Katalog

sCÜMHlTRİYET: 29 Ekim 1971 9 Q Ekim 1971 Türldyede hükfimet ^ ' * * şekJinin Cumhuriyet olnşunnn ilân ediljp Anayasaya yazıhşının yıldönümü. 48 yıl önce T.B.M. Meclisinin bu resnu ilâm, Türkiye'de yeni bir Türk Devletinin kııruluşumı müjdeler. Fakat bu tarihten dört yıl daha geriye gidip 78 Tcmmuz 1919 sabaha karşı Erzunım'da üç kişinin konnşmalarını duyabilseydik, Cumhuriyetin Türkiye için yeni bir deyim olmadığını anlardık. / İlk söylediği şey rzıırum Koıijrresinin bittiği gfin Mustftfa Kemal Atatürk, .Mazhar Mflfit Kansu ve Sürevya Yiğit konuşuyorlar. Atatürk, Mazhar Miifit Kansu'ya deftcrine yazması için beş madde not ettiriyor ve ilk söylediği de şu olujor: O Zaferden sonra Hükttmet şekli Cumhuri\et olacaktır. O Padişah \e Hanedan hakktnda zaman gelince icap eden muamele yapüacaktır. Bu fikirleri o zaman için bayal kabui eden Mazhar Müfit Kansu, bu yazdıklarını sakhyor. llcriki yıllarda kendisi de miUetvekili olarak Mecliste bulunduğu zamanlar Atatürk 1919'da yazdırdıklan yapıldıkça kcndisine sorujor: Kaçıncı maddedeyiz? I?te 52 yıl önceki bir anı. Î9 Ekim 1923te rurt bütünlüğü tesis edilmiş ve millî sınırlarımız Lozan Barış Antlaşması ile drvletlerce tanınmıştır. Bu T.B.M. Meclisi hükümeU adınadır. Atatürk Idealinde kararlaştırdığı Cumhuriyet idaresini ilân etmek için ise şartlann yardım etmesini izlemektedir. Bu konuda şöyle bir durum anlattığını hatırüyorum. Çankaya'da bir akşam arkadaş E CUMHURİYETİN İIANI ve ATATÜRK'TEN ANIIAR Prof. Dr. AFET INAN larıvla dpvlet şekli üzerinde konuşuyorUr. Herkes fikrini söylüyor Te tartışmalar oluyor. Fakat sonunda şöyle bir fikir birliğine varılıyor ki, Türkiye'de yeni derletin şekli Cumhuriyet olacaktır. Atatürk arkadaşlanndan birine bir ricada bulunuyor Te gösterdiği yerden alınıp yazılı bir kâğıdın okunmasını istiyor. tşte orada 1933 Anayasasının şu maddesi kendisi tarafından daha önceden yazılmıştır. «Türkiye Devletinın Hükümet şekli Cumhurıyettır.» Benim şahit olduğıun devirlerde de Atatürk her konuda belirli fikirlerini çevresinde kabul ettirebilmesi için konuyu açar. tartısrnalar yaptırır *e herkesi inandıncı fikirlerle birleştirmesini sağlardı. jrörmüştüm. O taribte şimdi müze olan bu evde Anadoludan gelen aileler otnrnyorlardı. Atatürk, neseli re sıhhatll idL Bana Selâniği ve doğduğu evin durumunu uzun uzun anUttatta. Çok duygulanmıştı. Diğer taraftan da Onuncu yü nutkuım okuyordu. «Kısa o t masını istedim» dedi. «Ne mutlu Türküm diyene» ibaresi uzerinde bilhassa duruyordu. Böyle nutuklarını yüksek s«sie tekrarlamak ve günde birkaç kere okumak âdeti idi. Kütüphanesinde gezerek okudu ve ben de dinliyordum. Birden durdu. «On yıl Önce bugtin bilıyor musun ne mücadele içınde ıdık» dedi. Meclis zabıtlannı okudum. Nutuktaki izahlan bUiyorum, sizden de dinlemiştim dedim. Gfildü. «Tarüı, okuduklarındır doğru, fakat ben sana bilmedigin bir şevi anlatayım. Tariht hâdiselerin cereyanı sırasında, bazan fizyolojik arızalar mühim rol oynarlar. Tabiat ya mani olur, veyahut yardım eder» dlye sözc başladı. O B yıl 8nce bngun Cumhuriyett ilân etmek lizundı. Hâdiselerin seyri bunu icabettiriyordu. Fırkada (C.H.P. si) ve Mecliste münakaşalar cereyan ederken bildiğin gibi beni dâvet ettiler. O heyeeanlı celselerde söz söylemek benim aradıfım işti. Uzun söz söyliyemedim. Cnmhurbaşkanı seçildiğim zaman söy. lediğim nutuk en kısa beyanatlarundan biridir. ARÇELİK A.