Katalog

SAYFA DÖRT: DUMHURIYET: 28 Ekim 1971 MÜTTEFİKLER BERLİN ŞEHRİNE RUSLARDAN ÖNCE GİRMENİN SART OLDUĞUNA İNANIYOR, FAKAT KESİN KARARA VARAMIYORLARDI ERLİN'in kesin oIarak işgali, İkinci Dünya Savaşmm bitimi anlamma geliyordu aynı zamanda. Bunu, Ruslar kadar müttefik]er de pekâlâ biliyordu. Başkentin, Sovyetler den önce işgal edflmesi gerektiği de bir gerçekti onlar îçin. Montgomery sırf bu amaçla Eisenhower'e başvurmuş, on kolordu tutarmda taze kuvvet Istemişti B Amerika'lıları urkuten hayalkuvvet Müttefiklere göre Alman ordusanıtan artık kala kala bir kırıntı kalmıştı... Fakat savaş gücü çok üstün re tehlikeli sayılıyordu bu kabntı. Berlin saldınsı konusundaki çeklmserlik bundan 1leri geüyordu. Fotoğrafta; marş marşa kalkmı; Alman askerleri görülmektedir. tfıler. Emın olduklarını sanıyorlardı daha doğrusu. Aslında fer,a halde yanıldıklan muhakkaktı. Bunlara göre, nrf böyle kritik günleri dıkkate alan Hitler ve Cçuncu Relch yönericileri, düşmanın Berlin üstüne yürümesini önletnek amacı ile ge rekli tedbirlerin tümünü almışlardı. Başkentl korumak için Alman ordusundan geri kaiaa en taze ve en güçlü savunma bırliklerini ellerinin altmda ha. zır tutuyorlardı. İZLÎ ıstihbarat raporlanna gore Almanlar bu ihtıyat kuvvetlerden ayn olarak bırtakım gizll sılâhlara da «a. hip durumdaydılar. Buna ila. veten savaş gucü son derece yuksek SS birükleri de Alman. ya'nın son direnme çabaları ko nusunda büyük rol oynayacak, başkente yönelen Lstilâ hareke. tini büsbütün güçleştirecekti. Nisan ayının on ikinci gunü Roosevelt birdenbire ağırlasmıs ve olmüstü. Başkanlığa getirilen Truman yadırgama duy. gulannm zerresine kapılmaksızın duruma hâkim oîmus, savaş politikasını Roosevelt'in bıraktığı yerden sürdürmeğe başlamıştı. Berlin'in, Ruslardan önce isgal edilmesi fiknne rfe ta. raftar görünüyordu. Fakat kesin karan vermeğe yanaşmıyordn bir turlü. Çünkü bır gerekçesi vardı: «Roosevelt, yıtlar yılı olnm 1B sonaçlar veren belirli bir politika Izlemiştl. Simdi bir hamlede bonn tersyüz etmek ne dereeeye ksdar doÇrn olnrdn?.. Aynca yüksek koranta heyeti de büvük kavıp. Iarı göze alaraktan Bcrliıı âstöne çnllanmak taraftarı deçildl. Knrmayların da bir biltrisi vardı süphesiz. Sayjrı rSstermek lâzımdı.» Avnı günlerde Churchill, E den'e yazdığı bir mektupta konuyu enine boyuna lnceliyor ve şriyle bitiriyordu: «Anladı(raı kadan, Ratı Bleka matteflklerimiz. kendilrrini Berlin saldınnnı göze alacak kadar hanrlıklı Mymıyorlar.» runuyordu. Aslında için için kaynaAğı mu hakkaktı. Şiddeth bir kı^tan «onra bahar gelmiş, havalar duzelmeğe yuz tutmustu. Dahlem semtinde termometreler on sekiz dereceyi gösteri. vordu. Pasıf korunma zorunluk. Iarı serisınden olraak üzere «aat 19,19 ile 5,29 arası her yer karanlık tutuluyordu. Aksine davrananların cezası ölümdü. Bu durumda Filârmonl Orkestrasımn programı aaat 17.00 ye ahnmıstı. Strauss'tan parçalar dinlemric isteyen herkes o saatte «Beethoven Salonn» na rahatça gideblliyordu. O aksam, dinleyiciler arasnda Na7i tleri gelenlerinden nâzır Speer de bulunuyordu. Salonun kaloriferieri yanmadığı İçin sıhhatine öteden