafa Kemal. tstiklâl Savaşı yılianfida yaptığı yurt gezilerinden biri sırasında.. GÜNAHKÂR KRALİÇE Maksadı. o durumu devam ettırerek ttalyanlan uzun muddet tâcız ederek oraları tahliye ettırmeye mecbur etmekmı»; Bu haber, el altından Mustafa Kemal'e ençince: < Bu adamın kararı dogrn de|ildir. Bir senedenberi bnrada çarpışıvoruz. Düşma. nın elinde modern ve çok savıda her tiirlü silâhı \ar. dır. Bizim i « bnnun karsısında hemen hiç bir seyi. miz voktnr. Düsman ne kadar beceriksiz olsa da otnrdutn yerde bn silâbları kullanarak bn taraftan her hanfri bir teıjebbüsün yapılmasına mani olnr. Onlar. öz ynrtlarından beslendikleri için nzan ıaman davanabilirler. Rize celince: durum malum. Günün bırinde vardımlar kesiliverirse kahraman er. leriraiz bos vere kırılır, dreerli snbaylarımızı kaybederiz. Bence btırada daha fazla ovalanmak dofru değildir. Rn arkadas (Enver Bev) marera peşinde. tsteyenler bir*r ikişer Türkiye've nlaşmak zornndadırlar» riedı Bu konusmada hen de Fust Bulca ıle beraber Mustafa Kemal Bevin yanında ıdım. Ve bara hıtaben ılâve ettı: «Ethem, biz yarın Fnat Beyle hirlikte do^nda «Mertnbe» karakolnnn teftis etmek babanesiyle vola çıkaca^ız ve bir daha dönmevecefiz. Siz. isth orsanız, yarından sonra, sevdiğim ve eüvendiğim bir iki arkadası yanımza alarak bizi takibedebilirsiniz > Bn sozler AzamcMiç'i sınırlendirmıştı. Içmden Mordaç'ın jarı kelleşmis kafasını bir şey vurmak jeçiyordu. Kuru bir sesle cevap verdi. Ben mi bilmiyorum Alraan propaganda•ını? Benı güldürrae Mordaç! Ben sana bu gece Goebells'in rad>olarda ne >alanlar mduracagını şimdiden söyle.vebilirım. Meselâ Mihailoviç'in etrafındaki çemberin biraı daha daraldığını, bugün Çetniklerin binden fazla olıi \erdiklcrinı. çok yakında Bosna dağlarının l a . tan haini Uraja'nın mezarı olacağını, Yugoslav haikının bu haydnttan kurtulmasının gaat meselesi o)dn|unu her onbeş dakıkada bır tek. rarlayacak \c arkasından da «O. Lili Marltn.i çalacak. Hadi hadi, ben belkı aptalın biriyim ama senin de ahmak oldnfunn bilmijordnm Mordaç. Neniç çibi bir katilın emrine girmı? olmana şastım doğrnsu! Mordaç öfkeli öfkeli ayata kalktı. Veter Miç, yeter artık. Nenıç bir katil defil dişorum sana. Sen de Goebells'in satılmış oşakları gibi konusuyorsun. Seni tanımasam onlardan para alıyorsnn divecegim. Katıl Almanlar, Neniç degil. Kadınlarla çocnkları onlar öldürüyorlar. Sonra da suçu Neniç'e yük. lüyorlar. Amaçları onu haikın gözunden düsürmek. halkı ondan soğutmak. Istedikleri valnız bu. Ama ne yaparlarsa >apsınlar, topal Goebells ne kadar vırtınırsa vırtınsın, Yugoslavva'yı kandıramıyacaklar. Bir daha söylüvorum Miç. Neniç bir katil dejil. bır kahraman Neniç! Bunu çok iyi biliyorum! Bana inan Miç! Çünkü Nenjç'in en yakın arkadaşi benim. Her zaroan, cece gündüz onunla beraberim. Birbirimize o kadar da benziyornz ki! Bizi vanyana görsen ben miyim Neniç yoksa o mu Mordaç anlavamazsın. O da ben de ayni seyi düsünüyornz. Yugoslavva'yı knrtarmak için basımızı koyduk orta\a. öldürfilen kadınların ve çocnklann hesabını Almanlardan soracafız bir gün. Şnnon surası iyi bilinsin. Bnrası ne Fransa ne de Belçika'dır. Burası Tugoslavya'dır Miç! Bu uzun nntkn zorlnkla dinleyen Azamoviç de ayağa kalktı. Sana bir sey sormak ıstiyorum Mordaç? Mordaç'ın yüzü gözü ter içinde kalmıstı. Uzun bir yoln koşmus gibi sik sık nefes alıvordu. Elini