Ş. idare Meclisi Başkanlığindan SERMAYE ARTIMI III. ÇAÛIRISI 15 Ocak 1970 tarihinde yapılmış bulunan Fevkalâde Umumi Heyet toplantısında kararlaştırıldığı üzere 20.000.000. TL. den 50.000.000. TL."ye çıkanlmış bulunan sermayenın «rtan kısmına aıt üçüncu °o 25'lık ödemenın yapılması ıçın İdare Meclisi 26 Ekim 1971 günü üçüncu çağn karan aimış bulunmaktadır. Saym hissedarîarımızın beher, İ J O . TL. lik hısO D O se senedınin rüçhan hakkı olan 15.000. TL. lik hissemn °o 25'i olan 3.750. TL. iştirak paylarıru T.T.K.nun J94. maddesi gereğince 20 gün içinde ödemelerı geregı Uân olunur. Odeme yeri: 1$ BankasJ Beyoflu Şubesl Hesap No: 1699'dur. (Yeni Aans: 3496) 8832 Neden? IV eden? Çünkfi dişlerimi yeni çektirmiş* tim, yeni yaptlan dişlerim tecrübe devresinde idi. Söz söylemeye başladığım vakit ıslık gibi bir ses çıkıyor veyahut ds ağzundan düşüyordu. Bu sırada yapılacak hiç bir çare yoktu. Bu tabiî hâdise, siyasi hayatımın en müfıim safhasına, böylece bir mâni teşkil etti. Kimbilir, uzun söylemediğim belkl de isabetli olmuştur» diye de Uâve etti. Atatürk, Türk milleti ve yurt yararına beDimsediği fikirlerini, hayatı boyunca oluştururken eesrler okumuş, okuyanlan dinlemiş re bunlardan bir sonuç çıkarnuştır. u filrfr hareketini çevresine benimsetmeyi zamanın en iyi metodlariyle sağlamasım başarmıştır. Bu elbette kolay olmamıştır. Fakat O. mücadelesini boşarıya ulaştırtnak için engelleri ortadan kaldırarak yapmıştrr. Bnnu bütün o devremizin tarihi olaylan dofrulamaktadır. Onun için millî varlığm ko> runması Te çağdaş medeniyet düzeyine erişebihnemiz, Afcatürk örnefinden oldnfu gibi fikir Te tatbikatı bir arada jürütmekle mttmkfin olduftınu kabul etmek gerekir. YEFAT Trabzonlu Emıro«manzade merhum Ismail Zühtü Bey ile merhume Ayse Mesude Hanımın oğııllan, Sadune Tarkan'ın eşı, Rüçhan Güngören, Ferhan, Erhan, Gökhan Tarkan'ın babaları, Necip GUngören ile Gülseven re Keriman Tarkan'ın kayınpederlerl, Seher Tarkan'ın kayınblraderi, Mediha Kıran, Hamlye Beyazıt, tsmalle Tarkan, Sabahat Aksoy. Fazü Tarkan'ın amcalan, Akkök, üral, Kalaycıoğlu, Hacısalihoğlu allelerlnln enişteleri Eski Asmaaltı Yağ Tficran Iclil tncioğlo ile Hajatı Balcı B 10, yıldaki bir olay umburiyetin onuncu ytldönümfinde kendisinin anlattığı bir olay ise şöyledir: Ben uzun bir seyahatten dönmüş ve bn arada kendisini Selânikteki doğdufu «rinde C Nooaışj, Süreklilik, Değişme.. tngiltere Kraliçesi H'nci Elizabrth'in, ülkemize yaptığı geziyi, bütün ulusumuz; canlı bir ilgi ile izledi. Çağımız monarsilrr ça^ı değildir. Genellikle de monar?ilerin geçmlş yüzyıllardaki sempatisine, bugün sahit olmak çok nadir bir seydir. tngiliz monarsisi, iste bu nadir ?eyi temsil ettifi içindir ki, H'nci Elizabetb: ülkesindc, kendi halkından gördüğii, geni? sev * ? v e s a v S ' duypulanna eşit denecek bir sıcak ilgi ve duygu • le ülkemizdr karsılanmıs ve u|nrlanmıstır. Papalıktan sonra, Atrupa'da en fski kurum olan Ingiltere Krallığı \e Kraliçelifi, nasıl bu kadar uzun ömürlü olabilmiştir? Bugün de \arlıtı tngiltere'de ve dünyada yadırganmıyor? Gerekli \ c >ararlı bir kurum olarak karştlanabiliyor? Bu, Ingiliz milletine özgü bir karakterdir, ki bu tılsımın sırrını çözebilmek için, bu milletin uzun tarihini çok iyi bilmek gerekir. tngiltere, dünyanın en muhafazakâr, tntncu ülkesi bilinir. Oysa, bu ülke dünyanın en değisikli^e açık ülkesidir. tnsanlık için en ileri asama savıUn devrimler bu ülkede olmuştur. Parlamenter demokrasi, bu ülkenin insanlığa sundngu bir idare biçimidir. Endüstri devrimi bu filkede olmuştur. Buharlı m ı kinelerin uygulanısı, olasımda devrim bu ülkenin eseridir. Bilimde, teknolojide pek çok bulnşlar, bu ülkede başarılmıstır. Bütün bunlara ragmen tnçiltere, mubafazakârlann emin sığınağı, barınaşı, ynvası havasını yaşatır. Niçin? Bu niçinin cevabı. Krallık ve Kraliçelik korumunnn da sürekliliğinin sırrını açıklar. tngiliz milleti; atlamalardan, sıçramalardan hoşlanmaz. Sıçramalarla kalkınma ve ilerlemeye iltifat etmez. Bir kalkınma. bir il*rleme surekli bir garret ve çalısma isidir, diye düsunür. Her şey süreklilik ister, o'na göre. Kalkınma da, degisme de sürekli Jbir düşünce, eylem, nygulama rabasıdır. Kalkınma, değlsme, yenilenme, hep belli kurallar içinde kalıplar içinde olmalıdır. Onun için tngiltere hiç defişmemis gibi görünür. Oysa, sürekli bir degisme ve yenilenme içindedir. Bütün bunlar, belli kurallar, kalıplar içinde olduça için insan farkına varmaz. Toplumlanndaki istikrar, kararlılık da bundandır. Saklı tutulan dıs görünüştür. tçi ise tfim degişmiştir. tngilizler bunu söyle anlatmaya çalışırlar : Lordlar Kamarasının Baskanı. eskiden bir yün balyasının üstünde otururdu. Görünüste yine bir balya üstünde oturur, ancak bah anın içindeki yün degil, artık çeliktir. Bu eski, çok eski bir deUm tabiî.. Süreklilik. istikrar, deŞismp, tngiliz havatının üç boyutlu bir özelliŞidir. Dün. bugün, yarın kesintısiz birbirine bağlı ola. rak. bu sa>ede \asanır. Mıllet olmanın bilinçli olmanın şartları da bunlar değil midir? tneiltere Krallığı ve Kraliçeligi; iste bu süreklilik, istikrar, defişme ve dün, bugün, yann birligini trmsil ederler. Bu kurum da sürekli ve istikrarlı biçimde değismistir. Politik kurallara sıkı sıkıya monarsi mengupları uyar. Hic bir zorlama. uyeulamava karısma, demokratik gelenekleri zedele>ici da\ranıs, monarsinin üyelerinden gelmez. Âdeta. halktan biri olmuştur monarsi. Halkın yaşantısımn hır parçası haline çclmistir monarsi. Bilim kurumlarının baskanları olarak. bilim cevrelerinin arasındadırlar. Genç nesil. lerle iliskilerı kopuk değildir. Hayır kurumlarının baskanı olarak, baska bir vasın \e çe\renin içindedirler. ts, arastırma, saııat, akla ne kadar alan gelirse, o alanlarda