Katalog

5AYFA IK1 : CUMHURIYET 19 Ocak 1971 •••••« OKSAN üç bin meveutlu 3. Ordumuz, Sankamış seferine 9 Aralık 1914de baslamıs; 20 günde, Allshmekber daglanma kulı ettklerinde 74.000 kayıp vererek çökmüs ve yok olmnştu. Bu seferde S. Ordnyn Imha eden dfism»n. asırlardan berî Dofu'daki köy toplnmları ile onlara hizmet götfirecek olan kama kuruluslannı da felce ugratan. Sldürücü kıs kosnllandır. Tarihte hiç bir ordu. sadece kıs kosallanndan Sankamıs seferindeki gibi ağır kayıplara nframamıstır. Uzun yıllardan beri, hiç bir çafdaş uygar toplum da, kış koşullarında Doğn'daki yurtlaşlarıınıı kadar olumsuzluklar içinde yaşamamaktadır. Doğu Anadolumuz için savaş ve banşta mfisterek bir düşman vardır: O da Nükleer silâhlara benzer etkileri olan «öldürücü kış» kojullarıdır. Sarıkamıı şehitleri İçin anıt dikmek, Atustos'ta gençleri muharebe alanlanna götürmek ya. da askeri harp tarihi konnlan sunmakla, oralarda ne savag ne de barts kazanılır.' Başarı için her seyden evvel Do|u'daki yurttaslanmınn kış kosnllarının tetadit ve boyunduruğundan knrtanlması gerekir. Doğuda savas . barıs ilişkileri ile bans dönemindeki kalkınma çabalanna mk tutacak olaylarla dolu olan Sankamıs seferi, K vıl «onra b« nedenlerle hatırlatılmak istenilmiştir. D "SARIKAMIŞ ACISL BİZE DERS OlMAll L^H Raif KURDAKUL . H i Velibabs dolaylarındaki sfivari tümenimiz de düşmanın dikkatini bn yöne çekecekti. Kolordn Teniköy Kolordn 9* da almıstı.üzerinden Kötek, 10.ilerlemek Oltu Bardız'a gSrevini 10. Kolordunun 31. Tüme Em. Kur. Al Kayak Federasyonu Ba§kanı Karar ve plân ÜRKİYE Sankamıs seferinr kendi inisiyatifi fle ve müttefik Alman ordusunun Polonya eephesindeki yükünü hafifletmek maksadıyla karar vermistir. Bn taarrazda, Kafkaslardaki Türklerden ve Ruslara karşı olan unsurlardan fayda sağlanacafi da düsünülmtiştfir. 7 Arahk 1914'te Ruslar. anl knvvetleri ile Horasan knzeyinde bulunuyor ve Sankamış • Kars istikametini tıkıyordn. Daglık olan batı yanlannı da bir süvari tümeni ile emniyete almıslardı. Türk Baskomutanlıgı, Ru« asıl kuvvetlerini Sankamıs . Kars irtlkametinden ayınp, Aru vadisine atarak imba etmegi plfinlamıstı. Tortnm bölgesinde toplanan 10. Kolordn ile Hassnkale knzeyindeki Kosa daft eevreıinde bulunan 9. Kolorda Sankanuş istikametinde taarruz edeeekii. Horasan bSlgesindeki 11. Kolordnmos; Rnt anl kuvvetlerini eepkeden tespit edecek, T nine iki kolorda arasında irtibat görevi verilmisti. 9 Aralık 1914te ılerleme basladı. 9. Kolordu giiç hava ve arazi koşullannda emredilen bölgeye ridemedi, Bardız'a yöneldi. 10. Kolordn Oltn'y» ilerledi. Ele geçirdi. Fakat 31. Tümeni emredilen yönu takip edemedi. Oltu'ya yöneldi. 