koynuna soktu, pırıl pırıl bır Brownig çıkardı. Sarjörünü doldnrup tabancasını yine koynuna soktu. Ne soracaksan çabnk sor Miç! Eğer bildifim bir seyse seninle konnsurum. Azamoviç kapıya doçru gittı. Kol demirini alıp balkasına geçirdi Kalın kilit çivisini de yuvasına soktu. Bunu Mordaç daha rahat konussun diye yapmıstı. Agır agır döndü, sinirlı sinirli bir parmağmın tırnagını kerairen Mordaç'ın bir adım önüne gelince durdu. Türkler hakkında Neniç ne düîönüyor Mordaç? Mordaç kopardıfı tırnagı tükürdii. Sevmiyor, sizi hiç gevmiyor! Hükfimeti knrunca Türkleri hemen memleketlerine gönderecek. Bizim de hemen gidecefimizi mi sanıyor? Gitmezseniz sizin için iyi olmaz Miç! Azamoviç masava bir vnmrnk attı. Şn küstaha bak hele! Hükümet knracak. biıi de buradan sürecekmis. Kimi nereden surüvor Neniç? Gidince benden selâm s5vle ona! Bizim bnradan gitmeye hiç niyetimiz yok. Bu Hazırlık DİŞİ BOND UAT BEÎLE derhal karargâhımıza donduk. Fuat Bey hazırlandı. Ben de bır taraftan hazırlandım. Fakat sevdiğim arkadaslardan iki kı=ıvı seçtim, onlan telefona çağırdım. Sınıf arkadaşlanmd'an Üsteğmen Süleyman ve Yuzbası (jandarma) Vasfı ıle konuştum. Gıtmek hususundaki karanmı açıkladım. Benimle gelmek ısterlerse gun saat tavin ederek. o çün ve o saatte bızım karargâha gelmelerırı «ovledım Mustafa Kemal Bev ve Fuat Bev erte=ı gun tefti'e çıktılar Yam tskendenve yolunu tuttular. F topraklar irın kanımızı doktük biz. » n ı ç ne «aptı? Hükümete simdiye kadar kaç kurus ver. gi verdi? Aklı varsa bizi rahat bıraksın. Çünkü biz Almanlara da benzemeyız. Hükümet kuracakmıs! Katil, soygunca herif!. Mordaç kendini tntaraıyarak bagırdı. Bu topraklar sizinse Almanlara yardıro etmeyin öylevse! Biz Almanlara yardım etmlyornz. Kdnorsunuz! Valan! Bu da Neniç'ın propagandasi. Alman askerlerı \e subavlariyle sokak. larda kolkola gczdiçioız de mi yalan Miç? Sen Alman çavuslariyle yatıp kalkan Sırp kıziarını gorsen daha iyi edersin Mordaç Bana bir piçe gebe kalmıs tek bir Türk kızı gosteremezsin. Mordaç bir alev gıbı parladı. O orospuların da cezasını verecegiz Miç! Hep<ının kafalarını ustnravla kazıvıp \üzleri. ne tükurecek. sonra da onları bellerinden du. varlara çivileyeceğiz. Azamoviç bir kahkaha attı. tlâhi Mordaç! O kadar çiviyi nereden bnlacaksınız? Mordaç cevap vermedi. Bır «Sre oldnto yerde hiç kıpırdamadan dnrda, sonra ağır agır verine oturdu. Kalan ekmek. \umurta ve kompırlerını çahuk çabuk vedi ve üstüne de hiç nefes almadan masrabadaki bütün suyn içti. Simdi asıl meseleve gelelim Miç! Talnu beni iyi dinle! Azamoviç iki adım yürödü, sonra birden dönüp sordu. Beni dldürmeye geldifini mi söyleyeceksin Mordaç? Mordaç'ın dndaklannda bnz çibi bir rülüs belirdi. Benim korsnnlarım savtlı Miç. Her bırt bır Alman için. Hiç tpan. Goril tpan adında bırini duydun mu? Ne olacak? tpan Neniç'in sag koln. Dün jçecekı toplantıda Goril adamlarına emir verdi. Bes Ka. sım'ı altı Kasım'a bağlayan gece baskın yapa. caklar. Nereje? Buraya, çiftlije. tkl şartı var. Söyle. Birincisi su. Elmasa'yı hemen tesliro edeceksiniz. Kime ? tpan'a, Goril tpan'a. Selmanoviç'in kızı Elmasa'yı ha? Evet! Elmasa'vı. Neden? Aşk Miç! Aşkın nedeni olmaz! Baska? Goril'i bütün savas boyunca besleyeceksiniz. Beslemezsek ne olacak? Hepinizi öldürecek. Goril'in daba baska bir Istegi yok mn? Meselâ karılanmızı filân istemiyor mn? Söyle, çekinme Mordaç? Mordaç parmaklariyle ovnnyordn. Çok çalıstım Miç? Ama Goril'e lâf anlatamadım. Oaha ılerı gitseydim benden de süpbelenebilirdi. Çünkü burada çalıstıgımı bı. liyor. Sartlannı kabul ederseniz hiçbirinize dokunmıyacak. Selmanovıç'le konus bir kere. Hem de çabuk konns. Çünkü Goril'in saçı soln belli olmaz. Kasım gelmeden baskını yapabilır. 