kurulmuş kurum. ların baskanları monarsiden biridir. Törenler, ziyafetler halkın her katını kapsavacak bicimde düzenlenir. Bövlece, balkla iç içe, halka hiç bir ^abancı >anı kalmamıs insanlar olmuslardır. Bu monarsinin bir cumhurıyetı aratacak hiç bir \ant kalma. mıstır. tste. tngiliz debası bu. rada görülür. Pervanefer tarihe karışmak üzere ABDÜLKADİR TARKAN 27/10/1971 günü Hakkm rahmetine kavuşmuştur. Cenazesl bugün (29/10/1971 Cuma) öğle namazmı müteakip Beylerbeyi Camlinden kaldırılarak Küplüce aile me zarlığına defnedilecektir. Çelenk gönderilmemesi rica olunur. (Cumhuriyet: 8830) : 8826» Bir Fransız YENİ SİSTEMLE ÇALIŞAN İLK GEMİ TEREBEL YEFAT Merhum Refik beyın cşi, merhum Hâkım Selım Nışancı ve Halide Nişancı'nın annelerl, Dr. Fazıl ökten ve Zekiye özaydın'ın halaları, emekli Gümrük memurlarından inıılı: PERVAMESIZ GEİ gu gibi deniz taşıtlannda da devrim yaralacak yeni bir sisterain gerçeklestirilmesi için çalışılmakta idi. Dünyanın çeşitli ülkelerinde yapılan bu tip çahşmalar so nunda ortaya birçok yeni sistemler çıkarıldı ise de hiç biri yeterli olamamıstır. zun yıllardan beri bir çok ilim adamının üzerinde çalıştıkları buluşu nihayet bir dar bile değildi. İİIIİİİİİİIÜII O ::::;::::: :. lıver'ın pervane yenne Irullandığı sıstem, son derece basit bir buluştur. Bir tabtanın aşağı yukan hareketleri diye kısaca tarıf edeceğimiz alstem bugün büyük bir gemlyi yılrütmektedır. «Bu kadar basıt bir şeyi nasıl kimse düşünemedi» diye akla bir soru gelebilir. Gerçekten de hcrhangı bir şey bulabilmelc için herşeyden önce o işi düştânmek gerekir. Bır milın yardımı ile aşagı yukan çalışmakta olan tahta veya demir bır satıh, bu hareketlennı ön ve arka taraflan açık kıbnt kutusu şeklindeki bir muhafaza içinde hareKet etmektedir. Inış çıkışlar sırasında tahta veya demir satıh suyun teknerdn gerlsine doğru itilmeslnl sağlamaktadır. ttılen suyun gücü İle tekne hareket etmektedir. alen kullanılmakta olan pervanelere nazaran, yeni sıstemin birçok üstünlüklert bulunmaktadır. Bunlann bınncısl pervanelerın çok hızü donuşunü v BEFİA NİŞANCI vefat etmıştir. Cenazesı 29. 10.1971 Cuma (bugün) gunu Aksaray Valıde Camlinden öğle namazını mütaakıp kaldırılarak Edırnekapı Sa.^ızağaa Şehıtlığındekı ebetii ıstırahatgâhına terdı edıl^cektır. Cumhuriyet: 8i;27 Sayın Otobüs Şoförleri! Otobüs tçindekl yolculat »lze giıvenerek seyahat ederler ve uyurlar. Kendı hayatınızı ve rolcuların hayatını dikkatiniı v* Trafik Irurallann» uymanı» tnırtanr. Türkiye Trafik Derneği sırlardanberi deHAZIRLAYAN nizlerde dolaşmakVecdi KI2ILDEMİR ta olan tekneleri hareket ettiren yelkenlerin yerini pervaneler aldığı zaman, bu büyük dekı bo>a bile yüksek süratte sür Ancak. parklardaki havuzlarda tüomenın meydana getirdiği ısıdan yeni teknesını dolaştırırken budevrim olarak kabul ~yanmaktadır. nun lleride yepyenf bir buluş oedilmişti. ~Jf>t^i *'•*> tşte bu sebepten uçaklarda oldu larak ortaya çıkacağından haber  ILAN tstanbııl Sıılar tdaresi Genel Müdürlüğünden: Gerçek pervanelerden önce kul lanılan çarklar