10 Aralık'ta Oltn boğazında mnkavemete çalışan düsraana taarrnz etti. Bir Rus albayı ile 1150 erini eıir aldı. ögle vakti bofazı kapayan hâkim sırtlardan piyade ve topçu ateşi yedi. 92. Alayı yayılarak taarruza basladı. Avcılar birbirine yaklaftı. Hücnma kalkılacağı zaman büyük yanlıslık anlasıldı. Bornlar çalındı, isaretler verildi. Tön değirtiren tümen kendi tümenimizle çatısmıstı. Şchitlerin yaralılann yanında askerlerimiı birbirlerine sanldılar, öpiiserfk a|Iaştılar. Baskomutanlık da knvvetli bir düşmana, çatıldıgını zannederek, 9. Kolordnnan Pitgirdeki 38. Tümenini Oltn istikametinde sevketmek zorunlnlnfunn dnymnftu. Tüuıenlerimizin muharebeye Intnştu|n anlaşılınca, ikinci ve daha büyük bir yanhslıfa meydan verilmedi. 10 Aralık 1914 aksamı 9. Kolordn Bardıza, 10. Kolordn da Oltn'ya nlasmıstı. 10. Kolordn Komntanı Oltu Hükümet Konafi'ndan Baskomntanlıjfa «11 Aralık §abakı >aat «'da hareketle, aksam 18de Bevköy • Vartenek hattına nlaşacağınu bildldiren bir rapor göndermisti. 10. Kolorda ken disine eraredilen fakat yolmr olan Bardıı yerine iyi bir yoldan, çeldlen Snemsiz bir düşmanın pe?ine takılarak, Kosora yöneldi. Raporda belirtilen yerin netafrıl haritadan 65 kilometre idi. Ayrıca AUaboekber dağının karla örtülü yaylalan, yayan afilacaktı. Bu, bildirilen «ürede 12 saatte başarılamazdı. Nitekim daha Oltn'nnn heraen knzeyinde, şosanın geçtifi sadece 8 kilometre uzunluğiındaki Penek bofazı, kar ve tipi nedeni ile ancak 23 saatte geçilebildi. Bn Doğn'daki kış koşullarında yapılan hesaplann başka tfirlü hesaplara davandıfıru kesin olarak do|rnlayan bir olaydır. şehlt Teya eslr edüdfler. Sarıkamış'a da Wr kısım askerimiz girdi. Fakat geri atıldı Seferin bu kısmı eğer Rus ordusu imha r dilse idi bfitün kayıplara ra|men Bzerinde durnlmata değerdi. Bu nedenle Tant komla rı ile Çennik yayladan «onraki harekât sa dece aıkerleTi, ondan evvelkiler i»e bütan •ydınlan ilgilendirir. Çünkfi Sankamış «e feri, Törk milletinin kıs kosnllanyla yaptıjı son savas değildir. BansUyıs. Fakat Dofuda kış kosnllanyla aynı ölnmkalıra savasını sürdurmekte olan toplnmlanmız vardır. Bunlar her kıs kardan dısa kapanık durnma dâsmekte ve çerftl! tehlikelerin tehdidi altınd» yasamak tadır. Bnnlann kornyncon, knrtancısı köye hizmet götaren kamu görevlileri ordngndur. Bnnlann basında da hizmetlerînl so« yalleştiren sajjiık ordusu geiir. Fakat bu ordulanm» da kendilerinl kış kognllanna boyun efmekten knrtaramamaktadır. Bnnlann önfinde iki yol vardır: Ya 5{retaeeek. kısın da köye gidecek, hizmet götOreeek. Fakat bn arada kendisi Blmevecek Ya da ölmemek için gitmeyecek ve o divarlarda var olusnnun nedeai olan kSylüyü ken di kaderine terkedeeek. Deniz Gezmiş'e Deniz; Birkaç günden beri gazetelerde boy hedefi gibi dizili resımlerini görüyorum. tddialara bakılırsa Ankara'da bir bankayı 1 arkadaslarınla birlikte soymussnn. 