beri çok dikkat eden Speer, kaputunu omuzlanna almak mecburis'etinde kalmıştı. Aynı saatlerde çok genç ve çok güzel bir genç kız, yanakJan sınlsıklam vaziyette ve hıçkıraraktan bir cesedi sürüklüyordu şehir sokaklannda. Sürüklenen c^et nlşanlısına aitti. Hava bombardımanlanndan birl n rasinda yaralanmış, sonra da 61müştü. Genç ki2. cesedin gömülmestn den önce nikâhlannın kıyılması için gerekli müsaad«"vi almak ar zusundavdı. Böyle bfr şeyin imkânsızlıgına kimse ikna ederaemısti onu. Nişanlısı ölmti$ olabilirdl .. Bu bjr sey ifade etmezdi Madem çılpncasma sevişmişlerdi, bu ölüvle evlenecek, onun ısmini alacak, cenazo törenıne de ancak bundan sonra raa olacaktı. Durmaksızın agltyor, bagınyor. yerlere kapaklanarak kanlı cesede sanlıror, yanaklanndan öpüyordu. Almanya bütünü ile bir harabeden farksızdı artık. Oysa Hitler direntyor; özelHkle Berlin konusnnda iyimser görünuyordu. Fakat tahminlerinde yanıldıpını kısa bir süre sonra anlayacaktı. Çünkü elde ne asker ne de mühimmat kalmıştı. Ama emir emirdi. Asker; her şeye rağmen çarpışmağa deyam ediyordn. Kakat ara yerde Wr de General Bradley vardı. Gizli istıhbarat konusunda Amerikahlarm rakipsiz saydığı adam. Ei*enhower'e verdiği son rapora «öre, Berlin'in işgali tfemek en azından yüz bin asker daha kaybetmek demekti. Oysa Churchill d« Montgomery ile aynı fikirdeydi. Ve bu yonde ısrar ediyordu. Buna mukabil Amerikan yuk•ek komuta heyeti son darbe. nin bu şekilde indirilmesi eğilimine yanaşmıyordu bir türlü. Bir nokiadan yüzde yüz emin 6 Y a z a n : FAİK 8 Anlst hsdl anlat. Sen kenaştnkça TOrkleri daha çok seviyornnı. Benim adım Pavlo. Pavlo Dflrkoviç. Ben de Sırp'ım, ama onlar çibi enayi değilinı ben. Buçiine kadar hep Tiirklerin arasında rasadım. Onlardan hiç bir fenalık ?örmrdim. Konaşsana Azamoviç. Ah Ah!... Ah! bir bardak Slovovica olsa simdi. Bütün knUklar sanki bir tek kolak kesil. mtşti. Terine otnnnak üzere olan Azımoviç tek. rar söz aldı. Sesi fri bir güz yafmarnniın islattıfı toprak koknsn eibi insanın içine işljyordn. Çok ney kazamrız demistim. Neden mi? Çok kolay. Ne olacak bilir misiniz? Bsenka köyüne gideeek bnradan. Sıcağı sıcaeına anlatacak her »eyi. Ben otobüste gclirken Türkler'e <6\üp saydım diyecek. Çok kızdılar ama bana hirbir f*v yapmadılar diyecek. Baskasına söylemese bile kendi krndine sövleyecek. Bflki de Neniçi ne de Mihailoviç'i seveeek artık. Bu da olmaı sa ynkanda Allab var. lyilik bizde kalmış ola. cak. Fırsatın böylesi insanın eline her zaman ffeçmez. öld&nnek rok kolav, bağislamak zor. dnr. DOSTD mn «öylediklerim? Defilse degil deyin çıkıp gideyim şnradan? Sipsivri yflzlü bir adam yüksek «esle mırıi. dandı. tyi, lyi diyorsnn ama bn Sırp bozman bize sövdö. Azamoviç ne sSylediğinl biliyordn. Azından eıkan hu kelime pınl pınldı ve hiç birinde ka. nın • kmtnraen koknsn yoktn. O sövdüyse Dürkoviç de bizi sevdiSini söy ledi, dedi. Bir ntnltn başladı, fakat arkası gelmedi. Birçok kişi, biraz geç de olsa, Dürkoviç'i çılipnca alkısladı. Bu otobüs bir halk meclisini andınyordn ve Yugoslavya'nın hemen bemen bütfin yolları üstünde böyle dört tekerlek