tam istenilen sonucu verememijti. Yelkenin tabiatuı güçlerinden biri olan ruzgâra dayanması ve gereken hızı gemile re sağlayamaması, makinanm keş fînden sonra hemen terkedilmesine sebep olmuştu. Yelkenin yeri ni alan çarklar ise gemilere beklenüen gücü verememişti. Bütün bu sebepler, yelkenin ve çarkın yerini alacak yeni bir buluş üzerinde çalışümasını gerektirmiş ve sonunda pervane keşfedilmişti. Gemilerden sonra uçaklarda kul lanılan pervane de arük devrini doldurmaya başlamıştır. Gerçekten jet motorlannın gerçekleçtiril mesinden sonra pervaneli uçaklar tamamen terkedilmişitr. u Hvier, teknesinl parkın havuzunda denerken, tesadüfün oradan geçlrdlği bir gazetecl olaya şahit oldu. tşte bu gazetecinin aracılığı ile durum kamuoyuna aktarıldı. Artık Olivıer' ın keşfi ile ilgilenenler olmaya başlamıştı. Bunlardan ilki Fransa Mılli Petrol Arama Şırketi idı. O HI Çeşitli Gins, Miktar, Kulur ve Eb'atta Sayaçlar ve Borular için Bağlantı Parçası Satıtı Alınacaklır Idaremiz ihtiyacı 60.000 adet 3/4 lük 20.000 adet 1 1/4 lük bağlantı parçası ile 500 adet 1/2 lik 2500 adet 3'4 lülc ve 1000 adet 11/4 lük ikı boru bağlantı parçası kapalı tekhf aLnmak suretıyle satm almacaktır. İşin muhammen bedeli 1.164.000. TL.; muvakkat teminatı 87.300. TL. dır. Bu işe ait teknık ve idari şartnameler calışma saatleri içinde bedelsiz olarak Tıcaret Müdürlügümüzden temin edilebilir. İhaleye girmek isteyenlerın şartnamelere ?ore hazırlıyacaklan kapalı tekliî mektuplannı muvakkat teminatlan Ue birlikte en geç 11'11/1971 Perşembe günü saat 14.00 e kadar Beyoğlu İstikiâl Caddesı 379 No. da İdaremiz Müdurler Kurulu Sekreterlığıne verme'len gerekmektedir. İdare ihaleyi yapıp yapmamakta veya dıledığme yapmakta serbesttir. (Basm: 22682/8822» YENİ DENEMELER et motorlannın uçaklardan sonra denlzde seyretmekte olan teknelerde de denenmesine girişilmiş, fakat beklenilen so nuç alınamamıştır. Çünkü jet motoruyla hareket etmekte olan bir gemi, bu motorlarm sağladıkları yüksek itici güce ve hıza dayana mamakta hattâ teknelerin üzerin I Titect €6uice YARIM ÇEKİLİYOR 30 Ekim Cumhuriyet Piyangosunun büyük zenginleri yann belli olacaktır. Yannın hazırlığını bugünden yapınız, büyük yarışa girmek fırsatını kaçırmayınız. (Basm: 22284/8820) l e n i «istemin nfak bir modeli ve şematik olarak nasıl çalıştıfını gösteren rcsiroJer.. Fransız vatandaşı gerçekleştırdı. Amatör bir maket yapjcası olan Olivier de La Rociıe isimli Pransız yıllardan berl yapmaita oldugu model tekneler üzerinde, sırf vakit geçirmek içto denedıği çeşitli İtici motör ve aletlerden birinln, şimdiye kadar denediklerinin en gilçlüsü oldugunu gördü. 