124 bin lirayı alıp kaçmış*" Hakkında «vnr» emri çıkmış. Binlerce polis peşinde imiç. Ben bu satırları Pazartesi sabahı yazıyorum. Salı sabahı ya. vınlanacak. Kimbilir? Aradan geçen zaman içinde belki teslim olacaksın, belki yakalanacaksın. ve belki de öldürüleceksin. Seni tanıdıgım için kaveılı cözlerle her sabah gazeteyi açıyorum. tçimde bir kuskuyla «acaba Deniz bu isi vaptı mı?» diyerum. Senin sonnna dek ülkücü hir eenç oldngnnda en küçflk bir tereddüdiim vok. Ne var ki, bazan ülkücülük insana dentesini kaybettirir: olmadık isler vaptırır. Toplnmun bozuk dflzenine duvulan büvük tepkinin eenç kisilikleri kanun dısı eylemlere iteledifi cok gSrülür. Salt okvmuRlarda dpfil. halk arasında haksız düzene baskaldırıp da*a cıkanlara cok raslanmıstır. Bütün bonları düsiindükce : Denhr bir yanlıs yola mı saptı? somrann kafamdan silkip atamıyorum. Oysa polis tertibinin Isaretleri de spacık ortada Senin son öç vıhn iki senesini içerde tecirdijinl bilivornm. Tîrmi Sç yaşındann henüz . Heyecanlarını frenlemeve de alışık değilsin Aşın duyarlı bir insansın. Bütün bunlar ustfiste birikince, aklıma isteristemeı bir sonı takılıvor : Aeaba? Ve iktidar, bu acabalann üstüne. finîversite »ençligi aley. hine bir propagandayi bina ettnek olanaîını buluvor. tçişleri Bakam radyoiardan senin suçlu oldotnnn illn ettiriyor. Anlaşılan senin kisiliünde bütün Öniversite gençHtinl mahkum et. mek hevesine kapılmıslar. Oysa biliyornm kl sen, kendi nenfaatin için banka «•rmaznn. O kadar akılsız olaca|ını hiç tahmin etmem. Çflnkfl, akıllı adam dört arkadasıvia bankava ririp silfih çekerek : SSkül paralan ! der mi? Gayet bilirsin kl. böyle modası ceçmiş kfiçök tanrsterlikleri, ancak küçük adamlar yaparlar. Hiç İnsan böyle ilkel u«ulIerle kendi cıkan için banka •»ovar mı? Aklını pevnir fkmekle yemis olmalısın ki, hayatını bövlesine bir «ovgnn için hareaya. sın Hem de 124 bin lira nedir kl? Para mı 124 bin lira? Eloglu 2 milvonu bah«e decmez bulurken, bir kalemd» İN C mllyon götürürken. sen 124 bin llracık için canını tehlikeve atarsın Oysa Hukuk Fakflltesinin iyi ögrencilerinden idin. Bi. rinci, ikinci sınıflan takmtısiz eeçtin. Bilirsin kl. banka soymanın incelmis usulleri vardır. Bunlardan çogunu yazılarda ve açık oturumiarda sizlere acıklamıstık. M*selâ. kurarsm kâiıt fistfinde bir sirket... Diyelim ki sermayesi 5oO hin lira oisun ! Hemen bir proje vapıp davarsın Tet. kili makama . O sırada sbden oUnlar iktidarda bulunmalı ki işler vürüsün. Projeve mühür basildı mı. götürürsun devlet hazinesinden bir elde virmi milyonu... Daba başka bir nsul : Arkadaş, akraba. veya si«in çeteden birlnl banka müdoro yaparsın. va da hir banka müdfiriine ceneeli atarsın. kaleyi Içerden fethedersin. Sonra da umlünee başvurursun: Bir ims», bir mfldür, bir de mühür... Gelsin virmi beş milyon lira... Eger müdür : Hayır ! derse... Sakın ha ! Tabanca çekmek. subevi basmafc, ror knllanmak diye bir şey yok. Gider söylersin sizin çeteyt. adamı kulafttndan tuttuklan eibi sürerler baska vere. . Diyeceğim şu ki, her şey kanun kalıbma uvdurulmab. Uvdurulmadı raı. başın belâva girer. Banka soymak için silâh taliml yapacajına. siyaset taliml yaparsın. Partiye girip mebus olnrsnn. iktidar çetesinin içine yamanıp ağını kurarsın. Sonra da isterıen kendin bank» açar sonra da açüğın bankayı batırıp vüz rniiyonlar