üs. tfinde yürüyen meclisler vardı. Adam keçi fibi inatçı birine benziyordo. Gfizlerinde her sey vardı, yalnız insanlık yoktu. Sövdö ama! diye bafırdı. Ben sövmeye hiç gelemem. Anmovic ırflldfi, »fsi simdi daha da ynmn. saktı. Kabnl! O aivdflyse biz de mi aSvelim yani? Adam uznn aznn dösnndfi, sonra saf elinin parmaklan bnmnyla ovnamaya başladı. Ama bn gâvurlar iyilikten anlamıyorlar hiç. Valla anlamıyorlar. Bence yanlıs! tnsan olnp da dünyada İyilikten anlamayan hiç kimse yoktur. Hayır, yanlıs değil. Kora ImparatorlnŞo ii ySzunden batırdık. YnmruŞa karsı biz de tekme atsaydık simdi Tuçoslavya'da yalnız kalmıyacaktık. Delik desik bir ynı görflndü. Çok doJSrn «Syledi. Ben de onnn gibi dS. sflnüvoram. Elindeki tespihl eebine attı. Basına sardıfı sivah ksdife fcusağı çözdü. Tüzünün sol yanın. BAYSAL gö^terdl. Orada knlak yerlne yalnıs karaahk bir delik vardı. Ba kula^ım M»riç adında bir Sırp'm e. linde kaldı. Azamoviç saskınlıfindan bir süre konasama. dı, fakat kendini rabucak toparladu Kimdi bn Mariç? diye sordn. Adam sağına solnna bakındı. Bir ikl ker« yatkundu. Zor konnsabiliyordo. Bir papazdı Mariç. Azeın bir papazdt vt Türk düsmanıydı. Benim kızıma göz koymn^. tn alçak. Bir gün yolunn kestim, snratın» bir vnmrnk attım. Bai bıçsgı ile fistüme saldırdı. Bir vnrnsta kolagımı alıp götürdS. Pesini bı. raUmadım. bir jece kiliseden çıkarken vakalsdım, basını taşls ezdim ben de. Knrbsfa ezeı gibi ezdim. Tam onbir vıl hapis yattım. Çık. tıgımda Mariç'in adamtan hem kızımt, hero oelumu hem de karımı tırpanla biçmislerdi. ölülerini bile bulamadım. Dürkoviç dayanamayrp yine ayaga kalktı. Sen ne diyorsnn buna Azamoviç? Azamoviç'in gözleri acı acı bakıyordn. Ben diyornm ki bn iş bnrada bitsin artık. Hayır hayır! Şo papazı diyoram ben. Bir hayvanmıs oT Dürkoviç aglamaya başladı. Nasıl vaparsın Mariç bnnn? Bir papaz na. sıl yapar bnııu? Hadi ben oUam neyse, Dürkoviç olsa neTse. Sarhosnn biri deyip geçerler. Ama sen Mariç, bir papazsın sen. Bir insanın küla&ını nasıl koparırsın be! Bsenka saldırılardan knrtulmnstu. Dörko. viç aflamasiyle herkeiin vürtjini .sızlatmıstı. O pipoln adam bile slmdi eskisk kidar hjrcın bakmıyorda. Tola çıkıldıjından heri bır kalo gihi daims avakta dnran muavin Mnyo da bası döntnüse benziyordu. Hemen o tarafa sefirtti, adamcafm oksanp yerine otnrttn. Sonra yine Mariç adlı baska bir Sırp'ın da kendi ba. basını öldürdfi$ânü sSvledi. Fakat hu fkinel ^üzünden bu cinayeti ıslemistı. Muyo'nun yfizü otların arasında babasının cesedini buldnğn gün kü eibi sapsart kesilmisti ve sesi titriyordn. Mariç bir bahçıvandı ve bir tek salata alacafi vüzünden bu rinavet) islemisti. Muvo'nun otların arasında babasının cesedini buldufn gönkü eibi sapsan kesilmisti ve sesi titriyordu. Babamtn ve o knlatın intikamını yakında alacatım. Mutlaka alacagım. Aİ oflnm sl. tsterseD bıçajfnı da ben vereyim? Konusan Uürkoviç'tı ve hâlâ daba aglıyor. du. Azamoviç verinden söz aldı. Biraz kendine gelir »ibi olmustn. Hepinız haklısmız. Ama bıtsın bn is artık burada. Savas çünlerinde vasıyornz. Insanlar çıldırdı, ne vaptıklannı hilmivorlar. Ama biz ba