1964 yılmda cereyan eden bu olay bır kaç yıl Olivier de La Roche'un evindekl banyo teknesinın İçinde devam etti. Olivıer çeşitli boydaki model tekneler üzerinde yeni buluşunu denedi. Keşif Ozerıne eğilen bu şirketin teknisyenleri, Ollvıer'in yeni sistemini sığ sularda petrol sondajı yapacak bır genude denemeye karar verdiler. Terebel ısimli bu gemı geçen yıl denize indirüdı. Bir yıldan ben sünnekte olan denemeler büyük bir başan ile sonuçlanmıştı temın ıçın çok güçlü motorlar ge rekir, halbuki yeni sistem bugünkülerden çok daha küçük bir motorlar istenilen randtmanı saglayabilmektedir. Suyun itilişi daha güçlü olmaktadır. Kısaca, yeni sıstem gemilere, pervanelerden daha randırnanlı ve emin bir seyir yeteneğl verTiektedır İSTİKLÂL GÖKLERDEDİR, DIYEN ATA'NIN SÖZÜNÜ UNUTMA '" . ^ , ; TURK «AVA KUVVETLERINI GÜÇLENDİRME VAKFI NIMBÜS 971/261 Satılmasina karar verilen gayrimenkfllün cinsi. kıjmeti, ndedi, evsafı: Üsküdar Ümraniye Namıkkemal Mahallesı Tunç. diğer adı Yol Sokakta kain ve tapunun 1 paf'.a. 495 ada, 40 parselde kayıtlı 46U rnetrekare miktarında ve içinde bahçeli kargir her katı bir daıreli bir zemin. ıki normal katlı 198.0ÛO lıra muhammen kıymetlı gayrımenkulun tamamı satılacaktır. İMAR DL'RUML': Iskân sahasında 9.50 metre bına >uksekliğı, derinliğı kroki gibi. Onbahçe mesafesi 5 metre. komşu ve arka bshçc mesafeleri 3'er metre bahçeli ınşaat nızamında olmak üzere tmar durumu verıimıştır. SATIŞ ŞARTLARI 1 Satış 3/12/1971 Cuma günü saat 14'den 15e kadar Üskudar l«ra Dairesinde açık artırraa suretıvle >apılacaktır. Bu artırmada tahmin edilen kıymetın '« 75 inı ve ruçhanlı alacaklılar varsa alacakları mecmuunu ve satış masrailarını geçmek şartı ile ihale olunur. Bo\le bır bedeile alıcı çıkmazsa en çok artıranın taahhüdü bâkı kalmak şartiyle 13/12/1971 Pazartesi günü Üsküdar tcra Dairesinde saat 1415'de ikincı artırmaya çıkarüacdkiır. Bu aıtırmada da rüçhanlı alacaklıların alacağı ve satış masraflarmı geçmesi şartıyle en çok ariırana ihale olunuı. 2 Artırmaya iştirak edeceklerın tahmin ediien kıymetin 'i 10'u nisbetinde pey akçesı veya bu miktar kadar milli bır bankanın teminat mektubunu vermeleri lâzımdır. Satış pesın para iledir, abcı i=tediginde 20 gunu geçmemek üzere mehıl verılebilir. Dellâhve resmî. ihale pulu. tapu haıc ve ma=raflaı> ahcıya aittir. Birıkmiş vergiler satış bedelınden odenır. 3 Ipotek sahibi alacaklılara diğor ilgilılerin bu saynmenkul uzerindek; haklannı hıısusıvle faiz ve masrafrf dan olan iddialarnı dayanağı bclgeler ile onbeç gun ıcinde daıremize büdirmeleri lâzımdır, ak=i takdirde hakları tHpu sıcılı ue sabit olmadıkça paylasmadan hânç bırakılacaklardır 4 Satış bedeli hemen veya verilen muhlet içinde odenmezse îcrg ve Iflâs Kanununun 133. maddesı gereâınce ihale feshedilir. İki ihale arasındaki farktan ve »'n lü faızden alıcı ve kefilleri mesul tutulacak \e hiç bir hükme hacet kalmadan kendilerinden tahsil edilecektir. Ş ~ Şartname, ilân tarihınden ıtibaren herkesin görebilmesi için daırede açık olup masrafı verildiği takdirde isteyen aJıcıya bir örneği gdnderilebilır. 6 Satışa iştirak edenlerin şartnameyi görmüş ve münderecatmı kabul etmiş sayılacakları. başkaca bilai almak ısteyenlerin 971/261 sayılı dosja numarasıyle memuriuğumuzs başvurmaJarı ilân olunur. (Basm: 6905> 8823 Gayrimenkulün Açıkartırma İlâm Üsküdar İcra Memurluğundan ÖZOÜRLÜK GÖKLERDEDİR SHTKMl BLLAN OLİVİER DE LA ROC BIR MAKETİ ÇALlŞTIRlRKtN» I