götürürsün, reya eskl bir bankamn icabına bakarsın. Eftr ban kimseler Işi çakar da kovusturma açmak isterlerse mebus pazannda onlan da satın alırsın. Bütün bunlan gayet iyi bilirsin; çflnkB bütün bunlan bi. leeek kadar akılhsın ! Ama bilmem ki »eytan mı durttfl seni? Banka soymanm bunea meşru yolu varken, silâhı çekip vezneye rampa etmek gibi ilkel bir yola sapacagma hiç inanmam. Teı vakitte bu güç durumd^n knrtulman Sonuç zaferle sonnçlaM tLLETLERtN tarihindegibi zaferlerle *nan şavaşlar oldntv felâketle bitenler de bulnnabilir. Talnıı Jflnmek ya da felfiketlere uzfilmek basan için yeterli olamaz. Felâket nedenlerl Sankamıs seferi ve Do^uda olduğn gibi. bir coğrafi ke<imdeki toplnmların barıs yasantmnı da olomsuı yönden etkiliyorsa, o feiikete eelecektekl bfiyfik zaferlerin mfljdeeisi olarak bakmak gerekdr. Çfinkü savaştaki felâket) nedenlerl. bans şüresinee toplumu da etkiler. Banş devresinde bu etkileri dikkate alarak toplum kalkınmasina yöneltilecek giiç ve gayretler. aynı zamanda memleketi savasa 4* hazırlar. Ordu için sarf olan para, zaman ve insan gUeünden büyük ölçüde tasarruf taglar. Savasta avnı veya benzeri Sldürücfl kosullar karsısına bilgisiz, tedbirsiz çıkmayı önler. MUIetimM veni felâketlerden komr. «Sankamış Seferi» kış koşnllan açısından savaş ı t banş havatımız için derslerle doln bir hazinedir. Fakat ne yazık ki, tarih, bu gibi hazinelerden, feiikete ngrayan milletlerden çok, başka milletlertn faydalandıJına şahittir. Fecî akıbet hnekberlerin derin karlı yamaçlarında kış kosnllanyla savasarak reçirdiler. Asıl güçlük Arsenek'ten sonra basladı. Dağa tırmanan izlcrden yürünecekti. Tayladaki Tant komlarına gelindi. önlerinde Allahuekber kitlesinin güney yamaçlarında Beyköye kadar derin karla örtölü usan yaylalar vardı. 9. Kolordu Bardızdan aynı kosaüarda Çennik yaylaya nlaşaeak, sonra Sarıkamış'a yönelecekti. Dfinya taribinde eşine rastlanmayan Sankamıs feliketine; Arsenek'ten Tant komlarına, Bardızdan Çermik yaylaya çıkarken ufradık. 9. Kolordndan arta katan btr avnç asker, Bafkomntanları önlerinde olarak Sarıkamı^'a sokuldu. Fakat bnnlar, depodan eıkanlarak şiradiki Sankamıs linemanoın önnnde açığa mevzilenen 2 obtigün atesiyle durdurnldn. Kayakevinin yanındakl Eskisankamıs'a girenler, firdikleri evlerde aı sonra köyö saran bir böliik düsman tarafından Kolords 9 * ve 10.safhasını. harekâtın bnndan sonraki düsmanla de|il Alla Erkeğin kadm üzerindeki emperYdlizmi Fransızea Le Monde gazetesindeki Robert Escarpit lsmindeki, kısa fıkracıklar yazarını büyük bayranhkla okurnm. Dünyadaki olaylarla kendi geniş kültorünü birbiri ile hamnr ederek ciddî çehreli, alaycı üslubiyle. âdi kelime oyunlanna, zahmetsiı nüktelere hiç tenezzül etoneden bu olaylardan tasavvtır edemnsinic ne şaşırtıcı, alda gelmeyen, hükumler çıkanr. Bu tempo ile her gün yazı yazabilmek, >alnız çok bilme, çok okumakla degil, aynı samanda AİUh vergin bir kabiliyete de sahip olmakla mümktindür. of.si?c • r Ne ise bırakahm Robert Escarpit'i de onun arayıp buldugn bir haberl biz burada tekrar edeUm: Ohio'da bir Jfiri için; ber türlfi peşin yargıdan nzak, özgür, meslekî sapıtmalara ugramamış yüz kişinin, test yoluyle aranıp bulunması bir ordinatöre havale edilmiş, neticede bütün statistik kanunlannı alay* alan bir neticeye ulasmışlar, hayretle açılan gözler önünde makine yüz jürl iiyesi arasuıdan bir tek erkek seememiş. Erkek cinsüıin şerefini kurtaracak bir tek kişinin ortaya çıkamamış obnasını gayrı tabü telâklü edenler, makinenin kadınlara fazla efilim göstermiş olduğu veya bizzat makinenin, erkekler hakkında kötü önyargı taaıdığı hükmüne varnuşlar. Meğer ki, aleti başten başa işleten erkekler kfndi kusurlannı bildikleri için karşı cinse duyduklan meclöbiyetle i}e mızıkçılık katmış bulunanlar. *** Saytn Cumhnrbaskanımızın, memlekette barısı, gnveni, huzuru tesis için çaba tarfederken hep erkeklerle göruşmüş olması acaba daha ilk aguda onu mealeki sapıtmalar Ipolitika nıesleği tabiî) önyargilar, hırslar, Idnler veya makamlara ulaşma çabaları, nefis korunması gibi hallerle karşı karşıya getirmiş olmasın? Acaba sayın Cumharbaşkanımız Sunay'ın yerine sayın eşleri Atifet Sunay, Sayın Nazmiye Demirel, Sayın Mevhibe tnönü ve difer liderlerimizin esleri ile görüşseydi, Demirel'in rauhterem validesini davet ederek onun tikrini alnuş olsaydı, memleket için daha hayırlı bir netice elde etmiş olroaz raı idi? Solcularınuz, sermayedarlann emefi, emperyallstlerin de Türkiye'yi sömürdügunden şikâyetçidirler. Ama öyle töriinüyor ki, solcu erkekler bile Türk toplumunda kadınlan «öraünnektedirler. Kuvvetii cinsin, zayıf ve zarif cins üzerine kurdugu empcrvalist tahakküm hiç gözden kaçmamaktır, çfinkü vurt olaylannda kadınlarımuın sesleri hiç duyulmamaktadır. Ya aayın Behice Boran diyeceksiniz? o kaideyi teyid eden bir İstisnadır. Çünkii elhak erkek gibi bir kadındır. Maaşmı aldıgi zaman götürüp kansına teslim eden erkegin enndeki banşı bütfln memlekete genişletmek için Ohio'daki ordinatöre kulak verinlz Feminlzmin zaferi, galiba ideoloji kavgalannı geride bıCi&cc SaOccrc rakan banş devresinin açümanna sebep olabilecek!.. I I 1 707 yılına doğru İn" I gilizlerin Sirakuza (Saragossa) savasını kazandıkları, Portekiz'i kayınp, bir süre için kendi adamlarından birini t s panya'ya kral yaptıkları sırada yaralanmış olan General Milord Boldmind, Bareges kaphcalannda bu lunuyordu. Savaş alanuıdan bir buçuk fersah uzaklıkta ytik arabalannın gerisinde attan düşe rek yaralandığı için kendisi gibi orada sulardan yararlanmak üzere gelmiş bulunan Kont Medroso'ya rastladı. Kont Medroso «enkizisyon» cu idi. Boldmind ancak sohbet s;rasında alçak gönüllü ve göstenşsiz olurdu. Bir gün içtikten sonr» Medroso ile ÎU konuşmayı yaptı: Boldmind Demek aiz, D o minıoain'lerin (1) çavuşusunuzî Ne kotü bir iş görüyorsunuz. Medroso Doğrudur, fakat ben onlann kurbanı olmaktansa hizmetinde bulunmavı ve kendim