eidise nymavalım. Ne olursa olsun Iviliö eldeo bırakmıyalım. Hele bir kadını rildürmrk mert. lik deeildir. Kocaman kafalı hıri pıs pıs sırıttı. Gozlerinden ates fıskırıyordu sanki. Bsenka'yı koruyorsun sen? Anlayalım yani? »ar) Berlin AVAŞttJ, her bakımından aleyhteki gelişmesıne rağmen Alman başkenti Berlin o günlerde sakindl ve normal yaşantısmı aürdürür gö. S î ^ T ^ e s i m : AYHAN BAŞOĞHTI I GÜNAHKÂR KRALİÇE Kimler GÜNLERDE. başkentl savunma rörevinl üsriine aimış birlıklerde doksandört bin doksandört kişı hulunuyordu. Bunlann bınaltıyuzaltmışsekizi polisti. Onsekizbınbeşyüz otuzbiri altmışla • yetmişbeş arasındaki ya$h erkeklerden müteşekkildL Onüç ve onaltı ya? arasındaki çoculdann savısı da üçbine yaktndj. Bunlann elinde kırkikibin otomatik silâh. ikibin makıneli tüfek. vüz kadar da havan topu vardı. Nâzır Speer «Beethoven Salonu» nda kaputu omuzlarma almış vazivette Strauss'tan parçalar dinler, ölü nişanlısı ile evlenmek İsteyen kız da sokaklarda avaz avaa bağırırken Stalin. Eisenhower'e bir telgraf çekıvordu. Buna göre Berlin iflâs halındeydi ve politik önemini topyekun vitirmişti artık. Stalin aym anda en güvendiği adamı mareşal Zukor'a da radyo ile tek kelimelik bir mesaj göndermıştı: «Daj» Rusça'da «Evet» anlamına geliyordu bu mesaj. Daha önce Berlin'e nasıl ve ne vakit saldınl masj gerektiğmi tartısmışlar, görüşmüsler ve karara bağlamtşlardı. Mesai bu kararda hiçbır değişiklik olmadıgını. avnen ujsulanabileceğini bildinvordu Diğer bir deyimle 16 Nisan gecesi sabahg karşı Rus birlıklen topyekun taarruz hareketine geçebıUrdi. Sovyet diktatörü çeşitli ka. nallardan kendisıne gelen çızü haberjer üstünde maıyetiyle birlikte uzun uzun çalısmış, bunlan degerlendinni'î. Amenkan ve Ingiliz bırhklerinın strateiik dunımunu haritalar üstünde ızlemıs, Berlin'ı onlardan çok önce almak için gerek. ll tedbırlenn tumünü almıs. Ma resal Zukov'a da «Hücnm» anla mına gelen mesaiını bundan sonra çekmistı. 0 DİŞİ BOND ~y* 2&M î. O* UAYOAM SOMQA OgDlJDAM ATILDl A\LE /A 5AIMT . M AUC CSeÇEM \OLAQA SANATA İL6İ GOSTERILMELİ Çağımızda bütün ülkeler bırbırleıı\e yarış ederlerken. her ülke kendi sesıni biraz daha fazla duyurmağa çalışırken, mılletler özeüikle spor ve sanat gıbi konularda eenıs VdtınmUra gırmısler, büyuk propaganda ve çabalaria bu varışı suıdurmeğe vönelmışlerdır Türkıye'de özelhkle «Dor alanırda çok buyük gelışmeler olmuş, bası vazı • Hamburger AbendDla'fnın da buyük desteğı İle gemş tan. 1 Hazıran 1971'de çıkm:ş: halk kıtlelenne mal edilmıstır. (Sultanlann «arav orkeftra«ın. Dunvadakı kesıf spor trafigl dsn buradakl Ilk orkestra ne, Türk sporcuları da katıla şeflerınden bırı Guetano Donırak bu alanda sıkı bır çalısma zettı'nm kardesı ıdı Kemal örneği göstermıslerdir Bunun Ataturk. Cumhun\etı Uân etla beraber gönül f.