1 Mrkası »ar» TİFFANY JONES Onlardan iki gun sonra arkadaşlarım akşamdan bıze geldi Geceyi bizde geçırdiler. Biz de geride kalan arkadaslara: «Mnstafa Kemal Bey dofnda Tobrnk kararfâhında bir harp tatbikatı yapacak bizi de oraya ça|ırdı. Biz de oraya (idirornz» dıverek ertesi gun atlanmıza bmdık tskendenve yolunu tuttuk tskenderiye'ye geldiğımız zaman Mustafa Kemal'ı aradık, Splandit Pala«; otelind'e bulduk Zıvaretine gıttık « Biz varın bnradan kalkacak Nemse Vapnrn ile ve Triveste yolu ile ynrda dönüyoruz. Hazırsanız beraber cidelim, detilseniz siz de baska vapnrla çplirsiniz» dedı ve orada vedalastık Tekel memurlan hak istiyor Bızler Tekel îdarelerınde çalışan satış anbar memurlanyız. Aşagıda zıkrettığımız on iki maddeden dolayj haklanmızın teslımını talep edenz. Görevimiz: yapması gereken mesaı memu% Fabrikalardan gelen ma ra nazaran ı~lJ5 saat (azladır. mulü teslim almak. © Bizim mesaımızi kesenler; Q Alınan malı muhafaza et üç memura günde toplam 56 mek. saat mesaiyi çok görürken. yaO Her gün satış yaparak bun nımızda çalışan ortalama 20 iştarı bayilere intikal ettirmek. çinin boş geçen 3030 saatinin O Gunlük ve ayUk satışın he kaç liraya maJ olduğunu düşünsabını vermeit. dünüz mü? O Ay içinde gelen, jriden ve • Kadrolanmızı da dogruca kalanın hesabını vermek. vermedjmı. Tekel Idaresının teMesulivet: melı çay fabnkaları İle şu veya O * aylık satıs tutan (tek bu şube değıl Satıs Şubesıdır anbar) 240(06.064 TL. Hepimlz mağdur duruındayız O Ayda 3 mılyondan fazla sa©Devletin yapacajh tasarrut tıştan sonra zimmetınde daha lara svtt. Fakat kadrosu tstan (azalırçoğahr) 20 milyonluls bulda, kendisi devamlı başka mal kalır. verde çahşanıan, dcîayısiyle hah Ve talep: sız ödenek alanlan gSrmiyenleO Bizim kasa tazmtnatlanmi zin keyfî tasarruflanna hayır 73 kesenler; hanginiıin üzerin Bu Ugililerin sayın Babüroğlu de böyle sahsen kayrtlı 5 ku nu örnek almalannı ve haklan rusluk zimnıet var ve de yaptı mızı kamu oyu önünde teslim ğımz iş nedir? etmelerini bekliyoruz. O Tum anbarlarda 120 dalml Isçı çalıçır tşçmın bır güide tsım Saklı) mekfuplor GARTH Nafile direniş Biz ne olacağız? Bınlerce Use mezunu unıversıte kapılannda beklerken Gaje'ecılık E^ıstıtusu nun naparılacağını 'Sğrendım rurn özel osuliaı devietlcşırKen ve oınlerce lı~e me7unu unıversıte Kapısına geıırılıp en lenmü yaşlarında Kahvelere terkedılırken Dır yuksek okul Sdpatmamn hangı manuğa sığacağını Dilemıjorum Ne Dır ış bulabüıyoruz kı çalışalınj ce de okuyacak bır okul Sayın ılgılıler Lıse dıploması ne ışe yarar pekj? MusUfa (»rKGt.M.1 Unnersıteve gıretnnen bır lıse mezunu N UtiUJ PMVO&J C*JİUEX ı, *i4; L&BABASl SOtCıUsl ŞG0A1LEGÖ USTAFA Kemal Beyle Bingazı arkadaşlığımız burada bıttı. Karargâhta böyle bır telgrafın geldiği şayl olunca bızden birkaç gün sonra, yola çıkan arkacfaşlan çevırmek ü. zere Enver Bey, Araplara tall Sayın Şoforler! Sehirlerden uzakta sürstl) gitmeyiniz. Aksi halde buralarda d» görevll olan Trafik Ekipl#rl tiz) ce*alandınr Türkıye Trafik üerneği