yanmaktansa kendi cinsinıden olanlan yakmak felâketini >eğ buldnm. Boldmind Ne ığrenç bir seçiş. Çürük inançlannızla kokuşmakta sizi serbest bırakmış olan o Magrıbilenn (yani Endülus Araplarının) boyunduruğu altmda yüz kat daha mutlu ıdıniz; o Magrıbiler kı. galip bulunduklan halde ruhlara zincır viirmak hakkını, o korkunç hakkı, benimsemek istememiçlerdl (21. Medroso Ne yapmamızı istiyorsunuz? Bizim ne yazmamıra, ne konnşmamıza, hattfi ne de düşünmemize müsaade var> dır. Konuşuraak sözlerimiz tetenildiği gibi yorumlanıyor; artık yaztlanmıza ne anlam verilmez ki! Sadece gizli düşüncelerinıizden dolayı bİTİ ateşte yakamayacakları için, onlar gibi dfisünmnsek dogrudan doğruya Tann* nın buyrugu ile sonsuzluğa degin yanmakla tehdit ediyorlar. Aklunız egemen olursa, devletin vanıp kül olacağına ve ulusun yeryfizflnfin en mutsuz uhısu durnmuna geleceğine hükümeti ınandırmışlar. Boldmind AvTupa'nm bir ucundan sızin için şavaşlar kazanmaya gelen ve denizleri gemilerle kaplavan biz Ingilizlert bu kadar mutsuz mu buluyorsunuz? Sanıyor musimuz ki, Hmdistan'da keşfettlginiz hemen he men bütün topraklan sizden koparıp alan ve bugün koruyucularınız arasında bulunan Hollândalılar basına tam bir özgürluk verdıkleri ve karşüıklı düşünce etkılemesinde bulunduklan içm Tann'nın lânetine uğramış olsunlar? Çiçero'nun serbestçe 5HEmış bulunması yüzönden Roma lmparatorlugu daha mı az güçlü olmuştur? Medroso Bu Çiçero da kim BİZDEKI «MEDROSO »LAR YAZAN Ord. Prof. Dr. H. V. VELİDEDEOĞLU dir? Bu adam üzerine konuşul* dugunu hiç duymadım. Burada söz konusu olan Çiçero değil, kutoal babamız ve Ariz. Padovalı «Antoine» dir ve ben her laman, insanlar düşünmeye koyulurlarsa Hristiyan dlninin yok olacağını duydum. Boldmind Buna inanmamahsınız; çünku siz dininizin tanrısal olduğuna ve cehennem kapüannın ona Ustün gelemeyeceğine inanmıssımz; bu böyle olduktan sonra artık hiçbır şey onu ortadan kaldıramaz. Medroso Hayır, yalnız o bir hiçe indirilebilir; düşünce sahibi olmak yüzflndendir ki, Isveç, Danimarka, sizin bütün adanız, Almanya'nın yaruu artık Papa' nın uvruğu olmamanın korkunç felâketi içinde inliyor (3;. Efrr insanlar sahte inanışlarma göre davranmayı sürdürürlerse, onlann yakında yalnız Tann'ya ve fazilete tapmakla yetinecekleri söyleniyor. Cehrnnem kapıları bu kadar flstünlük saflarsa, Enkizisyon mahkemeleri ne olacak? Boldmind Eğer ılk Hristiyanlar düşünce özgürlugüne sahip bulunmasalardı, Hrıstıyanlık obnayacaktı. Dogru değil mi?. Medroso Ne demek intiyorsunuz? Sizi hiç anlamıyorum. Boldmind Demek ıstıyorum kı, eğer Tiberıus'un ve ilk ımparatorların ilk hristıyanlara kalem ve mürekkep kullanmayı yasaklayan Yakubiierl (4) bulunsaydı, Roma tmparatorlufu içinde uzun zaman serbestçe duşünmeye izin vertlmeseydl, hristiyanlann «dogmalanm» (yani dın kurallanru) kurmalan olanaksız olurdu. Şu halde ancak dusiino» özgürlügtiyle meydan a gelmiş olan hristıyanlık nasıl bir çelışki ve nasıl bir haksızlıkla kendısının tek dayanağı bulunan o özgurlüğu bugiın boğ mak ıstiyor? Size yararlı bir !