=terdi kı. spo. tıkten sonra. TÜRK DEVLET ra gosterılen bu ilgınin binde ORKESTRAS1 doğdu. Bugün bıri hatta (razıytz) onbınde aradan 50 vıl geçtıkten >onra, bıri keşke sanata da gosteril \avii sazların bazılan gepç ha» sevdı. nımlar tarafından çalınan ba Avrupa 5tanÇağımızda mılletleıi önemse orke«tra artık uUsmıstır.) ten anlayış; ılımde. teknıkte, dartlarma rahat sanatta, spordakı ba^arılarıdır. Yine 15 Mavıs 197Vde Belgraf«BORBA»dan Ne yazık. bugün sanatla ilgı td vavınlanan Iı nesnyat hem cok az hem de (Turk konsprıne on vargılarla ve teredrfutlerle cıttık ov^s dovurucu değildir. Türkıvp'de spor alanında ol bu konser Belgrad ın çok ?enduğu gıbı. «anat alanında da gın müzık mevsırrının en guıçerde ve cfı<;arda büvük ba ze! vasantılarınridn bin ıdı sarılar elde edilmektedir. HatAynı zamanda (Muzikte usta Avrupa basınında Türkiye'vi tun uluslar) konusundaki ba«övücü çok yazılar çıkmıştır. makalıp havranlısımız ıçın de örneğın; Cumhurbaşkanhğı ıyı bır ders oldu.) Senfoni Orkestrası'nm şimdive Yalnız müzık alanında verkadar yurt dışında yaptığı tur mıs oldugum bu örneklert dlnelerin hepsi basanlı gecmiş 5er sanat dallannda da eor. olup çok ıyı krıtikler almı=tır. mek ve çocaıtmak mumkunStuttgarter Zeitune 24 Mayıs rfur. 1971'de bakm neler vazmis; E*er tek vönde ınkışaf eden Cumhurbaskanlıgı Senfoni Or mılletler sıhı 6rneî:n bu Brekestrası için: (Tfirkler bir z». ?ılva çıbı olmak ı^temıvorsak, manlar Vivana önflnde korku varın orsanlanmızria sanat osaçıcı veniçeri moztfri ile vapa. la\İ3nnın da daha genl? ve madiklan sevi bn kere klâsik avrıntıh olarak sormek her. müıikle basardılar. Stattgart' hald» asın hlr tstek savılmadakl Beethoven Salonn ban? malıdır yolu İle zafer elde ettîkleri Frgun OZTCCEL bv başannm sshnesi oldn. Ba Ziva Oökalp Cad. 42/10 •atena captettfler.) Bîr difer AVKARA ıStTFİ? ^f TİFFANY JONES Bütun «vantajlann kendisinrien van» o!d\ıfunu gavet iyı biliyordu artık Fırsat bu fır<;attı Savasın kaderinı kendi'i tâvin edecek, tarihin akısına da veni bir vön verecekti. Batı Bloku müttefiklerinin çe kimser davranışı büyük bır s . vantaidı. Churchill'in didinme. leri bosa gitmts. Bradlev'in gizli ıstihbarat teşkilâtı da Eieenhovert vanıltmak için ne lâzım «a yapmıştı. "Karanlıktan kurtulamıyoruz,, Kdvümüz eskiden Reşadiye'nin mahallesıydi. Fakat mahallelikten ayrılmıs koy haline gelmişti. Köyümüz durum ve yaşantı ıtıbariyle en geri kalmış köylerden birisidir Şovle ki: Koyün yarısına elektrık ve« rildı: varıana verilmedi yolumu zun varısı yapıldı. varısj yapümadı Hepimiz perı«an durumdayız. Karanltklarda vaşı\oruz. Elektrik neden köyün tamamı. na verilmiyor? Yo! neden vanda kalıyor, blr turlü anlaşılmıyor? Tabii bizım kövlerimizin büvük şehırlenn volu kadar değeri voktur. Yolun değerini avdınlığın özlo minı ancak çekenler bilir başka sı bu «onmlan bilmez Bunca vıl bövle vajadığımız v» ter artık. bu vasantıdan kurtul mamızı bekliyoruz Nödaver VÜKSEL Soğuknınnr Kbyü Reşadiye Tokal Gerçekleri görmek istemeyen adam GARTH COROULA /!AKT IC MEVE SEMI ifc KAYIP tstanbul Emniyet Mü. durluğunden aldığımız ikamet tezkeremİ2i kaybettik Yenisini alocagıroızdan eskis) hukumsi!?dür. NflCola Aıııafsscltf Karalin Araamtch) Cumhurivet W]l Sanlı donanmamıza slt de blı perçin çakuı Bağışlaruıızı Türk Oonanma Cemiyetinize verfnlı ve mutlu olunas. Tnrk milleti. Atatürk fUotill»m senin c<erin olacaktn. Türk Donnnma Cemiyetlne yarduna kot.