ş teklif ettiklerı zaman bir karar %'ermeden önce uzun uzun düşünup yargıya varmaz mısınız? Bu dünyada bızım sonsuz mutluluğumuzdan veya felâketımizden daha önemli ne vardır? Yer yüzunde yüz türlü dın vardır kı, anlamsız ve Tanrı'ya ortak koşan bır dın saydıklan ınanışınıza bağlı oldukça, sizi cehennem azâbına mahkum ederler. Su halde bu dinsel inanışları inceleyip yargıya varsamzaMedroso Onları nasıl inceleyip yargıya varabilirim? Ben Yakubi değilim ki!. Boldmind Insansınız ya, bu yeter. Medroso îank ki, siz benden daha çok insansuuz. Boldmind Düsünmeyi öğrenmek sızin elinızdedir, sız bir zekâ ile doğmus bulunuyorsunuz; fakat enkizisyonun kafesi içinde tutsak bir kuşsunuz; enkizisyon mahkemesi kanatlarınızı kemirmiş; fakat onlar yemden meydana gelebilirler. Geometrijı bilmeyen onu ögrenebılir; her insanın bilgi edinme gü cti vardır: Paranızı gUvenemeyeceğinız künselerin elıne ruhunuzu bırakmış olmanız ayıptır. Kendilığınızden duşUnmeye cesaret edıniz. Medroso E|er her İnsan kendi kendine düsfinecek olursa bunun garip bir karışıklık olacağı «öyleniyor. Boldmind Tam tersl. Tiyatroda bır temsü seyredilirken herkes dusüncesini serbestçe söyler ve sükun bozulmus olmaz; fakat fena bir şairın küstah koruyucusu, zevk sahıbi kim seleri, kbtü gördüklerinl iyi bulmaya zorlamak isterse, o zaman ıslıklar yükselmege baslar ve bir kez Londra'da olduğu gibi, iki taraf birbirinin başlanna elma atabılirler. Ruhları zıncire vuran mustebitlerdir ki, dünya daki felâkettenn bir kısmrna sebep olmuşlardır. BIE tngütere'de ancak herkesin dusüncesini söyleme hakkmdan serbestçe yararlanabildiği günden ben mutluyuz. Medroso BU de hiçbir kişinin dusüncesini söyieyemediği Lizbon'da tam sükun içinde bulunuyoruz. Boldmind SUkun ıçmde yasıyorsunuz, fakat mutlu değılsıniz; bu sükunct fessızlık içinde uyumla kurek çeken hükümlulerm (forsalann) sükunetidir. Medroso Ruhumun küreğe mahlıAm olducunn mu sanıyorsunuz? Boldmind Evet, ruhunuzu ondan kurtarmak isterdim. Medroso Şayet ben kfirek (forsaj cezasuu iyi buluyorsam? Boldmind O halde ona mah kum olmaya lâyıksmız.» ça; halkm kutsal duypulannın sömüriilmesine kesin olarak son verilmedikçe; Osmanlı İmparatorluğnnun son dönemini hatırlatan «Düyfinu L'mumiye» li yarı sömürgelik uçurumuna yuvarlanmaktan kendimizi kurtanp, Atatürk devrindeki gibi silkinerrk, «özöne değ>r verilen tam hagımsız bvr devlet... dunununa gelmeMikç*, daha bir çok* on yıllar aynı nokta yöresinde dönüp duracagız. Bu gerçeği görmeyen, göremeyen okumuşlara aydın denmez, sadece acırur. Fakat go rüp de görmek Istemeyenlere ne dıyelım'' Bır toplumda «aydın» nıtelığıni taşıyan kimseler, bır çok güçlUkler, yoksulluklar ve hatta ıstıraplar pahasına da olsa, özgür düşünceli bir Mşiliğe sahip olarak yaşamayı göze almazsa, öyle bir toplumda düşunce özgürlüğü denen nesneden eser olmaz ve aydınlan bu nitelıkte olan «her uhıs, layık olduğu idareye sahip olur.u nedenle ben Anayasayı uygulayıp. kısıtlama yasaları çetırmek lsteyen çıkarcıbaşılarından daha çok, birkaç kemık içm onlara kul köle olan ve ruhları forsa cezasına lâyık bulunan, (TürMye'nin Medrosolan )ndan tiksmıyorum. Yuzyıla yakın bır süre önce bir vatan sairimiz aynı öfkevi duymuş ve şöyle demış: «Muini zalimin dSnyada erbâbı denâettir, Köpektir cevk alan seyyâdı bîinsâfa hizmetten» : ••••••••••«>«*• * ttt*w1*xmmm& HER SALI HÂDtSE OLAV B ŞİMDİ SÖZ BÜYÜK PAŞALARIN! IFŞAAT MİLLÎ EMNİYET AJANI BÎR POLÎTÎ 1 KACIYI TANITIYORUZ. DEVRtM: AdakaJe sokalc 28/4 YenlsehlrANKARA • 8 O N (1) «Dominicain» ler, Hrisliyanlığın bir tnezhebine bagh papazlar olup, o çagda Portekiz devlet yönetlnıine egemen durumda ıdiler Bunlar, güya dın adına en canavarca işkencelere cevaz veren enkizisyoncu zUmrevi meydana getinyordu. (2) Voltaire bununla, Endulüs Islâm uygarlıgının. tspanya ve PortekiB'de egemen olduğu çağlarda, hrtsttyanlann vicdan ozgürlügune kanşmadıSını belirtivor. (3) Bununla, Hristiyan dinindeki Reformasyona katılmış olan ülkelerin halklan kastedilıvor. (4) Takubl (Jacobln) ler, bu adı taşıyan ve XII. yüzyıl başlarında kuruhnuş olan müteassıp bir Hristiyan tankatına bağlı rahiplere verilen addır. Bunların Pariste Sam^Jaques sokagında bulunan manastın, Fransız Ihtılâlınde, 1790 yılında yerle bır edümıştır. * » Kımya Yuksek* * Muhendiıı srvtN SOELÖZGEN İle Kimya Yükaek HOhcndlsl DÜMDAB SUNAL Evlendiler. 18 Oeak 1971 Curahuriyet 56" Cumhuriyet 561 İSMAİLCEM Mehmet BARLAS Sonuç iyalog burada bitiyor Daha önce <biri 1946 seçimlerinden sonraki «MiUi Sef» li; öbürü özellikle 1954 den sonraki «Beyefendi» U; üçüncüsü de 27 Mayıs 1960 dan sonraki «temelsız> demokrasitnizde olmak üzere) düşünce öîgürlugünün türlu yollardan sımrlanması, dın taas subunun ve kimi aydınlarda çokça rastlanan fikır köleliğinın alıp yurümesi üzerine, hemen hemen onar yıl ara ile, yiae bu sütunlarda Voltaire'ın bu diyalogundan söz açmıştım. Simdl «İslâmkoy» demokrasısınde, bu kez on yıl bile geçmeden, donüp dolaşıp yeniden aynı noktaya geldik. Dünkü yazıda, düzenımız içm, «tasır döngü» deyımini kullanmanuzın nedeni budur. Eğitimde, sosyal ve iktisadi düzende köklü devrimler yapılmadık GİRAY YAYINLARI Genel dağıtım: Kemal KARATEKİN NİMBÜS TÖRKİYE ÜZERİNDE PAZARLIKLAR O TIİRKIYE ÜZERİNE (araştırmalar) GENEL DAĞITIM: CEM YAYINEVİ Cumhuriyet 572 Satılık Apartman Dairesi *r Kadıköy, Caferağa Mahallesi Mühürdarbağı sokak No: 18 de kftin ve tapunun 44 pafta, 180 ada. 5 parselinde kayıth ve hali inşada bulunan apartmanm Tuglacı Eminbey sokağına cephesi olan zemın kat halihazır vaziyeti ile 1 Şubat 1971 Pazartesi günü saat 15.00 de "şişli Halâskârgazi Cardesi No: 291 kat: 6 da açık pazarlıkla satılacaktır. Pazarlığa katılacaklann (onbin) lira nakit teminat yatırmaları lazımdır. Tafsilât telefon: 48 «8 75 47 K 59 Cumhuriyet 562 TÜRKPHAVA KUVVETLERİNİ EHCIEMDİRME VlKHNs TIRDIM EldfM